Pdf Nota

T.C. İnönü Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Bilgisayarda Nota YazIm Teknikleri - I finale Ünsal DENİZ  Finale Yazım Klavuzu ders notlarına a¸sa˘gıdaki linkten ula¸sabilirsiniz. https://www.inonu.edu.tr/tr/cms/unsal.deniz Hazırlamı¸s oldu˘gum Finale Nota Yazım Klavuzu’ndan herhangi bir maddi kazanç sa˘glamadan, ders notu s¸eklinde tüm müzik e˘gitimcileri ve ö˘grencileri ile payla¸smaktan mutluluk duyuyorum. Soru ve görü¸slerinizi ya da önerilerinizi bana a¸sa˘gıdaki mail adresimden ula¸sarak bildirebilirsiniz. [email protected] Açıklama: Finale Yazım Klavuzu ders notunu bilgisayarınıza PDF formatında indiriniz. ˙Indirdi˘giniz belgede içindekiler kısmında bulunan ba¸slıkların üzerine tık- ladı˘gınızda belgenin ilgili sayfası açılacaktır. Aynı zamanda kitabın sonunda index yardımı ile aradı˘gınız konu ile ilgili sayfa numaralarını da görebilirsiniz. Copyright © 2016 Ünsal DEN˙IZ  finale ˙Içindekiler 1 Baslangıç ¸ ................................................. 7 1.1 Launch Window 7 1.1.1 Setup Wizard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.1.2 Default Document . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.1.3 Templates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.1.4 Scanning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1.1.5 Exercise Wizard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 1.1.6 Open . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 1.1.7 ˙Import Musicxml . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 1.2 Learning Center 19 2 Yeni Belge Olusturma ¸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 2.1 Yeni Çalısma ¸ Sayfası Nasıl Açılır? 21 2.1.1 Yeni Çalı¸sma Sayfası Açma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 2.1.2 Sayfanın Boyutu Belirleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 2.1.3 Çalgı Seçimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 2.1.4 Ba¸slık Olu¸sturma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 2.1.5 Donanım Parametreleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 2.1.6 Çalı¸sma Sayfasını Kaydetme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 2.1.7 Potrtedeki Ölçü Sayısını Düzenleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3 Nota ve Sus Yazımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 3.1 Mouse (Fare) ˙Ile Nota Yazımı 33 3.1.1 Eraser (Silgi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 3.1.2 Repitch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 3.1.3 Double Whole Note . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 3.1.4 Notalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 3.1.5 Dot (Nokta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 3.1.6 ˘ stirici ˙Is¸ aretler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Degi¸ 35 3.1.7 Up a Half Step . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.1.8 Down a Half Step . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.1.9 Tie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.1.10 Tuplet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.1.11 Grace Note . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 3.2 Mouse (Fare) ˙Ile Sus Yazımı 39 3.2.1 Simple Entry Rest Palette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 4 ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Ana Araç Çubugu 4.1 ˘ Ana Araç Çubugu 43 4.1.1 Selection Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 4.1.2 Staf Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 4.1.3 Key Signature Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 4.1.4 Time Signature Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 4.1.5 Clef Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 4.1.6 Measure Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 4.1.7 Simple Entry Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 4.1.8 Speedy Entry Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 4.1.9 HyperScribe Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 4.1.10 Tuplet Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 4.1.11 Smart Shape Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 4.1.12 Articulation Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 4.1.13 Expression Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 4.1.14 Repeat Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 4.1.15 Chord Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 4.1.16 Lyrics Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 4.1.17 Text Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 4.1.18 Resize Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 4.1.19 Page Layout Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 5 Nasıl Yaparım? I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 5.1 Baslık ¸ ˘ stirme Degi ¸ 67 5.2 Çalgı ˙Ismini Degi ˘ stirme ¸ 69 5.3 ˘ stirme Anahtar Degi ¸ 70 5.4 ˘ stirme Ölçü Rakamlarını Degi ¸ 71 5.5 ˘ stirme Ton Degi ¸ 71 5.6 Gürlük terimleri 72 5.7 ˘ sikli Tempo Degi ¸ ˘ gi 73 5.8 ˘ siklikleri Ölçü Çizgisi Degi ¸ 76 5.9 Tekrar ˙Isareti ¸ Ekleme 78 5.10 Dolap Ekleme 79 5.11 Artikülasyon ˙Isaretleri ¸ Ekleme 79 5.11.1 Çoklu Artikülasyon Ekleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 5.12 ˘ Notaları Saga-Sola Kaydırma 81 5.13 Ölçü Ekleme 82 5.13.1 Araya Ölçü Ekleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 5.14 Dizekteki Ölçü Sayısını Düzenleme 87 5.15 Birlesik ¸ Notaları Ayırma 89 5.16 Bag˘ ˙Isareti ¸ Ekleme 90 5.17 Üçleme Yapma 91 6 Nasıl Yaparım? II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 6.1 Tek Dizekte Çift Ses Yazma 93 6.2 Akor Yazma 95 6.3 Dizek Ekleme 96 6.3.1 Dizekleri Parantezle Birle¸stirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 7 Nasıl Yaparım? III . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 7.1 ˘ Yazdıgmız Notayı Dinleme 99 7.2 PDF Olarak Kaydetme 101 7.3 XML Olarak Kaydetme 102 7.4 MIDI Olarak Kaydetme 103 7.5 WAV Olarak Kaydetme 104 7.6 EPUB Olarak Kaydetme 105 7.7 Partileri Ayırma 106 7.8 Yazıcıdan Çıktı Alma 107 8 Nasıl Yaparım? IV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 8.1 Resim Dosyası Olarak Kaydetme 109 8.2 Ölçü Numaralarını Özellestirme ¸ 113 Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Launch Window Setup Wizard Default Document Templates Scanning Exercise Wizard Open Launch Window ˙Import Musicxml Learning Center 1 — Baslangıç ¸ 1.1 Launch Window Finale yazılımında yeni bir çalı¸sma sayfası açmak için önce yazılımın yanda gösterilen simgesine çift tıklayarak yazılımı açıyoruz. Yazılım ilk açıldı˘gında ön tanımlı olarak a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen Launch Window penceresi açılır.  8 Baslangıç ¸ Launch Window penceresi ön tanımlı açılmadı˘gında ya da sonradan açmak iste- di˘ginizde File - Launch Window yoluyla veya klavyeden Ctrl + Shift + N kısayolu ile de açabilirsiniz. Launch Window penceresinde farklı i¸slevleri olan yedi tane buton ve bu butonların altında yazılımı nasıl kullanabilece˘giniz hakkında ipuçları veren Learning Center bölümü bulunmaktadır. Simdi ¸ kısaca bu butonların i¸slevlerini görelim. 1.1.1 Setup Wizard Bu buton yeni bir çalı¸sma sayfası olu¸stururken yapaca˘gımız bütün seçim ve ayarların yapıldı˘gı bölümdür. Setup Wizard butonuna tıkladı˘gımızda üç temel seçim bölümü olan a¸sa˘gıdaki pencere açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 1.1 Launch Window 9 Birinci bölümde bulunan Select an Ensemble penceresi, yazılımın ön tanımlı olarak belirledi˘gi çalgı gruplarını içerir. Bu gruplanmı¸s partisyon- lardan istedi˘gimizi seçebilir ve istedi˘gimiz s¸ekilde özelle¸stirebiliriz. ˙Ikinci pencerde ise Select a Document Style bölümü bulunmaktadır. Bu bölümde Belge türü ve font seçimi yaparak çalı¸sma sayfanızı özelle¸stirebilirsiniz. Üçüncü bölümde ise ka˘gıt boyutunu ve yönünü ayarlayabilece˘giniz pencere bulunmak- tadır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  10 Baslangıç ¸ Score Page Size partitürün sayfa boyutunu, Part Page Size herbir partinin sayfa boyu- tunu ayarlamak için kullanılır. Portrait sayfanızın dikey olarak görüntülenece˘gini, Landscape ise sayfanızın yatay olarak görüntülenece˘gini gösterir. Partisyonu ve partileri farklı s¸ekilde seçebilirsiniz. 1.1.2 Default Document Default Document butonuna tıkladı˘gınızda,Yazılımın ön tanımlı olarak belirledi˘gi tek porteli çalı¸sma sayfasını açılır. Açılan sayfada çalı¸smanıza ba¸slayabilirsiniz. 1.1.3 Templates Templates butonuna tıkladı˘gınızda yazılımın içinde tanımlı olan s¸ablonlardan çalı¸s- manıza uygun olan bir belge seçip çalı¸smanıza ba¸slayabilirsiniz. Bu butona tıkladı˘gınızda a¸sa˘gıdaki pencere açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 1.1 Launch Window 11 Açılan pencerede sınıflandırılmı¸s olarak görülen dosyaların her birinin içinde hazır s¸ablonlar bulunur. Örne˘gin Band Temlates dosyasını seçti˘gimizde ekranda a¸sa˘gıdaki pencere açılır. Buradan s¸ablon olarak hazırlanmı¸s orkestra partitürlerinden birini seçerek çalı¸smanıza ba¸slayabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  12 Baslangıç ¸ 1.1.4 Scanning Scanning butonu, e˘ger bilgisayarınıza ba˘glı bir scanner (tarayıcı) varsa, bu tarayıcı ile belgenizi tarayıp finale yazılımı ile düzenlemenize yardımcı olur. Butona tıkladı˘gınızda ekrana ilk gelen pencere Smart Score eklentisinin tanıtım penceresidir. Bu demo eklenti ücretlidir. Bu eklentinin pro sürümünü a¸sa˘gıdaki linke tıklıyarak resmi web sayfasından satın alabilirsiniz. http://www.musitek.com/store/SSFinUp.html E˘ger satın almadan demo sürümü ile devam etmek istiyorsanız OK butonuna basarak tarama ayarlarının yapıldı˘gı pencereye geçebilirsiniz. OK butonuna tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki pencere açılır. Bu pencerede bilgisayarınıza ba˘glı olan tarayıcınızı seçebilir ve çözünürlük ayarlarınızı yapabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  1.1 Launch Window 13 1.1.5 Exercise Wizard Exercise Wizard butonu, daha çok ö˘grencilere egzersiz hazırlarken kullanılan bir bölümdür. Hazır egzersiz s¸ablonlarından seçebilece˘giniz gibi kendiniz de bir s¸ablon olu¸sturup kaydedebilirsiniz. Bu butona tıkladı˘gınızda a¸sa˘gıdaki pencere açılır. ˙Ileri butonuna tıkladıktan sonra a¸sa˘gıdaki pencere açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 14 Baslangıç ¸ Bu adımdan sonra tekrar ileri butonu ile bir sonraki adıma geçiyoruz. Açılan yeni pencere a¸sa˘gıdaki gibidir. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 1.1 Launch Window 15 Save Lesson butonuna tıkladı˘gımızda ekranda yandaki pencere açılır. OK butonuna tıkladı˘gımızda açılan pencerede çalı¸smamızı nereye kaydedece˘gimiz belirlenir ve kaydet butonu ile kaydedilir. Kaydet butonuna tıkladıktan sonra ekranda ana pencere açık kalır ve Son butonu ile Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 16 Baslangıç ¸ i¸slem tamamlanır. Kaydetti˘gimiz dosyaya File - Open ya da klavyeden Ctrl + O kısayolu ile ula¸sa- bilirsiniz. File - Open ya da klavyeden Ctrl + O kısayolu ile açtı˘gımız pencere a¸sa˘gıdaki gibidir. Buradan deneme - Violin Section dosyasını seçip Aç butonuna tıkladı˘gımızda hazır- ladı˘gımız belge son hali ile çalı¸smaya ve düzenlemeye hazır bir s¸ekilde açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  1.1 Launch Window 17 1.1.6 Open Open butonuna tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki pencere açılır. Bu pencerede bilgi- sayarınıza daha önceden kaydetti˘giniz çalı¸smalarınızı açabilir ya da alt menüsünde bulunan Open Recent File seçene˘gi ile son yaptı˘gınız çalı¸smalara kolay bir s¸ekilde ula¸sabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  18 Baslangıç ¸ 1.1.7 ˙Import Musicxml XML (Extensible Markup Language – Geni¸sletilebilir ˙I¸saretleme Dili), insanlar ve bilgi i¸sletim sistemleri tarafından kolayca okunabilecek döküman formatıdır. MusicXML ise müzik bilgisinin XML dilinde yazılmı¸s halidir. Bu format sayesinde farklı nota yazım programları birbirleriyle haberle¸sebilir. Örne˘gin Finale ile yazılmı¸s bir nota MusicXML formatında kaydedildi˘ginde bu formatı destekleyen ba¸ska bir nota yazım programı tarafından açılabilir. Bazı programlarda MusicXML formatı ücretli bir eklenti olarak kurulabilir. Nota yazım programlarının kendi aralarında MusicXML dosyalarını import ve export etmelerini, birbirleri ile konu¸sabilmelerini kendisi de bir XML dosyası olan XSL (Extensible Style Sheet – Geni¸sletilebilir Nota Stili) çeviricisi sa˘glamaktadır. Daha ayrıntılı bir bilgi için bu sayfayı ziyaret edebilirsiniz. http://www.musicxml.com ˙ Launch Window penceresindeki Import Musicxml butonuna tıkladı˘gımızda ekranda a¸sa˘gıdaki pencere açılır. Buradan MusicXML formatındaki belgelerinizi finale for- matında açabilirsiniz. ˙ Import ˙ Musicxml penceresini File - Import - MusicXML yolu ile de açabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  1.2 Learning Center 19 1.2 Learning Center Launch Windoe penceresinin alt kısmında bulunan Learning Center’ın sol tarafında yazılımın kullanımına yönelik klavuz sayfalar ve sol tarafında ise her açtı˘gınızda yenile- nen Tip of the Day (günün ipucu) bölümü bulunmaktadır. Bu penceredeki butonlara tıkladı˘gınızda, bilgisayarınızda ön tanımlı olarak belirlenmi¸s web tarayıcınız otomatik olarak açılır ve www.finalemusic.com adresine ba˘glanır. Bu- rada yazılım ile ilgili merak etti˘giniz kullanım klavuzlarına ula¸sabilirsiniz. Aynı s¸ekilde Tip of the Day bölümündeki sa˘g-sol ok butonlarını kullanarak yazılımın kullanımına yönelik ipuçlarını görebilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu Yeni Çalısma ¸ Sayfası Nasıl Açılır? Yeni Çalı¸sma Sayfası Açma Sayfanın Boyutu Belirleme Çalgı Seçimi Ba¸slık Olu¸sturma Donanım Parametreleri Çalı¸sma Sayfasını Kaydetme Setup Wizard Potrtedeki Ölçü Sayısını Düzenleme 2 — Yeni Belge Olusturma ¸ 2.1 Yeni Çalısma ¸ Sayfası Nasıl Açılır? Finale nota yazım programında yeni bir çalı¸sma sayfası açmak için iki farklı yol izlenebilir. Birincisi kitabımızın ilk bölümünde anlattı˘gımız Launch Window pen- ceresindeki Setup Wizard butonunu kullanabilirsiniz. ˙Ikincisi ise File - New yolunu kullanarak yeni bir çalı¸sma sayfası açabilirsiniz. File - New yolunu kullandı˘gınızda ekrana a¸sa˘gıdaki gibi bir pencere açılır. Yukarıdaki resimde de görüldü˘gü gibi File - New yolunu izledi˘gimizde sa˘g tarafta yeni açılan pencerede a¸sa˘gıda açıkladı˘gımız seçenekler bulunmaktadır; • Document With Setup Wizard. . . Ctrl+N: Bu seçenekte yeni çalı¸sma sayfasını; ton, enstruman seçimi, ölçü sayısı, sayfa boyutu gibi kendinize özel hazırlaya- ca˘gınız bir belge açmak için kullanabilirsiniz. • Default Document: Bu seçenek yazılımın ön tanımlı olarak belirledi˘gi çalı¸sma sayfası açılır.  22 Yeni Belge Olusturma ¸ • Document From Template: Bu seçenekte s¸ablonlardan seçti˘giniz bir çalı¸sma sayfasını açabilirsiniz. • Document Without Libraries: Bu seçene˘gi tıkladı˘gınızda tek ölçülük bir çalı¸sma sayfası açılır. • Exercise Wizard: Bu seçenekle ise birinci bölümde anlattı˘gımız egzersiz hazır- lama penceresi açılır. Bu bölümde daha iyi görülmesi bakımından ilk seçenek olan Document With Setup Wizard. . . Ctrl+N kısmını anlataca˘gız. 2.1.1 Yeni Çalısma ¸ Sayfası Açma Yeni bir çalı¸sma sayfası açmak için üç farklı yol kullanabilirsiniz. Birincisi Launch Window penceresindeki Setup Wizard butonu, ikincisi File - New - Document With Setup Wizard. . . yolu ve üçüncüsü de klavyeden Ctrl+N kısayoludur. Biz kitabımızda File - New - Document With Setup Wizard. . . yolunu kullanarak yeni çalı¸sma sayfamızı olu¸sturaca˘gız. ˙Ilk olarak a¸sa˘gıdaki resimde gösterildi˘gi gibi yazılımın üst kısmında bulunan ana menü çubu˘gundan File - New yolunu seçip Document With Setup Wizard. . . sekmesine tıklıyoruz. Document With Setup Wizard. . . sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki pencere açılır. Bu pencerede 3 ana bölüm bulunmaktadır. • Select New Ensemble: Bu bölümden orkestra, koro, kuartet veya trio gibi hazır s¸ablonları açabilirsiniz. • Select a Document Style: Bu bölümden açaca˘gınız belgenin türünü ve görünüm s¸eklini seçebilirsiniz. • Pencerenin alt kısmında bulunan üçüncü bölümde ise Partitür ve partilerin sayfa boyutlarını belirleyebilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  2.1 Yeni Çalı¸sma Sayfası Nasıl Açılır? 23 Yeni çalı¸sma sayfamızdaki her ayrıntıyı kendimiz belirlemek için bu pencerede sadece sayfa boyutu ayarlarını yapıyoruz ve di˘ger bölümlerde bir i¸slem yapmıyoruz. 2.1.2 Sayfanın Boyutu Belirleme Öncelikle Score Page Size sekmesinin sa˘gındaki bölümden partitürün ka˘gıt forma boyutunu seçiyoruz. Yaygın bir kullanımı olan A4 ka˘gıdını seçiyoruz. Bu seçenek yazıcıdan alaca˘gınız çıktı kalitesini ve görünümü etkileyece˘ginden size uygun olan seçene˘gi tercih ediniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  24 Yeni Belge Olusturma ¸ ˙Ikinci olarak ka˘gıt boyutunu seçti˘gimiz sekmenin hemen altında bulunan Portrait ve Landscape seçeneklerini görüyoruz. E˘ger Sayfamızı dikey bir s¸ekilde görmek istiyorsak Portrait kutucu˘gunu, sayfamızı yatay görmek isti- yorsak Landscape kutucu˘gunu i¸saretliyoruz. Aynı i¸slemleri En altta bulunan Part Page Size için de uyguluyoruz böylece hem partitürü hem de par- tileri ayrı ayrı yazdırdı˘gınızda seçi- minize göre çıktı elde edebilirsiniz. ˙ Ka˘gıt boyutumuzu belirledikten sonra Ileri butonuna tıklayarak kullanaca˘gımız çalgı veya çalgıların seçimini yapaca˘gımız bir sonraki adıma geçiyoruz. 2.1.3 Çalgı Seçimi ˙ Ka˘gıt boyutunu belirleyip Ileri butonuna tıkladı˘gımızda ekrana çalgı seçimlerimizi yapaca˘gımız a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen pencere açılır. Bu pencerde yanyana üç farklı bölüm bulunmaktadır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 2.1 Yeni Çalı¸sma Sayfası Nasıl Açılır? 25 Yukarıdaki resimde açılan pencerenin birinci bölümünde çalgılar sınıflarına göre ayrıl- mı¸stır. Önce seçmek istedi˘gimiz çalgının sınıfını buradan belirliyoruz. Bu bölümdeki hangi çalgı sınıfını tıklarsanız ortadaki bölümde o çalgı ailesine ait enstrümanlar sıralanır. Biz kitabımızda örnek olarak çalgı ailesi olarak Strings(Yaylılar) çalgı olarak vio- lin(Keman) seçip Add butonua tıklayarak en sa˘gdaki üçüncü bölüme ekliyoruz. Aynı yolu izleyerek birden fazla çalgı seçip ekleyebiliriz ya da Remove butonu ile ekledi˘gimiz çalgıları tekrar listeden kaldırabiliriz. Birden fazla çalgı seçiminin nasıl yapılaca˘gı daha sonraki bölümlerde anlatılacaktır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  26 Yeni Belge Olusturma ¸ 2.1.4 Baslık ¸ Olusturma ¸ ˙ Çalgı seçimini tamalayıp Ileri butonuna tıkladı˘gımızda ekrana hazırladı˘gımız çalı¸sma sayfasının ba¸slık, altba¸slık, besteci, aranjör, söz yazarı ve kopya tarihini yazaca˘gımız pencere açılır. Bu bölümdeki alanları doldurup Ileri˙ butonuna tıklıyoruz. 2.1.5 Donanım Parametreleri ˙ Çalı¸sma sayfamızın ba¸slık kısmını tamamlayıp Ileri butonuna tıkladı˘gımızda ekrana gelen adımda çalı¸smamızın donanımında bulunmasını istedi˘gimiz parametreleri be- lirleyece˘gimiz be¸s bölmeden olu¸san pencere açılır. • Birinci bölüm çalı¸smamızın ölçü rakamını (usul rakamını) belirleyece˘gimiz Select a Time Signature bölümü, ˙ • Ikinci bölüm çalı¸smamızın tonunu belirleyece˘gimiz Select a Concert Key Signa- ture bölümü, • Üçüncü bölüm tempo ayarlarını yaptı˘gımız Specify Initial Tempo Marking bölümü, • Dördüncü bölüm eksik ölçü parametrelerini girece˘gimiz Specify Pickup Measure bölümü, • Be¸sincisi ise Çalı¸sma sayfamızda kaç ölçü olaca˘gını belirleyece˘gimiz Number of Measure bölümü bulunmaktadır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 2.1 Yeni Çalı¸sma Sayfası Nasıl Açılır? 27 Ölçü Rakamı Belirleme Çalı¸smamızın ölçü rakamını yandaki re- simde gösterilen Select a Time Signature bölümünden sıralanmı¸s olan seçeneklerden bize uygun olanı tıklayarak seçiyoruz. E˘ger belirleyece˘gimiz ölçü rakamı listede yoksa üst üste iki soru i¸saretinin oldu˘gu butonu tıklayarak kendimiz belirliyoruz. Soru i¸saretli olan butona tıkladı˘gımızda ekrana a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen pencere açılır. Time Signature penceresinin sa˘g tarafında bulunan Number of Beats sekmesinin sa˘g Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 28 Yeni Belge Olusturma ¸ ve sol yön tu¸slarını kullanarak üstteki rakamı de˘gi¸stirebilirsiniz. Bu sekmenin hemen altındaki Beat Duration sekmesinden ise ölçü birim de˘geri yani alttaki rakamı de˘gi¸stire- bilirsiniz. Seçiminizi yaptıktan sonra OK butonuna tıklayarak devam edebilirisiniz. Ton Belirleme Belgemizin ölçü rakamını belirledikten sonra tonu Select a Concert Key Signature bölümünü kullanarak belirliyoruz. Tonu belirlemek için önce Majör, Minör ya da Keyless seçeneklerinden birini seçiyoruz. • Majör Key: Majör ton seçimini aktif- le¸stirir. • Minör Key: Minör ton seçimini aktif- le¸stirir. • Keyless: Herhangi bir ton seçimi yapılmayaca˘gı anlamına gelir. Bu üç seçenekten hangisini seçerseniz sol tarafındaki donanım penceresinde ilgili ton seçimleri aktif hale gelir. Örnek olarak Majör Key seçene˘gine tık- layıp sol taraftaki pencerinin sa˘gında bulu- nan yukarı yön tu¸slarıyla sol majör tonunu seçelim. Yukarı yön tu¸sunu kullandı˘gımızda diyezli tonlar, a¸sa˘gı yön tu¸sunu kul- landı˘gımızda bemollü tonlar görülecektir. Donanım penceresinin altında bulunan Hide key signature and show all accidentals kutucu˘gunu i¸saretlerseniz donanımda de˘gi¸stirici i¸saret görünmez fakat, notaları yazmaya ba¸sladı˘gınızda donanıma uygun de˘gi¸stirici i¸sareti yazılım otomatik olarak kendisi koyar. Metronom Belirleme Çalı¸smamızın metronom hızını belirlemek için Specify Initial Tempo Marking kutu- cu˘gunu i¸saretleyip Text yazan kutucu˘ga il- gili hız terimini yazıyoruz.Tempo yazan bölümden birim de˘gerini ve hız göstergesini seçiyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 2.1 Yeni Çalı¸sma Sayfası Nasıl Açılır? 29 Eksik Ölçü Baslama ¸ Çalı¸smamıza eksik ölü ile ba¸slayabilmek için dördüncü adım olan Specify Pickup Measure kutucu˘gunu i¸saretliyoruz. Hangi de˘gerde notayla eksik ölçü ba¸slanacaksa al- tındaki listeden o de˘gerdeki notayı seçiyo- ruz. Ölçü Sayısı Belirleme Çalı¸smamızın kaç ölçüden olu¸smasını isti- yorsak be¸sinci bölmedeki Number of Mea- sure kutucu˘guna çalı¸smanın ölçü sayısını giriyoruz. Son Adım Ölçü sayısını da belirledikten sonra çalı¸sma sayfamızı açmak ve çalı¸smamıza ba¸slamak için Son butonuna tıklıyarak devam ediyoruz. ˙Ilk çalı¸smamızın eksik ölçü ba¸slamasını istemedi˘gimiz için Specify Pickup Measure kutucu˘gundaki i¸sareti kaldırıyoruz. Son butonuna tıkladı˘gınızda ekranda çalı¸sma sayfası sizin belirledi˘giniz parametrelere göre açılacaktır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  30 Yeni Belge Olusturma ¸ Yukarıdaki resimde de görüldü˘gü gibi çalı¸sma sayfamız açıldı fakat ölçüler düzensiz olarak yerle¸sti. Çalı¸smamıza ba¸slamadan önce belgemizi kaydedip bu düzensizli˘gi giderdikten sonra çalı¸smamıza ba¸slayalım. 2.1.6 Çalısma ¸ Sayfasını Kaydetme Açtı˘gımız çalı¸sma sayfasını iki farklı yol ile kaydedebilirsiniz. Birinci yol yazılımın en üstünde yer alan ana menü çubu˘gundaki; File - Save yoludur. ˙Ikinci yol ise klavyeden Ctrl + S tu¸s kombinasyonundan olu¸san kısa yoldur. Her iki yolu kullandı˘gınızda da ekranda çalı¸smanızı nereye kaydedece˘ginizi soran ve belge- nize isim verece˘giniz pencere açılır. Biz örnek olarak belgemizi kaydedece˘gimiz yer olarak Masaüstü’nü, Belgemizin ismini de Örnek Çalı¸sma olarak seçip Kaydet buto- nuna tıklıyoruz. Kaydet butonuna tıkladı˘gımızda belgemizi bilgisayarımızın Masaüstü ekranında Örnek Çalı¸sma ismi ile Finele 2014 yazılımının dosya uzantısı olan .musx formatında kaydediyoruz. Bu i¸slemden sonra pencerenin en üst sol kö¸sesinde sizin verdi˘giniz ismin açıldı˘gını görebilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  2.1 Yeni Çalı¸sma Sayfası Nasıl Açılır? 31 2.1.7 Potrtedeki Ölçü Sayısını Düzenleme Çalı¸sma sayfamızda herbir portedeki ölçü sayısını iste˘gimize göre de˘gitirebiliriz. Bu i¸slemi iki yolla yapabiliriz. Birincisi ana menü çubu˘gunun altında bulunan ana araç çubu˘gudur. Bu ana araç çubu˘gu’nun en ba¸sında bu- lunan ok i¸sareti görünümlü olan Selection Tool butonuna tıklıyoruz. Bu butona tık- ladı˘gımızda mouse seçim için aktif hale gelecektir. E˘ger her portede 4 ölçü olmasını istiyorsak Selection Tool butonuna tıkladıktan sonra ilk portedeki be¸sinci ölçüye tıklayarak seçiyoruz. Ölçüye tıkladı˘gınızda ölçü mavi renge dönü¸sür. Daha sonra klavyemizin sa˘g tarafında bulunan yön tu¸slarını kullanarak ölçüleri ta¸sıyoruz. Bu örnekte be¸sinci ölçüden itibaren alt satıra ta¸sımak istedi˘gimiz için a¸sa˘gı ok tu¸sunu kullanıyoruz. A¸sa˘gı ok tu¸suna bastı˘gımızda seçili olan ölçünün kendisinden sonraki bütün ölçülerle alt satıra ta¸sındı˘gını görüyoruz. Artık her dizekte e¸sit sayıda ölçü elde etmi¸s olduk. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 32 Yeni Belge Olusturma ¸ Yeni olu¸sturdu˘gumuz çalı¸sma sayfası nota yazmaya hazır hale geldi artık notaları yaz- maya ba¸slayabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu Mouse (Fare) ˙Ile Nota Yazımı Eraser (Silgi) Repitch Double Whole Note Notalar Dot (Nokta) ˘ stirici ˙Is¸ aretler Degi¸ Up a Half Step Down a Half Step Tie Tuplet Grace Note Mouse (Fare) ˙Ile Sus Yazımı Simple Entry Rest Palette 3 — Nota ve Sus Yazımı Finale nota yazım programı ile iki farklı yolla notalar ve suslar yazılabilir. Bi- rincisi, Simple Entry Palette’i kullanarak mouse(fare) ile , ikincisi ise Ana Araç Çubu˘gu’ndaki Speedy Entry Tool aracını kullanarak klavye ile notalar ve suslar yazıla- bilir. Kitabımızın bu bölümünde ba¸slangıç a¸saması için uygun olan Simple Entry Palette’i kullanarak fare ile nota ve susları yazmayı anlataca˘gız. Speedy Entry Tool aracını kullanarak notalar ve susları yazmayı geni¸s kapsamlı olarak ana araç çubu˘gun- daki araçları anlataca˘gımız Ana Araç Çubu˘gu bölümünde bulabilirsiniz. 3.1 Mouse (Fare) ˙Ile Nota Yazımı Finale nota yazım programında fare ile nota yazabilmek için ana ekranın sol kenarında bulunan Simple Entry Palette üzerindeki butonlar kullanılır. Simdi ¸ bu palet üzerindeki butonları ve ne i¸se yaradıklarını inceleyelim. 3.1.1 Eraser (Silgi) Eraser (Silgi) butonu ile çalı¸smamızda hatalı oldu˘gunu dü¸sündü˘gümüz ya da silmek istedi˘gimiz nota ve susları silmemize yarar. Fare ile önce Eraser (Silgi) butonuna tıklı- yoruz, daha sonra silmek istedi˘gimiz nota ya da sus de˘gerinin üzerine tıklıyarak siliyoruz.  34 Nota ve Sus Yazımı 3.1.2 Repitch Repitch butonu yazdı˘gımız nota de˘gerininin dizek üzerinde yeniden konumlandırılabilmesini sa˘glar. Bu butona tıkladık- tan sonra fare ile dizek üzerinde yerini de˘gi¸stirmek istedi˘gimiz notanın üzerine gelip istedi˘gimiz çizgi veya aralı˘ga tıklıyarak notanın yerini de˘gi¸stiriyoruz. Bu buton aslında klavyemizin a¸sa˘gı yukarı yön tu¸slarının i¸slevini görür. Dolayısıyla fare ile yazdı˘gımız notanın dizek üzerindeki konumunu a¸sa˘gı-yukarı yön tu¸sları ile de de˘gi¸stirebiliriz. bunun için notayı yazdıktan sonra hangi yön tu¸suna basarsanız, notayı dizek üzerinde o yönde ta¸sıyabilirsiniz. 3.1.3 Double Whole Note Double Whole Note butonu Brevis Notası olarak adlandırılan ve birlik nota de˘gerinin iki katı de˘gerinde olan nota de˘gerini yazmak için kullanılır. 3.1.4 Notalar Nota de˘gerlerinin herbiri ayrı bir butondur. Hangi de˘gerde nota yazmak istiyorsak ona göre seçim yapıyoruz. Örnek olarak e˘ger dörtlük nota yazmak istiyorsak önce dörtlük nota de˘gerinin üzerine tıklayıp daha sonra dizek üzerinde hangi çizgi ya da aralı˘ga koymak iztiyorsak o çizgi yada aralı˘gın üzerine tıklıyoruz böylece istedi˘gimiz notayı yazmı¸s oluyoruz. 3.1.5 Dot (Nokta) Dot(Nokta) butonu noktalı nota de˘gerlerini yazmak için kul- lanılır. Noktalı bir nota de˘geri yazmak için önce nota de˘geri seçilir daha sonra nokta seçilerek yazılır. Örnek olarak noktalı dörtlük nota yazmak için fare ile önce dörtlük nota de˘gerine, sonra nokta butonuna tıklıyoruz. Her ikisine tıkladıktan sonra hangi çizgi veya aralı˘ga yazacaksak fare ile oraya tıklıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  3.1 Mouse (Fare) ˙Ile Nota Yazımı 35 3.1.6 ˘ stirici Degi ¸ ˙Isaretler ¸ Herhangi bir notanın önüne diyez, bemol ya da natürel i¸sareti koymak için fare ile bu i¸saretlerden birine tıklıyoruz ve fare o i¸sarete göre aktif hale geliyor. Daha sonra koymak istedi˘gimiz notanın öne fare ile tıklayarak de˘gi¸stirici i¸sareti koyuyoruz. R Aynı anda hem nota de˘geri, hem nokta hem de de˘gi¸stirici i¸saret seçilebilir. Örne˘gin diyezli bir noktalı dörtlük yazmak için fare ile dörtlük nota-diyez ve nokta buton- larını seçip dize˘ge yazabilirsiniz. 3.1.7 Up a Half Step Up a Half Step butonu herhangi bir nota de˘gerini yarım ses incelterek yazmak için kullanılır. Önce bir nota de˘geri seçi- yoruz daha sonra Up a Half Step butonuna tıklıyoruz. Bu sayede yazılım, yazaca˘gımız nota hangisi ise yarım ses ince halini ilgili de˘gi¸stirici i¸sareti de otomatik olarak koyacaktır. 3.1.8 Down a Half Step Down a Half Step butonu herhangi bir nota de˘gerini yarım ses kalınla¸stırarak yazmak için kullanılır. Önce bir nota de˘geri seçiyoruz daha sonra Up a Half Step butonuna tıklıyoruz. Bu sayede yazılım, yazaca˘gımız nota hangisi ise yarım ses kalın halini ilgili de˘gi¸stirici i¸sareti de otomatik olarak koyacaktır. 3.1.9 Tie Tie butonu notalar arasında ba˘g i¸sareti koymak için kullanılır. 3.1.10 Tuplet Tuplet butonu üçleme nota guruplarını yazmak için kullanılır. Önce fare ile üçleme s¸eklinde guruplayaca˘gımız nota de˘gerini seçip sonra Tuplet butonuna tıklıyoruz. Yazdı˘gımız notalar otomatik olarak üçleme s¸eklinde sıralanacaktır. ˙Ikinci bir yol olarak önce üçleme yapmak istedi˘gimiz de˘gerde üç notaayı yan yana yazıp Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  36 Nota ve Sus Yazımı sonra Tuplet butonuna tıklıyoruz. Fare ile yazdı˘gımız üç notanın ilkine tıkladı˘gımızda bu notalar yine üçleme olarak guruplanacaktır. 3.1.11 Grace Note Grace Note butonu süsleme notaları yazmak için kullanılır. Önce yazmak istedi˘gimiz süsleme nota de˘gerini seçip, Grace Note butonuna tıklıyoruz. Sonra yazmak istedi˘gimiz süsleme notalarını çizgi veya aralıklara tıklayarak yazıyoruz. Simdi ¸ a¸sa˘gıdaki gibi bir ezgiyi fare ile nasıl yazaca˘gımızı adım adım görelim. #4 œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ & 4 œ 5 # œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ & œ œ œ œ ˙ Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 3.1 Mouse (Fare) ˙Ile Nota Yazımı 37 Daha önce hazırlayıp bilgisayarımıza kaydetti˘gimiz Örnek Çalı¸sma belgemizi açarak ba¸slayalım. Örnek Çalı¸sma belgesini açmak için yazılımı ilk açtı˘gımızda ekranda açılan ilk pencere olan ve daha önce anlattı˘gımız Launch Window penceresinde Open butonunu kullanabiliriz. Open butonunu tıkladı˘gımızda ekranda bilgisayarımızda mevcut olan dosyalarımızı seçebilece˘gimiz ekran açılır. Buradan Örnek Çalı¸sma belgemizi nereye kaydetmi¸ssek o bölümü açıyoruz ve belgemizi seçip Aç butonuna tıklıyoruz ve belgemizi açıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 38 Nota ve Sus Yazımı Aç butonuna tıkladı˘gımızda a¸sa˘gıdaki pencere açılır. Ekranın sol kenarında bulunan Simple Entry Palette çubu˘gunda bulunan dörtlük nota sembolünü fare ile tıklıyoruz. Bu sayede faremiz artık dörtlük nota yazmak için aktif hale gelir. Önce ezgimizdeki dörtlük notaları dizekte yerine yerle¸stiriyoruz. ˙Ikinci ölçüdeki ikilik notayı yazmak için Simple Entry Palette çubu˘gunda bulunan ikilik nota sembolünü fare ile tıklıyoruz ve dizekte yerine yerle¸stiriyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  3.2 Mouse (Fare) ˙Ile Sus Yazımı 39 Yukarıda anlatt˘gımız adımları tekrar ederek ezgimizi tamamlıyoruz. Çalı¸smamızı tamam- lamak ve de˘gi¸siklikleri kaydetmek için klavydeden Ctrl + S kombinasyonunu kullanıyo- ruz. Bu sayede ya˘gtı˘gımız bütün de˘gi¸siklikler kaydedilmi¸s olacak ve yazılımı kapatıp açsak bile son hali saklanmı¸s olacaktır. 3.2 Mouse (Fare) ˙Ile Sus Yazımı Bu bölümde yazdı˘gımız ezgide a¸sa˘gıdaki gibi sus i¸saretleri oldu˘gunda nasıl bir yol izleyece˘gimiz anlatılacaktır. # & 44 œ œ œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ ˙ # & œ œ œ œ œ œ œ œ œ 5 œ œ Œ œ œ ˙ Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  40 Nota ve Sus Yazımı 3.2.1 Simple Entry Rest Palette Çalı¸smamızda fare ile sus yazabilmek için öncelikle ana menü çubu˘gu’ndaki Window menüsünden Simple Entry Rest Palette çubu˘gunu ekranda açmamız gerekir. Ana menü çubu˘gu’ndaki Window - Simple Entry Rest Palette sekmesine tıkladı˘gımızda ekranın sol tarafında üzerinde susların bulundu˘gu palet açılır. Simple Entry Rest Palette çubu˘gu açıldıktan sonra fare ile dörtlük nota sembolune Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 3.2 Mouse (Fare) ˙Ile Sus Yazımı 41 tıklıyarak susa kadar olan bölümü yazıyoruz. Daha sonra dörtlük sus yazabilmek için Simple Entry Rest Palette çubu˘gundan seçip yerine yerle¸stiriyoruz. Daha sonra aynı adımları izleyerek çalı¸smamızı tamamlayıp klavyeden Ctrl + S kombi- nasyonu ile kaydediyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu Ana Araç Çubugu ˘ Selection Tool Staf Tool Key Signature Tool Time Signature Tool Clef Tool Measure Tool Simple Entry Tool Speedy Entry Tool HyperScribe Tool Tuplet Tool Smart Shape Tool Articulation Tool Expression Tool Repeat Tool Chord Tool Lyrics Tool Text Tool Resize Tool Page Layout Tool ˘ 4 — Ana Araç Çubugu 4.1 ˘ Ana Araç Çubugu Kitabımızın bu bölümünde Örnek Çalı¸sma sayfasında yapmak istedi˘gimiz tüm de˘gi¸sik- likleri ana araç çubu˘gu’nu kullanarak nasıl yapaca˘gımızı anlataca˘gız. A¸sa˘gıdaki re- simde gösterilen ana araç çubu˘gu üzerindeki butonların ne i¸se yaradı˘gını ve nasıl kullanıldı˘gını adım adım görelim. 4.1.1 Selection Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki ilk buton Selection Tool bu- tonudur. Bu butona tıkladaı˘gınızda çalı¸sma sayfasındaki yazı, anahtar, ba¸slık, ölçu rakamı gibi parametreleri seçmek ve de˘gi¸siklik yapmak için fareyi aktif hale getirir. Bir anlamda ana araç çubu˘gu üzerindeki di˘ger butonların görevini görür. 4.1.2 Staf Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki ikinci buton Staf Tool butonudur. Bu butona tıkladaı˘gınızda sadece dizek ile ilgili de˘gi¸siklikleri yapmanız çalgı ismi ve dize˘gin ba¸slangıcında bir kutucuk açılır.. 44 ˘ Ana Araç Çubugu Açılan bu kutucukların i¸slevleri ve nasıl kullanılaca˘gı a¸sa˘gıda sıralanmı¸stır. • Staf Tool butonuna tıkladı˘gınızda dize˘gin sol tarafında bulunan çalgı isminin sa˘g üst kö¸sesinde bir kutucuk açılır. Bu kutucu˘gun üstüne Fare ile bir kez tık- ladı˘gınızda kutucu˘gun rengi de˘gi¸sir. Rengi de˘gi¸sen kutucu˘ga farenin sol tu¸su ile bir kez tıklayıp parma˘gınızı kaldırmadan sürükleyerek sayfanın istedi˘giniz yerine ta¸sıyabilirsiniz. • Dize˘gin ba¸slangıcında açılan kutucu˘gu da fareyle sol tıklayıp parma˘gınızı kaldır- madan dize˘gi istedi˘giniz kadar a¸sa˘gı ve yukarı kaydırabilirsiniz. • Dizekteki herhengi bir ölçüye içine tıkladı˘gınızda ölçü mavi renge dönü¸sür. Mavi renge dönü¸sen ölçüyü kopyalayıp ba¸ska bir ölçüye yapı¸stırabilir, silebilir veya kesebilirsiniz. • Dize˘gin ba¸slangıcında açılan kutucu˘ga birkez tıkladı˘gınızda o dize˘gin tamamının rengi de˘gi¸sir ve kopyalama, ta¸sıma, kesme, silme ve yapı¸stırma i¸slemini dize˘gin tamamı için yapabilirsiniz. • ˙Ilk dize˘gin ba¸slangıcında açılan kutucu˘ga çift tıkladı˘gınızda çalı¸smanın tamamının rengi de˘gi¸sir ve kopyalama, ta¸sıma, kesme, silme ve yapı¸stırma i¸slemini çalı¸s- manın tamamı için yapabilirsiniz. • Çalgı isminin sa˘g üt kö¸sesindeki kutucu˘ga çift tıkladı˘gınızda dizeklerdeki bütün parametreleri de˘gi¸stirebilece˘giniz Staff Attributes penceresi açılır. Açılan bu penceredeki parametrelerin nasıl de˘gi¸stirilece˘gini kitabımızın Nasıl Yaparım? bölümünde ayrıntılı olarak bahsedece˘giz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 4.1 Ana Araç Çubugu 45 • Dize˘gin sol tarafında bulunan çalgı isminin sa˘g üst kö¸sesindeki kutucu˘ga sa˘g tık- ladı˘gınızda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen parametrelerde de˘gi¸siklik yapabilirsiniz. • Dize˘gin ba¸slangıcında açılan kutucu˘ga sa˘g tıkladı˘gınızda a¸sa˘gıdaki resimde gös- terilen parametrelerde de˘gi¸siklik yapabilirsiniz. • Herhangi bir öçlüde dizek üzerindeki bir alana sa˘g tıkladı˘gınızda ise a¸sa˘gıdaki pencere açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  46 ˘ Ana Araç Çubugu Staf Tool butonuna tıkladı˘gınızda önemli di˘ger bir ayrıntı ana menü çubu˘gu’nda Staf adında yeni bir menü sekmesi açılmasıdır. Açılan bu yeni menüye tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki sekmeleri içeren pencere açılır. Bu menü sekmesi altında; dizek ekleme-silme, dizek ismi de˘gi¸sikli˘gi, dizek boyu- tunu de˘gi¸stirme gibi i¸slemleri gerçekle¸stirebilirsiniz. Bu sekmeleri kitabımızın Nasıl Yaparım? bölümünde ayrıntılı olarak anlataca˘gız. 4.1.3 Key Signature Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki üçüncü buton Key Signature Tool butonudur. Bu butona tıkladaı˘gınızda çalı¸smanızın ton de˘gi¸sikliklerini yapabilirsiniz. Bunun için Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 4.1 Ana Araç Çubugu 47 iki farklı yol izlenebilir. Birincisi fare ile ilk ölçüde bo¸s bir alana çift tıkladı˘gınızda ton de˘gi¸sikli˘gini yapabilece˘giniz a¸sa˘gıdaki pencere açılır. Açılan bu pencerede donanımı gosteren bölümün sa˘g tarafındaki hareketli a¸sa˘gı-yukarı yön tu¸slarını kullanarak tonu de˘gi¸stirebilirsiniz. Yukarı yön tu¸slarına tıkladı˘gınızda diyezli tonlar, a¸sa˘gı yön tu¸suna tıkladı˘gınızda bemollü tonlar görülecektir. Bu i¸slemi ilk ölçüde yaptı˘gınızda çalı¸smanızın tamamı için ton de˘gi¸sikli˘gi gerçekle¸secektir. E˘ger sonraki ölçülerden herhangi biri üzerinde bu i¸slemi gerçekle¸stirirseniz, o ölçü de dahil olmak üzere kendisinden sonraki bütün ölçüler ton de˘gi¸sikli˘ginden etkilenir fakat o ölçüye kadar olan ölçüler ilk belirlenen tona göre devam eder. Bu bölümün hemen sa˘g tarafından ise majör ya da minör ton seçiminizi yapabilirsiniz. ˙Ikinci yol ise de˘gi¸siklik yapmak istedi˘giniz ölçü içinde bo¸s bir alan sa˘g tıkladı˘gınızda açılan listeden istedi˘giniz tonu seçerek de ton de˘gi¸sikli˘gini yapabilrsiniz. 4.1.4 Time Signature Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki dördüncü buton Time Signature Tool butonudur. Bu buton ölçü rakamlarını (usul rakamı) de˘gi¸stirmek için kullanılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  48 ˘ Ana Araç Çubugu Time Signature Tool bu- tonuna tıkladıktan sonra de˘gi¸siklik yapmak iste- di˘gimiz ölçü üzerinde bo¸s bir alana çift tıklıyoruz ve ekranda Time Signature penceresi açılıyor. Bu- radan istedi˘gimiz de˘gi¸sik- li˘gi yapabiliriz. ˙Ikinci yol olarak ölçü içine sa˘g tıklıyarak da açılan listeden seçiminizi yapabilirsiniz. 4.1.5 Clef Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki be¸sinci buton Clef Tool bu- tonudur. Bu buton anahtar de˘gi¸siklikleri için kullanılır. Clef Tool butonuna tıkladıktan sonra anahtar de˘gi¸sikli˘gi yapmak istedi˘giniz ölçü üzerinde çift tıkladı˘gınızda Change Clef penceresi açılır buran istedi˘giniz anahtarı seçebilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 4.1 Ana Araç Çubugu 49 ˙Ikinci yol olarak da ölçü içine sa˘g tıklıyarak da açılan listeden seçiminizi yapabilirsiniz. Ölçüye sa˘g tıkladı˘gınızda ekranda Select Clef sekmesi açılır. Select Clef sekmesine tıkladı˘gımızda da Change Clef penceresi açılır ve seçimimizi yapabiliriz. 4.1.6 Measure Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki altıncı buton Measure Tool bu- tonudur. Bu butona tıkladı˘gınızda ölçü numaraları ve ölçü çizgilerinin üzerinde kutucuklar açılır. Açılan bu kutucuklara çift tıklıyarak ya da sa˘g tıklıyarak gerekli de˘gi¸sikliklerin tümünü yapabiliriz. Üçüncü olarak kutucuklara sol tıklayıp parma˘gımızı basılı tutarak sa˘ga-sola ve a¸sa˘gı-yukarı sürükleyebiliriz. Ölçü numarasının üzerinde açılan kutucu˘ga çift tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen Enclosure Desinger penceresi açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 50 ˘ Ana Araç Çubugu Bu pencerede ölçü numaralarını çevreleyen çizginin s¸eklini de˘gi¸stirebilir, boyutunu ayarlayabilir, opaklık ayarlamalarınızı yapabilir ve soldaki pencerede bulunan kutucuk ve çizgileri kullanarak ölçü numarasının dize˘ge olan konumunu de˘gi¸stirebilirsiniz. Aynı s¸ekilde ölçü numarasının üzerinde açılan kutucu˘ga sa˘g tıkladı˘gınızda ekranda ölçü numaraları ile ilgili ayarlamaları yapabilece˘giniz pencere açılacaktır. Ölçü çizgilerinin üzerinde açılan kutucu˘ga ya da herhangi bir ölçü içinde bo¸s bir alana çift tıkladı˘gınızda ise ekranda Measure Attributes penceresi açılır. Bu pencereden ölçü zigisi stili ile ilgili bütün ayarlamaları yapabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 4.1 Ana Araç Çubugu 51 Ölçü çizgilerinin üzerinde açılan kutucuk- lara sa˘g tıkladı˘gınızda ise ekranda üç farklı ayar sekmesi bulunan yandaki pencere açılır. Bu penceredeki sekmelerin i¸slevleri s¸un- lardır. Add One Measure sekmesine tıkladı˘gınızda belgenin en sonuna bir ölçü ekler. Add Measures. . . sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda Add Measures penceresi açılır bel- genin sonuna istedi˘giniz sayıda ölçü eklem- enizi sa˘glar. Edit Measure Number Region. . . sekmesine tıkladı˘gınızda ise ekranda ölçü numara- ları ile ilgili detaylı ayarlamaları yapabilece˘giniz Measure Number penceresi açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  52 ˘ Ana Araç Çubugu Measure Tool butonuna tıkladı˘gınızda ana menü çubu˘gunda Mesure adıyla yeni bir menü sekmesi açılır. Mesure sekmesine tıkladı˘gınızda ise ölçü numaraları ile ilgili ayarlamaları yapabile- ce˘giniz pencere açılır. 4.1.7 Simple Entry Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki yedinci buton Simple En- try Tool butonudur. Bu buton fare ile nota yazımı için fareyi aktif hale getirir. Bu konunun geni¸s anlatımı için kitabımızın üçüncu bölümündeki Mouse (Fare) Ile ˙ Nota Yazımı bölümüne bakabilirsiniz. 4.1.8 Speedy Entry Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki sekizinci buton Speedy Entry Tool butonudur. Bu buton nota ve susları fare ile yazıma göre daha hızlı ve pratik bir s¸ekilde yazmamızı sa˘glayan butondur. Klavye ile nota, sus, de˘gi¸stirici i¸saret ve di˘ger sembolleri yazabilmek için öncelikleri klavyeyi yazıma hazır ve aktif hale getirmemiz gerekir. Bunun için ilk adım ana araç çubu˘gu’ndaki Speedy Entry Toll butonuna tıklamaktır. Bu butona tıkladı˘gımızda ana menü çubu˘gu’nda Speedy ba¸slıklı yeni bir sekme açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 4.1 Ana Araç Çubugu 53 Speedy sekmesine tıkladı˘gımızda ekranda yandaki resimde gösterilen pencere açılır. Bu pencerede Use MIDI Device for Im- put alt sekmesinin önündeki kutucuktan seçim i¸saretini kaldırmamız gerekir. Aksi takdirde nota yerine klavyemiz sus yazacak- tır. Kutucuktaki i¸sareti fare ile tıklayarık kaldırdı˘gımızda pencere kapanır ve klavye nota yazmaya hazır hale gelir. Klavyeyi hızlı yazım için aktifle¸stirdik- ten sonra, fare ile nota yazmak iste- di˘gimiz ölçüye tıklıyoruz. Ölçüye tıklayınca hızlı yazım özelli˘ginin aktif hale geldi˘gini gösteren ve ölçüyü çevreleyen bir çerçeve açılır. Bu çerçevenin içinde dize˘gin çizgileri ve bo¸sluklarına nota yazmak için bir imleç “ - ” açılır. Bu imleç klavyenin a¸sa˘gı-yukarı yön tu¸sları ile dize˘gin üzerinde hareket eder, sa˘ga-sola yön tu¸sları ile de ölçüler arasında hareket eder. Klavye ile nota yazımı için klavyenin sa˘g tarafında bulunan ve Numpad diye adlandırılan rakamların oldu˘gu bölüm kullanılır. Numpad üzerinde bulunan her tu¸sun hızlı yazımda bir i¸slevi vardır. Bu i¸slevlerin neler oldu˘gu a¸sa˘gıda sıralanmı¸stır. 1 2 3 4 5 6 7 8 E˘ger herhangi bir notanın yanına uzatma noktası koymak istiyorsak klavyeden nokta : tu¸suna basmamız yeterli. . E˘ger klavye ile sus yazmak istiyorsak; önce Numpad’i kullanarak notayı yazıyo- ruz sonra klavyenin Backspace tu¸suna ba- Backspace sıyoruz. Hangi de˘gerde nota yazdıysak o de˘gerde sus i¸saretine dönü¸secektir. Dizek üzerindeki mota imlecini klavyenin a¸sa˘gı-yukarı yön tu¸sları ile, ölçüler arasında gezinmek için ya da herhangi bir susun/notanın üzerine gelmek için ise sa˘ga-sola yön tu¸slarını kullanabilirsiniz. R ÖNEML˙I UYARI! Hızlı yazım için Numpad aktif ol- Num malıdır. Bu yüzden mutlaka Num Lock Lock açık durumda olmalıdır. 4.1.9 HyperScribe Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki dokuzuncu buton HyperScribe Tool butonudur. Bu buton midi klavye ile çaldı˘gınız notayı ekranda görmenize ve yazmanıza imkan verir. Ayrıca ana menü çubu˘gu’nda HyperScribe adıyla bir menü sekmesi açılır. Bu sekme- den bilgisayarınıza ba˘glı olan midi klavye ayarlarını yapabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 4.1 Ana Araç Çubugu 55 HyperScribe Tool sekmesine tıkladı˘gınızda ise ekranda yandaki resimde gösterilen pencere açılır. Bu penceredeki sekmeleri kullanarak midi klavyenizle ilgili ayarları yapabilirsiniz. 4.1.10 Tuplet Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki onuncu buton Tuplet Tool bu- tonudur. Bu buton üçleme, altılama ve bunun gibi nota gurup- larını yazabilmek için kullanaca˘gımız butondur. Örnek olarak üçleme yazabilmek için a¸sa˘gıda anlataca˘gımız adımları izlemeniz yeterli olacaktır. Tuplet Tool butonuna tıkladıtan sonra üçleme yapmak istedi˘gimiz nota gurubunun birincisinin üzerine fare ile tıklıyoruz. Ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen Tuplet Definition penceresi açılır. Bu pencere dört bölümden olu¸smaktadır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 56 ˘ Ana Araç Çubugu Birinci bölümün sa˘gdaki kutucu˘ga klavyeyi kul- lanarak “3” rakamını yazıyoruz. E˘ger altılama olsaydı “6” yazacaktık. Bu kutucu˘gun sa˘gın- daki sekme ise nota de˘gerini belirleyece˘giniz sekmedir. Kutucu˘ga rakamla “3” yazıp yanın- daki sekmedende Eighth(s) d˘gerini seçiyoruz. Bu de˘ger üçleme gurubumuzun sekizlik notalar- dan olu¸saca˘gını gösterir. OK butonuna bastıktan sonra dizektekte seçti˘giniz nota ve kendisinden sonraki iki nota ile birlikte üçleme olarak guruplanacaktır. ˙Ikinci bölümde üçleme i¸saretinin nasıl konum- landıraca˘gının yapıldı˘gı bölümdür. Placement bölümündeki sekmeye tıkladı˘gımızda ekranda yandaki resimde gösterilen altsekme gurubu açılır. Stem/Beam Side sekmesini seçerseniz üçleme i¸sareti yandaki resimde gösterildi˘gi gibi konum- lanır. Altındaki kutucu˘gu fare ile sol tıklayıp parma˘gınızı kaldırmadan “3” rakamını sadece a¸sa˘gı ve yukarıya do˘gru sürükleyebilirsiniz. Above sekmesini seçti˘ginizde üçleme i¸sareti yan- daki resimde gösterildi˘gi gibi konumlanır. Below sekmesini seçti˘ginizde üçleme i¸sareti yan- daki resimde gösterildi˘gi gibi konumlanır. Note Side sekmesini seçti˘ginizde üçleme i¸sareti yandaki resimde gösterildi˘gi gibi konumlanır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 4.1 Ana Araç Çubugu 57 Manuel sekmesini seçti˘ginizde ise üçleme i¸saretini el ile kendiniz konumlandırabilirsiniz. Üçüncü bölümde rakamlın ve parantezin s¸ek- linin seçimini yapaca˘gımız Appearance bölümü bulunmaktadır. Bu bölümde iki sekme bulun- maktadır. Bu sekmeleri kullanarak görünüm ve numaralandırma parametrelerini özelle¸stire- bilirsiniz. Dördüncü bölümde ise üçleme i¸saretinin ölçüleri ve pozisyonu gibi parametrelerin ayarlamalarını yapmanıza imkan veren Position bölümü bulunmaktadır. 4.1.11 Smart Shape Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki onbirinci buton Smart Shape Tool butonudur. Bu butona tıkladı˘gınızda ekranın sa˘g tarafında Smart Shape Palette çubu˘gu açılır. Smart Shape Palette çubu˘gu üzerinde; ba˘g i¸sareti, crescendo, decrescendo, tril, oktav ve glisando gibi nüans i¸saretleri butonları bulunur seçiminize uygun olanı tıklayıp dizekte yerine yerle¸stirebilir ve konumunu manuel olarak de˘gi¸stirebilirsiniz. Smart Shape Tool butonuna tıkladı˘gınızda Ana menü çubu˘gu’nda a¸sa˘gdaki resimde gösterdi˘gimiz SmartShape adıyla yeni bir menü sekmesi açılır. Bu menü sekmesinden de kullandı˘gınız nüans i¸saretleri ile ilgili ayarlarınızı yapabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  58 ˘ Ana Araç Çubugu 4.1.12 Articulation Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki onikinci buton artikülasyon i¸saretleri’ni seçece˘gimiz Articulation Tool butonudur. Bu butona tıkladıktan sonra artikülasyon i¸saretini koymak istedi˘gimiz notanın üze- rine çift tıkladı˘gımızda ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen Articulation Selection penceresi açılır. Seçimimizi yapıp Select butonuna tıkladı˘gımızda ise seçti˘gimiz i¸saret dizekte yerini alacaktır. 4.1.13 Expression Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki onüçüncü buton gürlük ve ifade terimlerinin bulundu˘gu Expression Tool butonudur. Bu butona tıkladıktan sonra ifade terimini koymak istedi˘gimiz notanın üzerine çift tıklıyoruz ve ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen pencere açılıyor. Bu pencere iki bölümden olu¸sur. Pencerenin sa˘g tarafındaki bölmede ifade terimleri sınıflandırılmı¸s olarak listelenmi¸stir. Bu listeden hangi terim sınıfını tıklarsanız sa˘g taraftaki bölümde o sınıfla ilgili sembol Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 4.1 Ana Araç Çubugu 59 ve i¸saretler açılır. Sa˘g taraftaki i¸saretlerden habgisini koymak istiyorsak fare ile tıklayıp Assign butonuna tıklıyoruz. Böylece seçti˘gimiz i¸saret dize˘ge yerle¸secektir. Expression Tool butonuna tıkladı˘gınızda Ana menü çubu˘gu’nda Expression adıyla yeni bir menü sekmesi açılır. Bu sekme altında ifade terimleri ile ilgili ki¸sisel ayarla- malarınızı yapabilirsiniz. 4.1.14 Repeat Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki ondördüncü buton tekrar i¸saret- lerinin bulundu˘gu Repeat Tool butonudur. Bu butona tıkladıktan sonra tekrar i¸saretini koymak istedi˘gimiz ölçünün içine çift tıklıyoruz ve ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen pencere açılıyor. Seçimimizi bu pencereden yapıp Select butonuna tıkladı˘gımızda seçti˘gimiz tekrar i¸sareti dizekte yerine yerle¸secektir. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  60 ˘ Ana Araç Çubugu Repeat Tool butonuna tıkladı˘gınızda Ana menü çubu˘gu’nda Repeat adıyla yeni bir menü sekmesi açılır. Bu sekme altında tekrar i¸saretleri ile ilgili ki¸sisel ayarlamalarınızı yapabilirsiniz. 4.1.15 Chord Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki onbe¸sinci buton akor sembol- lerini yazmamıza yarayan Chord Tool butonudur. Chord Tool butonuna tıkladıktan sonra akor sembolünu yazmak istedi˘gimiz nota üzerine çift tıklıyoruz ve ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen Chord Definition penceresi açılıyor. Açılan bu pencerenin sol üst kö¸sesinde bulunan Chord Symbol kutucu˘guna koymak istedi˘giniz akorun s¸ifresini harf olarak yazıyoruz. Örnek olarak sol majör için “G”, re majör için “D”, sol minör için “Gm”, re minör için “Dm” gibi. Bu s¸ekilde akoru yazdıktan sonra “OK” butonuna basarak seçimimizi tamamlıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 4.1 Ana Araç Çubugu 61 Chord Tool butonuna tıkladı˘gınızda Ana menü çubu˘gu’nda Chord adıyla yeni bir menü sekmesi açılır. Bu sekme altında akorlar ile ilgili ayarlamalarınızı yapabilirsiniz. Örnek olarak akor s¸ifresinin altına gitar için kul- lanılan ve akorların gitar üzerinde basılı¸sını gösteren fret koyabilirsiniz. Bumunun için ana menü çubu˘gu’nda açılan Chord menüsüne tıklıyoruz ve buradan Show Fretboards sekmesinin yanına tıkla- yarak seçim i¸sareti koyuyoruz. Bu seçimi yaptıktan sonra dizekte akor s¸ifresinin al- tında yandaki resimde gösterdi˘gimiz gibi Fretboard açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  62 ˘ Ana Araç Çubugu 4.1.16 Lyrics Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki onaltıncı buton s¸arkı sözü yaz- mamıza yarayan Lyrics Tool butonudur. Lyrics Tool butonuna tıkladı˘gınızda dize˘gin sol tarafında yandaki resimde gösterdei˘gimiz gibi bir imleç penceresi açılır. Bu imleç söz yazımının aktif hale geldi˘gini gösterir. Hangi dize˘ge tıklarsanız bu imleç o dize˘gin yanına ta¸sınır. Sözleri yazmaya ba¸slamak için notanın altına fare ile tıklıyoruz. Tıklayınca notanın altında bir imleç yanıp sönmeye ba¸slayacaktır. Klavyemizi kullanarak sözleri yazıyoruz. her hecede klavyenin Space (Bo¸sluk) tu¸sunu kullanıyoruz. Space (Bo¸sluk) tu¸suna her bastı˘gımızda imleç bir sonraki notanın altına gidecektir. Lyrics Tool butonuna tıkladı˘gınızda Ana menü çubu˘gu’nda Lyrics ve Text adlarıyla yeni iki menü sekmesi açılır. Lyrics menü sekmesine tıkladı˘gınızda s¸arkı sözü ile ilgili ayarlamaları yapabilece˘giniz a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen pencere açılır. Text menü sekmesine tıkladı˘gınızda ise font seçimi, font büyüklü˘gü ve font stili ile ilgili de˘gi¸siklikleri yapabilece˘giniz a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen pencere açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 4.1 Ana Araç Çubugu 63 4.1.17 Text Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki onyedinci buton çalı¸sma say- famızın herhangi bir alanına yazı yazmamızı ve yazılmı¸s olanlar üzerinde de˘gi¸siklik yapmamızı sa˘glayan Text Tool butonudur. Bu butona tıkladıktan sonra çalı¸sma sayfamızın yazı yazmak istedi˘gimiz bölümüne fare ile çift tıklıyoruz ve yazıyı yazaca˘gımız alanda bir metin kutusu ile bu kutunun içinde yanıp sönen bir imleç açılıyor. ˙Imlecin oldu˘gu yere klavye ile yazımızı yazı- yoruz. Metnimizi olu¸sturduktan sonra sayfa üzerinde bo¸s bir alana tıklıyarak metni tamamlıyoruz. Lyrics Tool butonuna tıkladı˘gınızda Ana menü çubu˘gu’nda Text adlıyla yeni bir menü sekmesi açılır. Bu sekmeye tıkladı˘gınızda ise ekranda yazı fontu ayarları ile ilgili a¸sa˘gı- daki resimde gösterilen pencere açılır. Buradan seçiminize göre istedi˘giniz ayarlamaları yapabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  64 ˘ Ana Araç Çubugu 4.1.18 Resize Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki onsekizinci buton çalı¸sma say- fanızın görünüm boyutunu de˘gi¸stirmeye yarayan Resize Tool butonudur. Bu butona tıkladıktan sonra çalı¸sma sayfanızdaki herhangi bir bo¸s alana tıklarsanız a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen Resize Note penceresi açılır. Bu penceredeki yüzdelik de˘gerde yapaca˘gınız de˘gi¸siklik sayfanın tamamını etkiler. Yüzdelik de˘geri dü¸sürürseniz sayfa içindeki bütün objelerle birlikte küçülür, büyütürse- niz sayfa içindeki bütün objelerle birlikte büyür. Bu butona tıkladıktan sonra çalı¸sma sayfanızdaki herhangi bir dizek üzerine tıklarsanız a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen Resize Staff penceresi açılır. Bu penceredeki yüzdelik de˘gerde yapaca˘gınız de˘gi¸siklik ise sadece dizekleri etkiler di˘ger objeler eski boyutunda kalır. 4.1.19 Page Layout Tool Ana araç çubu˘gu üzerindeki ondokuzuncu ve son buton çalı¸sma sayfanızın görünüm marjin (sa˘g-sol, alt-üst) ayarlarını yapmaya ve de˘gi¸stirmeye yarayan Page Layout Tool bu- tonudur. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 4.1 Ana Araç Çubugu 65 Bu butona tıkladı˘gınızda Çalı¸sma sayfanızın kenarlarında cetvel niteli˘gi ta¸sıyan çizgiler ve kutucuklar açılır. Fare ile kutucukları tıklayıp parma˘gınızı kaldırmadan dizekleri sa˘g-sol ve a¸sa˘gı-yukarı sürükleyebilirsiniz. + Page Layout Tool butonuna tıkladı˘gınızda Ana menü çubu˘gu’nda Page Layout adıyla yeni bir menü sekmesi açılır. Bu sekmeye tıkladı˘gınızda ise ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen pencere açılır. Buradan; bo¸s sayfa ekleme, sayfa silme, dizekler arasındaki bo¸sluk, marjin ayarları, sayfa boyutu ve dizekleri yeniden boyutlandırma gibi görünümü etkileyen bütün ayarlamaları yapabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu Baslık ¸ Degi ˘ stirme ¸ ˙ Çalgı Ismini Degi ˘ stirme ¸ Anahtar Degi ˘ stirme ¸ Ölçü Rakamlarını Degi ˘ stirme ¸ Ton Degi ˘ stirme ¸ Gürlük terimleri Tempo Degi ˘ sikli ¸ ˘ gi Ölçü Çizgisi Degi ˘ siklikleri ¸ ˙ Tekrar Isareti ¸ Ekleme Dolap Ekleme Artikülasyon ˙Isaretleri ¸ Ekleme Çoklu Artikülasyon Ekleme ˘ Notaları Saga-Sola Kaydırma Ölçü Ekleme Araya Ölçü Ekleme Dizekteki Ölçü Sayısını Düzenleme Birlesik ¸ Notaları Ayırma Bag˘ ˙Isareti ¸ Ekleme Üçleme Yapma 5 — Nasıl Yaparım? I Bu bölümde finale yazılımında en çok kar¸sıla¸sılan güçlüklerin ve en çok sorulan “Nasıl Yaparım?” sorularının cevapları verilmeye çalı¸sılacaktır. Kitabımızda anlattı˘gımız “Nasıl Yaparım?” bölümünündeki her ba¸slık için görsel e˘gitim videoları hazırlanmı¸stır. Video anlatımlarını a¸sa˘gıdaki resimde gösterdi˘gimiz video butonlarına tıklıyarak izliye- bilirsiniz. 5.1 Baslık ¸ ˘ stirme Degi ¸ Finale yazılımında ba¸slangıçta olu¸sturdu˘gunuz ba¸slı˘gı, altba¸slı˘gı, besteci ismini, aran- jör ismini ve söz yazarı ismini sonradan de˘gi¸stirebilir ya da herhangi birini silebilirsiniz. Bunun için kullanaca˘gımız araç, ana araç çubu˘gu üzerin- deki Text Tool aracıdır. Bu butona tıkladı˘gınızda çalı¸sma sayfanızda ba¸slık kısmını olu¸sturan metinlerin üstünde bir kutucuk açılır. 68 Nasıl Yaparım? I Açılan bu kutucuklardan herhangi birine tek tıkladı˘gınızda rengi de˘gi¸sir. Rengi de˘gi¸stik- ten sonra klavyenizden Delete tu¸suna basarak seçti˘giniz metni tamamen silebilirsiniz. Metni silmeyip de˘gi¸siklik yapmak istiyorsak kutucu˘ga çift tıklıyoruz. Kutucu˘ga çift tıklayınca metni çerçeveleyen bir metin kutusu açılır. Açılan metin kutusunun içinde isterseniz fare ile isterseniz klavyenin yön tu¸slarıyla silmek ya da de˘gi¸stirmek istedi˘giniz bölüme gelip de˘gi¸stirebilirsiniz. Metindeki font, stil ve font boyutunda de˘gi¸siklik yapmak istiyorsak izleyece˘gimiz yol s¸u s¸ekilde olacak. • Ana araç çubu˘gu üzerindeki Text Tool butonuna tıklıyoruz. • Metnin üzerinde açılan kutucu˘ga tek tıklayıp rengini de˘gi¸stiriyoruz. • Ana menü çubu˘gu üzerinde Text menünüsünün altından Font sekmesini tıklıyo- ruz. Font sekmesine tıklayınca ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen Font penceresi açılır buradan font, stil ve punto ayarlarınızı yapabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  5.2 Çalgı ˙Ismini Degi¸ ˘ stirme 69 5.2 Çalgı ˙Ismini Degi ˘ stirme ¸ Bunun için kullanaca˘gımız araç, ana araç çubu˘gu üzerin- deki Staff Tool aracıdır. Bu butona tıkladı˘gınızda çalı¸sma sayfanızda ilk dize˘gin yanında bulunan çalgı isimi üstünde bir kutucuk açılır. Bu kutucu˘ga sa˘g tıkladı˘gınızda ise ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen pencere açılır. Bu pencereden Edit Full Staff Name. . . sekmesine tıkladı˘gımızda ekranda a¸sa˘gdaki resimde gösterilen Edit Text penceresi açılır. Bu pencereden çalgı ismini fare ile seçip siliyoruz ve yeni ismi klavyeden yazıyoruz. Edit Text penceresinin üst kısmında bulunan Edit Text menülerinden de font ayarlarınızı yapabilirsiniz. ˙Ikinci dizekten itibaren ise çalgı ismi kısaltma s¸eklinde bulunur. Aynı yöntemle bu kısaltma isminide de˘gi¸stirebilirsiniz. Bu i¸slemdeki tek fark kutucu˘ga sa˘g tıkladı˘gınızda Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  70 Nasıl Yaparım? I açılan pencerede seçece˘giniz sekmenin ismidir. Burada Edit Abbreviated Staff Name. . . sekmesini seçiyoruz. Di˘ger adımlar yukarıda anlattı˘gımız gibidir. 5.3 ˘ stirme Anahtar Degi ¸ Bunun için kullanaca˘gınız araç, ana araç çubu˘gu üzerindeki Clef Tool aracıdır. Clef Tool butonuna tıkladıktan sonra fare ile ilk ölçünün üzerinde bir yere tıklıyoruz ve ekranda Change Clef penceresi açılıyor. Bu pencereden istedi˘giniz bir anahtarı seçtikten sonra OK butonuna tıklayarak i¸slemi tamamlıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ stirme 5.4 Ölçü Rakamlarını Degi¸ 71 Bu i¸slemi istede˘giniz herhangi bir ölçüde ya da birden fazla yerde uygulayabilirsiniz. Yaptı˘gınız anahtar de˘gi¸sikli˘gi seçti˘giniz ölçü ve ondan sonraki ölçüleri etkileyecektir. 5.4 ˘ stirme Ölçü Rakamlarını Degi ¸ Çalı¸sma sayfanızda ba¸slangıçta belirledi˘giniz ölçü rakam- larını sonradan de˘gi¸stirmek için kullanaca˘gınız araç, ana araç çubu˘gu üzerindeki Time Signature Tool butonudur. Time Signature Tool butonuna tıkladıktan sonra ölçü rakamlarını de˘gi¸stirmek iste- di˘gimiz ölçüye çift tıklıyoruz ve ekranda Time Signature pencersi açılıyor. Time Signature penceresinin sa˘g tarafında bulunan Number of Beats sekmesinin sa˘g ve sol yön tu¸slarını kullanarak üstteki rakamı de˘gi¸stirebilirsiniz. Bu sekmenin hemen altındaki Beat Duration sekmesinden ise ölçü birim de˘geri yani alttaki rakamı de˘gi¸stire- bilirsiniz. Seçiminizi yaptıktan sonra OK butonuna tıklayarak devam edebilirisiniz. Bu i¸slemi istedi˘giniz herhangi bir ölçüye uygulayabilir isterseniz birden fazla ölçüde istedi˘giniz herhangi bir ölçü rakamı belirleyebilirsiniz. 5.5 ˘ stirme Ton Degi ¸ Çalı¸sma sayfanızda ba¸slangıçta belirledi˘giniz tonu sonradan de˘gi¸stirmek için kullanaca˘gınız araç, ana araç çubu˘gu üze- rindeki Key Signature Tool butonudur. Bu aracı ba¸slangıçta belirledi˘giniz tonu de˘gi¸stirmek için kullanabilece˘giniz gibi herhangi bir ölçüden itibaren de ton de˘gi¸sikli˘gi yapabilirsiniz. Örnek olarak örnek çalı¸smamızın Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  72 Nasıl Yaparım? I tonunu be¸sinci ölçüsünden itibaren de˘gi¸stirelim. Bunun için önce ana araç çubu˘gu üzerindeki Key Signature Tool butonuna tıklıyoruz. Sonra, tonu de˘gi¸stirmek için seçti˘gimiz ölçünün üzerine çift tıklıyoruz ve ekranda açılan Key Signature penceresinden yeni tonu belirliyoruz. ˙I¸slemi tamamlamak için pencerenin alt kısmındaki OK butonuna tıklıyoruz. OK butonuna tıkladıktan sonra don de˘gi¸sikli˘gi gerçekle¸sir. 5.6 Gürlük terimleri Çalı¸smanızda notaların altına forte, piano veya mezzoforte gibi gürlük terimlerini koymak için kullanaca˘gımız araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Expression Tool butonudur. Expression Tool butonuna tıkladıktan sonra gürlük terimini koymak istedi˘gimiz notanın altına veya üstüne fare ile çift tıklıyoruzve ekranda Expressin Selection penceresi Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ sikligi 5.7 Tempo Degi¸ ˘ 73 açılıyor. Bu pencerenin sa˘g tarafındaki listelenmi¸s sekmelerden Dynamics sekmesini seçiyoruz. Bu sekmeyi tıklayınca pencerede gürlük terimleri açılacaktır. Seçiminizi yapıp Assign butonuna tıklıyarak gürlük terimini notanın altına yerle¸stiriyoruz. Koydu˘gunuz gürlük terimini üzerinde açılan kutucu˘ga fare ile tıklayıp parma˘gınızı kaldır- madan sayfa üzerinde istedi˘giniz bir alana sürükleyebilirsiniz. 5.7 ˘ sikli Tempo Degi ¸ ˘ gi Çalı¸smanızda tempoyu de˘gi¸stirmek için kullanaca˘gınız araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Expression Tool butonudur. Bu butona tıkladıktan sonra tempo belirten terimin yanında bir kutucuk açılır. Açılan bu kutucu˘ga çift tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterdi˘gimiz Expres- sion Selection penceresi açılır. Açılan pencerenin sol tarafındaki listeden Tempo Marks sekmesini seçiyoruz. Bu sekmeye tıkladı˘gımızda tempo de˘gi¸sikli˘gini yapaca˘gımız liste açılır. Buradan seçimimizi yapıp pencerenin al tarafında bulunan Edit butonuna tıklıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 74 Nasıl Yaparım? I Edit butonuna tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen Expression Deigner penceresi açılır. Bu penceredeki yanında Text yazan kutucu˘gu seçip sa˘g taraftan hız teriminin metnini fare ile seçip silebililir ya da de˘gi¸stirebilirsiniz. Hız teriminin yanındaki birim vuru¸su de˘gerini ifade eden notayı ise pencerenin sa˘g tarafında bulunan In- sert Note. . . butonunu kullanarak de˘gi¸stirebilirsiniz. Bu butona tıkladı˘gınızda nota de˘gerleri liste halinde açılır. Seçiminizi nota de˘gerinin üzerine tıklıyarak yapabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ sikligi 5.7 Tempo Degi¸ ˘ 75 E˘ger isterseniz hız terimini çevreleyen geometrik bir çerçeve de ekleyebilirsiniz. Bunun için Expression Deigner penceresindeki Enclosure Shape sekmesini kullanabilirsiniz. Bu sekmenin yanındaki butona tıkladı˘gınızda geometrik s¸ekillerin listesi açılır. örnek olarak bu listeden Rectangle (Dikdörtgen) sekmesine tıklıyoruz. Seçimimizin ön izlemesini yapmak ve konumunu de˘gi¸stirebilmek için Edit butonuna tıklıyoruz. Bu butona tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen Enclosure Designer penceresi açılır. Bu pencereden istedi˘giniz de˘gi¸siklikleri yaptıktan sonra OK butonuna tıklıyarak seçim- imizi tamamlıyoruz. Daha sonra ekranda Expression Deigner penceresi kalıyor. Bu pencerede de Tamam butonuna tıklıyoruz. En son ekranda Ex- pression Selection penceresi kalır buradan da pencerenin en alt kısmında bulunan As- sign butonuna tıklıyarak i¸slemi tamamlıyo- ruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  76 Nasıl Yaparım? I Ritardando, rubato, a tempo gibi hız de˘gi¸sikliklerini de yine Expression Selection penceresinden yapabilirsiniz. Bunun için önce ana araç çubu˘gu üzerindeki Expression Tool butonuna tıklıyoruz. Hangi notadan itibaren de˘gi¸siklik olacaksa o notanın üzerine çift tıklıyoruz ve Expression Selection penceresini açıyoruz. Bu pencerenin sol tarafın- daki listeden Tempo Alterations sekmesine tıklıyoruz ve buradaki terimlerden birini seçiyoruz. Buradan seçiminizi yapıp Assign butonu ile tempo de˘gi¸simi terimini seçti˘giniz notanın üstüne yerle¸stiriyoruz. Yerle¸stirdi˘gimiz terimin konumunu yanındaki kutucu˘ga fare ile tıklayıp parma˘gınızı kaldırmadan sürükleyerek de˘gi¸stirebilirsiniz. 5.8 ˘ siklikleri Ölçü Çizgisi Degi ¸ Çalı¸smanızda ölçü çizgilerinin görünümünü de˘gi¸stirmek için kullanaca˘gınız araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Measure Tool butonudur. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ siklikleri 5.8 Ölçü Çizgisi Degi¸ 77 Bu butona tıkladı˘gınızda ölçü çizgilerinin üzerinde iki tane kutucuk açılır. Üstteki kutucu˘ga çift tıkladı˘gınızda ekranda Measure Attributes penceresi açılır. Buradaki listeden istedi˘giniz ölçü çizgisi tipini seçip OK butonuna tıklıyarak seçiminizi tamam- layabilirsiniz. Aynı i¸slemi ölçü çizgisinin üstündeki kutucu˘ga sa˘g tıklıyarak da yapabilirsiniz. Kutucu˘ga sa˘g tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen pencere açılır buradan Barline sekmesi yoluyla ölçü çizgisi tipini de˘gi¸stirebilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  78 Nasıl Yaparım? I 5.9 Tekrar ˙Isareti ¸ Ekleme Çalı¸smanızda herhangi bir ölçüye tekrar i¸sareti eklemek için kullanaca˘gınız araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Repeat Tool butonudur. Repeat Tool butonuna tıkladıktan sonra tekrar i¸sareti eklemek istedi˘gimiz ölçü çizgisinin üstüne çift tıklıyarak ekranda Repeat Selection penceresini açıyoruz. Buradan seçiminizi yapıp Select butonuna tıklıyarak i¸slemi tamamlıyabilirsiniz. Ayrıca bu pencereden; • D.C. al Fine • D.C. al Coda • D.S. al Fine • D.S. al Coda • D.C. al Fine • To Coda • Fine • Koda i¸sareti • Senyö i¸sareti • Go To Measure gibi tekrar ifadelendirmelerini de yazabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  5.10 Dolap Ekleme 79 5.10 Dolap Ekleme Çalı¸smanızda herhangi bir ölçüye dolap eklemek için kul- lanaca˘gınız araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Repeat Tool butonudur. Repeat Tool butonuna tıkladıktan sonra dolap eklemek istedi˘gimiz ölçü çizgisinin üstüne çift tıklıyarak ekranda Repeat Selection penceresini açıyoruz. Buradan Ending buto- nuna seçip Select butonuna tıklıyoruz. Ekranda açılan Create Ending penceresinde Ending Number(s) bölümüne dolap numarası, Alternate Text in Ending bölümüne bir yazı metni ekleyebilirsiniz. Bu i¸slemi yaptıktan sonra dolap i¸saretleri seçti˘giniz ölçüye eklenecektir. 5.11 Artikülasyon ˙Isaretleri ¸ Ekleme Çalı¸smanızda herhangi bir notaya arikülasyon i¸sareti ekle- mek için kullanaca˘gınız araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Articulation Tool butonudur. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 80 Nasıl Yaparım? I Articulation Tool butonuna tıkladıktan sonra artikülasyon i¸sareti koymak istedi˘gimiz notanın üzerine çiftt tıklıyoruz. Açılan Articulation Selection penceresinden seçiminizi yapıp Select butonu ile artikülasyon i¸saretini ekleyebilirsiniz. Articulation Selection penceresinden; • Staccato • Puandorg • Trill • Mordan • Grubetto • Yay i¸saretleri • Nefes i¸sareti • Grace (Çarpma) notası • Pedal • Parmak numaraları • Vurgu i¸saretleri gibi birçok artikülasyon i¸saretini ekleyebilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ 5.12 Notaları Saga-Sola Kaydırma 81 5.11.1 Çoklu Artikülasyon Ekleme Artikülasyon i¸saretlerini aynı anda birden fazla notaya da ekleyebilirsiniz. Bunun için Articulation Tool butonuna tıkladıktan sonra fare ile tıklayıp parma˘gımızı kaldırmadan istedi˘gimiz sayıda notayı seçiyoruz. Fareyi bıraktı˘gımızda ekranda Apply Articulation penceresi açılır. Bu pencerede Select. . . butonuna tıklıyarak Articulation Selection penceresini açıyoruz buradan seçimimizi yapıp Select butonuna tıklıyoruz. Daha sonra Apply Articulation penceresinin alt kısmında bulunan OK butonu tıklıyarak artikülasyon i¸saretini ekliyoruz. 5.12 ˘ Notaları Saga-Sola Kaydırma Çalı¸smanızda ölçü içindeki notaların birbirlerine olan uzaklıklarını de˘gi¸stirebiliriz. Örnek olarak a¸sa˘gıdaki resimde ölçü içindeki notaların birbirine olan uzaklı˘gı da˘gınık bir s¸ekilde görünmektedir. #4 œ œ œ & 4 œ œ f Notalar arasındaki bu da˘gınıklı˘gı gidermek mümkündür. Bunun için kullanaca˘gımız araç Measure Tool butonudur. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  82 Nasıl Yaparım? I Measure Tool butonuna tıkladı˘gımızda ölçü çizgilerinin üzerinde iki tane kutucuk açılır. Alttaki kutucu˘ga fare ile tıkladı˘gımızda ise dize˘gin üst tarafında notaların yerini de˘gi¸stirmemize yarayan bir çerçeve ve içinde kutucuklar açılır. Çerçevenin alt kısmındaki kutucuklara fare ile tıklayıp parma˘gımızı kaldırmadan sa˘ga-sola kay- dırdı˘gımızda, notalar da hareket edecektir. Alttaki ve üstteki kutucukları birbirine ba˘glayan çizgileri dikey konuma ge- tirdi˘ginizde notalrın arasındaki uzaklıklar e¸sit hale gelecektir. Bu yöntemle nota- lar arasındaki mesafeyi istedi˘giniz gibi ayarlıyabilirsiniz. 5.13 Ölçü Ekleme Çlı¸smalarımızda ba¸stan belirledi˘gimiz ölçü sayısı yeterli olmayablilir. finale yazılımında çalı¸smamıza sonradan istedi˘gimiz sayıda ölçü ekleyebiliriz. Bunun için izleyebileci˘gimiz üç faklı yol bulunmaktadır. Birincisi araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Selection Tool butonuna tıkladıktan sonra ölçü içine sa˘g tıklamak. ˙Ikincisi araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Measure Tool bu- tonuna tıkladıktan sonra ölçü içine sa˘g tıklamaktır. Selection Tool veya Measure Tool butonuna tıkladıktan sonra herhangi bir ölçü üzerinde fare ile sa˘g tıklıyoruz. Ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen pencere açılıyor. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 5.13 Ölçü Ekleme 83 Açılan bu pencereden Add Measures. . . sekmesini tıkladı˘gımızda ise kaç ölçü ek- lemek istedi˘gimizi soran Add Measures pencersi açılır. Kaç ölçü eklemek istiyorsak bu alana yazıyoruz ve OK butonuna tıklıyoruz. A¸sa˘gıdaki resimde gösterdi˘gimiz gibi sayfanın sonuna belirledi˘gimiz sayıda ölçüyü ekleniyor. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  84 Nasıl Yaparım? I Sayfanın sonuna ölçü eklemek için kullanacamız üçüncü yol ise ana menü çubu˘gu’daki Edit sekmesidir. Edit sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterdi˘gimiz pencere açılır. Açılan bu pencereden Add Measures. . . sekmesini tıkladı˘gımızda ise kaç ölçü ek- lemek istedi˘gimizi soran Add Measures pencersi açılır. Kaç ölçü eklemek istiyorsak bu alana yazıyoruz ve OK butonuna tıklıyoruz ve sayfanın sonuna belirledi˘gimiz sayıda ölçüyü ekleniyor. 5.13.1 Araya Ölçü Ekleme Finale yazılımında çalı¸sırken dize˘gin herhangi bir yerinde araya ölçü eklemek iste- di˘gimizde de izleyece˘gimiz üç farklı yol bulunmaktadır. Birincisi araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Selection Tool butonuna tıkladıktan sonra ölçü içine sa˘g tıklamak. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 5.13 Ölçü Ekleme 85 ˙Ikincisi araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Measure Tool bu- tonuna tıkladıktan sonra ölçü içine sa˘g tıklamaktır. Selection Tool veya Measure Tool butonuna tıkladıktan sonra herhangi bir ölçü üzerinde fare ile sa˘g tıklıyoruz. Ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen pencere açılıyor. Açılan bu pencereden Insert Measures Stack. . . sekmesini tıkladı˘gımızda ise kaç ölçü eklemek istedi˘gimizi soran Add Mea- sures pencersi açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 86 Nasıl Yaparım? I Kaç ölçü eklemek istiyorsak bu alana yazıyoruz ve OK butonuna tıklıyoruz ve üzerinde sa˘g tıkladı˘gımız ölçüden önce istedi˘gimiz sayıda ölçü ekleniyor. Dize˘gin herhangi bir yerinde araya ölçü eklemek istedi˘gimizde izleyece˘gimiz üçüncü yol ise ana menü çubu˘gu’daki Edit sekmesidir. . Bunun için önce ölçü eklemek istedi˘gimiz yere fare ile tıklayıp seçiyoruz. Daha sonra Edit sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterdi˘gimiz pencere açılır. Açılan bu pencereden Insert Measures Stack. . . sekmesini tıkladı˘gımızda ise kaç ölçü eklemek istedi˘gimizi soran Add Mea- sures pencersi açılır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  5.14 Dizekteki Ölçü Sayısını Düzenleme 87 Kaç ölçü eklemek istiyorsak bu alana yazıyoruz ve OK butonuna tıklıyoruz ve fare ile seçti˘gimiz ölçüden önce istedi˘gimiz sayıda ölçü ekleniyor. Fakat a¸sa˘gıdaki resimde de görüldü˘gü gibi ilk dizekteki ölçü sayısı sekiz oldu ve ölçüler sıkı¸sık bir görünüm aldı bu sıkı¸sıklı˘gı giderebilirsiniz. Bir sonraki ba¸slık altında bu konu anlatılacaktır. 5.14 Dizekteki Ölçü Sayısını Düzenleme Çalı¸sma sayfanızda dizeklerin sayısını düzenlemek için kul- lanaca˘gınız araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Selection Tool butonudur. Bu butonu kullanarak istedi˘giniz sayıda ölçüyü alt satıra ya da üst satıra ta¸sıyabilirsiniz. Bunun için Selection Tool butonuna tıkladıktan sonra ta¸sımak istedi˘giniz ölçü veya ölçüleri fare ile seçiyoruz. Seçim i¸slemini yaptıktan sonra klavyeden a¸sa˘gı yön tu¸suna basarak seçti˘gimiz ölçüyü alt satıra ta¸sıyoruz. Aynı i¸slemi alt satırda da uygulayıp her dizekteki ölçü sayısını dört olarak düzenliyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 88 Nasıl Yaparım? I Fakat yukarıdaki resimde de görüldü˘gü gibi istemedi˘gimiz bir durum gerçekle¸sti. Hız terimi parçanın ba¸sında olması gerekirken ikinci satıra geldi. Bunun sebebi yazılımda bir ölçüyü ta¸sıdı˘gımızda bütün ekleriyle birlikte ta¸sınmasıdır. Hız terimini eski konumuna ta¸sımak için kullanaca˘gınız iki araç bulunmaktadır bunlar; ana araç çubu˘gu üzerindeki Selection Tool ve Expression Tool butonlarıdır. Her ikisini de kullanarak hız terimini yerine ta¸sıyabilirsiniz. Biz kitabımızda örnek olarak Selection Tool butonu ile ta¸sıyaca˘gız. Selection Tool butonuna tıkladıktan sonra hız terimini fare ile tıklayıp parma˘gımızı kaldırmadan ilk dize˘gin üstüne sürük- lüyerek ta¸sıyoruz. Bu i¸slemi de tamamladıktan sonra çalı¸sma sayfamız bizim istedi˘gimiz görünüme dönü¸se- cektir. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  5.15 Birle¸sik Notaları Ayırma 89 5.15 Birlesik ¸ Notaları Ayırma Çalı¸smalarımızda sekizlik ve onaltılık gibi küçük de˘gerdeki notaları ard arda yazdı˘gımızda yazılım bu notaları kendisi gruplayarak üst çizgi ile birle¸stirir. Bu çizgiyi kendi iste- di˘gimiz s¸ekilde bölebilir ya da ayrı olanları birle¸stirebiliriz. Örnek olarak a¸sa˘gıdaki resimde gösterdi˘gimiz birbirine ba˘glı dört sekizlik notayı iki¸serli olarak ayıralım. #4 & 4 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ Bunu yapabilmek için kullanaca˘gınız araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Speedy Entry Tool butonudur. Bu butona tıkladıktan sonra ayırmak istedi˘gimiz notaların bulundu˘gu ölçüye fare ile tıklıyoruz. Açılan imleci klavyenin sa˘g yön tu¸sunu kullanarak ayırmak istedi˘gimiz notanın üzerine getiriyoruz. Daha sonra klavyemizin sa˘g tarafında bulunan yandaki re- simde gösterdi˘gimiz düz bölü i¸sareti için kullandı˘gımız tu¸sa / basıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  90 Nasıl Yaparım? I Bu yolla sekizlik notalar birbirinden ayrılır. ˙Isterseniz hepsini tek tek ayırabilir aynı yöntemle tekrar birle¸stirebilirsiniz. 5.16 Bag˘ ˙Isareti ¸ Ekleme Notalar arasında ba˘g i¸sareti eklemek için kullanaca˘gınız araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Smart Shape Tool butonudur. Bu butona tıkladı˘gınızda ekranın sa˘g kenarında Smart Shape Palette araç çubu˘gu açılır. Buradan ilk sıradaki Slur Tool butonuna tıklıyoruz. Bu sayede fare ba˘g i¸sareti eklemek için aktif hale geliyor. E˘ger yan yana iki nota arasında ba˘g i¸sareti eklemek istiyorsak ilk notanın üzerine çift tıklamamız yeterli. E˘ger ikiden fazla nota arasında ba˘g i¸sareti eklemek istiyorsak ilk notanın üzerine çift tıklayıp parma˘gımızı kaldırmadan son notaya kadar fareyi sürüklüyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  5.17 Üçleme Yapma 91 5.17 Üçleme Yapma Üçleme yapmak için kullanaca˘gınız araç ana araç çubu˘gu üzerindeki Tuplet Tool butonudur. Bu buton üçleme, altılama ve bunun gibi nota guruplarını yazabilmek için kullanılır. Örnek olarak üçleme yazabilmek için a¸sa˘gıda anlataca˘gımız adımları izlemeniz yeterli olacaktır. Tuplet Tool butonuna tıkladıtan sonra üçleme yapmak istedi˘gimiz nota gurubunun birincisinin üzerine fare ile tıklıyoruz. Ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterilen Tuplet Definition penceresi açılır. Açılan bu pencerenin sol üst kö¸sesinde bulunan kutucu˘ga klavye ile “3” de˘gerini girip OK butonuna tıklıyoruz. OK butonuna tıkladıktan sonra seçti˘gimiz notalar üçleme s¸eklinde gruplanacaktır. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu Tek Dizekte Çift Ses Yazma Akor Yazma Dizek Ekleme Dizekleri Parantezle Birle¸stirme 6 — Nasıl Yaparım? II Bu bölümde çoksesli nota yazımı ve dizek ekleme konuları anlatılacaktır. 6.1 Tek Dizekte Çift Ses Yazma Tek dizekte çift sesli notasyon yazımını yapabilmek için Ana Ekran’ın sol alt kö¸sesinde bulunan layer adı verilen katman butonlarını kullanıyoruz. Yukarıdaki resimde verdi˘gimiz çift sesli nota örne˘gini yazabilmek için önce 1 numaralı 94 Nasıl Yaparım? II layer butonuna tıklıyoruz ve üstteki birinci sesi yazıyoruz. Birinci sesi yazdıktan sonra 2 numaralı layer butonuna tıklıyoruz ve alttaki ikinci sesi yazıyoruz. 2 numaralı layer butonuna tıkladı˘gınızda birinci katmana yazdı˘gınız notalar deaktif olur ve herhangi bir de˘gi¸siklik yapamazsınız. Yukarıdaki resimde görüldü˘gü gibi birinci sesin nota sapları yukarı do˘gru, ikinci sesin nota sapları ise a¸sa˘gı do˘gru yerle¸sti. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  6.2 Akor Yazma 95 R Yazaca˘gınız her ses partisi için farklı layer kullanmanız gerekir. Farklı layer kullanmadı˘gınızda farklı nota de˘gerlerini üst üste getiremezsiniz. 6.2 Akor Yazma Finale yazılımı ile üç veya daha fazla sesten olu¸san akorlar yazmak için iki yol izliyebilirsiniz. Birincisi Fare ile nota yazmak için kullandı˘gımız Simple Entry Tool, ikincisi ise Speedy Entry Tool butonlarıdır. Simple Entry Tool butonunu kullandı˘gınızda yazaca˘gınız nota de˘gerine tıkladıktan sonra dizekte sesleri üst üste yerle¸stiriyoruz. Biz bu ba¸slık altında Speedy Entry Tool aracı ile yazımı anlataca˘gız. Elimizde a¸sa˘gıdaki resimde gösterdi˘gimiz akorları yazmak için ilk adım Speedy Entry Tool butonuna tıklamaktır. & b 24 œœœ œœ œœ œœœ œ œ Speedy Entry Tool butonuna tıkladıktan sonra notayı ilk ölçüde klavyenin yön tu¸sları ile ilk notamız olan fa notasını yazıyoruz. Yandaki resimde de görüldü˘gü gibi hızlı yazım imleci notanın sa˘g tarafına geçti. Klavyenin yön tu¸slarını kullanarak imleci yazaca˘gımız ikinci notanın üzerine getiriy- oruz ve ikinci notamız olan la notasını yazı- yoruz. Hızlı yazım imleci otomatik olarak yine bir sonraki notayı yazmak için notanın sa˘gına geçti. Aynı s¸ekilde klavyenin yukarı-yön tu¸sunu kullanarak imleci do notasını yazaca˘gımız yere getirip sol-yön tu¸su ile di˘ger iki sesin üzerine getiriyoruz. Daha sonra Numpad’de 5 tu¸suna basarak üçüncü sesimiz olan dörtlük do notasını yazıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  96 Nasıl Yaparım? II Aynı adımları takip ederek di˘ger akorlarımızı da olu¸sturup yazımı tamamlıyoruz. 6.3 Dizek Ekleme Çoksesli nota yazımında, iki dizek üzerinde nota yazmamız gerekebilir. Çalı¸sma say- famızı tek dizekli olarak açmı¸ssak sonradan istedi˘gimiz sayıda dizek ekleyebilir ve bunları çizgi ya da parantez ile birle¸stirebiliriz. Bunun için kullanaca˘gımız araç ana araç çubu˘gu’daki Staff Tool butonudur. Staff Tool butonuna tıkladıktan sonra ana menü çubu˘gu’nda Staff adıyla yeni bir menü sekmesi açıldı˘gını daha önce anlatmı¸stık. Staff menü sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda yan taraftaki resimde gösterdi˘gimiz pencere açılır. Buradan New Blank Staves. . . alt sekmesine tıklıyoruz. New Blank Staves. . . alt sekmesine tıkladı˘gımızda ise ekranda New Staves. . . penceresi açılır. Bu pencerenin üst tarafındaki Number of Staves kutucu˘guna eklemek istedi˘gimiz dizek sayısını giriyoruz. OK butonuna tıkladı˘gınızda çalı¸sma sayfanıza yeni bir dizek daha eklenmi¸s oluyor. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  6.3 Dizek Ekleme 97 6.3.1 Dizekleri Parantezle Birlestirme ¸ Ekledi˘gimiz dizekleri bir parantez ile birle¸stirebiliriz. Bunun için Staff menü sekmesi altındaki Group and Bracket - Add. . . yolunu kullanıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 98 Nasıl Yaparım? II Add. . . sekmesine tıkladı˘gımızda ise ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterdi˘gimiz Group At- tributes penceresi açılır. Bu pencerenin alt kısmında bulunan Bracket Options bölümün- den parantez seçimini yapıp OK butonuna tıklıyoruz. OK butonuna tıkladı˘gımızda seçti˘gimiz parantez i¸sareti dize˘ge eklenir. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  ˘ Yazdıgmız Notayı Dinleme PDF Olarak Kaydetme XML Olarak Kaydetme MIDI Olarak Kaydetme WAV Olarak Kaydetme EPUB Olarak Kaydetme Partileri Ayırma Yazıcıdan Çıktı Alma 7 — Nasıl Yaparım? III Kitabımızın bu son bölümünde yazdı˘gımız notaları nasıl dinleyece˘gimizi, nasıl yazdıra- ca˘gımızı, nasıl pdf formatına dönü¸stürece˘gimizi, çok partili çalı¸smalarda herbir partiyi nasıl ayrı ayrı görebilece˘gimizi, çalı¸smamızı midi ve wav formatında nasıl kaydede- ce˘gimizi, epub formatında nasıl kaydedece˘gimizi, kes-kopyala yapı¸stır i¸slemlerini nasıl yapaca˘gımızı ve xml formatına nasıl dönü¸stürece˘gimizi anlataca˘gız. 7.1 ˘ Yazdıgmız Notayı Dinleme Finale yazılımında yazdı˘gımız notaları dinlemek için kullanaca˘gımız araç ana araç çubu˘gu’nun hemen altında bulunan Playback Controls aracıdır. 100 Nasıl Yaparım? III Playback Controls aracının üzerinde yazdı˘gınız notaları çaldırmak için ayarlama yapa- bilece˘giniz 4 bölme bulunmaktadır. Birinci bölme çalı¸smanızı çaldırma, ileri-geri sarma durdurma ve bitirme i¸slemlerinizi yapaca˘gınız bölmedir. ˙Ikinci bölme çalı¸smanızı çaldırırken hangi ölçünde oldu˘gunuzu ve zamanlamayı görme- nizi sa˘glayan bölmedir. Üçüncü bölme çalı¸smanızı çaldırırken metronomun birim vuru¸sunu ve metronom hızını ayarlıyaca˘gın bölmedir. Dördüncü bölme ise yürütme ayarlarınızı ki¸siselle¸stirebilece˘giniz Playback Settings butonudur. Bu butona tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterdi˘gimiz Playback Settings penceresi açılır. Buradan ki¸sisel ayarlarınızı yapabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  7.2 PDF Olarak Kaydetme 101 7.2 PDF Olarak Kaydetme Çalı¸smanızı pdf olarak kaydetmek için ana menü çubu˘gu’ndan File - PDF. . . yolunu kullanıyoruz. PDF. . . sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda çalı¸smanızı pdf olarak nereye kaydede- ce˘ginizi soran Farklı Kaydet penceresi açılır. Buradan PDF formatını seçip Kaydet butonuna tıklıyarak i¸slemi tamamlıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  102 Nasıl Yaparım? III 7.3 XML Olarak Kaydetme Çalı¸smanızı xml olarak kaydetmek için ana menü çubu˘gu’ndan File - Export - MusicXML. . . yolunu kullanıyoruz. MusicXML. . . sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda çalı¸smanızı MusicXML olarak ne- reye kaydedece˘ginizi soran Export MusicXML penceresi açılır. Buradan MusicXML formatını seçip Kaydet butonuna tıklıyarak i¸slemi tamamlıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  7.4 MIDI Olarak Kaydetme 103 7.4 MIDI Olarak Kaydetme Çalı¸smanızı Midi olarak kaydet- mek için ana menü çubu˘gu’ndan File - Export - MIDI File. . . yo- lunu kullanıyoruz. MIDI File. . . sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda çalı¸smanızı Midi olarak nereye kay- dedece˘ginizi soran Save MIDI penceresi açılır. Buradan MIDI File formatını seçip Kaydet butonuna tıklıyarak i¸slemi tamamlıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  104 Nasıl Yaparım? III 7.5 WAV Olarak Kaydetme Çalı¸smanızı WAV olarak kaydet- mek için ana menü çubu˘gu’ndan File - Export - Audio File. . . yo- lunu kullanıyoruz. Audio File. . . sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda çalı¸smanızı WAV olarak nereye kayde- dece˘ginizi soran Save Audio File As penceresi açılır. Buradan Wav Format Audio File formatını seçip Kaydet butonuna tıklıyarak i¸slemi tamamlıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  7.6 EPUB Olarak Kaydetme 105 7.6 EPUB Olarak Kaydetme EPUB formatı son yıllarda tablet ve akıllı telefonların yaygınla¸sması ile birlikte geli¸stiri- len dosya formatıdır. Çalı¸smanızı bu formatta kaydetti˘ginizde tablet ve akıllı telefonlarla da görüntüleyebilirsiniz. Çalı¸smanızı EPUB olarak kaydet- mek için ana menü çubu˘gu’ndan File - Export - EPUB. . . yolunu kullanıyoruz. EPUB. . . sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda çalı¸smanızı Epub olarak nereye kaydedece- g˘ inizi soran Save EPUB penceresi açılır. Buradan EPUB File formatını seçip Kaydet butonuna tıklıyarak i¸slemi tamamlıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  106 Nasıl Yaparım? III 7.7 Partileri Ayırma Quartet, Trio, Duo ve senfonik çalı¸smalar gibi birden fazla parti yazdı˘gınız çalı¸smalarda herbir partiyi yeniden yazmak yerine finale yazılımının en büyük kolaylıklarından biri olan partileri ayırma i¸slemini birkaç adımda yapabilirsiniz. Çalı¸smanızın partisyonlarını ayırmak için ana menü çubu˘gu’ndan Extract Parts. . . yolunu kullanıyoruz. Extract Parts. . . sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda çalı¸smanızı partilere ayıraca˘gınız Extract Parts penceresi açılır. Buradan ayırmak istedi˘giniz partilerin yanındaki kutucu˘gu i¸saretleyip OK butonuna tıklıyarak i¸slemi tamamlıyoruz. Bu sayede partitürde birarada yazdı˘gınız partileri tek tek ayırma imkanınız olacaktır. Bu partileri istedi˘giniz formata dönü¸stürebilir ya da yazdırabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  7.8 Yazıcıdan Çıktı Alma 107 7.8 Yazıcıdan Çıktı Alma Çalı¸smanızın yazıcıdan çıktısını al- mak için ana menü çubu˘gu’ndan File - Print. . . yolunu veya Ctrl + P klavye kısayolunu kullan- abilirsiniz. Her iki yolu kullandı˘gınızda da ekranda a¸sa˘gıdaki resimde gösterdi˘gimiz yazıcı ayarlarınızı yapabilece˘giniz Print penceresi açılır. Bu pencerede OK butonuna tıkladı˘gınızda bilgi- sayarınıza ba˘glı olan yazıcıdan çıktınızı alabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu Resim Dosyası Olarak Kaydetme Ölçü Numaralarını Özellestirme ¸ Graphics 8 — Nasıl Yaparım? IV 8.1 Resim Dosyası Olarak Kaydetme Finale nota yazım programı ile isterseniz sayfanın tamamını ya da bir seçece˘giniz bir bölümünü resim dosyası olarak dı¸sarıya aktarabilirsiniz. Resim dosyası olarak kaydetmek için kullanaca˘gımız yol ana menü çubu˘gu’ndan Tool - Advanced Tools - Graphics yoludur. Graphics sekmesine tıkladı˘gınızda ana menü çubu˘gu’nda Graphics adıyla yeni bir sekme açılır. 110 Nasıl Yaparım? IV E˘ger sayfanın tamamını resim dosyası olarak dı¸sarıya aktaracksanız. Graphics sekmesi altından Export Pages. . . sekmesini seçmeniz gerekir. Export Pages. . . sekmesini tıkladı˘gınızda ise ekranda resim formatını belirleyece˘giniz Export Pages penceresi açılır. Bu pencerede Type alt sekmesi altında; eps, jpeg, pdf, png, svg ve tiff formatlarından birini seçebilirsiniz. Seçiminizi yaptıktan sonra OK butonunu tıkladı˘gınızda ekranda seçiminizi resim dosyası olarak nereye kaydedece˘ginizi soran Compile penceresi açılır. Bu pencereden dosyanızı nereye kaydedece˘ginizi belirleyip Kaydet butonuna tıklıyarak i¸slemi tamamlıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 8.1 Resim Dosyası Olarak Kaydetme 111 Çalıi¸sma sayfamızın herhangi bir bölümünü resim dosyası olarak kaydetmek istiyorsak önce ana menü çubu˘gu’ndan Tool - Advanced Tools - Graphics yolunu kullanarak fareyi seçim için aktif hale getiriyoruz. Sonra seçmek istedi˘gimiz bölümü fare ile çift tıklayıp parma˘gımızı kaldırmadan sürükleyip seçiyoruz. Fareyi bıraktı˘gımızda seçti˘gimiz bölgenin etrafında seçim çerçevesi açılır. Bu çerçevedeki kutucuklardan fare ile sa˘ga-sola-a¸sa˘gı-yukarı sürükleyerek seçiminizi istedi˘giniz ölçüde ayarlıyabilirsiniz. bütün ayarlarınızı yaptıktan sonra resim dosyası olarak aktarmak için; ana menü çubu˘gu’ndaki Graphics sekmesi altından Export Selection alt sekmesini seçiyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 112 Nasıl Yaparım? IV Export Selection alt sekmesini tıkladı˘gınızda ise resim formatını belirleyece˘giniz Ex- port Selection penceresi açılır. Seçiminizi yaptıktan sonra OK butonunu tıkladı˘gınızda ekranda seçiminizi resim dosyası olarak nereye kaydedece˘ginizi soran Compile penceresi açılır. Bu pencereden dosyanızı nereye kaydedece˘ginizi belirleyip Kaydet butonuna tıklıyarak i¸slemi tamamlıyoruz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  8.2 Ölçü Numaralarını Özelle¸stirme 113 8.2 Ölçü Numaralarını Özellestirme ¸ Çalı¸smamızda istersek herbir ölçü üzerinde ölçü numarası açabilir ya da istedi˘gimiz sayıda atlayarak ölçü numarası verebilir veya ölçü numaralarını tamamen kaldırabil- iriz. Bunun için ana menü çubu˘gu’ndaki Document sekmesi altından alt sekmesini seçiyoruz. Edit Measure Number Regions. . . sekmesine tıkladı˘gınızda ekranda a¸sa˘gıdaki resimde Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 114 Nasıl Yaparım? IV gösterdi˘gimiz Measure Numbers penceresi açılır. ˙Ilk ölçü de dahil olmak üzere her ölçüyü numaralandırmak için 1. adım Hide first measure number in region kutucu˘gundaki seçim i¸saretini kaldırmak olacaktır. Bu kutucuk i¸saretlendi˘ginde ilk ölçüde ölçü numarası görünmez. 2. adım yanında Show on every: yazan kutucu˘gu fare ile tıklıyarak seçmek ve sa˘g tarafındaki kutucuklara 1 rakamını girmek olacaktır. Bu ayarları yapıp OK butonuna tıkladı˘gınızda i¸slem tamamlanır ve her ölçüye bir numara açılır. E˘ger ölçü atlıyarak numaralandırmak istiyorsak Measure Numbers penceresinde 1. adım olarak Show measure numbers at start of staff system kutucu˘gundaki seçim Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 8.2 Ölçü Numaralarını Özelle¸stirme 115 i¸saretini kaldırmamız gerekiyor. Seçim i¸saretini kaldırdı˘gınızda her dize˘gin ilk ölçüsün- deki ölçü numarasını kaldırmı¸s olacaksınız. 2. adımda ise Show on every: sekmesinin sa˘gındaki kutucu˘ga dizek sayısını, measures beginning with measure: sekmesinin sa˘gındaki kutucu˘ga da ba¸slangıçtan itibaren kaç ölçüde bir numara verece˘gimizi yazıyo- ruz. Bu ayarları yapıp OK butonuna tıkladı˘gınızda i¸slem tamamlanır ve her dört ölçüde bir ölçü numarası görünür. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 116 Nasıl Yaparım? IV Ölçü numaralarını Selection Tool veya Measure Tool aracına tıklayıp farenin sol tu¸suna basılı tutarak istedi˘gimiz yere ta¸sıyabiliriz. Ölçü numaralarını çalı¸sma sayfanızda görünmesini fakat çıktı aldı˘gınızda ya da pdf formatına dönü¸stürdü˘günüzde görünmesini istemiyorsanız Selection Tool veya Mea- sure Tool aracına tıkladıktan sonra ölçü numaralarının üzerinde açılan kutucu˘ga fare ile sa˘g tıklıyoruz ve açılan menü sekmesinden Always Hide Number seçene˘gini tıklıyo- ruz. Böylece ölçü numarası çalı¸sma sayfanızda silik bir s¸ekilde görünecek fakat çıktı aldı˘gınızda yada herhangi bir resim formatında dı¸sarı aktardı˘gınızda görünmeyecektir. Aynı i¸slemi Selection Tool veya Measure Tool aracına tıkladıktan sonra farenin sol tu¸su ile kutucu˘gu tek tıklıyarak seçip klavyeden Delete tu¸suna basarak da yapabilirsiniz. Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu  finale Index De˘gi¸stirici ˙I¸saretler . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Default Document . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 A Dizek Ekleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Dizekleri Parantezle Birle¸stirme . . . . . 97 Add Measure (Ölçü Ekleme) . . . . . . . . 82 Dizekteki Ölçü Sayısını Düzenleme . . 87 Akor Yazma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Dolap Ekleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Ana Araç Çubu˘gu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Donanım parametreleri . . . . . . . . . . . . . 26 Anahtar De˘gi¸stirme . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Dot (Nokta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Araya Ölçü Ekleme . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Double Whole Note . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Articulation Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Down a Half Step . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Artikülasyon ˙I¸saretleri Ekleme . . . . . . . 79 E B Eksik Ölçü Ba¸slama . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Ba¸slık De˘gi¸stirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Enstrüman ˙Ismini De˘gi¸stirme . . . . . . . . 68 Ba¸slık OLu¸sturma . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Enstrüman Seçimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Ba˘g ˙I¸sareti Ekleme . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 eps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Birle¸sik Notaları Ayırma . . . . . . . . . . . . 89 EPUB Olarak Kaydetme . . . . . . . . . . . 105 Exercise Wizard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Expression Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 C Chord Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 F Clef Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Fine. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78 D G D.C. al Coda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 D.C. al Fine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Gürlük Terimleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 D.S. al Coda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Go To Measure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 D.S. al Fine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Grace (Çarpma) notası . . . . . . . . . . . . . . 80 Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 118 INDEX Grace Note . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Grubetto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 O H Open . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 HyperScribe Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 P I Page Layout Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Parmak numaraları . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Import Musicxml . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Partileri Ayırma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 pdf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 PDF Olarak Kaydetme . . . . . . . . . . . . . 101 J Pedal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 png . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 jpeg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Potrtedeki Ölçü Sayısını Düzenleme . . 31 Puandorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 K R Key Signature Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Koda i¸sareti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Repeat Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Repitch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Resim Dosyası Olarak Kaydetme . . . 109 L Resize Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Launch Window . . . . . . . . . . . . . . . . . 7, 21 Learning Center . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 S Lyrics Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Sayfanın Boyutu Belirleme . . . . . . . . . . 23 Sayfayı Kaydetme . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 M Scanning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Selection Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Measure (Ölçü) Sayısı Belirleme . . . . . 29 Senyö i¸sareti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Measure Line (Ölçü Çizgisi) De˘gi¸siklik- Setup Wizard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 leri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Simple Entry Rest Palette . . . . . . . . . . . 40 Measure Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Simple Entry Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Metronom Belirleme . . . . . . . . . . . . . . . 28 Smart Shape Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 MIDI Olarak Kaydetme . . . . . . . . . . . . 103 Speedy Entry Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Mordan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Staccato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Mouse (Fare) ˙Ile Sus Yazımı . . . . . . . . 39 Staf Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Mouse (Fare) ile nota silme . . . . . . . . . 33 svg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Mouse (Fare) ile nota yazımı . . . . . . . . 33 T N Tek Dizekte ˙Iki Ses yazma . . . . . . . . . . 93 Nefes i¸sareti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Tekrar ˙I¸sareti Ekleme . . . . . . . . . . . . . . . 78 Notaları Sa˘ga-Sola Kaydırma . . . . . . . . 81 Templates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu INDEX 119 Tempo De˘gi¸sikli˘gi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Text Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Tie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 tiff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Time Signature Tool . . . . . . . . . . . . . . . . 47 To Coda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Ton Belirleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Ton De˘gi¸stirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Trill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Triole (Üçleme) Yapma . . . . . . . . . . . . . 91 Tuplet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Tuplet Tool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 U Up a Half Step . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Usul Rakamı Belirleme . . . . . . . . . . . . . 27 Usul Rakamlarını De˘gi¸stirme . . . . . . . . 71 V Vurgu i¸saretleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80 W WAV Olarak Kaydetme . . . . . . . . . . . . 104 X XML Olarak Kaydetme . . . . . . . . . . . . 102 Y Yay i¸saretleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Yazıcıdan Çıktı Alma . . . . . . . . . . . . . . 107 Yazdı˘gmız Notayı Dinleme . . . . . . . . . . 99 Yeni Çalı¸sma Sayfası Açma . . . . . . . . . 22 Ünsal DEN˙IZ Finale Nota Yazım Programı Klavuzu 

Tutamıyorum Zamanı – Gitar Notaları ve Tab

Kenan Doğulu’nun sevilen şarkılarından birini paylaşıyorum bu yazıda. Şarkının gitar notalarını ve tabını pdf, jpg biçiminde görebilir, notasını dinleyebilirsiniz.

Şarkı Adı: Tutamıyorum Zamanı
Sanatçı: Kenan Doğulu
Ölçü Birimi: 4/4
Ton: La Minör
Ortam: PDF, Jpg
Akor: akor.gitaregitim.net/tutamiyorum-zamani-akor/

Notasını Dinle

Tutamıyorum+Zamanı” by Musa Çetiner

Jpg Görüntüle

Pdf İndir