R Geri Vites
Araçlara geri vites ilk ne zaman dahil edildi? Geri vitesin tarihine bir yolculuk yapalım. Ehliyet almış olan herkes, geri vitesin ne kadar harika bir icat olduğunu bilir. Kullandığımız model için çok küçük olabilecek veya olmayabilecek bir alana sığacak bir araba alırken bin bir manevra yapmamız gerekiyor. Geri vites tam burada devreye giriyor. Geri vitesin tarihine bir yolculuk yapalım.
Araçlara Geri Vites İlk Ne Zaman Dahil Edildi?
Ancak 20. yüzyılın başlangıcına kadar çoğu aracın geri vitesi yoktu. Bu, buharla çalışan ilk arabanın üretimi arasında 1770 civarından tüm arabalarda geri vitesin benimsendiği 1905 yılına kadar, bir yüzyıldan fazla zaman geçtiği anlamına gelir.
Bu iki kilometre taşı arasında, bugün bildiğimiz otomobili ortaya çıkaran bütün bir teknolojik yenilikler zinciri vardı. Bu 135 yıl boyunca Belçikalı, Amerikalı ve Alman mucitler ve mühendisler arasında gerçek bir yarış yaşandı. Bitiş çizgisinde buluşan iki kişi vardı: 1885 modeliyle bir Alman, Karl Benz ve 1879’da tescilli bir patenti olan Amerikalı George Baldwin Selden. Her iki durumda da, bu otomobillerin geri vitesi yoktu.
Geri Vitese Sahip İlk Araba
Geri vites sistemini bulunduran ilk araba, Karl Benz sayesinde yarıştan birkaç yıl sonra ortaya çıktı. Bu Alman mühendis, tasarladığı araçlardan birinin geriye doğru gitmesine izin verecek ek bir donanıma sahip olması gerektiğine karar verdi. Bununla birlikte, ilk başta, buluş otomobili daha büyük bir güçle çalıştırmak için tasarlandı, ille de tersine gitmesi gerekmiyordu. Geriye doğru giden bir vitesten başlamak, bu ilk arabaların paylaştığı temel sorunlardan birini çözme girişimiydi: güç eksiklikleri. Benz’in yeni donanımının ortaya çıkmasından sonra, diğer üreticiler de modellerine benzer teknolojiler kurmaya başladı.
Ancak sadece icat edilmiş olması geri vitesin tüm arabalarda ortak olduğu anlamına gelmiyordu. Yıllarca sadece bazı modellerde mevcut olan bir seçenekti ve seçim neredeyse her zaman alıcıya kalmıştı. 1905 yılına kadar arabaların büyük çoğunluğunda geri vites mevcut değildi.
Ancak bu teknoloji genel kullanımda olduktan sonra bile, bazı araba modellerinin hala geriye doğru hareket etme yeteneği yoktu. Örneğin, BiScooter, Fransa’da icat edildi, ancak yalnızca iç savaştan sonra İspanya’da üretildi. Bu özel bir durumdu çünkü İspanya’da bilindiği şekliyle biscúter, gerçekten çok küçük bir araçtı ve savaştan zarar görmüş bir ekonomiye uygundu. Sadece geri vitese sahip değildi, kapıları veya pencereleri bile yoktu. Hatta popüler bir söz ortaya çıkardı: bir şeyin “bir biscúter’dan daha çirkin” olduğu söyleniyordu.
F1 Araçları Dahil Tüm Arabaların Geri Vitesi Var!
Bugün, tüm arabaların bir geri vitesi var. Formula 1 araçları bile birçok insanın düşündüğünün aksine. Bu yanlış anlama, bu tek kişilik arabalarda ve diğer viteslerin aksine direksiyon simidinde özel bir düğme bulunmamasından kaynaklanıyor olabilir; daha ziyade, kokpitin yanlarından birindeki bir düğme ile etkinleştirilir. Vites, bu yarışma araçlarına, sürücünün zor durumda olduğu ve güvenlik nedenleriyle geriye doğru hareket etmek zorunda kaldığı bir durumun ortaya çıkması ihtimaline karşı dahil edilmiştir.
Açık olan şu ki, bugünün arabalarını geri vites olmadan kimse süremez. Onsuz, sadece ilerleyebilirdik. Ve daha da önemlisi: Doğru hareket kombinasyonunu bulmayı umarak bir park yeri etrafında tekrar tekrar manevra yapamazdık.
İkinci El Otomobil İlanları
Burcu Ravza Yağlı
Hem bir mühendis olarak hem de bir araba tutkunu olarak yazılarımı ve dolayısıyla düşüncelerimi sizinle paylaşıyorum. Bu paylaşım sürecinden büyük keyif alıyorum..
OTOMATİK VİTES KOLUNDAKİ HARFLERİN VE SAYILARIN ANLAMI NEDİR?
Aracımı Değerlendir Beğendiğim Araçlar
+Aracımı Değerlendir Beğendiğim Araçlar
Eklenme Tarihi:
01 Ekim 2020
Son dönemlerin gözdesi otomatik vites araçlar kendi kendini yönetebilmesi ve sürücü konforu sunması nedenleriyle büyük ilgi görüyor.
Otomatik vites kolunda araçların markasından modeline kadar farklılık gösterebilen harfler ve rakamlar bulunuyor. Bu harfler ve rakamların ne anlama geldiği en merak edilen konulardan biridir.
Özellikle manuel vites araç kullandıktan sonra otomatik vites araç kullanan sürücüleri ilk etapta zorlayan bu harflerin ve rakamların anlamını yazımızda anlatacağız.
Otomatik vites kolunun üzerinde P, D, R, N, S ya da O harfleri ile 1, 2, 3 rakamları yer alır.
Otomatik vites kolundaki harfler ve sayların anlamı nedir?
- P - Park (Park etmek): Arabanın tamamen durmasını istediğiniz zaman vites kolu P konumunda olmalı.
- R - Reverse (Ters / Geri): Arabanın geri gitmesini gerektiği anlarda vites kolu R konumunda olmalı.
- N - Neutral (Nötr): Arabayı boşa almak için kullanılan konumdur.
- S - Speed/Sport (hız/spor) veya O - Overdrive (aşırı hız): Vites kolu bu konumlardayken arabanın normal vites değiştirme, devir aralığı yükselir. Bu konum yakıt tüketiminin arttığı konumdur.
- D - Drive: Aracın hareket etmesini sağlayan konumdur.
- 1-2-3 rakamları ise aracın sabit viteslerini gösterir.
,
Yazar : Çetaş Dijital
ARAÇ KİRALAMA HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER
Araba kiralama, günümüzde çok tercih edilen bir ulaşım şeklidir. “Araç satın alıp ne yapacağım, zaten buralarda pek durmuyorum” cümlesi, araç sahibi olmamak için geçerli bir neden haline geliyor durum böyle olunca.
Ekleme Tarihi: 15.01.2019
İNCELE
MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ (MTV) NEDİR?
Motorlu Taşıtlar Vergisi, yılda iki kez olmak üzere araç sahiplerinin araçları için devlete ödemiş olduğu vergidir.
Ekleme Tarihi: 15.01.2019
İNCELE
OTOMATİK VİTES HARFLERİ VE ANLAMLARI
Otomatik Vites Nedir?
Vites, bilindiği üzere otomobillerin hız ve çekişini ayarlamaya yarayan dişliler düzeneğidir. Otomatik vites ise bu geçişlerin araç tarafından kendi kendine idare edildiği ve sürücünün müdahalesine gerek duymayan bir sistemdir. Hatta vites geçiş anları bile sürücü tarafından hissedilmez. Manuel olarak da bilinen düz viteslerde debriyajla kavrama yapılırken bu yeni nesil otomatik viteslerde kavrama işini tork konvertörü üstlenir. Bu sebeple otomatik vitesli araçlarda debriyaj pedalı bulunmaz. Her yönüyle avantajlı olan otomatik vitese adapte olmakta zorlananlar genellikle eski sürücüledir. Çünkü düz (manuel) vitese alışkın olanlar için, hem debriyaj pedalının bulunmaması hem de vites kollarının tamamen farklı olması bir karışıklık yaratır. Bu sebeple ilk günlerde ufak bir adaptasyon süreci yaşanır.
Otomatik Vites Harf Anlamları Nedir?
Otomatik vites kolunda bulunan rakam ve harfler araç modeline göre değişkenlik gösterebilir. Ancak genel olarak aynı şekilde tasarlanmışlardır. Otomatik vites üzerinde P, D, R, N, S veya O harfleri ile 1, 2, 3 gibi rakamlar bulunur.
Otomatik Vites Kolu Anlamları Nedir, Harfler Neyi Temsil Eder?
Elbette hepsi bir kelimenin baş harfidir ve bu kelimelerin tamamı İngilizceye aittir. Bu kelimeleri ve anlamlarını bilenler, otomatik vites sistemini hemen kavrayacaktır.
- P: Park (park etmek)
- D: Drive (sürmek)
- R: Reverse (ters veya geri)
- N:Neutral (nötr)
- S: Speed/Sport (hız/spor) veya O: Overdrive (aşırı hız)
- 1-2-3 rakamları ise aracın sabit viteslerini gösterir.
Otomatik Vites Kolu Nasıl Kullanılır?
- Araç tamamen durdurulduğunda vites kolunun P (park) konumunda,
- Araç hareket ettirileceği zaman, yani yola çıkılacağında vites kolunun D (sürüş) konumunda,
- Araç geri sürüleceği zaman vites kolunun R (geri) konumunda,
- Araç kırmızı ışıkta ya da benzeri bir halde bekler durumda kaldığında, vites kolunun N (nötr) konumunda olması gerekir. Yani N pozisyonu düz vitesli araçlardaki boş vitesin karşılığıdır.
Bazı araçlarda bulundan S veya O harfleri ile gösterilen vites konumu ise hızlı sürüşler içindir. Vites kolu bu konumdayken aracın vites değiştirme hızı normalden fazla olur ve devir aralığı yükselir. Bu da aracın çok daha fazla yakıt harcayacağı anlamına gelir. Overdrive ise, daha farklı bir çalışma mantığına sahip, bu özelliği açarak veya kapatarak ekonomi vitesi sayılan üst viteslere geçişi engeller ve daha çabuk hızlanma sağlarsınız. Geçişlerde veya rampalarda size avantaj sağlar.
ROBOTIZE VİTES KUTUSU
Vites kolu (1)
- Vitesi birinci ileri vitese, geri vitese takmayı ve boşa almayı, manüel modda vites oranlarını değiştirmeyi sağlar.
- Motor çalışıyorken ve ileri vites takılıyken, vites kolunu sola doğru iterek manüel moddan otomatik moda ve işlemin tersini yaparak tekrar ilk moda geçmek mümkündür.
Not: vites koluyla yapılan her hareketin ardından, kol otomatik olarak orta konuma döner.
Gösterge
2 Vites göstergesi.
Manuel modda (M1, M2, M6), boşta (N) veya geri viteste (R) bulunan vites konumu gösterge tablosu ekranında gösterilir. Otomatik modda, seçilen vitesin ardından (D) görüntülenir (D1,D2,D6).
3 Yük modu.
4 Ayak fren pedalında ikaz ışığı.
Çalıştırma
Kontağı açınız.
Gösterge tablosunda ekran aydınlanır.
Boşta (N) görüntülenirse ve 4 uyarı ışığı ile birlikte yanarsa (araca göre), fren pedalına basınız ve motoru çalıştırınız, ancak gaz vermeyiniz.
Boş haricinde başka bir vitese takılıysa, 4 uyarı ışığı ile birlikte ekranda N yanıp söner; fren pedalına basınız ve kolu N konumuna alınız. Motoru çalıştırınız.
Not: Akünün boşalması durumunda (kontak açıldığında gösterge yanmaz), aracı iterek motoru çalıştırmayı denemeyiniz.
Çalıştırma
İleri vites (boş vitesten itibaren)
GöstergedeN veD vitesleri gösterilir.
- Ayak fren pedalındayken. Vites kolunu ileri itiniz ve serbest bırakınız.
- Fren pedalını serbest bırakınız ve ilerlemek için yavaşça gaz pedalına basınız.
Geri vites (araç duruyorken)
-Ayak fren pedalındayken. Vites kolu tabanındaki şemaya göre vites kolunu sağa ve arkaya doğru itiniz ve ardından serbest bırakınız. Geri vitese geçilmiştir ve R harfi ekranda belirir.
- Fren pedalını serbest bırakınız:
- Motor rölantisi park etme manevraları için yeterlidir;
- geri gitmek için hafifçe gaza basınız.
Araç durduğunda, vites kolunu ileriye doğru iterek geri vitesten ileri vitese geçebilirsiniz.
Not: durduğunuzda, bir vitese geçmek veya bir vitesten çıkmak için kesinlikle fren pedalına basmalısınız. Aksi durumda, ikaz ışığı (4) yanacaktır.
Mekanik vites kutusu olan araçlarda olduğu gibi robotize vites kutusu olan araçlarda da, el freni çekilmeden veya fren pedalına sürekli basılmadan eğimli yolda durmaz.
Vites geçiş tablosu
(vites kolu topuzundaki şemaya bakınız)
+ : vites büyütmek için
- : vites küçültmek için
N : boşta
R : Geri
● : vites kolunun tek sabit konumu
D/M : otomatik moddan manuel moda geçmek ve tersi için
Yarı-otomatik (manüel) çalışma modu
Bu mod, araç seyir halindeyken her an vites kolunu sola doğru iterek devreye alınabilir. Mod değişimi vitesin büyümesi olmaksızın gerçekleşir.
Vites seçme kolu aracılığıyla, viteslerin değişimini bizzat siz gerçekleştirirsiniz.
Vites büyütmek için, ayağınızı gaz pedalından çekmeye gerek olmaksızın vites kolunu öne doğru itmek yeterli olacaktır.
Vites küçültmek için, ayağınızı gaz pedalından çekmeye gerek olmaksızın vites kolunu arkaya doğru itmek yeterli olacaktır.
Aşırı yüksek motor devrine yol açacak vites küçültme veya aşırı düşük motor devrine yol açacak vites büyütme girişimleri sistem tarafından geri çevrilir.
Vites kolunu öne doğru art arda iki defa itmeniz, aynı anda iki vites birden büyütme olanağı verir (düşük motor devri durumu hariç). Vites kolunu arkaya doğru art arda iki defa itmeniz, aynı anda iki vites birden küçültme olanağı verir (yüksek motor devri durumu hariç).
Ayağın gaz pedalından çekilmesiyle yavaşlama durumunda, vitesler otomatik olarak, motorun stop etmesini engellemek için, aşırı düşük motor devri eşiğine kadar küçülür. Birinci vitese, otomatik olarak belirli bir hız eşiğinin altında geçilir. Kırmızı ışıkta veya kavşaklarda, vitesi nötr (boşta) konumuna (N) almaya gerek olmadan, sadece fren pedalına basarak aracı durdurabilirsiniz.
Aracın yeniden hareket etmesi:
- ya sadece frenden ayağı çekerek ve gaza basmadan yavaş yavaş (örneğin trafik sıkışıklıklarında);
- ya da aracı daha çabuk hareket ettirmek için, frenden ayağı çekerek ve gaza basarak.
Not: araç seyir halinde veya duruyorken boş konuma geçme sadece frene basıldığında (unutma durumunda ikaz ışığı4yanar) gerçekleşir.
Bu konuma geçmek için, vites kolunu sağa doğru itiniz.
Düşük veya yüksek motor devri durumunda, sistem uygun vitesi seçer.
Motor çalışıyorken vites kolunu sola doğru iterek yarı otomatik modu devreden çıkartabilir veya tekrar devreye alabilirsiniz.
Otomatik modda çalışma
Kontağın her açılışında, otomatik mod kendiliğinden seçilir.
Ekran üzerinde D harfi görülür. Araca gaz ve fren pedallarıyla kumanda etmeye başlarsınız. Vites doğru zamanda ve motor devrine uygun olarak kendi kendine geçiş yapar çünkü «otomatik mod», yol durumunu ve sürüş biçimini göz önünde bulundurur.
Bu modda, vites geçişi manüel olarak yapılabilir. Vites kolunu öne veya arkaya doğru itme, vites büyütmeyi (düşük motor devri hariç) veya küçültmeyi (yüksek motor devri hariç) sağlar.
Not: otomatik mod aşağıdakileri hesaba katar:
- sürüş biçimini değerlendirmek ve en verimli vitesi seçmek için gaz pedalının konumunu ve basılma hızını,
- vites küçültülmesi yoluyla, motor freni katkısını sağlayabilmek için fren pedalına basılmasını.
Herhangi bir vites seçili iken kırmızı ışıkta durulması sırasında, vitesi boşa (N) almadan frene basarak aracı hareketsiz tutabilirsiniz.
Aracın yeniden hareket etmesi:
- sadece frenden ayağı çekerek ve gaza basmadan yavaş yavaş (örneğin trafik sıkışıklıklarında);
- ya da aracı daha çabuk hareket ettirmek için, frenden ayağı çekerek ve gaza basarak.
Hızlanma ve geçme
- Araç hızının kademeli artışını sağlamak için gaz pedalına yavaşça basınız;
- aracın maksimum gücünü sağlamak için hangi mod seçili olursa olsun (otomatik veya manüel), sert noktayı geçene kadar gaz pedalına iyice basınız.
Pedala basılma hızı, aracın olanaklarının elverdiği ölçüde vites küçültmenizi sağlar.
Aracın park edilmesi
Bir vites seçiliyken park etmek mümkündür (örneğin bir yokuşta):
- kontak açıkken, fren pedalına basarak vitesi seçiniz;
- N boş konumundan farklı bir vitesin seçili olduğunu gösterge tablosundan kontrol ediniz, sonra kontak anahtarını çıkartınız;
- el frenini sıkınız.
Bulunulan vitesten çıkmak için motoru çalıştırmadan kontağı açınız ve ayağınız fren pedalındayken vites kolunu boş konuma alınız Gösterge tablosu ekranında N öğesinin belirdiğini kontrol ediniz.
Robotize vites kutusu sisteminin yağ deposu seviyesi kullanıma göre değişebilir. Yağ ilavesi (bu konuda eğitim görmüş Marka Yetkili Servisi personeli tarafından yapılanlar hariç) kesinlikle yasaktır.
Sesli ikaz
- Fren pedalına basmadan veya el frenini kullanmadan, aracı uzun süre yokuşta tutarsanız, sistemi anormal şekilde zorlamış olursunuz (debriyajın aşırı ısınma tehlikesi).
Bu durumda, aralıklı bir bip sesi fren pedalına basılması ya da el freninin çekilmesi gerektiğini size hatırlatacaktır.
- Motor çalışıyorken ve vites seçiliyken araçtan asla çıkmayınız. Güvenlik önlemi olarak, vitesi boşa almadığınız veya kontağı kapatmadığınız ya da fren pedalına basmadığınız takdirde; kapının açılmasıyla birlikte aralıklı bir bip sesi duyacaksınız.
Özel durum
Yolların kaygan veya gevşek zeminli olması durumunda patinajı önlemek için, aracı hızlandırmadan önce manuel moda (D/M) geçilmesi ve ikinci vitesin seçilmesi gereklidir.
Çok soğuk havalarda, vitesler arasında optimum geçişin sağlanması için, vites kolunu N konumundan çıkarmadan ve D ya da R konumuna geçirmeden önce birkaç saniye bekleyin.
Çalışma arızaları
iAraç sürülürken bu ikaz ışığının yanması sistemde bir arıza olduğunu işaret etmektedir. Bu ışığın yandığı durumların çoğunda, aracı kullanmaya devam etmek mümkünse de, performanslarında düşüşler olması kaçınılmazdır. Bu arada vakit geçirmeden bir Marka Yetkili Servisi’ne başvurunuz.
Robotize vites kutusu olan bir aracın yedekte çekilmesi
Vites kutusu bir viteste takılı kalmışsa:
- kontağı açınız;
- Fren pedalına basarken vitesi boşa alınız;
- vitesin boşta olduğunu kontrol ediniz (örneğin aracı biraz iterek).
Vitesi boş konuma alamıyorsanız, aracı, ön tekerlekleri havada, çektirmeniz gerekir.
Aracın çekilmesi her zaman kontak kapalıyken yapılmalıdır.
Yük konumu
Araç yüklü olarak sürülürken, torpido üzerindeki 5 düğmesine basınız. § sinyal lambası gösterge tablosunda yanar.
Motorun her durdurulmasından sonra, yük modu devre dışı kalır. Tekrar seçmek gerekir.
Yük modu, hem otomatik modda hem de manüel modda kullanılabilir.