Repo Nedir

Bir menkul değerin belli bir fiyata satılırken, belirlenen süre sonunda yine belli bir fiyattan alınacağına dair yapılan anlaşmaya repo denir.

Repo, kısa vadeli bir borçlanma biçimidir. Genellikle kısa vadeli sermaye artırımı için kullanılır. Güvenli bir yatırım aracı olarak kabul edilen repo, menkul kıymetlerin veya diğer yatırımların satın alınmasını finanse etmek için kullanılır. Repo anlaşmaları kısa vadeli yatırımlardır ve vadelerine “oran”, “dönem” veya “tenör” denir.

Standart bir repo işleminde bir kurum, müşteriyi bir geceliğine borçlandırır ve bonoyu teminat göstererek bir tahvilin mülkiyetini finanse eder. Kurum, tahvilin piyasa değerinden daha az borçlanır. Müşteriden gelen kredinin teminat altına alınması, müşteriyi tahvilin değerinde bir düşüşe karşı korur.

İşlem, tahvil satışı olarak yapılandırılır ve bir sonraki gün, kurumun faiz giderini karşılayacak şekilde yüksek bir fiyata geri satın alınması ile sonlanır. Bu işlem düz repo olarak da adlandırılır.

Repo Çeşitleri Nelerdir?

Repo, geri alım taahhüdü ile yapılan satış işlemleridir. Farklı repo türleri şu şekildedir:

• Düz repo
• Ters repo
• Gecelik repo
• Açık repo
• Karşılıksız (Fiktif) repo
• Sürekli repo
• Vadeye kadar repo
• Döviz swapı repoları
• Esnek repo

Ters Repo Nedir?

Repoda 2 taraf vardır. Bir taraf menkul kıymetlere sahipken diğer taraf paraya sahiptir. Menkul kıymetlere sahip tarafın yaptığı işlemlere repo, paraya sahip tarafın yaptığı işleme ise ters repo denir. Daha önce belirlenen bir vadede, önceden anlaşılan bir fiyattan menkul kıymetlerin geri satılmak üzere alınması işlemidir. Yatırımcıların genellikle bir kurum aracılığı ile yaptıkları işlemler ters repodur.

Gecelik Repo

Gecelik repo işlemlerinde valör aynı gündür. Eğer valör Cuma günüyse, gecelik repo işleminin teslimatı pazartesi gerçekleştirilir. Gecelik repo işlemlerinde alıcı ve satıcı arasında bir günlük taahhüt anlaşması yapılır.

Gecelik Repo Nasıl Yapılır?

Repo, kısa vadeli bir yatırım aracıdır. Risk almadan kısa vadeli getiri elde etmek isteyen yatırımcıların tercih ettiği repo vadesi 1 ile 30 gün arasında değişebilir. Gecelik repo işlemleri, kurumlar aracılığı ile aynı gün valörlü şekilde gerçekleştirilir. Repo işlemlerinde, fiyat işlem sırasında belirlenir.

Gecelik Repo Faizi

Para Politikası Kurulu’nun faiz kararları, tarihleri önceden belirlenmiş toplantılar ile alınır. 1 Haziran 2018 tarihinden itibaren bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı Merkez Bankası politika faizi olmuştur. Ayrıca Merkez Bankası “gecelik vadede borçlanma ve borç verme oranlarının bir hafta vadeli repo ihale faiz oranına kıyasla -/+ 150 baz puanlık bir marj ile belirlenmesine” karar vermiştir.

Gecelik Repo Ne Kazandırır?

Repo, enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde diğer yatırım araçlarından daha fazla kar getirebilir. Enflasyonun düşük olduğu zamanlarda, elinde yüksek miktar bulunan yatırımcının parasını işletebileceği güvenli bir yatırım aracı olan repo, piyasaların likidite ihtiyacını karşılar. TCMB politika faizi, 1 haftalık vadeli repo faizi oranını belirler. Repo vadesi uzadıkça faiz oranı artar.

Günlük Repo

Repo işlemlerinde en az vade süresi 1 gün olarak belirlenmiştir. Günlük repo işlemi ile 1 gün vadeli repo işlemi gerçekleştirilebilir.

Açık Repo

Belirsiz bir vade ile yapılan repo sözleşmelerine açık repo denir. Açık repo, her iki tarafça da kabul edilmiş bir tarihten önce bildirimde bulunmaları kaydıyla feshedilebilir. Açık repo sonlandırılana kadar günlük repo olarak işlem görmeye devam eder.

Açık repo, tarafların ne kadar uzun süre ihtiyaç duyduklarından emin olmadıkları durumlarda nakit veya finans varlıklarına yatırım yapmak için kullanılır.

Karşılıksız (Fiktif) Repo

Karşılıksız repo 2 farklı durumda gerçekleşebilir. Satan tarafın portföyünde işleme konu olan sermaye piyasası aracı bulunmadığı halde repo işlemi gerçekleşir. Böyle bir durumda; yatırım aracı bulunmadığından el değiştiren dekont ya da makbuz olur. Diğer karşılıksız repo durumunda ise aynı tanım ve tutardaki menkul kıymet birden fazla kişiye satılır. Böyle bir işlemde sadece satışlardan biri gerçek diğerleri hayalidir.

Sürekli Repo

Taraflardan biri vazgeçene kadar sürekli olarak yenilenen repo türüdür.

Vadeye Kadar Repo

Repo işlemine konu olan menkul kıymetin faiz ya da ödeme günü vadenin bitim tarihine denk gelir.

Döviz Swapı Repoları

Vadeli döviz piyasasında, döviz cinsinden yapılan repo işlemleridir. 

Esnek Repo

Para veren yatırımcının, işleme konu olan menkul kıymetin bir kısmını işlemin son vade tarihinden önce borçluya satmasını sağlayan repo biçimine esnek repo adı verilir. 

Repo Yatırımı Nasıl Yapılır?

Repo yatırımı gerçekleştirmek için öncelikle yatırımcının Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş bankalar ya da aracı kurumlara başvurması gerekiyor. Bu kurumlarda hesap açtırdıktan sonra repo anlaşması imzalanır. Bu aşamadan sonra vade belirlenir. İlgili kurumun verdiği repo faiz oranı kabul edildikten sonra yatırımdan gelir elde etmeye başlanır. 

Repo ve ters repo işlemlerine konu olabilecek finansal araçlar Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından şu şekilde belirtilmiştir:

• Devlet tahvili
• Hazine bonosu
• İhraç edilmiş kamu borçlanma araçları
• Kira sertifikaları
• TCMB tarafından ihraç edilen likidite senetleri
• Varlığa dayalı menkul kıymetler 
• Borsa İstanbul A.Ş. tarafından belirlenen hisse senetleri

Repo Hesaplama

Repo getirisi, vadeli mevduat hesaplaması ile aynı şekilde yapılabilir. 

Faiz Oranı / 36.500 * Vade * Anapara = Brüt (Vergi Öncesi) Repo Getirisi

Repo Oranları

Repo faiz oranları piyasanın durumuna göre belirlenir. Repo işlemlerinin temelinde; bankaların nakit ihtiyacı yaşaması ve müşterilerine tahvil, bono satarak nakit ihtiyacını karşılaması esastır. Bu sayede piyasadaki likidite de artmış olur. Repo işlemlerinde bankalar borçlu konumundadır. Politika faizinde yaşanan artış repo maliyetini de arttırır. 

Repo Faizi

Alıcı tarafından bir repo başlangıcında ödenen fiyat ile en sonunda aldığı fiyat arasındaki fark, satıcıya etkili bir şekilde borç verdiği nakit getirisidir. Repo işlemlerinde, bu getiri, yıllık oran olarak yüzde ile ifade edilir ve repo oranı olarak adlandırılır. 

Repo Faiz Oranları

Repo faiz oranları enflasyona bağlı olarak artar. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) kısa vadede faiz oranlarını belirler. Faiz oranlarının artışı, ülkenin para birimi üzerinde pozitif bir etki yaratır. 

Repo Temdit Nedir?

Tarafların karşılıklı anlaşması sonucunda repo vadesinin süresinin uzatılmasına temdit denir.

Repo İhalesi Nedir?

Repo işlemleri genellikle piyasada likidite ihtiyacını geçici olarak karşılamak için kullanılır. Merkez Bankası, SPK tarafından işlem yetkisi verilmiş kuruluşlardan menkul kıymet satın alır. Bu satın alma işlemi belirli bir fiyat ve tarihte geri satmak taahhüdünü içeren bir sözleşme yapılarak gerçekleştirilir. 

TCMB’den haftalık fon almak isteyen kuruluşlar tahvil karşılığında Merkez Bankası’ndan nakit alır ve bunun için de faiz öder. Bu faiz “politika faizi” olarak adlandırılır.

Repo İhalesi Piyasaları Nasıl Etkiler?

Bankaların Merkez Bankası’ndan yaptığı gecelik fonlama işlemleri piyasayı doğrudan etkiler. Repo ihalesi ve fonlama maliyeti piyasadaki fiyat istikrarını sağlamaktadır.

Merkez Bankası Repo İhalesi Nedir?

Merkez Bankası açık piyasa işlemlerini (APİ) haftalık repo ihalesi ile yürütmektedir. Bankalardan tahvil ve bono gibi menkul kıymetler satın alan Merkez Bankası, repo ihalesi ile faizlere yön verir ve bu şekilde enflasyonu da denetler. 

Fonlama maliyeti; gecelik borç verme faizi ve haftalık repo faizinin ağırlıklı ortalaması alınarak hesaplanır.

Makalede Geçen Terimler ve Anlamları

Valör Ne Demek?

Bankacılık işlemlerinde, işlemin gerçekleştiği tarihe valör denir. Örneğin; paranın hesaba geçtiği tarih ya da mankul kıymetlerin el değiştirdiği tarih valör olarak adlandırılır.

Temdit Ne Demek?

Vade süresinin uzatılmasına temdit denir.

Taahhüt Etmek Ne Demek?

Finansal piyasalarda, ileri tarihli bir işlemin gerçekleşeceğine dair söz vermek amacıyla kullanılır.

Günlük Repo Nedir?

Vade süresi 1 gün olan repo biçimidir.

Bazı devletlerde, izleyen sayfalardaki bilgilere erişim kanunen sınırlandırılmış olabilir.

Erişmeye çalıştığınız Taslak İzahname'nin elektronik versiyonu, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu'nun ("Sermaye Piyasası Kurulu") onayına sunulmuştur ve Mavi Giyim Sanayi ve Ticaret A.Ş. ("Mavi") tarafından 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenmiş hüküm ve koşullar uyarınca bu internet sitesinde ve bu bilgilere güvenerek karar alınmaması temelinde, Türkiye'de yerleşik yatırımcılar olmak üzere yatırımcıların erişimine sunulmuştur.

Avrupa Ekonomik Alanı'nda, bu dokümanlar sadece Avrupa Ekonomik Alanı'na üye ülkelerdeki, İzahname Direktifi (Prospectus Directive) (Directive 2003/71/EC) 2(1)(e) maddesi uyarınca nitelikli yatırımcı sayılan kişilere ("Nitelikli Yatırımcılar") hitaben düzenlenmiştir. Buna ek olarak, bu dokümanlar, Birleşik Krallık'ta sadece 2000 tarihli Finansal Hizmetler ve Pazarlar (Finansal Promosyon) Kanunu'na ilişkin 2005 tarihli Talimatı'nın ("Talimat") (Financial Services Markets Act 2000 (Financial Promotion) Order 2005) 19(5) maddesi kapsamındaki yatırımlara ilişkin profesyonel deneyimi olan Nitelikli Yatırımcılar'a veya Talimat'ın 49(2)(a)-(d) maddesi kapsamındaki yüksek net değeri haiz tüzel kişilere veya sair surette hukuken iletilen kişilere (tüm bu kişiler hep birlikte "ilgili kişiler" olarak anılacaktır) hitaben düzenlenmiş olup, sadece onlara dağıtılacaktır. Dokümanların ilgili olduğu herhangi bir yatırım veya yatırım faaliyeti, sadece Birleşik Krallık‘taki ilgili kişilere ve Birleşik Krallık dışındaki herhangi bir Avrupa Ekonomik Alanı üyesi ülkesindeki Nitelikli Yatırımcılar'a açıktır ve sadece söz konusu kişilerce işleme konu edilebilir. İlgili menkul kıymetler yasaları uyarınca herhangi bir muafiyete tabi olmadığı sürece, ilgili Menkul Kıymetler doğrudan veya dolaylı olarak Avustralya'da, Kanada'da, Japonya'da, Suudi Arabistan'da, Amerika Birleşik Devletleri'nde veya konuya dair yasal düzenlemenin ihlaline yol açacak ya da tescili gerektirecek başkaca bir devlette veya söz konusu ülkelere hitaben arz edilemez, satılamaz, yeniden satışa tabi tutulamaz, teslim edilemez veya dağıtıma tabi tutulamaz.

İzleyen sayfalarda yer alan bilgiler, herhangi bir satış teklifi veya satın alma üzere teklifte bulunmaya teşvik olarak nitelendirilemeyeceği gibi; söz konusu menkul kıymetler, bu türden arz, pazarlama veya satışlarının, tescilden veya tescilden ya da vasıflandırmadan muafiyet muamelesinden önce yasaya aykırı addedileceği herhangi bir devlette satışa konu edilmeyecektir.

Bu bilgiler, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde menkul kıymet satışı teklifi niteliği taşımamaktadır. 1933 tarihli Birleşik Devletler Menkul Kıymetler Kanunu (US Securities Act of 1933) uyarınca, menkul kıymetler, tescil edilmedikçe veya tescilden muaf olmadıkça, Amerika Birleşik Devletleri'nde satılamaz veya halka arz edilemez. İzleyen sayfalarda söz edilen menkul kıymetler 1933 tarihli Birleşik Devletler Menkul Kıymetler Kanunu kapsamında tescil edilmemiştir ve edilmeyecektir. Bu menkul kıymetler Amerika Birleşik Devletleri'nde halka arz edilmeyecektir.

Aşağıda bulunan “Devam” tuşuna basarak (i) Avustralya, Kanada, Japonya ya da Suudi Arabistan 'da veya Amerika Birleşik Devletleri'nde mukim olmadığınızı ya da şu anda Avustralya, Kanada, Japonya, Suudi Arabistan ya da Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunmadığınızı ve (ii) Türkiye dışında bulunan birine takip eden sayfalarda bulunan hiçbir bilgiyi iletmeyeceğinizi ya da başka bir şekilde paylaşmayacağınızı beyan ve taahhüt etmektesiniz.

Taslak İzahname, [●] tarihi itibariyle en güncel bilgileri ihtiva etmektedir. Taslak İzahname halen Sermaye Piyasası Kurulu tarafından incelenmektedir ve henüz Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayımlanmamış veya onaylanmamıştır. Menkul Kıymetler'e ilişkin Türkiye'deki herhangi bir yatırım kararı Sermaye Piyasası Kurulu'nun ilgili yayımını ve onayını takiben verilmeli ve yatırımcıların bu kararları, İzahname bazında yaptıkları incelemelere dayanmalıdır.

"Bilgileri görmeye yetkiniz yoksa ya da ilgili bilgiyi görme izniniz olup olmadığı konusunda tereddüdünüz varsa, internet sitesinden çıkmak için lütfen buraya basınız."

Repoları diğer para piyasasından ayıran en önemli özellik bir menkul kıymetin gerçek vadesinin hem alıcı hem de satıcının ihtiyaçlarını karşılamak üzere kısaltılması olarak karşımıza çıkıyor. Reponun anlamı tam olarak herhangi bir menkul değerin belli bir fiyata satılırken belirtilen süre sonunda yine belli bir fiyattan alınacağına dair yapılan sözleşmeye denir.

Günlük repo nedir?

Repo, kısa vadeli olarak bir borçlanma şekli olarak da açıklanabilir. Genellikle kısa vadeli sermaye artırımı için tercih edilir. Repo, menkul kıymetlerin veya diğer yatırımların satın alınmasını ve finanse etme amacıyla benimsenen güvenli bir yatırım aracı olarak bilinir. Repo anlaşmaları kısa vadeli yatırımlar olduğu için vadelerine dönem, tenör veya oran adı da verilir. Repo işlemleri genel olarak bankalar nakit ihtiyacı yaşadıkları ve müşterilerine tahvil, bono satarak nakit ihtiyacını karşıladıkları zaman oluşur. Böylece piyasada likidite artışı olur. Repo işlemlerinde bankalar borçlu konumda olur. Politika faizinde oluşan artış aynı zamanda repo maliyetini de artıran unsurlardan biridir.

Günlük repo hesaplama daha önce belirlenmiş vadede önceden anlaşılan bir fiyat üzerinden geri satılmak üzere alınan işlemin hesaplanması günlük repo hesaplamadır. Günlük repo hesaplama işlemi vadeye ve türe göre yapılır. Genellikle repo vadesi çoğu ülkede gecelik olarak hesaplanır ancak bunun yanı sıra farklı vade uzunluğuna sahip işlemler de yapılır. Günlük repo hesaplaması için şu işlem kullanılabilir:

• (Ana para / 100) x (Basit faiz / 365) x Gün sayısı

Otomatik repo talimatı nasıl verilir?

Otomatik repo talimatı verilme işlemi merak edilen konular arasında yer alır. Otomatik repo talimatları belirli günlük vadelerde (1, 7 ya da 30 günlük) yatırım hesabının bağlı olduğu şube üzerinden ya da internet şubesi üzerinden yapılabilir. Standart bir repo işleminde bir kurum ya da bir banka müşterisini bir geceliğine borçlandırır. Bonoyu teminat gösterir ve bir tahvilin mülkiyetini finanse eder. Banka ya da kurum bu işlem ile tahvilin piyasa değerinden daha az bir miktarda borç altına girmiş olur. Müşteriden gelen kredi teminat altına alınır ve müşteriyi tahvilin değerindeki herhangi bir düşüşe karşı korur. Böylece işlem tahvil satışı olarak yapılandırılır ve sonraki gün kurumun faiz giderini karşılayacak kadar yüksek bir fiyata geri satın alım yapılır.

ANASAYFAYA DÖNMEK İÇİN TIKLAYINIZ