Gıda zehirlenmelerinin çoğunda belirtiler 12-48 saat içinde meydana gelir. Gıda zehirlenmesi genellikle 1-3 gün sürer ancak bakterinin türüne, enfeksiyonun şiddetine ve genel sağlık durumuna bağlı olarak bir haftaya kadar devam edebilir. En yaygın görülen belirtiler sindirim yolunun (mide ve bağırsak) enflamasyonundan kaynaklanan kusma, karın ağrısı ve ishaldir. Nedene bağlı olarak, belirtiler dâhilinde ateş ve üşüme, kanlı dışkılama, dehidrasyon, kas ağrıları, halsizlik ve bitkinlik de görülebilir. Nadir olgularda, gıda zehirlenmesi sinir sistemine zarar verecek kadar ciddi olabilir.
Kişi hastaneye kaldırıldıysa, doktor tansiyon, nabız, solunum hızı ve sıcaklık da dahil olmak üzere kişiyi fizik muayeneden geçirir. Kişinin ne kadar dehidrasyona (su kaybı) uğradığı değerlendirilir ve karın bölgesi de muayene edilebilir. Kişiden dışkı veya kusmuk örneği alınarak kan ya da mukus içerip içermediğine bakılabilir. Örnek daha sonra gıda zehirlenmesinin nedeninin tam olarak anlaşılabilmesi için laboratuvara gönderilir. Enfeksiyon testi yapmak üzere idrar örneği de alınabilir.
Gıda zehirlenmesi belirtilerinden kusma, karın ağrısı ve ishal şikayetleri olan kişiler, mutlaka bol su tüketmelidir. Genellikle besin zehirlenmeleri 2-3 gün içerisinde kendi kendine geçebilir. Ancak belirtiler yoğunsa ve her hangi bir düzelme göstermiyorsa mutlaka doktora başvurulmalı ve doktora başvurmadan ilaç kullanılmamalıdır. Sindirim sistemi belirtileri olan kişiler öncelikle etraflarındaki kişilere de hastalığı bulaştırmamak için tuvalet ve el temizliklerine çok dikkat etmelidir. Çünkü bu mikroorganizmaların çoğu dışkı yoluyla yayılabilir.
Gıda zehirlenmesi vakalarının çoğu doktora gitmeden birkaç gün içinde geçer. Ancak rahatsızlık birkaç günden fazla sürerse, kişinin dışkısında kan veya sarı ya da yeşil renkli mukus varsa, kişi gebeyse tıbbi yardım alması gerekir. Ayrıca gıda zehirlenmesi geçiren kişinin çok yaşlı ya da bebek olması halinde de doktora gidilmesi önerilir. Bazen belirli bakteriyel enfeksiyonlar için antibiyotik verilebilir. İyileşme zamanı enfeksiyon türüne, kişinin yaşına, sağlık durumuna ve başka bir hastalığının olup olmamasına bağlıdır. Ciddi kimyasal zehirlenmeler dışında genellikle mide yıkanması zorunlu değildir. Toksin bir etken varsa mide yıkanması gerekebilir. Bu da genellikle besin zehirlenmelerinde karşılaşılan bir durum değildir.
Gıda zehirlenmesi yaşayan kişilerin daha dikkatli beslenmesi gerekir. Besin zehirlenmesi yaşayan kişiler laktoz içeren sütten ve kafeinden uzak durmalıdır. Hazmı kolay olan haşlanmış patates, makarna, pirinç gibi besinler ve çorba, yoğurt, tuzlu kraker, yoğurt gibi mide bulantısını arttırmayacak besinleri tercih etmelidir.
Gıda zehirlenmesi ile ortaya çıkan karın ağrısı safra kesesindeki sorunlarla, ateş, bulantı ve kusma gibi belirtiler bakteriyel veya viral hastalıklarla karıştırılabilir. Ortaya çıkan belirtileri direkt olarak gıda zehirlenmesine bağlamaktansa acilen doktora başvurmak en doğrusu yöntemdir.
Gıda zehirlenmesinden korunmak için dikkat edilmesi gerekenler:
Mantar zehirlenmesinin belirtileri mantarda bulunan zehrin niteliğine göre değişebilir. Belirtiler, bazı mantar türlerinin yenmesini takiben 2 saat sonra, bazı mantar türlerine göre de 6 saat sonra ortaya çıkabilir. Mantarın yenmesini takiben 2 saat gibi kısa bir sürede zehirlenme belirtilerine neden olan mantarların yenmesi durumunda; sersemlik, uykuya meyil, tansiyon düşüklüğü, bulanık görme, yüz ve boyunda kızarma, nabızda artış, ağızda metal tadı, bulantı ve kusma ile terleme görülebilir.
Mantarda bulunan zehirli maddenin özelliğine göre, yendikten 6 (altı) saat sonra gelişebilen zehirlenme belirtileri ise: bulantı, kusma, ishal, ateş, nabız artışı, karın ağrısı ile daha sonra karaciğer ve böbrek bozuklukları ile bu organların bozukluklarına bağlı belirtiler şeklindedir. Sonunda koma ve ölüm de söz konusu olabilmektedir.
Mantar zehirlenmesine maruz kalan kişi kesinlikle ilaç veya süt, yoğurt gibi ürünler tüketmemelidir. Hemen bir tıbbi kuruluşa başvurmalı ve mümkünse gidilen tıbbi kuruluşa yenen mantarın bir örneği götürülmelidir.
Mantar zehirlenmelerinin tedavisi genel olarak meydana gelen zehirlenme bulgularına yöneliktir. Genellikle teşhis sonrası ilk tedavi aşamasında kişinin kusması sağlanır. Kaybedilen sıvı ve elektrolit miktarı farklı ilaçlar sayesinde yerine konulabilir. Farklı zehirlenme tiplerine karşı farklı ilaç tedavileri uygulanır.
Türkiye’ de yenilebilen mantarlar;
Kesinlikle tüketilmemesi gereken mantar türleri ise,
Mantarlar uygun şekilde toplandıktan sonra hemen pişirilmelidir. Pişmiş mantar diğer pişmiş yemekler gibi buzdolabında saklanabilir. Bunun dışında mantarı saklamak için kurutma, konserve yapma, tuza yatırma gibi saklama işlemleri de bulunmaktadır. Eğer mantarı dondurarak saklamak istiyorsanız mutlaka -16 derece ve altındaki sıcaklıklarda saklamanız gerekmektedir.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Mantarın bozulduğu nasıl anlaşılır? Kültür mantarı bozulur mu? Bozulmuş mantar nasıl anlaşılır? Mantar türleri, kısa sürede bozulabildiği gibi, mantar tüketimine bağlı olarak oluşan gıda zehirlenmelerine de sık rastlanmaktadır. İşte mantar hakkında bilinmesi gerekenler.
Antioksidan açısından zengin olan ve birçok mineral barındıran mantarın faydalarından azami düzeyde yararlanmak ve gıda zehirlenmesi gibi olumsuz durumlarla karşılaşmamak için birkaç noktaya dikkat ederek, mantarın taze olup olmadığını anlayabilirsiniz.
Kültür mantarı alındıktan sonra hemen tüketilmeyecekse hava alacak şekilde muhafaza edilmelidir. Ağzı açık bir kap içerisine koyularak kültür mantarını bir hafta bozulmadan saklayabilirsiniz. Poşet ya da kapalı bir kaba konular kültür mantarı çabucak bozulur. Bir hafta içinde renginin kararmaya başladığını fark edersiniz. Dolayısıyla kültür mantarı bozulur mu sorusunun cevabı evettir.
Mantarın bozulduğu bu yöntemlerle anlaşılır. Bozuk mantar türlerinin tüketilmesi, gıda zehirlenmesi gibi komplikasyonlara yol açabileceğinden, mantar satın alırken taze olup olmadığından emin olmanız önemli olduğu gibi, güvenilirliğinden emin olmadığınız restoranlarda mantar yememeye özen gösterin.
Mantar satın alırken beyaz olanlar yerine, üzeri toprak olanların tercih edilmesi önerilir. Zira, beyaz mantarların çeşitli kimyasal işlemlerden geçmiş olma olasılığı yüksektir. Ayrıca açık mantarlardan ziyade, kapalı ve markalı olanların satın alınması tavsiye edilir.
Pişirilmeden önce mantar güzelce temizlenmelidir. Mantar temizlemek oldukça zaman alıcı ve özen gösterilmesi gereken bir iştir. Bunun için en iyi yöntem, mantarı nemli bir bez ile ovmaktır.
Mantarın bozulduğu bu yöntemlerle anlaşılıyordu. Peki bozulmaması için mantar nasıl muhafaza edilmeli? Mantarları taze bir şekilde buzdolabında muhafaza etmek için, kâğıt torba kullanılması önerilir.
Küçük mantarlar derin dondurucuda saklanabilir. Mantarlar önce iyice yıkanır, istenilen şekilde dilimlenir ve unlanır. Ardından mantarlar, alüminyum folyoya sarılır ve buzluğa yerleştirilir. Mantarlar kullanılacağı zaman da, buzluktan çıkartılır ve çözülmesi beklenmeden kullanılabilir.
Satın alınan mantarların, taze olarak tüketilmesi ve bekletilmemesi önerilir. Hemen tüketimi planlanmayan kültür mantarlarının, kese kâğıdı içinde ve ağzı kapalı olarak paketlenmesi gerekir. Bu şekilde mantarlar, buzdolabının sebze bölümünde saklanabilir. Mantarlar bu sayede, 2-3 gün tazeliğini korur.
Mantarların, hiçbir zaman plastik torbada muhafaza edilmemesi gerekir. Zira mantarlar, yapış yapış olur ve kullanılmaz hale gelir.
Siz de, bu öneriler ile lezzetli mantar yemekleri yapabilirsiniz.
FacebookTwitterTumblrPinterestMessengerMessengerWhatsAppTelegramViberE-Posta ile paylaş
Doğal ortamda yetişen mantar uzmanı Mikolog Jilber Barutçiyan, Türkiye'de mantar yoğunluğunun Karadeniz Bölgesi'nde diğer bölgelere göre fazla olduğunu vurguladı.
Barutçiyan, vatandaşlara bilmedikleri hiçbir mantarı asla ve asla tüketmemeleri uyarısında bulunarak, şöyle devam etti:
KÖTÜ SONUÇLAR DOĞURUYOR
"Mantar konusunda kimseye güvenmeyin. Halk arasında çeşitli söylemler dolaşıyor, örneğin hayvanlar yerse yenir, beyaz mantarlar zehirsiz gibi kulaktan dolma bilgilerin çoğu yanlış. Mantarlar çok sancılı zehirlenmelere, hatta ölümlere yol açıyor. Bu işin tek kurtuluşu var öğrenmek, araştırmak. Bu konuda da 'Türkiye’nin Mantarları' adlı rehber kitabı hazırlamış olmaktan gurur duyuyorum.
'ALDIĞINIZ GÜN YİYİN'
Bozulmuş her mantar zehirli hale gelir. Dünyanın en lezzetli ve pahalı mantarı bile bozulduğu andan itibaren insan için tehlike oluşturur, o nedenle balıklarda olduğu gibi mantarımızı da aldığımız gün pişirmeyi adet haline getirmeliyiz. Mantarlar çok çabuk bozulan organizmalar, bozulan mantarlar tehlike yaratıyor. ’Ben bir hafta sonra pişireceğim’ diye mantar alıp buzdolabına koymayınız. Mantar dondurmak da risklidir, çünkü mantarı çözerken de bozabilirsiniz. Ölümcül zehirlenmeler olmasa bile ciddi sindirim sorunu türünden zehirlenmeler dondurma olayı ile de yaşanıyor."
NAYLON TORBAYA KOYMAYIN
Barutçiyan, mantar toplama sırasında çok yaygın yapılan yanlışlar arasında naylon torba kullanımının geldiğini anlatarak "Asla topladığınız mantarları naylon torbaya koymayın. Mantarların hava alması lazım, aksi takdirde bozulurlar ve zehirli hale dönerler. İkincisi mantarlar doğanın bize bir hediyesi, lütfen mantarları toplarken doğayı tahrip etmemek için özen gösterelim" dedi.
AA
Kültür mantarını buzdolabında uzun süre saklayabilmek için mutlaka hava alması sağlanmalıdır. Kültür mantarı alındıktan sonra ağzı açık bir kap içerisine koyularak bir hafta boyunca bu şekilde muhafaza edilebilir. Bir haftadan sonra rengi yavaş yavaş kararmaya başlar. Poşete koyularak saklandığı takdirde çabuk bozulur.
Aldığınız çiğ kültür mantarını en az 4-5 gün bozulmadan buzdolabında muhafaza etmiş olacaksınız. Bu saklama süresi, mantarın cinsine ve tazeliğine göre 1 hafta veya 10 günü bulabilir.
Bozulmuş her mantar zehirli hale gelir. Dünyanın en lezzetli ve pahalı mantarı bile bozulduğu andan itibaren insan için tehlike oluşturur, o nedenle balıklarda olduğu gibi mantarımızı da aldığımız gün pişirmeyi adet haline getirmeliyiz.
Kültür Mantarları Zehirler mi? Kültür mantarları ile zehirlenme mümkün değildir. Ancak, bu mantarlar yetiştikleri ortamda, bazı mikroorganizmalar ile temas edebilirler. Bu mikroorganizmayla bulaşık mantarların çiğ olarak yenmesi sonucunda hafif mide ve bağırsak şikayetlerinin gelişebileceği unutulmamalıdır.
Mantarları taze bir şekilde buzdolabında muhafaza etmek için, kâğıt torba kullanılması önerilir. Elbette bu saklama yöntemi mantarı konserve yapmak değildir, o ayrı bir konu. Yemeklik kültür mantarı ambalajı içinde buzdolabında en fazla 7 gün korunabilir.
Dondurulmuş mantarlarınızın en az mevsimindeki kadar taze olmasını arzu ediyor iseniz mutlak surette mantarları kuru bir şekilde derin dondurucu içerisine yerleştirmeniz gerektiğini unutmamalısınız. Mantarları bütün olarak veya arzunuza göre dilimlenmiş bir şekilde buzdolabı poşetlerine doldurarak saklayabilirsiniz.
Mantar Konservesi Nasıl Yapılır?
Açıldıktan sonra içindeki sıvı dökülmeden buzdolabında saklanması ve 3 gün içerisinde tüketilmesi tavsiye edilir. Serin ve kuru yerde saklayınız.
Tuzlama tarifimiz şu şekilde ; Mantarlarımızı güzelcene yıkayıp temizliyoruz. Bir tencereye yarısına kadar su doldurup kaynatmaya bırakıyoruz. Kaynayan ve bol buhar üreten tencerenin üzerine süzgecimizi yerleştirip süzgecin içini mantarla dolduruyoruz.Tencere kapağınıda tam kapatmadan örtüyoruz.
Mantar Turşusu Nasıl Yapılır?
Kavanoza koyacağınız suyun 3/1'i kadarını dökün ve o kadar su yerine sirke ekleyin. İçine tuzu da ekleyin ve suyu bir kapta ısıtıp, tuzun erimesini sağlayın. Soğuduktan sonra kavanozun içine boşaltın ve ağzını sıkıca kapatın. Mantar turşusu iki gün sonra yenmeye hazırdır.
Mantar Kavurma Tarifi Yapılışı Mantarlar yıkanıp temizlenir. Çok ince olmayacak şekilde dilimlenir. Tavaya veya yayvan bir tencereye sıvı yağ alınır. Mantarlar eklenip suyunu salıp çekene kadar kavrulur. (Mantarlar çok sertse su eklenip yumuşayana kadar pişirilir. )