Safran otu; tıbbi amaçlarla kullanılan dünyanın en eski bitkilerinden biridir. Günümüzde “dünyanın en pahalı baharatı” olarak kabul ediliyor.
Safran, tarihte çok eski uygarlıkların kullandığı geleneksel şifalı bir bitkidir. Baharat ve çay formu yaygın olarak kullanılır. Hasat işlemlerinin zorluğu sebebiyle kilogramının fiyatı 10 bin doları aşabilmektedir. Yarım kilogram safran için futbol sahası büyüklüğündeki bir alanda yetiştirilen bitkinin hasat edilmesi gerekir. Bu kadar zor elde edilen, bu kadar değerli, şifalı ve faydalı bir bitkinin elbette ki çok daha önemli özellikleri var!
Safranın bilimsel adı “Crocus sativus” şeklindedir. “Süsengiller” (Iridaceae) familyasından bir bitkidir. Çiğdem (Crocus) cinsinden soğanlı kültür bitkisi türüdür.
Safran, bitkinin çiçeklerinin içindeki “tepecik” (stigma) adı verilen tel şeklindeki, kırmızımsı, ince püsküllerden elde edilir. Adını da bu tepeciklerden alır. Yani bu püsküllere “safran” adı verilir. “Tepecik”, bitkinin en önemli ve en değerli kısmıdır. Bu bölüm, dişi organın ucundadır ve viyole tonlarında, kızılımsı renktedir. “Tepecik” üç parçadan oluşur. Çiçeğin iç kanalı boyunca uzanır.
Mor renkli çiçeklerde en fazla dört yaprak bulunur. Sapları ve erkek organı (stamen) sarı renktedir. Yaprakları (corolla), şeritimsi şekildedir. Üreme organı da soğan bölümüdür. Yaklaşık 4 ila 5 santimetre çapında ve küçük kahverengi yuvarlar şeklindeki soğanlar, hasır şeklinde paralel lifçiklerden oluşur.
Safran, çok yıllık bir bitkidir. doğrudan güçlü güneş ışığı alan bölgeleri sever. Gün ışığı alan yamaçlar bu bitki için elverişli yerlerdir. Gölgelerden hoşlanmaz. Çiçekleri sonbaharda açar.
Safran bitkisi kısırdır, çiçekleri tohum üretemez. Doğal yaşamda kendi başına bulunmaz. Çiçeğin üremesi insanlar tarafından sağlanır. Bitkinin yetişebilmesi için toprak altında kalan üreme organı soğanlar çıkarılarak, bölünür ve ayrılır. Daha sonra tekrar dikilir. Sadece bir mevsim yaşayan soğan, bölünerek 10 adet soğancık elde edilir. Küçük soğancıklardan yeni bitkiler yetişir.
Safranın boyu 20 ile 40 santimetre uzayabilir. Sonbahardaki hasattan sonra çiçekleri kurutulur. Çiçekleri, hasat mevsiminde sabahın ilk saatlerinde tek tek elle toplanır. Bunun sebebi; güneş yükseldikçe çiçeklerin kapanmasıdır. Çiçekler toplandıktan sonra içindeki tepecikler elle ayıklanarak, güneşte kurumaya bırakılır.
Anavatanı Güneybatı Asya’dır. Tarihte ilk olarak Yunanistan’da yetiştirilmiştir. Yaygın olarak İran, İspanya, Hindistan, Yunanistan, Azerbaycan, Fas ve İtalya’da üretilmektedir. Türkiye’de Kastamonu’nun Safranbolu ilçesinde ve Şanlıurfa Harran Ovası’nda yetiştirilmektedir.
Yaklaşık 80 türü bulunan safranın keskin ve samansı bir tadı, aromatik özel bir kokusu vardır.
Safran, antik çağlardan beri çeşitli ağrılar, sindirim sorunları ve yüksek tansiyona karşı kullanılmaktadır. Safranla ilgili son yıllarda yapılan araştırmalarda faydalarına ilişkin yeni sonuçlar elde edilmiştir.
Bitkinin içeriğinde “pikrokrosin”, “krosin” ve “safranal” gibi önemli bileşikler bulunur. Bu bileşiklerle birlikte insan sağlığı için faydalı vitamin ve mineraller barındıran safranın; antioksidan, afrodizyak, antidepresan, antihiperatif, antikanser ve antitussif etkileri gözlenmiştir. Çeşitli hastalıklar üzerindeki etkilerinden dolayı bazı ilaçlarda safran bileşenlerinden faydalanılmaktadır.
Benzersiz bir tada ve lezzete sahip olan safran, özellikle sindirim düzenleyici ve iştah açıcı özelliklerinden ötürü yaygın olarak kullanılır. Astım, bronşit ve sinir hastalıklarında tavsiye edilir.
Safranın potansiyel faydalarına göz atalım;
Safranın diğer potansiyel faydalarına da göz atalım;
Safran; diğer birçok bitkide olduğu gibi fazla dozlarda kullanıldığında sağlığa zararlı olabilen bir bitkidir. Normal dozlarda, 6 hafta boyunca ağız yoluyla tüketilmesi birçok insan için güvenli kabul edilir.
Bunun yanında aşırı dozlarda tüketimi sonucu;
Günümüzde safran hem yemeklerde bir baharat hem de çeşitli sağlık koşulları için ideal bir bitkisel tedavi alternatifidir. Özellikle baharat ve çay formlarında kullanımı yaygındır. Ekstrakt (özüt), yağ, toz ve tel halinde kullanılabilir. Çeşitli formları gıda, tekstil ve ilaç endüstrisi başta olmak üzere birçok alanda değerli bir katkıdır.
Safranın çiçeği, çiçeklerinin içindeki tepecikleri bitkiye bağlayan yaprak sapı da dâhil olmak üzere erkek organları kurutularak gıda boyası ve tatlandırıcı olarak kullanılır. Ayrıca kumaş boyası, parfüm bileşeni olarak da kullanılabilmektedir.
Safran; baharatlı, keskin ve hafif acı bir tada sahiptir. Yemeklere renk ve lezzet katmak için tercih edilir. Son derece lezzetli ve aromatiktir. Tepecikler; pirinç yemeklerinin yanı sıra sebze, et, deniz ürünleri ve kümes hayvanları yemekleri ile hamur işlerinde özel bir katkıdır. Kullanıldığı yemeklere keskin ve şifalı bir tat; sarı-turuncu bir renk katar.
Sentetik gıda katkıları için ideal bir alternatiftir. Sirkelere sarımsak ve kekikle birlikte eklenebilir. Tereyağlı kek, hamur işleri ve kurabiyelere zengin bir aroma katar. Kakule ile birlikte kahvelere katılabilir. Bazı meyveli yoğurtlara eklenebilmektedir. Ayrıca; soslar, et suları, sıcak içecekler ve haplarda kullanılırken, masaj yağları ile birlikte topikal olarak uygulanabilir.
Safran yağı; çeşitli kokularda, bazı kozmetik ürünlerde, cilt ve saç uygulamalarında, ilaçlarda, şekerlemelerde, tatlılarda ve likörlerde önemli bir bileşendir.
Diğer pek çok bitki ve baharat gibi safran da çay olarak hazırlanabilir. Safran çayı, için kurutulmuş tepecikler sıcak suda demlenir. Ancak safranın güçlü ve acı bir tadı vardır. Bu nedenle çeşitli bitkisel çaylarla, otlarla veya baharatlarla karıştırılabilir.
Safran çayı için tarifler farklılık gösterebilir; ancak genellikle şu tarif ideal bir safran çayı için kullanılabilir;
Bir çorba kaşığı safran, yaklaşık 2 gramdır. Bu miktardaki safranın besin değeri şöyledir;
(Foto altı: Safranın toplanması ve “tepecik” bölümlerinin ayıklanması oldukça meşakkatlidir. Bu sebeple safran hasadı günlerce sürer.)
Kaynaklar
monash.pw
monash.pw
monash.pw
FacebookTwitter
Depresyon, kalp ve damar hastalıkların mucize doğal ilacı olarak görülen safran çiçeği ayrıca yüzyıllardır saray sultanlarının güzellik sırrıdır. Güneydoğu Asya ülkelerinde sıklıkla tüketilen safran çiçeği dünyanın en pahalı baharatıdır. Ancak bir tutamı bile mucizelere neden olur. Peki Safran çiçeğinin faydaları nelerdir? Safran çiçeği çayı ne işe yarar?
Dünyanın en pahalı ama bir o kadarda şifalı çiçeği safranın sağlığımıza birçok faydası vardır. Kurutularak tüketilen bu bitki yüzyıllardır alternatif tıpta kullanılmıştır. Osmanlı dönemindeki kadınların güzellik amaçlı kullandıkları bu bitkiye aynı zamanda kraliçe çiçek denir. Süsengiller ailesine ait olan safran diğer çiçeklerin aksine sonbaharda açıyor. Soğanlı bir cinsi olan safran kurutulup baharat olarak kullanılırdı. Mor yaprakları olan çiçek gıda boyası ve tatlandırıcı olarak da tüketilir. İspanya'da üretilmeye başlayan safran çiçeği, Fransa, İtalya, İran ve Türkiye'de de yetiştiriciliği yapılıyor. Ancak safranın anavatanı Güneybatı Asya topraklarıdır. Yaz aylarında toprak altında yetişen bitki sonbahara aylarında toprak üstüne doğru çıkıyor. İçeriğinde boya verici maddeler olan safranın üreticiliği bu yüzden önemlidir. Yağmur artıkça toprak altından çıkma sayısı artar. Uçucu yağ içeren safran geleneksel tedavi yönteminde kullanılan güçlü bir doğal çiçektir.
SAFRAN ÇİÇEĞİNİN FAYDALARI NELERDİR
SAFRAN ÇİÇEĞİNİN FAYDALARI NELERDİR?
- Tüketilen besinler çevresel etki ve sağlıksız yaşam tarzı gün geçtikçekanser hastalıklarına yakalanma riskin i artırır. Ancak safran çiçeği içerdiği antikanseroen maddeler bağışıklıktaki antikorları artırarak hücrelerin mutasyona uğramasını önler. Aynı zamanda sinir sistemini yeiler.
- Yapılan araştırmalarda safran çiçeğini düzenli tüketen kişilerin kilo verdikleri gözlemlenmiştir. Aynı zamanda obeziteyi engelleyen en etkili alternatif bitkilerden biri olan safra kesesi antioksidan maddeler sayesinde vücudu yağlanmaya neden olan bakterilerden arındırır.
SAFRANIN KARACİĞERE FAYDALARI
- Bazı besinlerin ve duygu durumlarının ortaya çıkardığı sinir hastalıklarına da iyi gelen bu çiçek günde bir bardak çay olarak tüketildiğinde hem iştah açar hem de stresi azaltır.
-Karaciğerde bazı besin ve diş faktörlerden kaynaklı ortaya çıkan yağlanmayı tedavi eder. Bu durum aynı zamanda cilt hastalıklarına da iyi gelir. Karaciğer kaynaklı yaşanan; sivilce ve akne gibi problemlerin yaşanma ihtimalini neredeyse sıfırlar. Bunun yanı sıra gram safran çiçeğini, bir diş sarımsağı ve 3 yemek kaşığı zeytin yağını iyice ezin daha sonra bu karışımı temiz yüzünüze sürün. 30 dakika bekledikten sonra ılık su ile durulayınız. Bu karışım ciltteki yağlanmayı engeller ve gözenekleri sıkılaştırır.
SAFRANIN CİLDE FAYDASI
-Yaş ilerledikçe gözümüzdeki sarı nokta da güçsüzleşir. Bu da görme bozukluklarına neden olur. Ancak haftada bir de olsa düzenli tüketilen safran çayı göz rahatsızlıkalrı riskini azaltır.
- Karaciğeri temizlediği gibi kandaki zararlı hücreleri de temizleyerek damar tıkanıklığı riskini azaltır. Safran çiçeği kalp kaslarını kuvvetlendirerek kalp hastalıklarına yakalanma oranını düşürür.
SAFRAN ÇAYI NASIL YAPILIR
SAFRAN ÇAYI NASIL YAPILIR?
Kaynatılmış suyun içerisine gram kurtulmuş safranı ekleyin 30 dakika boyunca bekleyin. Daha sonra süzgeçten geçirip tüketebilirsiniz. İçeriğine rafine şeker kullanılmamalı. Ayrıca toz halde yemeklerde kullanılabilir.
SAFRANIN YAN ETKİLERİ NELERDİR?
Gebelik döneminde kullanılması uygun değildir. Çünkü safran aşırı kanamaya neden olur. Ayrıca ilaçlardan hemen sonra ya da önce de alınmaz. Aksi halde zehirlenmeye neden olabilir. Yapılan bazı kısım araştırmalara astım hastalarının tüketilmesi tavsiye edilmez. Aşırı tüketildiğinde kalp ve damar hastalıklarına fayda sağlayan safran, olumsuz sonuçlar doğurabilir.
safran besin değeri
Karabük’ün Safranbolu ilçesi tarihiyle tüm dünyaya nam salmış bir yer. Turistlerin en çok uğrak noktası olan Safranbolu, ülke turizmine büyük katkı sağlıyor. Turizme yaptığı bu katkıların yanı sıra bu toprakların çok özel bir sırrı da bulunuyor. Birçok derde dava olan safran çiçeği burada yetişiyor.
Birbirinden farklı birçok sektörde kullanılan Safran çiçeğinin çok ilginç bir özelliği bulunuyor. 1 gram safran otu tonlarca suyu rahatlıkla renklendirebiliyor. Latince Crocus Sativus olarak adlandırılan Safran çiçeği, süsengiller familyasının Liliopsida sınıfına ait bir çiçek. Zaferan ve Saffron olarak da adlandırılan Safran çiçeği, sonbahar aylarında açıyor ve olgunlaşınca boyu 20–30 cm oluyor.
Safran çiçeğinin tepeciklerinden elde edilen baharat çok kıymetlidir. 39 dönümlük bir alandan ortalama kilo ürün elde edilir. Meşakkatli bir uğraş gerektiren safran baharatı yüksek fiyatlara satılır. Bu nedenle şu an dünyanın en pahalı bitkileri arasında yer alır.
Anavatanı Güneybatı Asya olan Safran çiçeği, Avrupa’da da İspanya başta olmak üzere dört farklı ülkede yetiştirilebiliyor. Birbirinden mucizevi yararları olan bu çiçek, içerik olarak oldukça zengin ve kullanıldığı her alanda da çok büyük verim sağlıyor.
Safran çiçeğinin tepeciklerinden elde edilen tozlar, kimyasal ve kozmetik sanayisinde renklendirici, yemeklerde baharat, parfüm sanayisinde de koku için kullanılıyor. Ayrıca ilaç sanayisinde kullanılan Safran çiçeği, tümör ve alzheimer gibi önemli hastalıkların yaşanma riskini azaltıyor.
Tıp dünyasının “mucizevi şifa kaynağı” olarak nitelendirilen safran çiçeği, ilaç sanayisinin vazgeçilmez hammaddelerinden biri. Çağımızın en büyük sorunu olan kanser hastalığına karşı sağladığı yararlarla da biliniyor. Kalp, böbrek, karaciğer gibi hayati önem taşıyan organların hastalıkları için üretilen ilaçlarda da kullanılıyor.
Safran çiçeği ve baharatı yaraların iyileşmesini de hızlandırıyor. Böbreklerdeki taşların dökmesine, iştahın açılmasına, hafızanın ve sinir sisteminin güçlenmesine, öksürük ve nefes darlığı yaratan akciğer hastalıklarının tedavisinde de katkı sağlıyor. Aynı zamanda vücuda kuvvet vererek bağışıklığı da güçlendiriyor.
Sağlığa büyük bir katkı sağlayan Safran çiçeği, sağlıklı beslenmenin de en iyi formülü. Yemeklerinize katabileceğiniz safran çiçeğinden yapılan toz baharat, hem sağlığınızı koruyor hem de damak zevkinize hitap ediyor. Çorbalardan tutun da balık yemeklerine kadar her yemeğe katılan bu baharatla mükemmel lezzetler elde edebilirsiniz. Ayrıca meşhur Safranbolu lokumlarında da kullanılan safran çiçeğinden şifalı bitkisel çayda yapılabiliyor.
Safran çiçeği yoğun bir koku özelliğine sahiptir. Bu neden parfüm sanayisinin yoğunlukta kullanılır. Safran çiçeği, hem kalıcı olmasıyla hem de bambaşka bir kokusuyla çok fazla tercih edilir. Safran çiçeğinin kolonya ve parfümlerini buram buram tarih kokan Safranbolu eski çarşıda bulabilirsiniz.
Safran çiçeği çok ilginç bir özelliğe sahip. İçeriğindeki yoğun tat ve yoğun kokunun yanı sıra yoğun bir doğal renklendirici özelliğine sahip. Kendi ağırlığının bin katı kadar suyu renklendirebilen safran çiçeği, kimyasal ve kozmetik sanayisinin en önemli hammaddesidir. Salgıladığı doğal sarı rengiyle kimyasal sanayide kaliteli ürünlerin yapılmasını sağlar.
Bu kadar mucizevi özellikleri olan Safran çiçeğinin zararı da büyüktür. Kullanım miktarı aşıldığı takdirde zehirleyici bir etki yapar ve bu ölümle de sonuçlanabilir. Özellikle böbreklere ciddi zararları vardır. İç kanamaya da sebep olur. Rahim kaslarını uyararak adet söktürücü etkiye sahip olduğundan hamile kadınların kullanmaması gerekir. Uzmanlar günlük safran kullanımı miktarının kesinlikle 1 gramı geçmemesi gerektiğini belirtir.
1 kilo safran fiyatı ne kadar?
Safran fiyatı satılan yere ve kilosuna göre farklılık göstermektedir. Safran çok zor elde edilen bir baharat olduğu için fiyatı bir hayli yüksektir. Öyle ki kilo ile değil genelde gram ile satılır ve gram şeklinde daha çok tercih edilir. Safranın kilo fiyatı 10 bin liranın üzerindedir.
Safran çiçeği Türkiye'de nerede yetişir?
Safran Türkiye'de Karabük'ün Safranbolu ilçesinde bulunan Aşağıgüney, Yörükköyü, Geren ve Davutobası köylerinde yetişmektedir. 5 dekarlık bir alanda yetişen safran çiçeğinden az miktarda safran baharatı elde edilebilir. Yetiştiriciliği az ve üreticiliği meşakkatli olduğu için fiyatı fazladır ve çok değerlidir.
Safran bitkisi kaç ayda yetişir?
Safran çiçeği 1 ayda yetişebilen bir bitkidir. Ekim ile Kasım ayrı arasında çiçek açmaktadır. Hasadı ise 20 gün sürmektedir. İki yılda bir hasat sonrası çiçek soğanları sökülür ve yerine yeniden safran çiçekleri ekilir. Her dönümden ortalama ile gram ürün alınmaktadır. Yıllar geçtikçe dönüm başına daha fazla ürün alınabilir.
Safranı kimler kullanamaz?
Safran tüketiminde dikkatli olunması gereken bir baharattır. Günlük 1 çay kaşığından fazla tüketmemek gerekir. Çünkü alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Alerjik kişilerin, böbrek hastalarının ve hamilelerin kullanmaması gereken bir baharattır. Şifa amacıyla bile tüketilecekse tüketim miktarını aşmamak çok önemlidir. Çok tüketimi ölümcül sorunları da ortaya çıkarabilir.
Safran zehirli mi?
Safran belli bir miktar tüketildiğinde zehirli değildir ancak tüketiminin 1 çay kaşığını aşması halinde zehirli olabilir. Çünkü alerjik reaksiyonlara sebep olan bir baharattır. Zehirleyici özelliği bulunur, çok tüketildiğinde vücudu zehirleyerek ölüme sebebiyet verebilir.