Şırdan, hayvanın midelerinin bir bölümünden yapılmaktadır. Adana'da meşhur olan bir yemek olsa da ülkemizin farklı yerlerinde de şırdan tüketenler mevcuttur.
ŞIRDAN NEDİR?
Şırdan, daha çok inek ve koyunun midesinin bir bölümünün pirinç ile doldurulması şeklinde yapılmaktadır. Baharatlı pirinç karışımı hayvanın midesinin bir bölümüne doldurulur ve daha sonra da haşlanarak tüketilir. Şırdan yemeğine şırdan dolması adı da verilir ve daha çok Adana ve çevresinde tüketilir.
Adana'da çok fazla şırdan tüketildiği için bazı zamanlar koyunlar yetmez ve farklı şehirlerden hayvanlar getirilerek şırdan yapılır. Şırdan her mevsim tüketilen bir yemek olduğu için mevsim fark etmeksizin restoranlarda şırdan bulabilirsiniz.
NASIL YAPILIR?
Öncelikle içi temizlenmiş olan şırdanlar her iki yüzü de önce soğuk sonra da sıcak su ile birkaç kez sürekli yıkanır. Şırdanlar iyice temizlendikten sonra birkaç saat boyunca tuzlu ve limonlu suda bekletilir ve daha sonra tekrar yıkanır. Temizliği oldukça zahmetli ve uzun olan şırdanın temizlenmesi çok önemlidir ve bu nedenle dikkatli olunmalıdır.
Şırdanlar temizlendikten sonra soğanlar küçük küçük doğranır ve kıyma, pirinç ve baharatlar da eklenerek pişirilir. Malzemeler piştikten sonra şırdanlara içine yerleştirilir ve tüm şırdanlar doldurulduktan sonra da bir tencereye koyulur. Tencereye koyulan şırdanlara üç su bardağı su ve tuz eklenerek en az 1 saat boyunca pişirilir.
Daha sonra yenirken üzerine bol bol kimyon dökülür. Şırdan zor ve zahmetli bir yemek olsa da birçok kişi evinde yaparak tüketmeyi sevmektedir. Şırdanın ortalama kalorisi olarak bilinmektedir. Şırdanın pişirme zorluğu ise orta olarak kabul edilmektedir.
ŞIRDAN HAYVANIN NERESİNDEN YAPILIR?
Şırdan görüntüsü itibari ile birçok insanın hoşuna gitmese de ülkemizde oldukça fazla tüketilen bir yemektir. Her ne kadar Adana'ya özgü bir yemek olarak bilinse de diğer şehirlerde de şırdan yiyecek yerler bulabilirsiniz. Şırdanın hayvanın neresinden yapıldığı da büyük merak konusudur. Geviş getiren hayvanların midelerindeki dördüncü kısımdan şırdan yapıldığını söylemek mümkündür.
Bu bölüm midenin bağırsaktan önceki son bölümü olarak da bilinir. Şırdan ile mumbar birbirine benzeyen iki tat olsa da farklı yemeklerdir. Şırdan midenin bağırsağa en yakın bölümünden yapılırken mumbar direkt olarak bağırsağın kendisidir.
Şırdan Nedir? Midenin bir bölümü olan, koyun, kuzu ve inek gibi geviş getiren hayvanların midelerindeki dört gözden sonuncusuna verilen addır. İşkembe, börkenek, kırkbayır, şırdan olarak giden sıralamada midenin bağırsaklara en yakın olan kısımdır. Koyunun 4 midesinden biridir. "Şırdan" şeklinde yazılır. Çorbası ve dolması yapılır.
Şırdanın Özelliği Nedir? Sakatat yemeklerinden kokoreç, mumbar gibi, Adana'da sıkça tüketilen yöresel nitelikteki yiyeceğidir. Şirdan olarak anılsa da asıl adı "şırdan dolmasıdır". Organ, şekil olarak biraz sıra dışıdır. Aynı zamanda lezzeti kokoreçe yakındır. Ayrıca iyice yıkanıp temizlenmiş Şırdanla uygun koşullarda sütü mayalayıp doğal peynir yapabilirsiniz. Sonrasında peynir altı suyuna şırdanı koymak suretiyle doğal peynir mayası elde edilebilir.Çorba olarak işkembeden daha lezzetli, büyük ve bol parçacıklıdımonash.pwarın her birinde tek şırdan bulunuyor. Şırdanın lezzeti mumbar dolmasına benziyor. Bağışıklık sistemine iyi geliyor.
Adana' ya özgü, sakatat yemektir. Şırdanın temizlenip içine baharatlı pirinç doldurulup dikilmesi ve salçalı suda pişirilmesi suretiyle hazırlanır. Türk mutfağına özgü, içi pirinç ve baharatlar ile doldurulan yöresel bir yemektedir. Genellikle acı biber fazla eklenir. Şirden denilen organın içi doldurularak yapılır. Sıcak şekilde servis edilen bir yemektir, soğuk şekilde tercih edilmez.
Dolma hazırlanırken genellikle genç kuzunun şırdanı tercih edilir. İşkembenin bağırsağa bağlanmadan önceki işkembe ile bağırsak arasında olup cm çapındadır.
Şırdan yemeği yapılmadan önce kuzunun şırdanı iyice temizlenmeli. Her iki yüzü de soğuk suyla, sonra sıcak suyla defalarca yıkanmalıdır. Tuz ile ovalanarak temizlenir. Hortum şeklinde olan bu kısımlar tersine çevrilerek yıkanır. İyice temizlendikten sonra bir kaç saat tuzlu ve limonlu suda bekletilir, sonra yeniden yıkanır.
Şırdan Dolması Tarifi İçin Gerekli Malzemeler
Şırdan'ın meşhur olmasının nedeni lezzetidir. isteğe bağlı olarak işkembe Dolması ile aynı malzemeler (pirinç, kıyma, soğan, baharat, salça, kimyon, pul biber, kıyılmış kuyruk yağı ve iç yağından hazırlanan harçla ) doldurulur. Sonra da suda haşlanır. Geniş kısmının altı iple dikilir ve böylece iç dolgusunun dışarı taşması engellenir.
Şırdancılık Adana'da neredeyse başlı başına bir sektör halini almıştır. Adana'da kesilen koyunlardan iyiyaç karşılamadığı için çevre illerden çiğ şekilde getirtilmektedir. Her mevsim tüketilen bir yiyecektir. Adana'da, adana kebap ile şalgam kadar yaygın olan bir yiyecek olmasına rağmen Adana dışında pek bilinmese de İstanbul'da sayılı yerlerde de bulabilirsiniz.
şrdan (şirden); çift toynakllar (artiodactyla) takmnn alt takmlarndan biri olan geviş getirenler (ruminantia) alt takmna üye olan hayvanlarn çok odal midelerinden bir bölümün ismidir
bilinenin aksine, bu organn insanoğlu tarafndan yegane tüketimi, içine pirinç doldurup alkolü gecelerin sonunda üçer beşer hüpletmek üzerine kurulu değildir; klasik tipte yaplan peynir üretiminde önemi büyüktür.
sütün peynire dönüşebilmesi için, sütün içindeki proteinlerin enzimler araclğyla parçalanmas ve bu şekilde phtlaşma olmas gerekir. phtlaşmay başlatclar ise günümüzde ikiye ayrlr. bunlardan biri mikrobiyal yolla elde edilen ve günümüzde endüstride kullanlan starter kültürlerdir.
diğeri ise binlerce yldr kullanlan ve hayvansal kaynakl enzimler içeren rennet (rennin) ismi verilen mayalardmonash.pw kimozin ve peptin isimli iki aktif bileşene sahip enzim, henüz ot yemeye başlamamş sütle beslenen buzağlarn/oğlaklarn şrdanndan elde edilir.sütten kesilmemiş hayvanlarn kullanlmasnn temel sebebi ise hayvann zaten bunu kendi anne sütünün parçalamak üzere midesinin bu bölümden sentezlemesinden kaynaklanmaktadr. (bkz: şirden mayas)
-ki peynir üretimi içinde admlardan biri yukarda belirtiğim üzere sütün içindeki proteinlerin enzimler tarafndan parçalanmas aşamasdr.
hayvansever arkadaşlarn vay ki ne vay diye elerinden peynirleri frlatmasna gerek monash.pwün peynir üretim sürecindeki bu geleneksel adm, endüstriyelleşme ile birlikte büyük oranda terk edilmiş durumda. tüm dünyada olduğu gibi türkiyede de daha yüksek hacimde üretim yapmak ve maliyetleri düşürmek için geleneksel mayalar yerine starter kültürler tercih ediliyor.
Şırdan koyunun 4 midesinden biri olarak biliniyor. Geviş getiren hayvanların 4 aşamalı yemek yeme ritüelleri işkembe, börkenek, kırkbayır ve şırdandan oluşuyor. Şırdan pişirilirken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ise diğer sakatatlarda olduğu gibi iyi temizlenmesi…
ŞIRDAN TARİFİ
ŞIRDAN DOLMASI YAPILIŞI
Şırdanları bol tuz ile ovup bol su ile yıkayın. Limonlu ve tuzlu suda bir kaç saat bekletip temizleme işlemini tekrar yapın.
İç malzemeyi hazırlamak için domateslerin kabuklarını soyup ince ince doğrayın. Soğanı ve maydnoz ile naneyi de kıyın. Pirinci bol suda yıkayıp iç yağı ekleyin. Salça, baharatlar ve sıvıyağı ekleyip iyie karıştırın.
İç malzemeleri iyice temizlediğiniz şırdanların içine doldurup ağızlarını dikin. Geniş bir tencereye şırdanları dizip üzerini geçecek kadar su koyun. Pişerken çatalla kontrol edin. Pirinçler piştiğinde ateşten alabilirsiniz. Bol pul biber ve kimyonla servis edin.
ŞIRDAN NEDİR?
Şırdan, koyunun 4 midesinden biridir. Temizlenip içine baharatlı pirinç doldurulup dikilip pişirilmesiyle hazırlanır. Şekil olarak biraz sıra dışıdır. Yenirken üzerine tuzlu kimyon ve pul biber serpilir. Adana’nın yöresel nitelikteki yiyeceğidir. Şırdan olarak anılsa da asıl adı "şırdan dolması"dır.