Rektumdan Ateş Ölçme

Hemen her  ebeveynin kendine sorduğu ve arayışa girdiği bir sorudur; hangi ateş ölçeri alalım?

Bu sorunun ardından alışveriş siteleri taranmaya başlanır ve ateş ölçerler kıyaslanır. Peki doğru ölçüm yöntemi nedir , hangileri daha güvenilirdir gerçekten?

Öncelikle ateş ölçer çeşitlerini bir gözden geçirelim:

1. Çocukluğumuzdan çok iyi hatırladığımız ancak artık pek görmediğimiz şu okuması zor civalı ateş ölçerler. Vücut ısısını oldukça iyi ölçmekle beraber kırılması halinde çevreye toksik bileşikler saçabileceği ve yaralanmalara neden olabileceği gerekçesiyle artık yasaklanmıştır.
2. Dijital çubuk ateş ölçerler artık az önce bahsettiğim civalı ateş ölçerlerin yerini alan çok daha kısa sürede ölçüm yapabilen aletlerdir. Koltukaltı, ağız ve makattan ölçüm yapılmasına uygundur. Fiyat olarak oldukça uygundur.
3. Kızılötesi ateş ölçerler ise iki tip kullanım için tasarlanmıştır. Kulaktan ölçenler, dijital çubuk ateş ölçerlere göre biraz daha pahalıdır. Doğru ölçüm için aletin probu kulak zarını görecek şekilde dış kulak  yoluna tam oturtulmalı, ölçümü etkileyebilecek kulak kiri veya enfeksiyon bulunmamalıdır. Her iki kulak ölçümü yapılmalı ve farklı çıkarsa yüksek olan doğru kabul edilmeli.
4. Ciltten temaslı/temassız kızılötesi ateş ölçerler için en uygun ölçüm yeri iki kaş arası olmakla beraber ateşi etkilendiği birçok faktör olması nedeniyle ateşi her zaman doğru göstermeyebilir. Ayrıca diğerlerine göre daha pahalıdır. Tek avantajı çok hızlı ölçüm yapabilmesidir.
5. Son zamanlarda sık reklamlarını gördüğümüz bant şeklinde ateş ölçerler ise benim için ateş ölçer bile değildir.

Sonuç olarak:

• Vücut ısısını en doğru ölçümü makattan dijital ateş ölçerler ile yapılabilir. Ancak makattan ve ağızdan ölçüm, hem çocuğun uyumu hem de hijyenik çekinceler nedeniyle çok önerdiğim bir yol değildir.
• Ciltten temaslı/temassız kızılötesi ateş ölçerler ile ölçüm çok güvenli değildir, bunu da önermiyorum
• Kulaktan ölçerler hem klinikte hem de evde en rahat kullanılabilecek ve güvenilir sonuç veren yöntemdir. Bunda evde kullanımdaki handikap ise dış kulak yolu ve orta kulak yolu enfeksiyonunun değerlendirilememesidir.
• Her koşulda diğer yöntemlerden şüphelenilirse koltuk altını kurulayarak ölçüm yapmak üzere dijital çubuk ateş ölçer bulundurmak akıllıca olacaktır.

Kulaktan ölçerle 38 C’nin üstünü ateş olarak kabul ettiğimiz ayrıca belirtmek isterim. Aynı anda koltuk altı ölçümüz 0,5-0,8 C daha düşük, makattan ölçümümüz ise 0,2-0,5 C daha yüksek çıkacaktır. Ateşi kontrol ederken bu durumu göz önünde bulundurmayı unutmayın.

Sağlıklı kalın.

bursa çocuk doktoru, çocuk doktoru, serhat özdemir

Ateşin bir hastalık değil vücudun verdiği fizyolojik bir yanıt olduğunun altını çizerek açıklamasına başlayan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Nurcan Bayçora, vücut sıcaklığının ölçüldüğü yere göre normal vücut sıcaklığı ve ateş sınırının değişkenlik gösterdiğini belirtti. Bayçora “Kabaca 36,5-37,5 derece arası ölçümlerin normal kabul edilir. Ölçüm yerine göre baktığımızda “koltuk altı ölçümlerde 37,5 derece ve üzeri; makattan, kulaktan ve alından ölçümlerde ise 37,9 derece ve üzerindeki vücut sıcaklıkları ateş olarak değerlendirilmektedir” dedi.

EN GÜVENİLİR ATEŞ ÖLÇÜM BÖLGESİ

Ateş ölçümü için dijital ateş ölçer, kulak içi ateş ölçer ve alından ölçüm için temassız ateş ölçerler bulunduğunu belirten Bayçora dijital ateş ölçerler ile koltuk altı, ağız içi ve makattan ölçüm yapılabildiğini kaydetti. Ateş ölçümünde kullanılan yöntem ve ateş ölçerlerin her birinin avantaj ve dezavantajı olduğunu belirten Bayçora, konuya şu şekilde açıklık getirdi: “Kısaca ateş ölçüm yöntemlerine bakacak olursak; Makattan ateş ölçümü vücut sıcaklığını en iyi ölçen yöntemdir, ancak ağrıya neden olabilir, hijyenik değildir, ölçüm uzun süre gerektirir. Ağızdan ölçüm ortam sıcaklığından etkilenmez, ancak uzun süre gerektirir, 5 yaş altında kullanılması önerilmez. Koltuk altı ölçüm uygulaması kolay, ancak yine uygulaması uzun sürer, ateş ölçer yerinden kayarsa veya terlemeye bağlı normalden düşük ölçümler yapabilir. Kulaktan ölçüm uygulaması kolaydır, küçük çocuklarda dış kulak yolu yapısı nedeni ile hatalı ölçüm yapabilir. Alından temassız ateş ölçerler ile yapılan ölçüm uygulaması kolay ve kısa sürede sonuç verir, ortam ısısından etkilendiği için güvenirliliği daha düşüktür.”

HANGİ YAŞ İÇİN HANGİ YÖNTEM?

Çocuk ve bebeklerde yaşlara göre de ateş ölçüm önerileri sunan Bayçora şunları söyledi: “Yenidoğan döneminde koltuk altından ölçüm yapılmalı. 1-3 ay arası koltuk altı veya temassız alından ölçüm yapılabilir. Doğumdan 3 aya kadar sizi rahatsız etmeyecekse en doğru sonuç için makattan ölçüm yapılabilir. 3-6 ay arası koltuk altı ölçüm 1.tercihim, temassız ölçüm de yapılabilir, yine sizi rahatsız etmiyorsa en doğru sonuç için makattan ölçüm yapılabilir. 6 ay-4 yaş arası 1.tercihim kulaktan ölçüm, yine alından temassız ölçüm veya koltuk altı ölçüm de yapılabilir. 4 yaş üzerinde yine kulaktan ölçüm 1 tercihim, koltuk altı, alından temassız ölçüm veya ağızdan ölçüm yapılabilir.” Amaç ateşi tedavi etmek olmamalıdır Çocuğun ateşli olduğunu tespit ettikten sonra ilk olarak ve sonrasında neler yapılması gerektiği konusuna da değinen Bayçora, buradaki asıl amacın ateşi tedavi etmek değil çocuğun iyilik halinin sağlanması olduğuna dikkat çekti. Bayçora , “Ateş vücudun bir savuma aracı bir silahıdır. Eğer ateş çocukta bir bitkinlik halsizlik ya da ağrıya sebep oluyorsa bunu elbette tedavi edeceğiz. Bunun için de ateş düşürücü ağrı kesici ilaçlar öneriyoruz. Eğer ateş çocuklarda bir huzursuzluğa, halsizliğe sebep olmuyorsa tedirginlik yaşamaya ya da hemen ilaçlara başvurmaya gerek yok. Genellikle çocuklarda 38-38,5 derecelere kadar ateş belirgin rahatsızlığa neden olmamaktadır.” dedi.

ATEŞ NEDEN ÇIKAR? NE TÜR HASTALIKLARIN HABERCİSİDİR?

Çocuklarda ateşe sebep olan en sık görülen hastalıkların başında enfeksiyonların geldiğini söyleyen Bayçora, üst solunum yolu, idrar ve bağırsak enfeksiyonlarını bunlara örnek gösterdi. Tek sebebin enfeksiyon olmadığını da belirten Bayçora, “Romatizmal hastalıklar da ateşi meydana getiren hastalıklardan biridir. Çeşitli kanser türlerinde de yine ateş görülebilmektedir. Dehidratasyon dediğimiz vücudun aşısı sıvı kaybettiği durumlarda da ateş görülebilmektedir” dedi.

ATEŞ ÇOK YÜKSEK EYVAH ÇOCUĞUM HAVALE GEÇİRECEK Mİ?

Yüksek ateşin havaleye neden olmadığına, ateşin yükseklik derecesi ile havale arasında bağlantı bulunmadığına ve 37,9-38 derece gibi daha düşük ateşlerde de havale geçirilebileceğine dikkat çeken Bayçora, şunları önerilerde bulundu: “Havale geçiren çocuğu yalnız bırakmayın. Havalelerin yüzde 90’ı 1-2 dakika içerisinde sonlanır. Başının altına yumuşak bir şeyler koyun, zarar verecek sert cisimleri uzaklaştırın. Kol ve bacak hareketlerini durdurmaya çalışmayın. Suni teneffüs yapmaya çalışmayın. Kenetlenmiş olan çeneyi zorla veya sert bir cisimle açmaya çalışmayın. Rahat nefes alması için sol yan yatırın. Nöbet sırasında yüzüne su serpmeyin, soğuk suya sokmayın. Nöbet bittikten sonra bir süre uyku hali olabilir, bu dönemde çocuğu sarsarak, vurarak, kolonya, alkol gibi kokularla uyandırmaya çalışmayın.”

Zaman zaman çocukların hastalanması ebeveynlerde panik yaratıp akıllarda sorular bırakabilir. Ateş nereden ölçülür, hangi ateş ölçerleri kullanmak daha uygundur, hangi ölçerler bebeklerde kullanılabilir gibi sorularınız varsa yazımızı okumaya devam ediniz.

Ateş Nereden Ölçülür

Çocuk ve bebeklerde ateş ölçmek için uygun birkaç nokta vardır. Bebeğin kaç aylık olduğuna göre ateş ölçme opsiyonlarınız değişebilir.

Rektum: Bu ölçüm şekli en doğru ölçüm olarak kabul edilir. Rektumdan ölçüm yapabilmek için önce çocuğunuzu yüzüstü olacak şekilde kucağınıza ya da yatağa yatırın. Eğer yatağa yatırıyorsanız, kalçasını yükseltmek için çocuğunuzun altına yüksek olmayan bir yastık ya da havlu koyun. Kucağınıza yatırıyorsanız bacaklarının aşağıya sarktığından emin olun. Bir elinizle çocuğunuzun kalçasını iki yana doğru açıp diğer elinizle termometrenin ucunu yaklaşık 2cm olacak şekilde anüse yerleştirip, 2 dakika kadar bekletin. Ölçümü yaptıktan sonra ateş ölçeri dezenfekte etmeyi unutmayın. Çocuğunuz 2 yaşına gelene kadar bu ölçümü kullanmanız tavsiye edilir.

Alın: Çocuğunuzun ateşini ölçmek için termometrenizi çocuğunuzla aynı yerde bir süre bekletmeniz önerilir. Yaklaşık 10 dakika geçtikten sonra termometreniz temaslıysa çocuğunuzun alnına temas ettirerek bekletin. Çocuğunuzun alnının temiz olduğuna, alında ter veya kir olmadığına dikkat edin. Termometreniz temazsızsa alından kullanım kılavuzunda yazan kadar aralık bırakarak bekletin.

Koltuk Altı: İkinci opsiyonunuz koltuk altından ölçmektir. Çocuğunuzun koltuk altının terli veya kirli olmadığından emin olduktan sonra termometrenizi çocuğunuzun koltuk altına değecek şekilde yerleştirin, kolunu kapatıp 3 dakika kadar bekletin. Bu ölçümü çocuğunuz 2 yaşını geçtikten sonra kullanmanız tavsiye edilir.

Ağız (Oral): Bu ölçümü ağızdan yapabilmek için çocuğunuz en az 4 yaşında olmalıdır. Termometreyi çocuğunuzun dilinin altına yerleştirip dudakların kapalı tutulması gerekir. Çocuk termometreyi hareket ettirmemeli ve termometreyi ısırmamalıdır. Ölçümü yaklaşık 3 dakikada yapabilirsiniz.

Kulak: Bu ölçüm şekli 6 aydan küçük bebeklerde uygulanmamalıdır. Kulaktan ölçüm yapabilmek için çocuğunuzun kulağının kirli olmadığından emin olmalısınız. Eğer kulak akıntısı ya da kulak enfeksiyonu varsa bu ölçüm uygulanmamalıdır. Çocuğunuz bir kulağından kulaktan ilaç kullanıyorsa ölçümü diğer kulağından yapabilirsiniz. Eğer kulaklarının üstüne yattıysa, kulaklarını sıcak tutacak şeyler giydiyse, banyo yaptıysa, ölçüm yapmadan önce yarım saat kadar bekleyiniz. Kulaktan ateş ölçen termometreler kızılötesi olduğu için dijital termometreler kadar uzun süre bekletmenize gerek yoktur. Birkaç saniye kadar bekletmeniz yeterlidir.

Ateş Ölçerler

Civalı Termometreler: Ateşi kısa sürede ölçemez ve kırılabilme ihtimali yüksek olup çocuğunuzu zararlı kimyasal maddelerden korumak adına civalı termometre kullanmamanız önerilir.

Dijital Termometreler: Civalı termometrelere oranla ateşi daha kısa sürede ölçer ve herhangi bir tehlikesi yoktur. Ateşi dijital ekrandan görebilirsiniz.

Kızılötesi Termometreler: Kulak ve alın için olanları mevcuttur. Kulak için olanı kulak zarındaki ve etrafındaki ısıyı ölçerken, alın için olan alın bölgesindeki ısıyı ölçer. Temaslı ve temassızı vardır ve sadece birkaç saniye içinde ateş ölçülebilir.

Ateş Ölçümü Sonuçları

Rektumdaki normal ölçüm sonuçları 36.6-37.9°C arası değişebilir. 38°C ve üstü tehlikelidir. Ayrıca rektumdan ölçülen ateş diğer bölgelerden ölçülenlere oranla 0.5-1°C kadar fazla çıkar.

Koltuk altı normal sonuçları 35.7-37.3°C olmalıdır. 37.4°C ve üstü fazladır.

Ağız ölçümündeki normal sıcaklık 35.5-37.5°C arasıdır. 37.6°C ve üstü fazladır.

Kulaktan ölçülen ateşin sonucu 35.5-37.5°C arası olmalıdır. 37.6°C ve üstü fazladır.

Aşağıdaki yazıları da okumak isteyebilirsiniz:

Çocuklarda Ateş ve Önlemleri

Bebekler Neden Terler?

Orta Kulakta Sıvı Toplanması ve Tedavileri

Bu yazı Azra Su Akbaş tarafından yazılmıştır.