Potaslı Ve Fosforlu Gübreler

Talebinizi Aldık. Teşekkür Ederiz.

Size en kısa sürede ulaşacağız.

Dr. Adnan Gün, Beyoğlu/Şişhane doğumludur. Evli ve iki çocuk babasıdır. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü lisans mezuniyeti sonrası, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı, Para-Banka Bölümü yüksek lisans ve aynı üniversitenin İktisat Ana Bilim Dalı’nda, İktisat Teorisi Bölümü’nde doktora eğitimini tamamlamıştır.

Kariyerine Şekerbank T.A.Ş.’de Müfettiş Yardımcısı olarak başlamış ve  bankanın İstanbul’daki çeşitli birim ve şubelerinde şube müdürü/yönetici olarak görevler almıştır.

Dr. Adnan Gün, reel sektörde değişik iş kollarında mali konularda üst düzey yöneticilikler üstlenmiştir. Profesyonel iş süreçleri sonrasında, iş hayatını mali müşavir ve bağımsız denetçi, aynı zamanda meslek örgütü üye/yöneticisi olarak sürdürmüştür.

Mesleki tecrübe ve faaliyetleriyle bağlantılı olarak danışmanlık, yarı zamanlı öğretim görevliliği ile başta Asliye Ticaret Mahkemeleri olmak üzere, bankacılık, finans, vergi ve mali mevzuat konularında muhtelif mahkemelerde bilirkişilik, mütalaa ve kayyımlık faaliyetlerinde  bulunmuştur.

yılından itibaren, TMSF bünyesindeki  tasfiye halinde (Müflis) Asya Katılım Bankası A.Ş.’de Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür (İflas İdaresi Üyesi) ve Birleşim Varlık Yönetim A.Ş.’de Yönetim Kurulu Üyesi olarak görevlerini sürdürmektedir.

İki dönem İstanbul SM Mali Müşavirler Odası Denetleme Kurulu üyeliği ile TÜRMOB delegeliği yapmıştır. FENERBAHÇE Spor Kulübü Kongre, İSMMMO ve İSMMMD (Meslekte Birlik) üyesidir.

25 Mayıs tarihinde GÜBRETAŞ Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi olarak göreve başlamıştır.

Bileşiminde azot, fosfor ve potasyum gibi bitki besin maddelerinden birini veya birkaçını birarada bulunduran ve ticaret amacı ile pazarlanan gübrelere ticaret gübreleri denilmektedir. Halk arasında "suni gübre" veya "kimyevi gübre" diye adlandırılan bu gübrelerin değeri doğrudan doğruya bünyelerindeki besin maddesi miktarları ile ölçülmektedir.

Ticaret gübreleri içerisindeki bitki besin maddelerinin çeşidine göre;

1. Azotlu gübreler
2. Fosforlu gübreler
3. Potasyumlu gübreler
4. Kompoze gübreler diye sınıflandırılır.

Şimdi sırasıyla kullanılan bu ticaret gübrelerinin özelliklerini ve kullanım şekillerini görelim.

1. AZOTLU GÜBRELER

Azotlu gübrelerin birçok çeşidi olup, yurdumuzda ençok kullanılan azotlu gübreler şunlardır.

AMONYUM SÜLFAT

Genellikle beyaz renkli olup toz şekere benzediği için çiftçilerimiz tarafından şeker gübre diye adlandırılır. Aslında bu gübrenin renkli veya beyaz olmasının, etkisi ile hiçbir ilgisi olmayıp her ikisi de iyi gübredir. Bu gübrenin kendisi asit karakterli olduğu için nötr ve alkali yani kireçli topraklarda güvenle kullanılabilir. Bu gübrenin içinde ağırlının 1/5 oranında yani % 21 oranında azot bitki besin maddesi vardır. Bu nedenle eğer bu gübreyi asit reaksiyonlu topraklarda uzun süre ve çok kullanılırsa toprakların daha fazla asitleşmesine sebep olacağından toprağı verimsizleştirir.

AMONYUM NİTRAT

Amonyum Nitrat gübresi piyasada kireçli ve saf olmak üzere iki şekilde satılmaktadır. Kireçli olanı yaklaşık olarak ağırlığının 1/4 oranında yani % 26 saf azot besin maddesi bulundurur. Saf olanı ağırlığının 1/3 oranında yani % 33 saf azot besin maddesi bulundurur. Amonyum nitrat gübresinin içinde bulunan azot besin maddesinin yarısı amonyum yarısı da nitrat şeklinde bulunur. Bitki her iki şekildeki azot besin maddesinden de yararlanabildiği için bu gübrenin etkisi hem daha çabuk olmakta hemde devamlı olmaktadır. Amonyum nitrat gübresi ekim zamanında kullanılabildiği gibi bitkinin büyüyüp geliştiği dönemlerde de başarı ile uygulanabilir.

ÜRE

Üre içinde bulunan azot besin maddesi bakımından diğer azotlu gübrelerden daha zengindir. Üre gübresinin içinde ağırlığının yarısına yakın % 46 saf azot besin maddesi bulunur. Üre gübresi toprağa atıldıktan sonra içindeki organik bünyeli azot toprakta kimyasal değişmelere uğrayarak kısa zamanda bitkilerin kolayca faydalanabilecekleri bir hale gelir. Üre bütün bitkilere başarı ile uygulanabilir. Sonbahar gübrelemesinde kullanıldığı gibi, bitkilerin belirli gelişme dönemlerinde, ilkbaharda veya daha sonra da kullanılabilir. Fazla miktarda üre verilmesi gerektiğinde hepsi bir defada değil birkaç kısma bölünerek atılmalıdır. Üre toprağa verildikten sonra derhal toprağa karıştırılmalıdır. Aksi halde toprak yüzeyinde kalan gübreden azot kaybı olabilir.

2. FOSFORLU GÜBRELER TRİPLE SÜPERFOSFAT

Triple süperfosfat gübresi kirli beyaz veya gri renkli yuvarlak danecikler halinde olup bu gübreye çiftçilerimiz taban gübresi veya TSP’ de demektedir. Triple süperfosfat gübresinin kullanılmasında dikkat edilecek en önemli konu gübrenin ekim veya dikimden hemen önce verilmesini ve mümkün olduğu kadar tohum ve kök derinliğine gömülmesini sağlamaktır. Bu gübre uzun süre rutubetli yerlerde saklandığında su çekerek topaklaşabilir. Bu keseklerin tekrar tanecikler şeklinde dağıtılarak kullanılmasında tarımsal yönden bir sakınca yoktur. Kullanımı kolaylaştırmak için bunları kırmalıyız.

3. POTASYUMLU GÜBRELER

Topraklarımız genellikle azot ve fosfor bakımından fakir potasyum besin maddesi bakımından ise yeterli durumda olduğundan ülkemizde potasyumlu gübre kullanımı azot ve fosforlu gübre kullanımına göre daha az olmaktadır.

Kullandığımız potasyumlu gübreler şunlardır.

• Potasyum sülfat
• Potasyum klorür

POTASYUM SULFAT

Potasyum sülfat gübresi kirli beyaz renkli küçük kristal tanecikler halindedir. Ağırlığının yarısı oranında % 50 potasyum besin maddesi bulundurur. Bu gübreyi bütün bitki çeşitlerinde uygulayabiliriz. Potasyum sülfat gübresi rutubetli yerlerde saklanmaması gerekir. Bu gübre rutubetli yerlerde kesekleşir. Kesekleşmiş olan bu gübre ufalanarak tekrar kullanılabilir. Ancak ufalanmış olan gübre mibzerle atılmamalı elle veya gübre serpicisi ile atılmalıdır.

POTASYUM KLORÜR

Potasyum klorür gübresi ağırlığının yarısından biraz fazla % 60 potasyum besin maddesi bulundurur. İçinde bulunan klor maddesi nedeniyle potasyum klorür gübresi tütün ve patates gibi bazı bitkilerin kalitesini düşürebileceği için bu bitkilere potasyum sülfat gübresi kullanılmalıdır.

4. KOMPEZE GÜBRELER

Kompoze gübreler birden daha fazla bitki besin maddesini birarada bulunduran gübrelerdir. Kompoze gübrenin içerisindeki bitki besin maddeleri sırası ile azot, fosfor ve potasyumdur. Bu besin maddeleri % olarak ifade edilmektedir. Örneğin oluşumundan meydana gelen bir kompoze gübrenin kilosunda 20 kilo saf azot, 20 kilo saf fosfor var. Potasyum ise yok demektir. Kompoze gübreler birkaç çeşit bitki besin maddesini birlikte bulundurdukları için çiftçileri çeşitli gübreleri ayrı ayrı alma taşıma, depolama ve tarlaya verme sıkıntısından kurtarmış olur. Bu gübrenin kullanımı daha az emek ve zaman harcayarak çiftçiye ekonomi ve kolaylık sağlar.

Bütün bu iyi yönlerine rağmen her zaman kompoze gübre kullanamayız çünkü:

a) Kompoze gübrelerin içinde bulunan bitki besin maddeleri miktarı ekeceğimiz bitkinin isteğine her zaman uygun olmayabilir. Az olabilir, istenenden çok olabilir.

b) Kompoze gübrenin içinde bulunan bitki besin maddeleri iklime ve toprağımızın özelliğine göre ayrı ayrı ve farklı usullerle verilmesi gerekiyor olabilir. kompoze gübrelerde besin maddeleri birarada olduğundan bu imkansızdır. Kompoze gübrelerin bu özellikleri gözönünde bulundurularak yararın daha çok olacağının düşünüldüğü hallerde kompoze gübrelerin kullanılması uygun olabilmektedir. Yurdumuzun çeşitli bölgelerindeki topraklarında genellikle potasyum besin maddesi yeterli miktarlarda bulunduğundan kullanılacak kompoze gübreler çoğunlukla içinde potasyum bulunmayan kompoze gübreler olması gerekir. Tarlamızdan aldığımız toprak örneklerinin analiz sonuçlarına göre toprağımızda azot ve fosfor yanında potasyum eksikliği de görülüyorsa o zaman içinde azot, fosfor ve potasyum bulunduran kompoze gübreleri kullanmalıyız. Genellikle kompoze gübreler içinde tek besin maddesi bulunan diğer gübrelerden daha pahalıdır. Bunun sebebi birçok besin maddesinin bir araya getirilerek içindeki besin maddesi miktarının artırılmış olmasıdır.

DİAMONYUM FOSFAT

Diamonyum fosfat gübresi kompoze bir gübredir. Diamonyum fosfat gübresi halk arasında DAP diye adlandırılmaktadır. kg diamonyum fosfat gübresinde 18 kg saf azot ve 46 kg fosfor bulunur. Yani içerisindeki her bir kilo azota karşılık 2,5 kg. fosfor bulunur. Bu nedenle daha ziyade fosforlu bir gübre gibi kullanılır. Diamonyum fosfat gübresi iri ve kirli beyaz renkte granül tanecikleri halindedir. Diamonyum fosfat gübresi içerisinde bulundurduğu fosfor ve azot besin maddeleri nedeniyle Orta Anadolu ve geçit bölgelerinde yetiştirilecek buğday için çok uygun bir gübredir.

Bu gübrenin hububat ve benzeri bitkilere sonbaharda, ekim esnasında, mibzerle tohum derinliğine ve bant halinde verilmesi en uygun verme şeklidir. Mibzerle ekimin yapılmadığı hallerde diamonyum fosfat gübresi ekimden hemen önce tarla yüzeyine serpilip sonra ekim yapılarak gübrenin toprakla karışması temin edilmelidir.

HANGİ BİTKİYE HANGİ GÜBREYİ KULLANACAĞINA KARAR VERMEDEN MUTLAKA TOPRAĞINI TAHLİL ETTİR. TAHLİL SONUCUNA GÖRE GÜBRE KULLAN.

Fosforlu G&#;breler

Bir besin elementi olarak fosfor, bitkide çok önemli bazı organik bileşiklerin yapısında bulunur. Özellikle bitkinin ilk gelişim dönemlerinde oldukça etkili olup çiçeklenme, kök gelişimi, tohum ve meyve oluşumunda önemli rol oynar. Bitkilerde yeni hücrelerin oluşmasında, dokuların büyümesinde ve bitki bünyesindeki bazı organik bileşiklerin oluşumunda görev alır. Ayrıca bitkinin yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan enerji metabolizmasında da fosfora ihtiyaç duyulur. Şeker ve nişasta gibi maddelerin oluşumunda etkilidir. Bitki içindeki madde dolaşım ve değişimi ile enerji bilançosuna etki eder.

Toprakta bulunan fosforun başlıca kaynağı kaya ve minerallerdir. Kaya ve minerallerin parçalanması ile açığa çıkan fosfor toprağa karışır. Ayrıca organik maddelerin yapısında fosfor olduğu için toprakta organik fosfor bileşikleri de bulunur. Ancak topraktaki fosforun büyük kısmı bitkilerin yararlanamayacağı formdadır. Bitkilerin fosfordan yararlanabilmesi için inorganik ve organik fosfor bileşiklerinde bulunan fosforun parçalanarak fosfat anyonları haline dönüşmesi gereklidir. Topraktaki fosfor eksikliğinin giderilmesi için fosforlu gübreler hayati önem taşır. Fosforlu gübreler yeterli miktarda veya uygun derinliğe uygulanmadığı takdirde bitkide fosfor noksanlığı meydana gelir.

FOSFORLU GÜBRELERİN SAĞLADIĞI YARARLAR

Bitkilerin daha çok üreme organlarında bulunan fosfor, bitkinin generatif gelişmesi üzerinde çok etkilidir. Fosfor eksikliğinden en çok çiçek, meyve ve tohum zarar görür. Ayrıca fosfor noksanlığı bitkinin gelişmesini olumsuz etkiler. Fosfor noksanlığı olan bitkilerde büyüme geriler. Tahıllarda başaklanma olumsuz etkilenir. Meyve ağaçlarında sürgün ve tomurcuk oluşumu azalır. Tohum ve meyvenin kalitesi bozulur, olgunlaşma gecikir. Narenciye ve diğer meyve ağaçlarında olgunlaşmadan meyve dökümü görülür. Sebzelerde çiçeklenme azalır. Meyveler küçük ve kalitesiz olur.

Bitkilerin biyokimyasal ve enerji metabolizmasında önemli rol oynayan fosfor, dokuların daha sağlam olmasını sağlayarak bitkilerin hastalık ve zararlılara karşı dayanıklılığını artırır. Fosfor, bitkilerin özellikle kök gelişimini güçlendirerek toprak patojenlerine karşı bitkiyi daha dayanıklı hale getirir. Örnek olarak fosforun buğdayda kök çürüklüğü yapan etmenin zarar derecesini azalttığı, hatta fosforun yanında potasyumun da dengeli bir şekilde bulunması ile zarar derecesinin yok derecesine indiği belirlenmiştir. Bu etki, buğdayın ilk gelişme dönemlerinde (fide ve kardeşlenme) daha belirgin olarak görülür. Patateste ise fosfor, erken yanıklık ve pembe çürüklük riskine karşı bitkinin dayanıklılığını artırır. Bu etki soya fasulyesi ile yapılan çalışmada, sap yanıklığı ve mor leke hastalıklarında belirgin olarak görülür.

FOSFOR NOKSANLIĞININ BELİRTİLERİ

Fosfor noksanlığının en önemli belirtisi yaprakların normalden daha koyu yeşil renkte olmasıdır. Belirtiler önce yaşlı yapraklarda görülür. Genç yapraklar olması gerekenden daha küçük kalır. Noksanlığın uzun sürmesi halinde yaşlı yapraklarda kenarlara doğru kahverengi nekrozlar oluşur ve yapraklar canlılığını kaybederek dökülür. Fasulye, patates ve pancar gibi bitkilerde nekrotik lekeler siyaha yakın renkte olur.

Tek yıllık bitkilerin çoğunda fosfor noksanlığı kendini yaprak ve gövdedeki kırmızı ve kırmızımsı mor renk ile belli eder. Yapraklarda ve örneğin mısır bitkisinin gövdesinde görülen kırmızılıklar fosfor noksanlığının tipik belirtisi olup tanınması kolaydır. Meyve ağaçlarında ise fosfor noksanlığı kendini yaşlı yaprakların kızılımsı kahverengiye dönüşmesiyle gösterir. Bu durum meyvelerin olgunlaşmadan dökülmesine neden olur.

FOSFORLU GÜBRELERİN SAĞLADIĞI YARARLAR

Halk arasında “taban gübresi” olarak da anılan fosforlu gübreler, bitki büyümesi için olmazsa olmaz bitki besin maddelerinden biridir. Çünkü köklerin ve çiçek, meyve ve tohum gibi üreme organlarının sağlıklı bir şekilde teşekkül etmesi için fosfora ihtiyaç vardır. Köklerin gelişmesi, özellikle kurak bölgelerde bitkinin topraktaki su ve besin maddelerinden daha iyi yararlanması açısından önemlidir. Fosfor sayesinde gerçekleşen erken olgunlaşma da bitkinin yaz kuraklığı artmadan gelişmesini sağlayarak önemli verim artışı sağlar.

Fosfor topraktan alınması zor bir besin elementidir. Ayrıca Türkiye’deki tarım alanlarının önemli bölümünde fosfor eksikliği vardır. Bu eksikliği gidermenin ve verimi artırmanın yolu, bitkilerin fosfor ihtiyacını fosforlu gübreler yoluyla karşılamaktır. Fosforlu gübreler bitkilerin olgunlaşmasını çabuklaştırdığı gibi mahsulün kalitesini de yükseltir. Yeterli fosforu alan bitkilerin daneleri daha dolgun olur. Bitkinin kuraklığa ve hastalıklara karşı direnci artar. Verimlilikte artış sağlanır.

FOSFORLU GÜBRELERDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Fosforlu gübreler, hareketsiz gübrelerdir. Bu nedenle fosforlu gübreleri uygularken kök derinliğine vermek gerekir. Fosforlu gübrelerin etkisi birkaç yıl sürer. Kullanılacak fosforlu gübrenin seçiminde suda erirlik esas alınmalı ve suda eriyebilen fosfor miktarı yüksek gübreler tercih edilmelidir.

Fosforlu gübreler, ekimden hemen önce veya ekim sırasında uygulanmalıdır. Ekimden çok önce veya bitki gelişmesinin ileri dönemlerinde verilen fosforlu gübreler beklenen faydayı tam olarak sağlayamaz. Toprak neminin yeterli düzeyde olması fosforun elverişliliğini artırır. Eğer topraktaki nem yeterli düzeyde değilse, atılacak fosforlu gübreler nemi çekeceğinden faydadan çok kuraklığı artırabilir.

Bitki besin maddeleri arasında bitkiye elverişlilik yönünden pH’dan en fazla etkilenen element fosfordur. Bu nedenle asitli topraklarda alkalin karakterli fosforlu gübreler, alkalin karakterli topraklarda ise asit özellikli fosforlu gübreler kullanılmalıdır. Kaolen tipi kil oranı fazla topraklarda fosforlu gübre miktarı artırılmalıdır.

Tahıllarda fosforlu gübreler ekim öncesinde veya ekim ile birlikte toprağa verilmelidir. Sebzelerde fosforlu gübreler dikim sırasında bir kerede kök derinliğine atılmalıdır. Meyvelerde, yaprak döküm zamanı veya hasat sonrası uygundur. Bağda ise fosforlu gübreler susuz şartlarda azot ile birlikte en geç Ocak-Şubat aylarında; sulu şartlarda ise azotun yarısı ile birlikte kış sürümünde pulluk altında verilmelidir.

FOSFORLU GÜBRE TÜRLERİ

Toros Tarım tarafından pazara sunulan fosfor içerikli başlıca gübre türleri DAP (Diamonyum Fosfat), TSP (Triple Süper Fosfat), NP (Kompoze Gübre) ve NPK (Kompoze Gübre)’dir.

DAP (Diamonyum Fosfat)

İçeriğinde %18 azot (N) ve fosfor pentaoksit (P2O5) olarak %46 fosfor bulunduran iki besinli Diamonyum Fosfat, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de fosforlu bir gübre kaynağı olarak kullanılmaktadır. İçerdiği azot, amonyum (NH4) formunda olduğundan, özellikle bitkilerin ilk gelişim dönemlerinde oldukça etkilidir. Yapısında bulunan fosfor tamamen suda erir. Buğday, pamuk, mısır, ayçiçeği gibi tarla bitkilerinin yanında bağ, zeytin ve meyve ağaçları ile sebzelerin taban gübrelemesinde kullanılır.

TSP (Triple Süper Fosfat)

Kısaca TSP olarak bilinen Triple Süper Fosfat gübresinin yapısında etkili madde olarak % oranında P2O5’e eşdeğer fosfor bulunmaktadır. TSP gübresindeki fosforun tamamı bitkiler tarafından alınabilir formda olan -1 değerlikli H2PO4 şeklindedir. Bitkiler bu formdaki fosforu topraktan 6,,5 pH değerleri arasında çok iyi bir şekilde alabilmektedir. Çok kireçli ve yüksek pH değerli topraklarda alınması ve etkinliği azalır. Toprak pH değeri hafif asit ve nötr olan topraklarda yetiştirilen tüm bitkilerde, özellikle fındık, çay, tütün, meyve ve sebze bahçelerinde kullanılabilir.

NP (Kompoze Gübre)

NP, ülkemizde ve dünyada iki besinli kompoze gübreler içinde en çok kullanılan türdür. Bünyesindeki azot ve fosfor dengeli olduğu için taban gübrelemesi yapıldığında her iki besin elementi de, granüller toprak suyunda eridiğinde bitki tarafından kolaylıkla alınabilir. NP kompoze gübresi tarla bitkilerinin, asma ve zeytin dahil tüm meyvelerin, özellikle soğan-sarımsak, karnabahar, lahana ve pırasa başta olmak üzere tüm sebzelerin taban gübrelenmesinde kullanılabilir. Toros Tarım tarafından pazara sunulan bu gruptaki ürünler şunlardır:

•            NP +30(SO3)+Zn (Kükürtlü ve Çinkolu Süper Kompoze Gübre)

•            NP +36(SO3) (Kükürtlü Kompoze Gübre)

•            NP +15(SO3)+Zn (Kükürtlü ve Çinkolu Süper Kompoze Gübre)

NPK (Kompoze Gübre)

İçeriğinde azot, fosfor ve potasyum gibi üç ana besin maddesi bulunan NPK kompoze gübresi, dengeli gübreleme için tercih edilen ve çok yaygın kullanım alanı olan bir üründür. Ülkemizde ilk defa Toros Tarım tarafından geliştirilerek piyasaya sürülmüş bir bitki besin maddesi olan NPK altında firmanın sunduğu ürünler şunlardır:

•            NPK Gold (Kompoze Gübre)

•            NPK +20(SO3)+Zn (Beş Besinli Süper Kompoze Gübre)

•            NPK + 25 (SO3) (Dört Besinli Kompoze Gübre)

•            NPK +(15 SO3)+Zn (Beş Besinli Süper Gold Kükürtlü ve Çinkolu Kompoze Gübre)

•            NPK +14 (SO3)+ Zn (Beş Besinli Süper Kompoze Gübre)

•            NPK (Kompoze Gübre)