Cumhurbaşkanlığı tarafından TBMM'ye sunulan yılı bütçe yasa teklifiyle siyasi partilere önümüzdeki yıl yapılacak devlet yardımlarının ayrıntısı öğrenildi. Bütçe teklifine göre, önümüzdeki yıl 5 siyasi partiye toplam milyon bin lira para devlet yardımı yapılacak.
Sözcü'den Erdoğan Süzer'in haberine göre yardımların büyük bölümünü AK Parti alacak. yılında yapılması planlanan genel seçimlerin erkene çekilerek yılına kaydırılması halinde partilerin alacağı devlet yardımı üçe katlanacak ve toplamda 1 milyar milyon bin liraya ulaşacak.
Bütçe teklifiyle yılında genel bütçe gelirlerinin 1 trilyon milyar milyon bin lira olması öngörüldü.
Teklif bu gelir tahminiyle yasalaşırsa barajı aşan AK Parti, CHP, HDP ve MHP'ye Hazine'den toplam milyon bin lira devlet yardımı yapılacak. Bu yardımın milyon bin lirayla en büyük kısmı AK Parti'ye gidecek. Hazine'den CHP'ye milyon bin lira, HDP'ye 77 milyon 65 bin lira, MHP'ye de 73 milyon 99 bin lira yardım parası verilecek.
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Barajı geçen 4 partinin dışında, en son yapılan seçimlerinde yüzde 10 barajının altında kalıp yüzde 3'ten fazla oy alan İYİ Parti'ye, en düşük yardımı alan siyasi parti olan MHP'nin aldığı yardım tutarına orantılı olarak 65 milyon bin lira verilecek.
Erken seçim yapılırsa yardımlar 3 katına çıkacak
Yasa gereği genel seçimlerin yapıldığı yıllarda yardımların 3 katı, yerel seçim yıllarında 2 katı tutarında ek yardım ödemesi yapılıyor. Cumhurbaşkanlığı ve genel seçimleri erkene alınırsa partilere milyon liralık bu yardıma ilave olarak 1 milyar milyon bin lira daha para ödenecek.
Bu durumda seçime giderken AK Parti'nin kasasına girecek toplam para milyon lirayı bulacak. Aynı şekilde CHP'ye milyon lira, HDP'ye milyon lira, MHP'ye milyon lira ve İYİ Parti'ye de milyon lira ödenecek. Toplam ödeme milyarı aşarak rekor düzeye ulaşacak.
Sözcü, Independent Türkçe
Bu soruya cevap vermeden önce şu soruyu sormanız lazım: Belli sayıdaki büyük partinin mi, yoksa küçük partilerin mi?
Siyasi Partiler Kanununun 61 inci maddesine göre siyasi partilerin gelirler kaynakları 11 bent halinde sıralanmıştır. Bağışlar, giriş ve üyelik aidatları, milletvekilliği aidatı, parti bayrak ve rozeti satışı, parti malvarlığı geliri gibi çok çeşitli gelir kalemleri söz konusu. Bu gelir kalemlerinin her biri küçük bir parti iseniz çok önemli. Ancak büyük bir parti iseniz, bu bentlerden (j) bendi sizi abad ediyor. Artık üyelik aidatı ile filan uğraşmaya gerek kalmıyor. Anılan (j) bendi, Devletçe yapılan yardımları, yaygın ifade ile Hazine Yardımını içeriyor.
Merkezi Yönetim Bütçesinden her partiye aldığı oy oranında yardım yapılmıyor. Hazine yardımı açısından aslında büyük partiler bir tür kartel oluşturmuş durumda. Büyük partilerin gelirlerinin %ını her yıl aldıkları Hazine yardımları oluşturuyor. Geri kalan gelir tutarının ise önemli bir bölümünü bu Hazine Yardımlarının finans kuruluşlarında değerlendirilmesinde oluşan malvarlığı gelirleri oluşturduğu için aslında doğrudan ve dolaylı olarak gelirlerin tamamına yakını Hazine Yardımından oluşmaktadır.
Dolayısıyla sınırlı sayıdaki siyasi partilere her yıl Hazineden para yağarken, küçük partiler aidat ödeyecek üye bulmak için uğraşıyor.
Hazine yardımının siyasi parti banka hesabına hiç gecikmeden geçmesi için Kanunda gerekil düzenleme de yapılmış. Siyasi Partiler Kanununu Ek Madde 1 uyarınca; Hazine Yardımı ödemelerinin o yılki genel bütçe kanununun yürürlüğe girmesini takiben on gün içinde tamamlanması zorunludur. Yani en geç 10 Ocağa kadar paralar parti hesabına yatırılmak zorundadır. Madde metninde yatırılır ifadesi yok: zorunludur kelimesi özellikle seçilmiş, iş şansa bırakılmamış.
Siyasi partilere yapılacak hazine yardımının tutarı da, bu tutarın partiler arasında ne şekilde taksim edileceği hususu da sayılı Kanunda düzenlenmiştir. Buna göre siyasi partilere yapılacak hazine yardımının miktarı, seçim dönemlerindeki artırımlı uygulama ve partiler arasındaki taksimine ilişkin esaslar aşağıdaki gibidir:
Yukarıda yer verdiğimiz kriterlere göre yılında hazine yardımı alan partiler ile bu partilerin aldıkları tutarlar aşağıdaki gibidir:
Haziran Milletvekili Seçim sonuçlarına göre, AKP, CHP, HDP ve MHP %10 barajını geçtiği için İYİ Parti ise %3 barajını aştığı için hazine yardımı almaya hak kazandı. yılında seçim barajı %7ye indirildi. Bunun Hazine yardımı paylaşımına etkisinin yılında olup olmayacağı meçhul. Buna karşılık %1,34 oy alan Saadet Partisi ile Vatan Partisi, Hür Dava Partisi bir kuruş bile hazine yardımı alamadılar.
yılının seçim yılı olması nedeniyle hazine yardımı üç kat olarak uygulanacak. Bu nedenle yılında hazine yardımı almaya hak kazanan beş partiye ödenecek tutar aşağıdaki gibi olacaktır:
yılında değişiklik yapılarak seçim barajı %7ye indirildi. Bu barajın yılında yapılacak Hazine Yardımları için dikkate alınması durumunda beş siyasi partiye yapılacak Hazine yardımı 4,5 milyar liraya inmekte olup, bunun dağıtımı aşağıdaki gibi olacaktır.
Yukarıdaki tutarları topladığımızda, ödediğimiz vergilerle sadece beş siyası partiye %10 seçim barajına göre 5 milyar, %7 seçim barajına göre ise 4,5 milyar lira hazine yardımı yapılacaktır. Seçime giren diğer partilere ise bir kuruş bile yok. Bir nevi kartel sistemi gibi. Belli sayıdaki büyük parti yüklü yardım alırken, diğer partilerin rekabeti engellenmektedir.
Bir tarafta aldığı milyarlarca lirayı, finans kuruluşlarında değerlendiren oradan da ilave gelir elde eden partiler, diğer yanda parti merkezinin kirasını ödemek için zorlanan partiler. Bunun adı tam anlamıyla rekabet eşitsizliğidir. Bu rekabet eşitsizliğinin vergilerimizle yaratılması ise ayrı bir garabettir.
tarihinde güncelleme yapılmıştır.
Dr. Ozan BİNGÖL
Vergi Uzmanı
NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve monash.pw sitesindeki aktif linki belirtilerek alıntı yapılabilir. Aynen yayımlanması durumunda monash.pw sitesinden alındığı belirtilerek yazının aktif linkine yer verilmesi gerekir. Bu yazıda yer alan veri ve hesaplamalar kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Aksi davranışlar için gerekli hukuki süreç başlatılır.
BeğenYükleniyor
DUVAR - Cumhurbakanl tarafndan hazrlanan yl bütçesinin TBMM’ye sunulmasnn ardndan siyasi partilere yaplacak Hazine yardm da belli oldu. Kanuna göre, son milletvekili genel seçimlerine katlma hakk tannan ve ülke barajn aan siyasi partilere her yl hazineden ödenmek üzere devlet yardm yaplyor. Devlet yardm tutar, baraj aan partilerin oy saylarna göre paylatrlyor
Habertürk’ün haberine göre, gelecek yl siyasi partilere toplam milyar lira hazine yardm yaplacak. Bunun milyar liralk ksm ocak aynda partilerin hesaplarna yatrlacak. Ocak ayndaki yardmlar, yln ilk on günü içinde partilerin hesaplarna yatrlacak.
Kanun uyarnca, hazine yardm yerel seçimlerin olduu yllarda normal tutarn 2 kat, milletvekili seçimi yllarnda ise 3 kat olarak uygulanyor. Seçime ilikin hazine yardmlar, Yüksek Seçim Kurulu’nca seçim kararnn ilan edilmesini izleyen 10 gün içinde partilere ödeniyor.
Seçim kararnn ardndan yaplacak hazine yardm ile birlikte gelecek yl partilerin alacaklar toplam yardmlar öyle:
Seçim sonuçlarına göre seçimlerine göre 14 Mayıs seçimlerinde oy kaybına uğrayan AK Parti, MHP, İYİ Parti’nin alacağı yardım tutarı düşecek. Yeşil Sol da HDP’nin oranının gerisinde kaldığı için bu partiden daha az yardım alabilecek. Hazine yardımı ödeneğinden alacağı pay artacak tek parti ise ’deki ’lük oy oranını yüzde ’e yükselten CHP olacak. Hazine yardımından en büyük payı AK Parti almaya devam edecek ancak ödeneği beşte bir oranında azalacak.
RAKAMLAR BELLİ OLDU
Şu andaki kesin olmayan verilere göre Yeniden Refah Partisi de yüzde ’lik oy oranıyla, Hazine yardımını kıl payı kaçırmış olacak. Bu yıl milletvekili seçimi yılı olması nedeniyle, siyasi partilere toplam 5 milyar lira Hazine yardımı yapıldı. AK Parti 2 milyar milyon, CHP 1 milyar milyon, MHP milyon, İyi Parti milyon lira yardıma hak kazandı. Anayasa Mahkemesi’nce tedbir kararı kaldırılan HDP de milyon lira yardım aldı.