Resmi Tatilde Çalışma Ücreti 2021

Bu sirkülerimizin konusu fazla çalışma ve ulusal bayram genel tatil ücreti, 13 soru cevapla örneklerle ve yargı kararlarıyla açıklanacaktır.

1- Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Arasındaki Fark Nedir?

Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmanın kapsamı ile bunlara ilişkin ücret ödeme usul ve esasları sayılı Kanunun 41’inci maddesi ile belirlenmiştir.

İşyerinde haftalık çalışma süresinin 45 saat olarak belirlendiği işyerlerinde 45 saati geçen çalışmalar fazla çalışma, haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda bu çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalar fazla süreli çalışmalar olarak tanımlanmıştır.

Tanımlardan anlaşılacağı üzere fazla çalışma ile fazla süreli çalışma farklı kavramlardır.

Bu bağlamda İş Kanununda bu iki durum için farklı ücretler tespit edilmiştir.

Fazla çalışma ücreti, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %50 yükseltilmesi ile fazla sürelerle çalışma ücreti ise normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %25 yükseltilmesiyle hesaplanmaktadır.

2- Gece 7,5 Saatten Fazla Yapılan Çalışmalar Fazla Çalışma Sayılır mı?

sayılı Kanunun 69’uncu maddesi çerçevesinde çalışma hayatında “gece” en geç saat ’de başlayarak en erken saat ’ya kadar geçen ve her halde en fazla 11 saat süren dönem olarak tanımlanmıştır.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin bir kararında; gece döneminde 7,5 saatten fazla çalışmalar fazla çalışma olarak kabul edilmiştir (Yrg. 9. HD., T, E. /, K. /).

Gece dönemindeki çalışmaların fazla çalışma sayılabilmesi için haftalık çalışmanın 45 saati aşması gerekmez.

3- İşçiler Günde En Fazla Kaç Saat Çalışabilir?

sayılı Kanunun 63’üncü maddesine göre; tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde 11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, 2 aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Bu çerçevede, günlük çalışma süresi her ne şekilde olursa olsun 11 saati aşamayacaktır. Bu halde, yoğunlaştırılmış iş haftası veya haftalarından sonraki dönemde işçinin daha az sürelerle çalıştırılması suretiyle, toplam çalışma süresi, çalışması gereken toplam normal süreyi geçmeyecek şekilde denkleştirilir. Denkleştirme 2 aylık süre içinde tamamlanacak, bu süre toplu iş sözleşmeleri ile 4 aya kadar artırılabilecektir. Turizm sektöründe 4 aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz; denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile 6 aya kadar artırılabilecektir.

Yargıtay’ın yerleşik uygulamasına göre bir işçinin günde en fazla fiilen 14 saat çalışabileceğinin kabulü gerekir (Yrg. HD., T. , E. /, K. /).

Bu durumda 24 saat çalışıp 24 saat dinlenme usulüyle yapılan çalışmalarda bir hafta 3 gün diğer hafta ise 4 gün çalışma yapılacağından, İş Kanunu’nun, 63’üncü maddesi hükmü gereğince, haftalık normal çalışma süresi dolmamış olsa dahi günlük 11 saati aşan çalışmaların fazla çalışma sayılması nedeniyle, bu çalışma sisteminde işçi ilk bir hafta (3&#;3=) 9 saat, takip eden hafta ise (4&#;3=) 12 saat fazla çalışma yapmış sayılmalıdır.

Çalışma şeklinin 24 saat mesai 48 saat dinlenme şeklinde olduğu durumlarda ise, işçi birinci hafta 3 gün ikinci ve üçüncü haftalar 2 gün, dördüncü hafta yine 3 gün çalışacağından, ilk hafta (3&#;3=) 9 saat, ikinci ve üçüncü haftalarda (2&#;3=) 6 saat, dördüncü hafta ise yine (3&#;3=) 9 saat fazla çalışmış sayılacaktır.

Sonuç olarak; günlük çalışma her ne kadar sayılı Kanunda en fazla 11 saat olarak hükme bağlanmış olsa da “en fazla 14 saat olacağına ilişkin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun ve Yrg. HD.’nin kararları da mevcuttur (YHGK, T, E. /, K. / / Yrg. HD., T, E. /, K. /).

Burada dikkat edilecek bir husus da şudur. Günlük 14 saate kadar olan çalışmalar haftalık normal çalışma süresi dolmamış olsa dahi 14–11= 3 saat fazla çalışma olarak kabul edilmesidir.

4- Hafta Tatili Süresi Ne Kadardır ve Ücreti Hangi Oranda Ödenir?

sayılı Kanunun 46’ncı maddesine göre; işçilere tatil gününden önce iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile 7 günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir.

Çalışılan hafta tatili günü için ödenmesi gereken ücretin ne olması gerektiği tartışmalıdır. Kanaatimizce bir gündelik tutarında daha ücret ödenmelidir. Ayrıca, işçinin hafta tatili gününde çalışması, haftalık 45 saatlik çalışma süresini aştığı için fazla çalışma sayılır (Yargıtay haftalık iş süresini aşan bu çalışmaları fazla çalışma olarak kabul etmiş ve ücretinin %50 yükseltilmesi şeklinde ödenmesine karar vermiştir) ve bu fazla çalışmadan dolayı da %50 oranında bir fazla mesai ücreti daha ödenmelidir. Dolayısıyla, 1+1+0,5 = 2,5 günlük ücret ödenmiş olmalıdır.

5- Fazla Çalışmadaki Saatlik Azami Sınıra Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerindeki Çalışma Süreleri Dâhil Edilir mi?

Ulusal bayram ve genel tatil günlerindeki çalışma süresi işyerinde öngörülen normal haftalık çalışma süresini aşırırsa aşan kısım fazla çalışma ya da duruma göre fazla sürelerle çalışma sayılır. Bu gün için hak kazanılan bir günlük ulusal bayram ve genel tatil ücretine ilaveten normal haftalık çalışma süresini aşan kısım için fazla çalışma ücreti ya da fazla sürelerle çalışma ücretinin ödenmesi gerekecektir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin bir kararında davacının genel tatil günlerindeki 3 saatlik fazla çalışmasının ayrıca hesap edilmesi zorunlu denilmiştir (Yrg. 9. HD., T, E. /, K. /).

Sonuç olarak, ulusal bayram ve genel tatil günlerindeki çalışmaların tamamı fazla çalışma sayılmadığı gibi yıllık saatlik fazla çalışma saati içinde de sayılmaz, sadece ve sadece bu günlerde yapılan çalışma haftalık 45 saati aşırıyorsa aşan kısım, saat hesabında dikkate alınır.

6- Hafta Tatili Gününün Ulusal Bayram ve Genel Tatil Gününe Denk Gelmesi Halinde Ödenecek Ücret Nasıl Belirlenmelidir?

Hafta tatilinde çalışmayan işçiye normal yevmiyesi tam olarak ödenmekte, bu gün aynı zamanda dini bayram gününe denk gelmişse ekstra bir ücret ödenmez. Çünkü amaç işçinin dinlenmesini ve dini bayram gününü kutlamasını sağlamaktır. Haftalık 45 saatini dolduran işçi ve bu çakışma gününde çalıştırılmışsa, 1 yevmiye çalışmadan hak ettiği hafta tatili için, 1 yevmiye çalıştığı için ve yarım yevmiye de fazla çalışması için ücret ödenmelidir. Dini bayram günü için ekstra bir ödeme söz konusu olmadığını değerlendirmekteyim.

7- Hafta Tatili Gününde 1 Saat Çalışana Ne Kadar Ücret Ödenmelidir?

İşçi hafta tatilinde, yasal günlük çalışma süresi kadar çalıştırılabileceği gibi bu sürenin altında da çalıştırılabilmesi mümkün bulunmaktadır. Haftalık 45 saatlik çalışmasını tamamladıktan sonra hafta tatiline hak kazanan işçinin süresine bakılmaksızın hafta tatilinde yaptığı tüm çalışmalar fazla çalışma olarak kabul edilmektedir. Hafta tatili çalışmasında işçiye çalıştığı süre kadar fazla çalışma ücreti ödenmesi söz konusudur. Dolayısıyla, günlük yasal iş süresinin altında hafta tatili çalışması yapan ve çalıştığı süre kadar fazla çalışma ücreti alacak bulunan işçiye bir günlük yevmiye ödenmesi mümkün bulunmamaktadır. İşçinin hafta tatilinde yasal günlük iş süresi kadar çalışma yapması durumunda, hafta tatili ücreti dâhil günlük brüt çıplak ücretinin 2,5 katı tutarında ücret alması söz konusudur. İşçinin yasal günlük iş süresinin altındaki bir süre çalışması durumunda, işçinin alacağı yasal hafta tatili ücreti dışında, çalışılan süreden ara dinlenmelerin düşülmesiyle kalan çalışma süresi, günlük brüt çıplak ücretinin günlük yasal çalışma süresine bölünmesiyle elde edilecek saat ücretinin 1,5 katıyla çarpılması sonucu hafta tatilinde çalışması karşılığı işçiye ödenmesi gereken brüt ücret bulunmaktadır.

8- Genel Tatil Ücreti Nasıl Hesaplanır?

sayılı Kanunun 46’ncı maddesine göre; işçiler kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için 1 günlük ücret ödenir.

9- İşveren İşçisinin Hasta Olduğu Dönemlerde Tatile ve Bayrama Rastlayan Ücretini Ödeyebilir mi?

sayılı Kanunun 49’uncu maddesine göre, hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenen aylık ücretli işçilere hafta tatili ücreti, genel tatil ücreti, geçici iş göremezliğe rastlayan tatil ücreti ödenmez. Ancak bunlardan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışanlara ayrıca çalıştığı her gün için bir günlük ücreti ödenir.

Günlük Ücreti ,00 TL Olan İşçinin 19 Mayıs Günü 2 Saat Çalışması Durumunda Ödenmesi Gereken Ücret Ne Olmalıdır?

sayılı Kanunun “genel tatil ücreti” başlıklı 47’nci maddesine göre; işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücret ödenir.

19 Mayıs günü tatil yapmayarak çalışan işçiye öncelikle o günün ücreti tam ödenir, yani örneğimizde ,00 TL ödenir, ayrıca çalışma yaptığı için de ayrıca ,00 / 7,5 (günlük kanuni çalışma süresi) = 20,67 TL x 2 saat = 41,34 TL daha ödenecektir. Yani 19 Mayıs günü 2 saat çalışan işçiye toplamda ,00 + 41,34 = ,34 TL ödenecektir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Sadece 1 Saat Çalışan İşçiye Ne Kadar Ödeme Yapılmalıdır?

Bu konuda farklı yorumlar olacağı dikkate alınarak Yargıtay Hukuk Dairesi’nin bir kararında; işçinin tatil gününde yalnızca 1 saat çalışması sebebiyle, 1 saat çalışma karşılığı ücret hesaplanmışsa da, söz konusu tatilin kesintisiz kullandırılması gerektiğinden ücretin bir günlük yevmiye tutarında ödenmesi gerektiği kabul edilmiştir (Yrg. HD., T, E. /, K. /). Yargıtay’ın bu konudaki kararına bazı yazarlar çalışılan süre kadar ek ücret tahakkuk ve tediyesinin yapılması şeklinde kanaatlerini bildirmişlerdir.

Cumhuriyet Bayramı Gününde Çalışan/Çalışmayan İşçinin Genel Tatil Ücreti Nasıl Hesaplanmalıdır?

sayılı İş Kanunu’nun 47’nci maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre; ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmazlarsa işveren işçilerine o günün ücretlerini tam olarak, çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti daha ödenir. Örneğin; 28 Ekim saat ’ten sonra ve 29 Ekim günü işçinin işyerinde çalışıp çalışmadığı, günlük yevmiyesinin ,00 TL olduğu kabul edilerek bir hesaplama yapalım.

Çalışmamışsa yapılacak hesaplama:

28 Ekim günü için: ,00 TL

29 Ekim günü için: ,00 TL

Çalışmışsa yapılacak hesaplama:

28 Ekim günü için: ,00 TL + 60,00 TL (ekstra yarım gün ücreti) = ,00 TL

29 Ekim günü için: ,00 TL + ,00 TL (ekstra tam gün ücreti) = ,00 TL

Sonuç olarak; 1,5 günlük 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı için işçi tatil yapmışsa normal yevmiyesini yani 2 günlük yevmiyesi olan ,00 TL alacak iken; işçi tatil yapmadan çalışmışsa 1,5 yevmiye ile birlikte ,00 TL alacaktır.

Hafta Tatili Gününün Ulusal Bayram ve Genel Tatil Gününe Denk Gelmesi Halinde Ödenecek Ücret Nasıl Belirlenmelidir?

Hafta tatilinde çalışmayan işçiye normal yevmiyesi tam olarak ödenmekte, bu gün aynı zamanda dini bayram gününe denk gelmişse ekstra bir ücret ödenmez. Çünkü amaç işçinin dinlenmesini ve dini bayram gününü kutlamasını sağlamaktır. Haftalık 45 saatini dolduran işçi ve bu çakışma gününde çalıştırılmışsa, 1 yevmiye çalışmadan hak ettiği hafta tatili için, 1 yevmiye çalıştığı için ve yarım yevmiye de fazla çalışması için ücret ödenmelidir. Dini bayram günü için ekstra bir ödeme söz konusu olmadığını değerlendirmekteyim.

Genel tatil günü olarak değerlendirilen bayramlarda belirli işyerleri ve çalışanların iş devamlılığını sağlaması gerekebiliyor. Çalışanların iş sorumluluklarını sürdürdüğü bu süreç bayram mesaisi olarak tanımlanıyor. Resmi olarak da tatil olan bayramlarda mesai çalışanlar ve işyeri arasındaki iş sözleşmesine bağlı olarak yapılabiliyor. Böyle durumlarda, bayramda tatilinde mesai yapan çalışanlara aylık maaşlarına ek olarak bir mesai ücreti ödenir. Bayram mesaisi için özel bir ücretlendirme ile kendilerine ayırabilecekleri zamanı iş devamlılığı için değerlendiren çalışanlarınızın hakları sağlanır.

Bayram Mesaisi Nedir?

Resmi tatil günleri olan bayramlarda standart bir iş günü gibi çalışılmasına bayram mesaisi olarak ifade edilir. Çalışanlar resmi tatil günlerinde çalışmasalar da aylık maaşlarına resmi tatil günlerinin ücreti dahildir. Çalışan bayram mesaisi ile haftalık çalışma süresini aşıyorsa hem fazla mesai hem de bayram mesai ücreti ödenir. Bayram mesai ücreti yerine çalışana karşılık olarak serbest zaman izni ile karşılanması mevzuata uygun değildir. Çalışanların bayramda çalıştıkları her gün için bayram mesai ücretinin ödenmesi gerekir.

Resmi Tatilleri hakkında detaylı bilgi almak için “ Resmi Tatil ve Mesai Hesaplama” başlıklı yazımızı ziyaret edebilirsiniz. 

Bayram Mesaisi Yapmak Zorunlu Mu?

İş Kanununa göre dinî veya ulusal bayramlarda tıpkı tatil günleri gibi zorunlu çalışma yapılamayacağı belirtilir. Ancak, çalışanların iş sözleşmesinde bayramlarda veya tatil günlerinde çalışmaya yönelik bir bilgi yer alıyorsa işverenin talebi üzerine bayram mesaisi zorunlu hale gelebilir. Bayram veya diğer tatil günleri mesailerine ilişkin iş sözleşmesinde çalışılması hakkında bir bilginin bulunmaması durumunda söz konusu günlerde çalışılması için çalışanın onayı gerekiyor.

Bayram Mesai Ücretleri Nasıl Hesaplanır?

Mesai ücreti, personelin bir günlük çalışması sonucunda verilen işgücü bedelidir. Maaş ise söz konusu bedellerin ay bazında toplamından oluşur. Bayram gibi resmi tatil günlerinde çalışılması durumunda ise çalışanlara ekstra bir günlük ücret ödenir. Yani bayram günü çalışan bir işçiye 1 yerine 2 günlük mesai ücreti ödemesi yapılır. 

1 Günlük Bayram Mesai Ücreti ’te Ne Kadardır?

brüt asgari ücret tutarı TL’dir olarak belirlenmiştir. Bu rakam 30’a bölünerek 1 günlük mesai ücretine ulaşılır ve bu tutar ,60 TL’dir. 1 günlük asgari bayram mesaisi ücreti ise için ,20 TL’dir. 

Bayram Mesai Ücretleri Ne Kadardır?

Dinî veya resmi bayramlarda çalışılması durumunda bir günlük ücret, günlük brüt kazancın iki katıdır. Yani günde TL brüt gelire sahip olan bir çalışan için bayram günlerinde yapılan çalışma sonrasında TL ödeme yapılması gerekir. Bu ödeme zaruridir. 

Brüt maaşlara göre bayram mesaisi ücretleri şöyle sıralanır: 

• TL brüt maaşı olan bir çalışan için bayram mesai ücreti günlük ,20 TL’dir. 
• TL brüt maaşı olan bir çalışan için bayram mesai ücreti günlük ,00 TL’dir. 
• TL brüt maaşı olan bir çalışan için bayram mesai ücreti günlük ,33 TL’dir. 
• TL brüt maaşı olan bir çalışan için bayram mesai ücreti günlük TL’dir. 
• TL brüt maaşı olan bir çalışan için bayram mesai ücreti günlük ,67 TL’dir. 
• TL brüt maaşı olan bir çalışan için bayram mesai ücreti günlük ,00 TL’dir. 
• TL brüt maaşı olan bir çalışan için bayram mesai ücreti günlük ,33 TL’dir. 
• TL brüt maaşı olan bir çalışan için bayram mesai ücreti günlük ,67 TL’dir. 

Bayram Mesai Ücreti Kıdem Tazminatına Eklenir mi?

İşveren, kendi kusurları dışında işten çıkarılan personele kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür. Tazminat, personele ödenen toplam ücret ve çalışma süresi baz alınarak hesaplanır. Bayram tatili ek mesai kapsamına dâhildir. Söz konusu mesai ücretleri kıdem tazminatına dâhil edilir. Bu konu hakkında detaylı bilgi edinmek isterseniz “Kıdem Tazminatı Nedir?” başlıklı içeriğimizi okuyabilirsiniz.

Çalışana Bayram Tatilinde Yol Parası ve Avans Verilir mi?

Çalışan, bayram tatilini kullanmak istediğinde iş yerinden avans talep edebilir. İşveren, bu talebi uygun gördüğü takdirde maaştan kesinti ödeme yapabilir. Söz konusu avans, bayram çalışma mesaisi hesaplamalarına dâhil edilmez. İşveren, avans yerine bayrama özel prim veya ikramiye vermeyi de tercih edebilir. Aynı durum yol ücreti ve yemek parası için de geçerlidir. Bayramlar gibi resmi tatillerde çalışanların yan haklarında kesintiye gidilmez. 

Bayram Tatilinde Çalışana Ücret Yerine Başka Gün İzin Yaptırılabilir mi?

Bayram mesaisi, işçinin açık onayına bağlıdır. Bu durum, işverenle işçi arasında bir mutabakat olması hâlinde mümkün olabilir. Böyle bir durumda, işveren ve işçi bayram tatilini yılın başka bir zamanında kullanmak için anlaşabilir. Personelin bayram mesaisinin ödenmesi hâlinde böyle bir durum söz konusu olmaz. Bayram mesaisi, tatilin telafisi için ödenen bir ücrettir. Bu konuda detaylı bilgi edinmek isterseniz “Çalışanlar İçin Bayram Tatili” başlıklı içeriğimizi okuyabilirsiniz.

Bayramın Hafta Sonuna Denk Gelmesi Durumunda Mesai Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Haftalık 45 saatin üzerinde çalışan bir işçiye her koşulda ek mesai verilmesi gerekir. Bayram mesaisi pazara denk gelirse verilmesi gereken ücret bu bilgiye göre değerlendirilebilir. Hafta sonu, hâlihazırda ek mesai ödenmesini gerektiren bir zamandır. Bayram tatili hafta sonuna denk geliyorsa, işçiye normal günlük mesai ücretinin 2 katı kadar ödeme yapılması gerekir.

MultiGift Kurumsal Hediye Kartı ile Bayram Hediyeleri Hazır!

Bayramlar gibi tatil günlerinde iş devamlılığını sağlayan değerli çalışanlarınızın hakları için belirli bir bayram mesai ücreti belirlenmiş olsa da bu süreçte çalışanlarınız motivasyona ihtiyaç duyabilirler. Özellikle böyle dönemlerde ihtiyaç duyulan bu motivasyonu karşılayarak çalışanlarınızın iş verimliliğinin ve şirketinize olan bağlılığının artmasını sağlayabilirsiniz. Çalışanlarınızın motivasyonunu artırmak için MultiGift Hediye Kartı’nın sunduğu çözümlerinden faydalanabilir, hem çalışanlarınız hem de şirketiniz için birçok avantaj sağlayabilirsiniz. Bu avantajlar şu şekilde sıralanabilir:

MultiGift Hediye Kartının Şirkete Sağlayabileceği Avantajlar Nelerdir?

MultiGift, çalışanlarınızın refahını ve motivasyonunu artırmanıza yardımcı olan bir sistemdir. Özel olarak geliştirilen hediye kartıyla personelinize bayram hediyesi verebilirsiniz. Çalışanlarınız bu kartla Türkiye’nin dört bir yanındaki binlerce mağazadan alışveriş yapabilir. MultiNet sistemlerini kullanarak, çalışanlarınızın motivasyonunu ve performansını arttırırken işletmenizde tasarruf sağlayabilirsiniz.

• Çalışanlarınızın ihtiyaç duydukları motivasyonu sağlarken %45'e varan vergi tasarrufu sağlayabilir, şirketinize mali avantaj kazandırabilirsiniz.
• Yılbaşı, doğum günü gibi özel günlerde de çalışanlarınızı ödüllendirmek için kullanabilir, şirket içi bağlılıklarını artırabilirsiniz.
• Çalışanlarınızın bakiyelerini ’in üzerinde noktada özgürce harcama imkanı sunabilirsiniz.
• Hediye kartı ödemelerini tek fatura ile gerçekleştirebilir, fatura toplama sürecini ortadan kaldırarak zaman ve iş gücünden tasarruf edebilirsiniz.
• Çalışanlarınıza özel ödüllendirme seçeneklerini online bir şekilde oluştururken şirket maliyetinizi kontrol edebilirsiniz.
• Şirketinizin çalışan sayısı, büyüklüğü, sektörü fark etmeksizin tüm bu avantajlardan faydalanabilirsiniz.

MultiGift, çalışanlarınıza hediye vermek veya maaşa ek yardım sunmak için kullanabileceğiniz bir sistemdir. Bu sistem, hem personeliniz hem de işletmeniz için avantajlıdır. Özel olarak geliştirilen hediye kartı, yüksek muhasebe giderleri olmadan kullanılabilir. MultiNet ürünleri arasında yemek, akaryakıt ve market alışverişi için geliştirilen kartlar da bulunur. Bu kartları çalışanlarınıza hediye ederek ihtiyaçlarının güvenle karşılanmasını sağlayabilirsiniz.

Multinet Up Blog’da yer alan içeriğin yalnızca bilgi verme amaçlı olduğunu, hukuki görüş ve tavsiye içermediğini, bilgilerin Multinet Up Blog’un hazırlanma tarihindeki mevzuata dayalı olduğunu ve zamanla mevzuat değişiklikleri ile ilgili kurumların görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabileceğini bildiririz.

BAYRAM TATİLİNDE ÇALIŞAN İŞÇİYE ÜCRET YERİNE SERBEST ZAMAN (İZİN) VERİLEBİLİR Mİ?

Eşim bir giyim mağazasında çalışıyor. Resmi tatiller ve hafta sonları da çalıştığı oluyor. İşyeri bu çalışmaya karşılık izin veriyor saat olarak, ücretine bir ekleme olmuyor. İşe hafta içinde servis ile gidip gelirken hafta sonu ve resmi tatillerde servis olmadığı için yol parasını kendisi ödüyor. Bunlardan dolayı fesih hakkımız olur mu? (Turgay A.)

Sayılı İş Kanunu’nun maddesi uyarınca 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı ile diğer dini ve resmi bayram (genel tatil) günlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya bireysel iş sözleşmesi ile kararlaştırılır. Sözleşmede hüküm bulunmaması halinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılabilmesi için işçinin onayı gereklidir.

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı ve diğer dini ve resmi bayram günlerinde çalışan işçilere, çalıştıkları her gün için bir günlük ücreti ödenir. Ücret ödemek yerine başka bir gün izin (serbest zaman) kullandırılması yasaya aykırıdır. Serbest zaman kullanımı, ancak fazla çalışmalar için söz konusudur. Fazla çalışma yapan işçi, kendisi isterse, fazla çalışma ücreti yerine çalıştığı her 1 saate karşılık saatlik serbest zaman kullanabilir. Bu da ancak işçi yazılı olarak talep ederse mümkündür. İşçi, talep etmedikçe fazla çalışma için ücret yerine izin kullanmaya zorlanamaz.

Kanuna göre, işçi 6 günlük çalışmayı izleyen gün, kesintisiz 24 saat dinlendirilmelidir. Hafta tatilinin pazar günü olması şart değil. Hafta içi bir gün de hafta tatili olarak kabul edilebilir. Hafta tatilinde çalıştırılan işçiye fazla çalışma ücreti ödemek yerine serbest zaman kullandırılıp kullandırılamayacağına dair kanunda açık bir hüküm bulunmuyor. Ancak, Yargıtay (9. Hukuk Dairesi, Esas No: / , Karar No: / ), hafta tatilini de ulusal bayram ve genel tatil günleri kapsamında değerlendiriyor. Yargıtay’ın söz konusu kararında, “Hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil günleri dinlenme hakkı kapsamında kaldığından, tatilde yapılan çalışma karşılığı serbest zaman kullandırılması kanuna aykırılık teşkil eder. Serbest zaman ancak fazla çalışma karşılığı verilebilir. Tatilde yapılan çalışma karşılığında izin verilmişse bu ancak mazeret izni olarak kabul edilebilir” denilmektedir.

Genel tatil çalışması ücretinin ödenmesinde, genel tatil günü kaç saat çalışıldığının bir önemi bulunmuyor. Bir genel tatil gününde 1 saat çalışılmış olsa dahi bir günlük ücret tutarında ilave ücret ödenmesi gerekmektedir. Genel tatil günündeki çalışma saati aşarsa, bu aşan süreler için de ayrıca fazla çalışma ücreti ödenmelidir.

Buna göre, eşiniz, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, dini ve resmi bayram günleri ile hafta tatilindeki çalışmaları karşılığı ücret ödenmedi ise haklı fesih yapabilir. Ücret ödemek yerine izin yaptırılması sonucu değiştirmez. Burada dikkat edilmesi gereken husus, o günlerde çalışma yapıldığını ve buna karşılık ücretinin ödenmediğini kanıtlayabilmektir.

Yol ve yemek parası ücretin parçasıdır. Ücreti ödenmeyen işçi, İş Kanunu’nun 24 maddesinin II. fıkrası uyarınca haklı fesih yapabilir. İşe hafta içinde servis ile gelip giderken hafta sonunda yol parasının karşılanmaması ücretin eksik ödendiği anlamına gelir. Bu da haklı fesih sebebidir. Ancak, tekrar tekrar uyarıyorum, bu tür gerekçelerle haklı fesih yaparken elinizde sağlam kanıt bulunması gerekir.

İŞÇİ ÖNCEKİ İŞYERLERİNE AİT KIDEM TAZMİNATINI SON İŞVERENDEN İSTEYEBİLİR Mİ?

Ağustos SGK girişliyim. yılında 5,5 ay askerlik yaptım. Ekim ’te prim gününü doldurup çalıştığım yerden ayrılmayı düşünüyorum. Ekim ’te çalıştığım yerde yılım olacak. Bugün okuduğum bir yazınızda kendi isteğimle dahi ayrılsam kıdem tazminatı alabileceğimi anlıyorum. Peki bu tazminat 12 yıl için mi ödenecek? Kalan 8 yıl için de kıdem tazminatı alınabiliyorsa, bunun yolu nedir? e-Devlet’ten 4/a döküme baktığım zaman sadece çalıştığım yerler ve oralarda oluşan prim günlerini görüyorum. Askerlik yaptığım süre gün hesabına dahil edilecek midir? Mesela gün – gün askerlik = gün dolduğunda kıdem tazminatı için SGK’ya başvurabilecek miyim? (Tarık B.)

8 Eylül tarihinden sona çalışmaya başlayanlar ya 25 yıl sigortalılık süresi ve prim gününü, ya da sigortalılık süresine bakılmaksızın günü tamamladıktan sonra kendi istekleriyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatını almaya hak kazanırlar.

Ekim ’te günü tamamlarsanız sadece son işyerindeki çalışmalarınıza ait kıdem tazminatınızı alırsınız. Önceki işyerlerindeki çalışmalara ait kıdem tazminatını alamazsınız.

Askerlik yaptığınız sürenin prim günlerine dahil edilebilmesi için borçlanma yapmanız gerekir. Borçlanma yapmadığınız takdirde askerlik süreleri prim günlerinize sayılmaz. Kıdem tazminatı için gün hesabında SGK’ya bildirilen prim günlerine bakılır. Bu nedenle SGK’ya, prim günleriniz ’e ulaştıktan sonra başvurabilirsiniz.

SADECE 3 AY ÇALIŞMASI OLAN ÜÇ ÇOCUKLU EVKADINI EMEKLİ OLABİLİR Mİ?

doğumluyum. yılında 3 aylık SSK girişim var ama sistemde görünmüyor. Giriş belgeleri bende. Evliyim. , ve doğumlu üç çocuğum var. Ev hanımıyım. Şu an isteğe bağlı sigorta ya da BAĞ-KUR’a girebilir miyim? Girebilirsem kaç yıl ve ne kadar ödeme yapmam gerekir? Üç çocuk için borçlanma yapabilir miyim? Kaç yılda emekli olabilirim? (Ayşe Y.)

İlk iş olarak elinizdeki belgeler ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) giderek sigorta girişinizin geçerli olup olmadığı hususunu netleştirmelisiniz. Sigorta giriş işleminiz kesinleşirse günle 58 yaşında SSK’dan emekli olmanız mümkündür.

gün ile emekli olabilmek için ne yapmanız gerektiğini adım adım sıralayacağım. İlk olarak gün, yani 44 ay isteğe bağlı sigorta primi yatırmalısınız.

ay 4/a’lı (SSK) olarak bir işte fiilen 1 ay çalışmalısınız.
Çocuklarınız sigorta girişinden sonra doğduğu için her bir çocuk için ’şer günden toplam gün (72 ay) doğum borçlanması yapabilirsiniz.

Doğum borçlanması, en son hangi statüde çalışırsanız o statüdeki günlerinize eklenir. Bu nedenle doğum borçlanmasını SSK’lı çalışma sırasında veya sonrasında yapmalısınız.

Gerek isteğe bağlı sigortada gerekse doğum borçlanmasında her bir gün için, en az 1 günlük brüt asgari ücretin yüzde 32’si oranında prim ödersiniz. yılı rakamlarıyla günlük prim tutarı TL’dir. yılından 3 ayınız olduğunu, bir ay da SSK’lı çalışacağınızı varsayar isek geri kalan 3 bin günün primini cebinizden ödeyeceksiniz demektir. yılı rakamlarıyla toplam bin lira ödemeniz gerekir.

Prim günlerinizi ’e tamamladığınızda 58 yaşını da doldurmuş olacağınız için hemen emeklilik dilekçesi verebilirsiniz.

ÇALIŞMAKTA OLAN DUL EŞE HANGİ ORANDA ÖLÜM AYLIĞI BAĞLANIR?

Eşim emeklilik hakkı kazanmadan vefat etti. gün yatmış primi var. SGK 'ya ölüm aylığı için başvurumu yaptım. Bu arada biri 13 yaşında, diğeri 11 yaşında iki çocuğum, ayrıca kendi işyerim var. Dolayısıyla BAĞ-KUR ödüyorum. E-Devlet üzerinden aylık bağlanma oranına baktığım zaman 4/8, yani yüzde 50 aylık bağlanma oranı mevcut. SGK mevzuatına göre eşi vefat eden kişiye yüzde 75 oranında maaş bağlanması gerekiyor. Çocuklarım yaş itibariyle hak talep etmediler. Sizce aylık bağlanma oranında yanlışlık mı var? (Ufuk A.)

Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, ölüm aylığı dul eşe yüzde 50 bağlanıyor. Aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşe ise 4/a (SSK), 4/b (BAĞ-KUR) veya 4/c (Emekli Sandığı) statüsünde çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir ve aylık bağlanmamış olması halinde yüzde 75 oranında aylık bağlanır. BAĞ-KUR’lu olarak çalışmakta olduğunuz için aylık bağlanma oranınız yüzde 50’dir.

Kanuna göre, 18 yaşından küçük çocuklarınız için de yüzde 25’er oranında ölüm aylığı bağlanır. Çocuklarınız lise ve dengi öğrenim görmeleri halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapmaları halinde 25 yaşını dolduruncaya kadar ölüm aylığı almaya devam ederler. Çocuklarınız için de ölüm aylığı bağlanması talebinde bulunmalısınız.

Çalışma hayatında hem işverenler hem de çalışanlar açısından tereddüt oluşturabilen konulardan biri de fazla mesai ücretidir. Bu yazımızda, halk arasında fazla mesai olarak bilinen fazla çalışma kavramı ile birlikte fazla çalışma ücreti, hesaplanması ve fazla çalışma ücretine hak kazanılmasında bazı özellikli durumlara değindik.

Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma nedir?

İş Kanunu uyarınca haftalık normal çalışma süresi en çok 45 saat olarak uygulanabilmektedir. Bu süreyi aşan çalışmalar ise “fazla çalışma” olarak nitelendirilmektedir. Bununla birlikte, işyerindeki haftalık çalışma süresi, Kanun ile belirlenen süreden daha az olacak şekilde belirlenmiş olabilir. Bu durumda haftalık 45 saate kadar olmak koşuluyla işyerindeki haftalık normal çalışma süresini aşan çalışmalar “fazla sürelerle çalışma” olarak nitelendirilmiştir.

Örneğin, haftalık normal çalışma süresi 40 saat olarak uygulanan bir işyerinde haftada 50 saat çalışan bir işçinin, 40 saat ile 45 saat arasındaki 5 saatlik çalışması “fazla sürelerle çalışma”, 45 saatin üzerindeki ilave 5 saatlik çalışması ise “fazla çalışma” olarak kabul edilmelidir.

Fazla çalışma hesaplamasında özel durumlar

Yukarıda belirtildiği üzere fazla çalışma işçinin haftalık 45 saati aşan çalışmasıdır. Ancak; 45 saat aşılmasına rağmen telafi çalışma ve denkleştirmeden dolayı ekstra ödeme söz konusu olmazken, 45 saat aşılmamasına rağmen günlük 11 saati aşan çalışma, gece saati aşan çalışma, ara dinlenme süresinde çalışma gibi hallerde ilave ödeme durumu söz konusu olmayacaktır.

Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücreti nasıl hesaplanır?

Fazla çalışma karşılığında fazla çalışma ücreti ödenmesi esastır. Fazla çalışma ücreti, çalışanın normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli fazlasıdır. Fazla sürelerle çalışma ücreti ise çalışanın normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmi beş fazlasıdır.

Örneğin, saat ücreti 30 TL olan bir çalışan için fazla çalışma saat ücreti 45 TL olarak hesaplanmalıdır. Söz konusu çalışan için fazla sürelerle çalışma saat ücreti ise 37,5 TL olarak hesaplanmalıdır.

Başka bir örnek vermek gerekirse;

Haftalık çalışma süresi 40 saat olarak uygulanan bir işyerinde haftada 50 saat çalışan ve saat ücreti 30 TL olan bir çalışan; ilgili haftada (5 saat x 30 TL x 1,25) = ,5 TL tutarında fazla sürelerle çalışma ücretine ve (5 saat x 30 TL x 1,50) =  TL tutarında fazla çalışma ücretine hak kazanacaktır. Yani, fazla çalışması karşılığında çalışana toplamda ,5 TL + TL = ,5 TL tutarında ilave ücret ödenmelidir.

Hafta tatilinde çalışma karşılığında fazla çalışma ücreti ödenir mi?

Hafta tatili, çalışana iş günlerinde çalışmış olması koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat olmak koşuluyla verilen dinlenme hakkıdır.

Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenmelidir. Hafta tatilinde çalışan herhangi bir çalışana söz konusu hafta tatili ücretinin yanında, çalışmasının karşılığı olan ücreti de ödenmelidir. Bununla birlikte, hafta tatilinden önceki sürelerde haftalık 45 saatlik çalışmasını doldurmuş ise söz konusu hafta tatili çalışması fazla çalışma yerine geçeceğinden bu süreler için çalışanın ücretinin yüzde elli artırımlı olarak ödenmesi gerekir. Diğer bir anlatımla, haftalık 45 saatlik çalışmasını doldurmuş çalışan hafta tatilinde de çalıştırıldığı takdirde söz konusu hafta tatili çalışması karşılığında 2,5 günlük ücrete hak kazanmış olacaktır.

Hafta tatilinde kısmi çalışmada ücret hesabı ve aylık ücrete dahil olup olmadığı

Hafta tatilinde işçinin 1 saatlik çalıştırılması halinde dahi ücretinin tam olarak ödenmesi gerektiği yargı kararları ile sabittir. Bu anlamda işverenler açısından işçinin 1 saat veya 7 saat çalışması arasında bir fark olmamakta, günlük ücreti zamlı olarak ödenmek durumdadır.

Hafta tatilinde yapılan çalışma karşılığı hak edilen ücretin aylık ücret içerisinde ödeneceğine ilişkin sözleşmeler uygun görülmemektedir.

Resmi tatillerde (UBGT) çalışma karşılığında fazla çalışma ücreti ödenir mi?

Fazla çalışma ücreti hesaplaması ile ilgili merak edilen konulardan bir diğeri ise 23 Nisan, 1 Mayıs, 15 Temmuz gibi resmi tatil günlerindeki çalışmalar karşılığında fazla çalışma ücretine hak kazanılıp kazanılmayacağıdır. Öncelikle belirtmek gerekir ki, iş sözleşmelerinde aksi yönde bir hüküm bulunmadığı hallerde ulusal bayram ve genel tatil günlerindeki çalışmalar çalışanın onayına tabidir. Bununla birlikte, ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışılmasa dahi herhangi bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti çalışana tam olarak ödenmelidir. Ayrıca, ulusal bayram ve genel tatil gününde tatil yapmayarak çalışılması halinde ayrıca çalışılan her gün için bir günlük çıplak ücret işveren tarafından ödenmelidir. Söz konusu ödeme miktarı bireysel veya toplu iş sözleşmesi ile arttırılabilir.

Örneğin; işçinin aylık TL brüt ücret karşılığı çalıştığını varsaydığımızda; işçi 23 Nisan günü çalışma yapmaması halinde o güne ilişkin ücretini (/30= TL) tam olarak alacaktır.

Çalışma yapması halinde ise ücreti % zamlı olarak (+= TL) alacaktır.

Kanunda, çalışma süresine ilişkin herhangi bir belirlemede bulunulmadığı için ise söz konusu resmi tatil günlerinde çalışmakla birlikte çalışma süresi bir tam gün olmasa dahi çalışanın 1 günlük ücrete hak kazanması gerektiği kabul edilmektedir.

Diğer bir anlatımla, resmi tatilde çalışan işçiye söz konusu resmi tatil gününde 1 saat dahi çalışmış olsa tam günlük ücreti ödenmelidir. Çalışan, halihazırda haftalık 45 saatlik çalışma süresini doldurmuş ise resmi tatil çalışması fazla çalışma olarak kabul edilmeli ve ücreti yüzde elli artırımlı olarak hesaplanmalıdır. Bununla birlikte, özelikle resmi tatil günlerindeki kısmi çalışmalarda resmi tatildeki çalışması karşılığında hesaplanacak 1 günlük ücret ile fiili çalışma süresi dikkate alınarak hesaplanacak fazla çalışma ücreti karşılaştırılmalı ve çalışan lehine olan tutar dikkate alınmalıdır.

UBGT de serbest zaman uygulaması ve aylık ücrete dahil olup-olmadığı

Ulusal bayram günlerinde yapılan çalışmalar ekstra olduğu için, sözleşmelere bu ücretlerin ücrete dahil olduğu şeklinde konulacak hükümler yargı tarafından olumlu karşılanmamaktadır. Yine fazla çalışmada uygulanan serbest zaman uygulaması UBGT çalışma günlerine ikame olarak uygulanması Yargıtay tarafından kabul edilmemektedir.