Saç Diplerinde Iltihaplanma

Mantar ve bakteri, kafa derisine saç foliküllerinden veya zarar görmüş ciltten girdiğinde kafa derisi enfekte olabilir. Ayrıca cilt hasarı, sedef hastalığı ve egzama gibi yaygın cilt durumlarından kaynaklanabilir. Bakteriler folikülit ve bazı yaygın enfeksiyonlara neden olur. Buna iltihaplı isilik, saçkıran, mantar vb. gibi enfeksiyonları örnek olarak verebiliriz.
Belirtileri, kızarıklığa, kaşıntıya ve bazen de irine neden olmasına rağmen, enfeksiyonlar arasında değişiklik gösterir. Farklılıkları bilmek, bir bireyin doğru tedaviyi görmesine yardımcı olabilir. Özel kremler veya merhemler uygulamak veya ilaçlı bir şampuan kullanmak genellikle kafa derisi enfeksiyonlarını temizler.

1.Saçkıran

Saç derisini etkileyen saçkıran, tinea capitis olarak da bilinir ve cilt üzerinde halka şeklinde bir iz olmasına neden olan bir mantar enfeksiyonudur. Kafa derisi de dâhil olmak üzere vücudun herhangi bir bölümünü de etkileyebilir.

Kafa derisinin herhangi bir bölümünde pullu, kırmızı, saçsız yamalara neden olur, ayrıca saç derisine yayılarak birçok ayrı noktalarda ortaya çıkar. Saç derisi üzerindeki saçkıran hastalığı, çocukları yetişkinlere göre daha fazla etkilemesi muhtemeldir.
Bu enfeksiyonu başka bir kişiden, hayvandan ya da halka açık havuz gibi nemli bir ortamdan alabilir. Saçkıran riskini azaltmak için bu hastalığı olan biriyle havlu veya diğer kişisel eşyalar paylaşılmaması gerekir. Başka canlılardan bulaşma riskini azaltmak için, evcil hayvanlarla veya diğer hayvanlarla temas ettikten sonra eller dezenfekte edilmelidir. Şayet evcil hayvanının saçkıran olduğundan şüpheleniliyorsa, hasta olan hayvan tedavi için veterinere götürülmelidir.

Tedavisi: Kremler, losyonlar ve pudralar saç derisi üzerindeki saçkıran enfeksiyonunu temizlemez. Uzman bir doktor genellikle kafa derisi üzerinde saçkıran tedavisi için antifungal tabletleri reçete eder. Tedavinin olumlu sonuçlanması için hasta birey 1 ila 3 ay boyunca bu ilacı kullanması gerekebilir.

2.Folikülit

Vücutta ve saç derisinde saçlar, saç köklerinden dışarı çıkar. Bakteriler, cildin zarar görmüş saç köklerinden girerek folikülit denilen bir enfeksiyona neden olabilir ve kendi kendilerine saç derisine enfeksiyonu bulaştırarak yayabilirler. Folikülit, her saç folikülünün etrafında kırmızı bir halka oluşmasına neden olur. Bu da ağrı veya kaşıntıya neden olabilir. Bu hastalığa neden olan bazı davranışları şu şekilde sıralayabiliriz:
•Saç derisini tıraş etmek veya saç kopartmak
•Kafa derisine sıkça dokunmak
•Dar şapka veya başka başlıklar takmak
•Uzun süre sıcak, nemli bir cilde sahip olmak.
Tedavisi: Folikülit tedavisi için, cilde ılık bir bez uygulayarak kızarıklık ve kaşıntı hissi giderilebilir. Bazı durumlar da, birey enfeksiyon için ilaç alması gerekebilir, ancak genellikle kendi kendine düzelir. Enfeksiyon kapmış bir birey folikülitine neyin neden olduğu hakkında bilgi sahibi olursa, durumu daha kolay önleyebilir ve tedavi edebilir. Örneğin, yakın zamanda saçlarını tıraş ettirdiyse, bakterilerin cilde girmesini önlemek için ekstra bir çaba göstermesi gerekecektir. Bu çaba, daha sık yıkama veya başlığı daha sık değiştirmeyi içerebilir.

3.İmpetigo

İmpetigo, çocukları sık sık etkileyen bir cilt enfeksiyonudur. Ayrıca bulaşıcı bir bakteriyel enfeksiyondur. Staphylococcus bakterileri; ciltte yaşar ve çoğunlukla zararsızdır, ancak hasarlı cilde girerse enfeksiyona neden olabilir. Streptococcus adlı başka bir bakteri de impetigoya neden olabilir. Bu bakteri insandan insana cilt teması, nesnelere dokunma, hapşırma veya öksürme yoluyla geçebilir. İmpetigo; en çok yüzü, özellikle burun ve ağzın etrafındaki alanı etkiler, ancak ciltte oluşan bir yarıktan vücudun herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Bu da genellikle kafa derisini içerir. İmpetigo, bulaşmış bölgeden vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir.
İmpetigo, ciltte kırmızı yaralara neden olarak sarı ve kahverengi bir kabuk oluşturur. Ayrıca, çatlayan ve yaralanan büyük, sıvı dolu kabarcıklara da neden olabilir. Bu yaralar veya kabarcıklar sıklıkla kaşınır ve ağrıya neden olabilir. İmpetigo çok bulaşıcıdır ve bir kişi yaraları okuldan ya da işten uzak kalarak, sık sık ellerini yıkayarak veya bir bandajla kabarcıkları kapatarak enfeksiyonu bir başkasına geçirmekten kaçınmalıdır.
Tedavisi: Uzman bir doktor İmpetigo tedavisi için bir antibiyotik krem reçete edebilir. Birey bu kremi doğrudan cildin etkilenen bölgelerine uygulamalıdır. İmpetigo belirtileri yaklaşık bir hafta içinde temizlenmelidir. Bazen bu hastalığa maruz kalan birey antibiyotik tablet kullanması gerekebilir. Doktor nadir durumlarda antibiyotik enjeksiyonları önerebilir.

4.Mantar Enfeksiyonları

Nadir durumlarda birey, çevrede bulunan bir mantarın neden olduğu kafa derisinde bir mantar enfeksiyonu gelişebilir. Örnek olarak, toprakta bulunan mantarların neden olduğu nadir bir enfeksiyon olan mukorikozdur. Mantar vücuda, kesik veya çatlak cilt yoluyla girebilir. Mantarın belirtiler arasında şunları sıralayabiliriz:
•Ciltte kabarcıklar veya ülser
•Kırmızılık
•Ağrı
•Enfeksiyon etrafındaki sıcaklık
Bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde mantar enfeksiyonu gelişme riski daha yüksektir. Bireyler kesik veya çatlak cildi temiz ve kapalı tutarak mantar enfeksiyonu riski azaltabilir. Bu özellikle toprakla veya çevresinde çalışırken önemlidir.
Tedavisi: Doktor genellikle mantar enfeksiyonlarını antifungal ilaçlarla tedavi eder. Ayrıca ciddi durumlarda, antifungalleri kana enjekte edebilirler.

5.Seboreik Dermatit

Seboreik dermatit, yaygın cilt hastalığıdır, kuru ve pullanan bir cilde neden olurken ayrıca kızarıklığa ve kaşıntıya da neden olabilir. Bebeğin kafa derisinde gelişen beşik kapak seboreik bir dermatit şeklidir. Yetişkinlerde ise seboreik dermatit en sık kepek nedenidir.
Tedavisi: Beşik kapağı genellikle kendiliğinden kaybolur. Doktor tarafından bir tedavi öngörülürse genellikle bebeğin kafa derisinin şampuanlanması, yumuşak olduğundan hafifçe bastırmadan ovalama veya kafa derisine ilaç vermeyi içerir. Kepek için, hafif bir kepek şampuanı kullanmak ve ciltteki pulları hafifçe çıkarmak yardımcı olabilir. Eğer durum ağır ise veya bir kişinin günlük yaşamının önüne geçerse, hasta bireyler bir doktora görünmesinde fayda vardır. Doktor kısa süreli tedavi için, kafa derisine uygulanacak ilaç verebilir veya kafa derisindeki cildi güçlendirmek için onarım kremleri önerebilir.

6.Sedef Hastalığı

Sedef hastalığı, bağışıklık sisteminde ki bir problemin neden olduğu uzun süreli bir cilt rahatsızlığıdır. Tahminlere göre, sedef hastalığı olan kişilerin yaklaşık yarısında hastalık kafa derisi üzerinde oluşmaktadır. Cilt lekeleri daha kalın, kırmızı renkli ve gri pullu olabilir.
Tedavisi: Bireyler topikal cilt kremleri, ışık tedavisi ve ağız yoluyla alınan ilaçlar kullanarak sedef hastalığını tedavi edebilirler. Cilt yaralanması, stres ve sigara içme gibi sedef rahatsızlıklarından kaçınmak, sedef hastalığının belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilir.

7.Liken Planus

Liken planus ciltte parlak, kırmızı mor plaklara neden olan bir cilt hastalığıdır. Kafa derisinde liken planus gelişimi nadirdir. Bununla birlikte, kafa derisinde gelişirse, genellikle şu belirtiler görülür:
•Bölgede saç seyrelmesi
•Kırmızılık
•Cilt tahrişi
•Kırmızı-mor yumrular oluşur.
Tedavisi: Liken planusa neyin neden olduğu belli değildir. Bu durum genellikle tedavi olmadan geçer. Bununla birlikte, topikal kremler ve antihistaminikler rahatsız edici semptomları hafifletebilir. Doktor kortikosteroid hapları veya iğneleri, retinoik asit kremleri veya ışık tedavisi önerebilir.

8.Skleroderma

Skleroderma, vücudun çok fazla kollajen yapmasına neden olan bir durumdur. Bu, cildi normalden daha sert ve daha sıkı yapar. Bu nadir hastalığa neyin neden olduğu henüz belli değildir, ancak bağışıklık sistemi ile bağlantıları olabilir. Kalın derinin altındaki doku genellikle kaybolur, kafa derisi veya yüzünde bir çizgi kalır. Kafa derisini etkileyen skleroderma, Fransız darbe terimidir. Bu, kılıcı denilen belirli bir kılıç türüyle yapılan işaretlere benzeyen daha kalın cilt çizgilerini ifade eder.
Tedavisi
Tedavi, cildin orijinal görünümünü geri kazanmak için ışık tedavisi, ilaçlar veya dolgu maddeleri içerebilir. Kafa derisi enfeksiyonları rahatsız edici olabilir, ancak tedavi genellikle basittir. Semptomlar ortaya çıkar çıkmaz doktora veya dermatoloğa gitmek, hızlı teşhis ve tedaviye yardımcı olabilir.

Kaynakça:

• aad.org
• medlineplus.gov
• cdc.gov

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Folikülit (Kıl Kökü İltihabı)

Folikülit kıl kökünün iltihabıdır. Vücudun kıl barındıran herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Kılı çevreleyen ağrılı ve irinli şişlik olarak görülür. Sıklıkla kendiliğinden ya da basit bir tedavi ile iyileşir. Sık görülen bir deri hastalığıdır. Kıl kökünün sürtünme ya da basıya bağlı olarak hasarlanması sonrasında o bölgede mikroorganizmaların çoğalarak iltihap oluşturmalarına bağlı gelişir. En sık boyun, kasıklar, sakal bölgesi ve genital bölgede görülür. Sıklıkla etken bakterilerdir, bununla birlikte mantarlar ve virüsler de folikülit yapabilir.

Folikülit Belirtileri Nelerdir?

Kılı çevreleyen ağrılı, irinli ve kırmızı şişlik olarak görülür. Kaşıntı ve hassasiyet eşlik edebilir. İlerleyen günlerde irinli şişliğin açılması ile kabuklanma gözlenebilir. Kıl kökünden derine ilerleyen folikülit, fronkül (çıban) adını alır. İltihap derinleştikçe şişlik ve hassasiyet artar.

Folikülit Nedenleri Nelerdir?

Folikülite en sık neden olan mikroorganizma stafilokok isimli bakteridir. Bunun dışında virüsler, mantarlar ve parazitler de folikülit etkeni olabilmektedir. Kılın deri yüzeyine çıkamadan geriye dönerek içeriye uzaması durumuna kıl dönmesi denilir ve herhangi bir mikroorganizma olmaksızın bu durumda da iltihap gelişebilmektedir.

Folikülit Gelişimini Kolaylaştıran Durumlar Nelerdir?

Folikülit oluşumunu kolaylaştıran faktörler şunlardır;

• Sıcak ve terleme,
• Şişmanlık,
• Derinin sıkıca örtülmesi,
• Traş olma (özellikle yakın ve tahriş edici traş)
• Sürtünmeye neden olan, terin buharlaşmasına engel olan dar giysiler,
• Bulaşıcı hastalıklara karşı olan vücut direncini azaltan bazı hastalıkların varlığı (şeker hastalığı, lösemi, AIDS gibi)
• Ergenlik sivilcesi ya da ekzema gibi bir deri hastalığının varlığı,
• Deri bütünlüğünü bozan zedelenmeler (sıyrıklar, ameliyat yeri kesisi, diğer kesiler)
• Bazı ilaçların uzun süreli kullanımı (kortikosteroidler ve antibiyotikler)
• Temiz olmayan küvette yapılan sıcak banyodur.

Folikülit Tanısı Nasıl Konulur?

Genellikle deri muayenesi tanı koymak için yeterlidir. Bazen mikroorganizmanın tespiti ve hangi ilaçların etkili olacağını anlamaya yönelik kültür antibiyogram adı verilen inceleme yapılması gerekebilir. Bu amaçla irin dolu kesecik içeriğinden örnek alıp laboratuvarda inceleme yapılır.

Folikülit Nasıl Tedavi Edilir?

• Folikülitin oluşumunu kolaylaştıran durumlar ortadan kaldırılmalıdır. (Kilo vermek, aşırı terlemeye neden olan ortamlardan kaçınmak, gevşek ve terin geçmesine izin veren giysiler giymek, traş olmamak ya da elektrikli traş makinası kullanmak gibi)
• Folikülitli olan deri bölgesi nazikçe uygulanacak temizleyiciler ile temiz tutulmalıdır.
• Folikülit hasta tarafından sıkılıp içeriği boşaltılmaya çalışılmamalıdır. Bu çok riskli olup mikrobun tüm vücuda yayılmasına ve belirgin nedbe oluşumuna yol açabilir.
• Hafif olgularda o bölgeye uygulanacak sıcak kompresler ile birkaç gün içerisinde iyileşme olacaktır.
• Daha şiddetli, sayıca çok ya da ilerlemiş folikülitlerin tedavisinde doktorunuzun reçeteleyeceği antibiyotik sürülerek ya da ağızdan önerildiği süre ve şekilde kullanılmalıdır.
• Fronkül ve karbonkül gibi ilerlemiş olgularda biriken cerahatin akıtılması için folikülit üzerinde kesi yapılması şeklinde küçük bir cerrahi işlem gerekebilir.