Polikistik Over Sendromu Için Hangi Doktora Gidilir

Polikistik over sendromu (PKOS) ülkemizde sık rastlanan bir hormonal rahatsızlıktır. Birçok doktorun esasen konuya çok hakim olmadan yorum yaptığı ve bazen yanlış yönlendirme ile yanlış tedavi ettiği bir tablodur. Zaman zaman hastalar panik halinde kendilerini erken menopoza giriyor zannedebilirler ve gereksiz şekilde tüp bebek tedavisine alınabilirler. PKOS da konunun uzmanı doktorlar tarafından hasta detaylı bilgilendirilerek takip ve tedavi yapılmalıdır. Örneğin; sadece adet düzeni için yoğun hormon tedavi-uzun süre doğum kontrol hapları kullanımı doğru değildir.

Polikistik over sendromu (PKOS) doğurganlık cağındaki kadınlarda sık görülen hormonal bozukluktur. Yaklaşık %6-8 sıklıkta görülür. Günümüzde halen sendromun nedenleri ve tanı kriterleri hakkında tartışmalar vardır. PKOS tanısı için klinik

ve/veya biyokimyasal androjen hormonlarının yüksekliği bulguları ile yumurtlama sorunları  yanı sıra USG de yumurtalıklarda polikistik over dediğimiz tipik görüntünün saptanması gereklidir.

Kronik anovulatuar infertilitenin en sık nedeni olan PKOS, multisistemik reprodüktif-

metabolik bir sendrom olarak tip 2 diyabet, lipit yüksekliği, kardiyovasküler

hastalık ve rahim içi hücre çoğalması ve ileri dönemde rahim kanseri riski gibi uzun dönem sağlık riskleri taşıması nedeniyle günümüzde bir halk sağlığı problemi olarak da oö plana çıkmaktadır.

PKOS genellikle ergenlik çağından itibaren başlayan adet düzensizlikleri (adet görememe, sık yada uzun aralıklarla adet görme, ara kanama, düzensiz kanama), androjen hormonlar yani erkeklik hormon düzeyi yüksekliği bulguları (hirşutizm, akne, ciltte yağlanma, erkek tipi saç dökülmesi) ve yumurtlama sorunlarına bağlı infertilite ile karşımıza çıkmaktadır.

Beyinde hipofiz bezinden salgılanan LH ve FSH hormonları ile yumurtalıklar arasında organizasyon bozukluğuna bağlı, yumurtalıklarda her ay düzenli olarak yumurtlama olmaz. 
PKOS tanısı koyabilmek için benzer kliniğe neden olabilecek hastalıkların bulunmadığının kanıtlanması gerekir. Nedenleri kesin olarak bilinmemekle birlikte PKOS, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle ortaya çıkmış sık görülen ve kompleks bir hastalık olarak değerlendirilebilir.

Polikistik over sendromunda tedavinin amacı

·       Gebelik istemine yönelik tedavi

·       Adetlerin düzenlenmesi

·       Dolaşımdaki androjen (erkeklik hormonu) azaltmak

·       Endometrium (rahim iç tabakası) korunması

·       Normal kilonun korunmasını sağlamak

·       İnsülin direnci sonrasında çıkabilecek hastalıkları önlemektir

Her kadında çıkan belirtiler ve şiddeti farklılık göstermektedir ve tedavi yöntemleri belirlenmektedir.

KİLO KONTROLÜ İÇİN TEDAVİLER

Vücut ağırlığının %5-7'si oranındaki bir azalma kadınların yaklaşık %75’inde hiperandrojenizm (erkeklik hormonu yüksekliği) belirtilerinde düzelme olduğu görülmektedir. Polikistik over sendromu bulunan kadınlarda herhangi bir diyet rejimininin bir diğerine göre daha etkili olduğu yönünde kanıt bulunmamaktadır. Kilo vermenin en etkili tedavisi diyet ve düzenli egzersizdir.

Obezite’den kurtulmanın en iyi yolu dengeli beslenmektir. Yağlı yiyeceklerden uzak durmalıyız. Mümkün olduğu kadar beyaz et ve sebze tüketmeliyiz. Kalorisi olmayan yiyecekler tercih etmeliyiz. Vakit buldukça spor yapmalı ve gün içerisinde bol su tüketmeliyiz. Unutmayınız ki, spor yapmak ve bol su tüketmek sadece aşırı kilolu olmamızı engellemez, aynı zamanda sağlıklı bir hayat sürmemizi sağlar. Uzman diyetisyenlerin kontrolünde hazırlanmış diyetler uygulanmalıdır. Kilo kaybetmek iyi güzelde bir daha geri almasak deriz ama hep aklımıza gelen başımıza gelir.

Egzersiz yapılması çok önemlidir.

Kilo kaybetmek sadece diyet yapmakla mümkün değildir. Masa başında, asansör kullanarak arabamızı en yakın yere park ederek pekiştirdiğimiz tembellik ve bu huyumuzun bize kazandırdığı kiloyu yürüyüş yaparak, tenis oynayarak, yüzerek en azından evimizin temizliği kendimiz yaparak sarf edeceğimiz enerji ve doğru beslenme bizi sağlık ve görüntü yönünden mükemmele ulaştıracaktır.

SİVİLCE VE KILLANMA TEDAVİSİ

PCOS’ta akne ve hirsutizm tedavisinde amaç androjen üretimini azaltmak veya kandaki androjeni bağlayıcı proteinlere bağlanmasını sağlamaktır. Böylece dokulardaki androjen etkisi azalacaktır.

Tedavide östrojen ve progesteron kombinasyon tedavisi gebe kalmayı düşünmeyen kadınlara uygulanan ilk tedavidir. Östrojen hipofizdeki luteinizan hormon salınımını baskılamakta bu da yumurtalıklardaki androjen üretimini azaltmaktadır. Östrojen karaciğerde cinsel hormon bağlayıcı proteinin üretimini arttırarak kandaki testesteron seviyesini düşürmektedir.

Oral kontraseptifler akne ve hirşutizmde düzelme sağlamakla birlikte insülin direnci üzerine olumlu etki göstermemektedir. Tedavi altta yatan nedene yönelik olur. Tedavide kozmetik uygulamalar ve ilaç tedavisi aynı anda veya farklı zamanlarda gerekebilir. Genellikle her iki yaklaşımdan da yararlanılmalıdır. Kıl uzaklaştırıcı etkin uygulamalara rağmen henüz ideal bir tedavi metodu mevcut değildir. Tıraş önerilmez. Ağda yapılabilir. En iyisi laser epilasyon yapılmasıdır. Bu yöntemlerin ilaç tedavisi ile birlikte yapılması daha yararlı bir yaklaşımdır.

Hirsütizm tedavisi sabır gerektirir. Çünkü kıl folliküllerinin yaşam süresi 6 aydır. Bu nedenle ilaç tedavileri ile etkinin görülebilmesi için en az 3-6 ay alınması gerekir. Hirsutizm genellikle ilaç tedavisiyle 6-18 ay boyunca azalır ve daha sonra yeni bir durgunluk içine girer. Tedavinin etkinliğini gösteren en önemli faktör hastanın kıl almak için ihtiyaç duyduğu sürenin kısalmasıdır.

POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE ŞEKER HAPLARININ KULLANIMI

İnsülin direnci PCOS’nun gelişmesinde anahtar rol oynamaktadır ve tedavi şeklide şeker ilaçları olarak bilinen insülin düşürücü ilaçlardır. Yapılan araştırmalar sonrasında en etkili ajan metformindir. Metformin ilk olarak Tip 2 diyabet tedavisinde kullanılmıştır. Diyabet üzerindeki glisemik kontrol üzerine olumlu etkisi ve PCOS’da insülin direnci etkisi ortaya konulmuştur.

Metformin glukoz taşınmasını arttırarak yüksek insülin ve yüksek androjen olgularında kanda insülin seviyesini ve kanda androjen seviyesini düşürmektedir. Şeker hastalarında insülin düzeyini düşürürken hipoglisemiye yol açmamaktadır. Glikojenilizi inhibe ederek yüksek karaciğerdeki glukoz üretimini azaltarak insülin seviyesini yükseltmez. Metformin dokularda insülin sensivitesini arttırır.

Yapılan çalışmalar, metformin tedavisinin vücut ağırlığındaki değişikliklerden bağımsız olarak yüksek kan şekeri ve yüksek erkeklik hormonunu azalttığı bildirilmiştir. Polikistik Over Sendromu olan kadınların büyük çoğunluğunda adet düzensizliklerinin ve yumurtlama fonksiyonlarının düzeldiği gözlenmiştir.

Metformin kullanımı sonrasında PCOS’li kadınlarda kendiliğinden gebelik kayıplarını azatlığına yönelik çalışmalar vardır. Metformin kullanan kadınlar gebelikte görülme oranı yüksek olan şeker hastalığınıda gelişme riskini azalttığı bilimsel çalışmalarla desteklenmiştir.

Tedavide ana yönlendirici etmen hastanın gebelik isteğinin olup olmadığıdır.

• Yaşam tarzının düzenlenmesi

Öncelikle hareketsiz plan yaşam tarzınızı değiştirin. Polikistik over sendromunda kilo kaybı mevcut şikayetlerin çoğunda tek başına gerileme sağlar. Kilonuzun %10’unu vermeniz halinde adet düzeninde belirgin iyileşme göreceksiniz. Kiloda hedef vücut kitle indeksinizi 27’nin altına indirmektir. Bunun için stresten uzak, düzenli egzersiz yapmanız ve yüksek lif içeriği olan yağdan fakir diyetle beslenin.

Adetlerin düzenlenmesi için gebelik isteği yoksa doğum kontrol hapları kullanılabilir. Doğum kontrol hapları hormonlarda iyileşme sağlar buna bağlı kıllanma, kilo ve ciltte yağlanma şikayetleri geriler. Uzun vadede bu tedavi artmış olan rahim iç katman kanser riskini azaltır. Bu etkiler özellikle 12 – 36 ay süren kullanımlarda belirgindir.

• İnsulin duyarlılaştırıcı ajanlar

Şeker hastalığında kullanılan bazı ilaçlar PCOS’da kullanılmaktadır. Bu ilaçlar insulin duyarlılığını arttırarak etki ederler. Etkinlikleri kişisel farklılıklar göstermektedir. 3–6 ay metformin kullanımında hastaların yaklaşık yarısında adet düzeni sağlanır. Bunun yanında uzun vadeli kullanımda kıllanma üzerine olumlu etkileri vardır. Ayrıca polikistik over sendromunda artmış olan düşük oranları ve gebelikte şeker hastalığı oranlarını azaltırlar. Kısırlık tedavisi gören hastalarda gebelik oranları ve gebelik gidişatı üzerine olumlu etkileri gösterilmiştir.

Yumurtlama bozuklukları nedeniyle gebelik elde edemeyen hastalarda yumurta gelişimini sağlamak için klomifen sitrat, metformin, gonadotropinler, GnRH agonistleri veya antagonistleri kullanılabilir. Ovaryan drilling denen yumurtalıkların kabuk kısmının lazer veya elektrik enerjisi kullanılarak tahrip edilmesi işleminin kullanımı çok sınırlı olarak bazı vakalarda kullanılabilmektedir.

Kıllanmanın tedavisinde birçok yöntem vardır. En iyi cevap genellikle bunların birlikte kullanımı ile elde edilir. Bu amaçla doğum kontrol hapları ve yardımcı bazı ilaçlar. Bu yöntemlerle baskılama sağlandıktan sonra epilasyon yöntemlerinin de ilave edilmesi halinde çok iyi sonuçlar elde edilir. PCOS hastalarında epilasyon yöntemlerinin hormonal denge sağlanmadan kullanılması halinde, bir süre sonra tekrar yeni kıl köklerinin gelişmesi nedeniyle etkiler geçici olmaktadır.

Hormonlar vücut fonksiyonları için gereken enerji ve besin sağlanmasına yardımcı olur. Aynı zamanda salgı bezleri, hipotalamus, hipofiz, tiroid, paratiroid, pankreas ve yumurtalıklar endokrin sistemini oluşturur.

Endokrinoloji Nedir?

Vücut sisteminde endokrinoloji çok önemli bir yere sahiptir. İnsan vücudundaki büyüme, gelişme ve üreme gibi pek çok fonksiyon aslında sinir sistemi ve hormonlar sayesinde gerçekleşiyor. Vücutta bulunan hormonlar sinir sistemi ile koordineli bir şekilde çalışmaktadır. Endokrinoloji , endokrin bezlerindeki çalışma sistemi ile üretilen hormonlarla ilgilenen ve araştıran bilim dalıdır.

Bu dalın anatomik sınırları olmadığı için de diğer bölümlerden ayrılmaktadır. Endokrinoloji genellikle hormon hastalıkları ve iç salgı hastalıkları ile ilgilenir. Çeşitli metabolizma hastalıkları, şeker hastalıkları, tiroit bozuklukları gibi hastalıklar endokrinoloji bölümü tarafından incelenir.

Endokrinoloji Hangi Hastalıklara Bakar?

Metabolizma hastalıkları Endokrinoloji dalı tarafından incelenir. Özellikle de şeker hastalığı rahatsızlıklarında mutlaka Endokrinoloji bölümünden yardım alınır. Böbrek üstü rahatsızlığı yaşayanlar, metabolik kemik hastaları, testis ve yumurtalık hormonu eksikliği gibi hastalıklar ile Endokrinoloji bölümü ilgilenir. Aynı zamanda çeşitli metabolizma hastalıkları ile hormon hastalığı olan kişiler tedavi için Endokrinoloji bölümüne giderler. Oldukça fazla endokrin sistem hastalıkları vardır. Bunun yanı sıra basit guatr ve tiroit bezi hastalıklarında da mutlaka Endokrinoloji doktoruna gidilmelidir.

Uzmanı ve Doktoru Neye Bakar?

Metabolizma hastalıklarına bakan Endokrinoloji bölümündeki hekimlere Endokrinolog denilir. Uzmanlığını Endokrinoloji bölümünde yapmak isteyen kişiler 6 yıl Tıp Fakültesi'nde okurlar. Tıp eğitiminin ardından ise 4 ve ya 5 yıl boyunca İç Hastalıkları bölümünde ihtisas yapılır. Bunun ardından ise 3 yıl kadar endokrin bölümü eğitimi alınır. Bunun yanı sıra bu eğitimi alan Endokrinoloji Uzmanları endokrin sistemi hastalıkları ile ilgilenirler. Bu kapsamda tanı koyduktan sonra doğru tedavi yöntemini belirlerler. Genellikle İç Hastalıkları doktorları hastalara tanı ve tedavi uygulaması için Endokrinoloji bölümüne yönlendirirler. Burada hastalığa uygun tanı konulur ve doğru tedavi uygulanır.

Endokrin Sistem Hastalıkları Nelerdir?

Günümüzde pek çok farklı endokrin sistem hastalıkları bulunuyor. Bunlar genellikle hipofiz bezi hastalığı ve hipofiz bezi yetmezliği, boy kısalığı ve büyüme hormonu eksikliğidir. Aynı zamanda bazı zamanlarda büyüme hormonu fazlalığı ile Prolaktin hormon fazlalığı konusu incelenir. Kadınlarda görülen tüylenme, polikistik over sendromu, yumurtalık hormonları bozuklukları gibi pek çok konu Endokrinoloji dalının baktığı hastalıklardandır. Aynı zamanda erkeklerde ise meme büyümesi, testosteron eksikliği, testis hormonları ve hastalıkları endokrin sisteminde yer alır. Bunun yanı sıra guatr ve tiroit bezleri ile ilgili olan durumlarda da endokrinoloji dalı bakar.

Endokrin Hastalıklarında Tanı Ve Tedavi Yöntemleri

Endokrinoloji bilim dalında bulunan pek çok hastalığın yanı sıra tanı ve tedavi yöntemleri de bulunur. Her hastalığın kendine göre bir tanısı ve tedavi yöntemi vardır. Endokrin hekimleri de gelen kişinin hastalığına uygun bir tanı koyduktan sonra ilaç tedavilerine başlıyorlar. Bunun ardından ise gerekli görüldüğü takdirde cerrahi müdahaleler de yapılabiliyor. Hastalığa göre hekim tarafından radyolojik tetkikler ve laboratuvar tetkikleri istenir. Şikayet, belirti ve sonuçlara göre hastalığın da tanısı konulur. Bu noktada insülin direncinin tespiti de çok önemlidir. Günümüzde diyabet hastalığı çok sık görülüyor. Metabolizma hastalığı olarak bilinen diyabetin de pek çok farklı belirtisi bulunuyor.

Şeker hastaları genellikle çok sık kilo alıp verirler. Bunun yanı sıra sürekli bir acıkma hissi olur. Ciltte kuruma, kaşıntı ve vücutta karıncalanma gibi pek çok belirti bulunur. Glikoz ölçümleri yapılarak diyabet hastalığı ile ilgili her şey daha da netleşir. Diyabet günümüzde Tip-1 ve Tip-2 olarak ikiye ayrılır. Tanısı ve belirtileri konulan bu hastalığın tedavisi yapılırken de bazı detaylara dikkat edilir. Tedaviler ise diyabetin tipine göre belirlenir. Bu tedaviler diyabetin tipine ve hastanın özelliklerine göre de değişmektedir. Hastanın özelliklerine göre diyabet tedavisi başlamış olur. Buna göre diyabet hastalığının da önüne geçilir. Bu gibi hastalıklarda iyi bir hekime gidilmelidir.

Günlük yaşamda ortaya çıkan birçok problem aslında hormonlarda meydana gelen bir takım bozulmaların nedeni ile oluşabilir. Fiziksel bir semptom görülebilirken hormon bozukluklarında depresyon gibi ruhsal bozukluklarda görülebilmektedir. Kadınlarda sıklıkla görülen sivilcelenme ve tüylenme için hangi doktora gidilmelidir? Hormon bozukluğu olduğu nasıl anlaşılır?

Hormon Bozukluğu Nasıl Anlaşılır? Belirtileri Nelerdir?

Kilo artışı
Uyku düzeninde değişikli ve problemler
Ciltte sivilcelenme
Adet döngüsünde düzensizlik
Konsantrasyon zorluğu
Vajinada kuruluk
İştah artışı
Depresyon
Saçlarda dökülme
Meme hassasiyeti ve memede kist oluşumu
Fazla tüylenme
Gözlerde kuruluk
Bağırsak problemleri
Kısırlık

Hormon Bozukluğu İçin Hangi Bölüme Gidilir?

Bir kadın kendinde hormonal bozukluk belirtileri gördüğü takdirde bir jinekoloji uzmanına görünmelidir. Jinekoloji uzmanları kadınlık hormonlarının değerlendirmesini yaparken vücutta bulunan diğer hormonların bozuklukları için ise endokrinoloji bölümüne gidilmelidir.

Hastane veya sağlık kuruluşunda endokrinoloji bölümü bulunmuyorsa kadınlık hormonları dışındaki diğer hormonlar dahiliye bölümünü de ilgilendirmektedir. Sağlık kuruluşunda endokrinoloji bölümü bulunmuyorsa dahiliye bölümüne gidilmelidir.

Hormon Bozuklukları Hangi Hastalıklar Neden Olur?

Birincil olarak yumurta yetmezliği
Yumurtalık kanserleri
Erken yaşta menopoz
Polikistikover sendromu

Hormon Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?

Uzman hekim tarafından tespit edilen hormon bozuklukları, hormon bozukluğunun oluşma nedenine göre farklı şekillerde tedavi edilebilmektedir. Uzman hekimin yapmış olduğu laboratuvar testleri, ultrason incelemesi ve çeşitli fiziksel muayeneler ile hormonal bozukluğun nedeni tespit edilir. Hormon bozukluğuna yol açan nedene uygun olan ilaç tedavisi uygulanır. Progesteron hormonu ve östrojen hormonunun bulunduğu ilaçlar kullanılır.

Östrojen Hormon Bozuklukları

Östrojen hormonu hem erkeklerde hem de kadınlarda bulunan fakat kadınlarda yüksek etkinliğe sahip olan bir hormondur. Birçok kadında östrojen hormonunun bozukluğu görülebilmektedir. Östrojen hormonu azaldığında; cinsel ilişki esnasında ağrı, saçlarda dökülme, vajina kuruluğu, memelerin küçülmesi, vajinal sarkmalar, psikolojik sorunlar gibi sorunlar görülür. Östrojen azlığı kadınlarda erken menopoz görülmesine ve aşırı terlemeye de neden olur. Östrojen fazlalığında ise; fazla tüylenme, kilo artışı gibi sorunlar görülür.

Progesteron Hormon Bozuklukları

Progesteron kadınları gebeliğe hazırlayan bir hormondur. Progesteron bozukluklarında yeterli sayıda yumurta üretilmez, östrojenin oluşturduğu etkileri azaltır, doğumdan sonra süt salgılanmasını önler, adet döngüsünde bozukluklar meydana getirir. Progesteron hormonunda meydana gelen bozukluklar vücut şeklini de etkileyebilir.

Teknoloji

Fazla Tüylenme İçin Hangi Bölüme/Doktora Gidilir?

Fazla Tüylenme Nedenleri ve Belirtileri...

Aşırı Tüylenme İçin Hangi Bölüme/ Doktora Gidilir?