Proje Müellifi Ne Demek

TSMD üyesi Ali Cem Aslantaş’ın girişimleri ile “Müellif” kelimesinin mimarlar için önemli olan anlamı TDK sözlüğünde yer buldu.

Türk Serbest Mimarlar Derneği üyesi Mimar Ali Cem Aslantaş, mimarlık ve mimarlar adına önemli bir düzenlemenin hayata geçirilmesini sağlamıştır.

Ali Cem Aslantaş’ın, mevcuttaki sözlük anlamı “yazar” olan “müellif” kelimesinin Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğündeki tanımına yönelik TDK’ya başvurması sonucu, sözlük anlamı mimarların lehine yeniden düzenlenmiştir. Aslantaş, TDK’ya yazdığı dilekçede, “Eser Sahibi” tanımının “Müellif” kelimesi ile eş anlam taşıyıp taşımadığı, taşıyorsa sözlüklere eklenip, eklenemeyeceği konusunu kurumun görüşlerine sunmuştur.

TDK’dan gelen cevap doğrultusunda, “Müellif” kelimesiyle ilgili bir düzenleme yapılacağı, bu düzenlemenin yılında çıkarılması tasarlanan Türkçe Sözlük’ün baskısına dahil edileceği kararı bildirilmiştir. Kelimenin düzenlemesi yapılmış yeni hali aşağıda yer almakta olup, ikinci maddede verilen anlamın daha açık verilebilmesi için “proje müellifi” şeklinde yeni oluşturulacak bir madde başlığına gönderme yapılması da düşünülmüştür. Konuya yönelik TDK’dan gelen cevap yazısı ekte bilginize sunulmaktadır.

müellif: 1) Kitap, makale vb. yazan kimse, yazar. 2) mim. Mimari proje tasarımı yapan kimse -> proje müellifi

Üyemizin sebep olduğu bu değişikliğin, mimarların özellikle telif hakları konusu başta olmak üzere karşılaştıkları hukuki sorunları ve mimari proje süreçlerindeki çelişkileri ortadan kaldıracağına inanıyoruz.

Ali Cem Aslantaş’ı mimarlık adına göstermiş olduğu çabadan ötürü tebrik ediyor, bu ve benzeri olumlu düzenlemelerin örnek teşkil etmesini umuyoruz.

Saygılarımızla,
TSMD Yönetim Kurulu

tarih ve (mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanan tebliğ ile, TS monash.pw yeni Yapı Ruhsatı Formu Standardı yürürlüğe girmiştir. Tebliğin ardından İçişleri Bakanlığı tarafından Mekânsal Adres Kayıt Sistemi Yapı Belgeleri Uygulamasında ruhsat formu değişikliklerinin işlenmesiyle; yapı sahibinin, yapı müteahhidinin, şantiye şefinin, yapı denetçilerinin (fenni mesullerin) ve proje müelliflerin ıslak imzalarının yer aldığı haneler kaldırılmıştır.

Yeni yapı ruhsatı standardına göre; ruhsatı düzenleyen idare yetkilileri dışında yalnızca yapı denetim şirket yetkilisinin ıslak imzası alınması yapı ruhsatı düzenlenmesi için yeterli olmaktadır. Buna karşın imza haneleri kaldırılan alanlarda sorumluların isimlerinin ve ilgili bilgilerinin kaydedilmesi uygulaması devam etmektedir.

Ülkemizde, sermaye ve rant odaklı, salt inşaat faaliyetleri üzerinden kurgulanmış ve son zamanlarda sürdürülebilir olmadığı daha net biçimde anlaşılan bir ekonomik düzende; planlama ve şehircilik ilkelerine bağlı kamu yararını gözeten nitelikli mesleki hizmetleri, mesleki hak ve yetkileri, müelliflik ve telif haklarının kamusal ve hukuki denetimini sağlayan bürokratik işleyişi yapı üretim sürecini yavaşlatan, yapı piyasasının hızlı iş üretmesine engel olan unsurlar olarak algılandığı bilinmektedir.

Bu bağlamda, yapı ruhsatlarında proje müelliflerinin imzasını kaldıran düzenlemenin; amacı dışında uygulamalarla kent topraklarının yağmasını hızlandırarak her alanda yıkım ve yoğun yapılaşmanın önünü açan sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, kentleşme ve planlama ilkelerinden uzak olarak hazırlanan ve çoklu imar uygulamalarına ve eşitsiz yapılaşmaya neden olan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği, kaçak yapılara ruhsat düzenleyerek meşrulaştırılmasını sağlayan ve kaçak yapılaşmayı özendiren İmar Affı (Barışı) ve sayısız KHK, torba yasa uygulamaları ile birlikte düşünülmesi gerekmektedir.

Yapı projelerinde proje müelliflerinin imza yetkilerinin, ruhsat standardının değiştirilmesi yoluyla kaldırılması; mesleki haklarımızı yok sayan diğer düzenlemelerin de meşrulaştırma gerekçesi olarak gösterilen “bürokrasinin azaltılması” söylemiyle haklı gösterilmeye çalışılması asla kabul edilemez. Bu düzenlemeyle; sahteciliğin önü açılmakta ve proje müelliflerinin eserleri üzerindeki tasarrufları yok sayılmaktadır. Getirilen bu düzenleme ile ruhsat alma süreçlerinin, projelerin sahipleri mimar ve mühendislerin bilgisi ve onayı dışında tamamlanması planlanmaktadır. Proje müelliflerinin imzaları alınmadan hazırlanacak olan yapı ruhsatlarında, ruhsat eki projelerinin ve proje tadilatlarının denetimlerinin hangi yolla yapılacağı anlaşılmamakla birlikte, bu durumun hukuki ve mesleki sorumluluğu uygulamayı yapan belediyeler ve ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarını geri dönülmez ve onarılmaz hukuki sorumluluklar altında bırakacaktır.

Yürürlüğe giren yeni yapı ruhsatı standardının Föy 2/a içindeki açıklamalarda “Mimari proje müellifleri diğer görevliler ile birlikte bu formun usulüne uygun doldurulmasından sorumludur” yer almaktadır. Mimari proje müelliflerinin imza koymadıkları, hatta belki de hiç görmeyecekleri bir belgenin düzenlenmesinde hala sorumlu tutuluyor olması kabul edilemez bir düzenlemedir.

Yapı ruhsatı düzenleyen ilgili idarelerin kurumsal yapılarındaki eksiklikler ve denetimsiz imar uygulamaları nedeniyle yaşanan sorunların ve uzayan bürokratik işlemlerin; proje müelliflerinin onay ve imzalarının alınması süreciyle bağlantılıymış gibi yansıtıldığı görülmektedir. Mesleki hak ve yetkiler, müelliflik ve telif haklarının; bürokratik işlem ve engel olarak gösterilmesi kabul edilemez. Bu hak ve yetkiler; toplumun nitelikli Mimarlık ve Mühendislik hizmetlere erişiminin ve sağlıklı bir yapılı çevre üretiminin güvencesidir. Yapı ruhsatı formlarından mimari proje müellifinin imzasının kaldırılması mimarın sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile korunan haklarının ihlali sonucunu doğuracak ve bu anlamda pek çok uyuşmazlığın yaşanmasına yol açacaktır.

Yaşamakta olduğumuz “İmar Affı” sürecindeki gibi tamamen vatandaşın beyanına dayanarak, mühendis ve mimarları devre dışı bırakmak ne kadar yanlış ise, ruhsat alma süreçlerinden mühendis ve mimarların onaylarını kaldırmak da bir o kadar yanlıştır. Bürokrasiyi sadeleştirmek adı altında mesleki haklarımızı devre dışı bırakmak amacı taşıyan bu düzenleme, meslektaşlarımızın mesleki anlamda kayıplar yaşamasına sebep olacak bir uygulamadır. Bu uygulamanın, meslek odalarının görüşleri alınmadan ve değerlendirilmeden yürürlüğe sokulması kabul edilemez. Ruhsat alma süreçleri mühendis ve mimarların gözetiminde, onların denetimde ve onayı ile yürütülmelidir.

Bu vesile ile; meslektaşlarımızın ruhsat aşamasında bilgileri dışında proje değişikliklerine karşı, projelerini Oda&#;da kayıt altına aldırmalarının telif hakkı ihlallerine karşı güvence sağlayacağını bir kez daha vurgulamak isteriz.

Bu tür uygulamaların doğuracağı “sahte” meslek mensupları, denetimsiz yapılaşma ve yeterli koşulları taşımayan kişilerce üretilecek yapı projelerinin sebep olacağı sorunların gelecekte yaşanacak yargı süreçleriyle beraber daha büyük bürokratik engellere neden olacağı da unutulmamalıdır.

Söz konusu düzenleme mesleki hakların kısıtlanması yoluyla; uzmanların sunduğu nitelikli mimarlık, mühendislik ve planlama hizmetlerinin de topluma ulaşmasını ve meslek mensuplarının yetkinliklerinin güvencesi olan meslek kuruluşlarının ve kamu kurumlarının topluma karşı sorumluluklarını yerine getirmesini engelleyecek koşullar oluşturulmaktadır.

Anılan Tebliğ ile meslektaşlarımızın ve diğer mühendislik disiplinlerinin yapı ruhsatları üzerindeki denetim yetkisinin kaldırılmasına ek olarak, yapı sahiplerinin de kendi mülkleri üzerindeki imzalı onaylarının ilga edilmesi; yapı sahibinin hangi mimari proje ile ruhsat alındığını kontrol edememesi sonucuna yol açılacak ve ağır mülkiyet hakkı ihlalleriyle karşılaşılacaktır.

Konu ile ilgili Odamızın ve TMMOB’ye bağlı diğer meslek odalarının çalışmaları devam etmekte olup, meslek haklarımıza yapılan bu saldırıya karşı mücadelemizin kararlılıkla sürdürüleceğini değerli kamuoyu ve meslektaşlarımızın bilgilerine sunarız.

TMMOB MİMARLAR ODASI

Proje Müellifi Nedir? Proje Müellifi Ne İş Yapar?

Proje müellifi, yapıların projelerinin tasarımında görev almış mühendis ve mimarlardan oluşan kişilerdir. Mühendisin ve mimarların, tasarım yapabilmek için işyeri tescil belgelerinin ve serbest mühendislik belgelerinin olması gerekir. Ayrıca odaya da kayıtlı olmak zorundadırlar.

İnşaat ruhsatında bulunan proje müellifleri şunlardır:

• Mimar
• İnşaat Mühendisi
• Makine Mühendisi
• Jeoloji Mühendisi
• Harita Mühendisi
• Elektrik Mühendisi
• Peyzaj Mimarı

Mimarlar, gelen arsanın tasarım öncesinde gerekli olan evrak işlerini tamamladıktan sonra müteahhidin talepleri doğrultusunda tasarımına başlar. Bu aşamalar için aşağıdaki yazımıza göz atabilirsiniz.

İnşaata Başlamadan Önce Yapılması Gerekenler

Mimarlar, ön tasarımını yapıp emsal hesabı ve genel kontroller için belediyeye ön onay (Avan) projeyi sunup, onay aldıktan sonra, diğer proje müelliflerine projenin son halini gönderirler ve müteahhidin isteğine ve yönetmeliğe göre tasarlamaya başlayabilirler.

İnşaat mühendisi, mimar ve jeoloji mühendisi arkadaşlarla koordineli olarak çalışarak tasarımını yapar. Herhangi bir mimari veya statik proje uyumsuzluğu durumunda mimarla görüşüp gerekirse değişiklik yapılır ve bu durum diğer müellifleri ilgilendirecek durumdaysa gerekli bilgiler verilir. Jeoloji mühendisinden de zemin taşıma gücü, zemin yatak katsayısı gibi zeminle alakalı değerleri alır ve beraberinde geoteknik raporu da hazırlarlar. Nitekim artık geoteknik raporlara inşaat mühendisleri de imza atmakta.

Makine mühendisleri ise yapının detaylarına göre;

• Sıhhi tesisat
• Asansör
• Kalorifer- klima – doğalgaz
• Yangın
• Havalandırma

projelerini hazırlar. Eğer projei kaloriferli olmayacaksa ve doğalgaz da yoksa klima tesisatı düzenler.

Jeoloji mühendisleri ise arsanın bilgilerini alır ve AFAD’ın ‘Türkiye Deprem Tehlikeleri Haritası’ sitesinden yapının bilgilerini girerek bazı değerleri alır, kendisinin yoksa sondaj makinesi ayarlar ve yönetmeliğin istediği sayıya göre arsadan numune alır. Gelen sonuçları da yine inşaat mühendisi ile paylaşır.

Harita mühendisi, yapılacak olan yapının araziye oturumuyla alakalı işlemleri ve projelendirmeleri yapar.

Elektrik mühendisi, mimari projeye göre yapının elektriksel tüm tasarımını yapmakla yükümlüdür.

Peyzaj Mimarları, arsada yapıdan sonraki, çevresel düzenlemelerin tasarımını yapan kişilerdir.

Tüm bu projeler hazırlanır, çıktısı alınır ve öncelikle varsa denetim firmalarına, yani yapı denetim firmalarına sunulur. Oradan onaylanan projeler imzalı şekilde belediyeye sunulur. Belediyedeki mühendisler de kendi branşlarının projesini inceler, eksik varsa tamamlatır ve projeler imar müdürünün onayına sunulur.

Ruhsat hazırlandıktan sonra tüm müellifler imzalarını atar ve en son olarak da belediyeye başkanının imzasıyla işlem tamamlanır.

Okuduğunuz için teşekkür ederim.

İbrahim YILMAZ

İnşaat Mühendisi

Müteahhit

C Sınıfı İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı

Etiketler:proje müellifiproje müellifliği

Proje müellifi kimdir?

İnşaat disiplininde bir projenin jeoloji etütlerinden, anahtar teslimine kadarki süreçte bünyesindeki jeoloji Mühendisi, harita kadastro mühendisi, mimar, inşaat mühendisi, makine ve elektrik mühendisi gibi kollektif bir kadro ile eser olarak tanımlanan yapıyı çizen, yapan ve denetleyen kişidir. Gerçek veya tüzel bir kişilik olabilir. Projenin eser niteliğinin sahibidir. Yaptığı eser fikir ve sanat eserleri kanunu güvencesindedir. Müvekkilimiz ise mülkiyetinin sahibidir. Yapı ruhsatına esas olan uygulama projesini mevzuata uygun olarak yapmakla ve ruhsat eki projelerin birbiri ile uyumlu olmasından sorumludur.

Birbiri ile uyumlu olmayan projelerden doğan sorumluluk, öncelikle proje müelliflerine ait olmak üzere, sırası ile yapı denetim kuruluşuna, proje ve uygulama denetçisi mimar ve mühendislere ve kamu kurumu ise ilgili idareye özel sektör ise yükleniciye aittir.