Antidepresanlar ağırlıklı olarak depresyon tedavisinde kullanılan, etken maddelerine göre farklı türlere ayrılan ilaçlardır. Antidepresan tedavisinde amaç depresyon nedeniyle oluşan mutsuzluk, bitkinlik, tükenmişlik, huzursuzluk sorunlarını kalıcı şekilde sonlandırmaktır. Bu sayede kişinin kaygıları azalır, bitkinliği, tükenmişliği, isteksizliği, huzursuzluğu ortadan kalkar ve depresyon öncesi daha dengeli olan ruh durumuna geri dönebilir.
Antidepresanların özellikle orta ve şiddetli depresyonu olan kişilerde etkili olduğu düşünülmekle birlikte, belirli durumların (geçmişte daha orta-ağır depresyon öyküsü, kaygı bozukluğu veya ağrı bozukluğu birlikteliği gibi) varlığında hafif seviyedeki depresyonda da kullanılabilir.
Antidepresan kullanımına paralel olarak psikoterapi alırsanız olumlu sonuçları daha hızlı elde edebilirsiniz. Antidepresanla birlikte devam eden psikoterapinin bir başka faydası ise depresyonunuzun tekrar etme riskinin azalacak olmasıdır.
Peki antidepresanlar depresyona karşı nasıl faydalı olur? Beynimizde sinir hücrelerinin sinyalleri iletmek için bazı kimyasallardan yararlanır ve bu kimyasallara genel olarak nörotransmiterler denilir. Bu kimyasalların, aralarında serotonin, dopaminin de bulunduğu bazıları duygu dururumuzu etkileyen özelliktedir. Depresyonun nedeni ise bu nörotransmiterlerin düzgün çalışmamasından kaynaklanır. Antidepresan kullanımı ile duygu durumumuzu etkileyen kimyasalların daha etkin ve dengeli bir şekilde kullanılması hedeflenir. Nörotransmiterlerin seviyesi attıkça depresyonun etkileri de ortadan kalkar.
Bu nörotransmiterlerin bazıları şu işlevleri etkiler:
Dopamin: Karar vermede, motivasyonda, uyarılmada ve zevk ve ödül sinyallerinde merkezi bir rol oynar.
Norepinefrin: Uyanıklığı ve motor işlevi etkiler ve strese yanıt olarak kan basıncını ve kalp atış hızını düzenlemeye yardımcı olur.
Serotonin: Ruh halini, iştahı, uykuyu, hafızayı, sosyal davranışı ve cinsel isteği düzenler.
Antidepresanlar genellikle orta ila şiddetli depresyon tedavisinde etkilidir.
Tahminler, antidepresanların tipik olarak depresif semptomları yaklaşık yüzde 67 oranında azalttığını göstermektedir.
Bir çalışmada, uzun süreli olarak antidepresan alan kişilerin yüzde 89'undan fazlası, ilaçlarının semptomlarını iyileştirdiğini bildirdi.
Birçok farklı antidepresan türü vardır. Antidepsesan ilaçlar genellikle yeni nesil ve eski nesil olarak iki gruba ayrılır. Yeni nesil antidepresanların avantajı eski nesil antidepresanlara göre daha az yan etkiye sahip olmalarıdır. Üstelik etki gücü açısından da bir dezavantajları bulunmamaktadır. Yeni nesil antidepresanlar, eski nesil ilaçlara göre daha farklı türlerdeki depresyon ve kaygı sorunlarına yardımcı olabilmektedir.
Yeni nesil antidepresanlar sıklıkla üç grupta toplanır. Bunlar; SSRI’lar, SNRI’lar ve bu iki gruba uymayan atipik antidepresanlardır.
Her antidepresan her insan üzerinde farklı tedavi sonuçları gösterebilir. Kimisi kullandığı antidepresandan fayda görmezken aynı sorun için aynı antidepresanı kullanan bir başkası bu ilaçtan fayda görebilir. Bu nedenle doktorunuz, kullandığınız antidepresanı, uygun süre ve yeterli dozda kullanmanıza rağmen etki göstermemesi halinde başka bir ilaçla değiştirebilir.
Antidepresanlar depresyon tedavisinin yanı sıra aşağıdaki durumlar için de önerebilir;
Bazı nörotranmiterler, sinirler tarafından iletilen ağrı bildirimlerini etkileyebileceği için antidepresan ilaçlar uzun süreli kimi kronik ağrı türlerinin etkisini gidermek için de kullanılabilir.
Antidepresanlar genellikle tablet formunda üretilir ve sıklıkla günlük olarak içilir. Başlangıç dozunuzu doktorunuz belirler. Bir ya da iki hafta başlangıç dozunun kullanılmasının ardından doktorunuz ihtiyacınıza göre ilacın dozunu artırır. İlacın etkisini 4-8 hafta arasında göstermesi beklenir. İlk birkaç hafta ya da birkaç ay içerisinde semptomların hafiflemesi ya da depresyonun ortadan kalkması beklenir. Bu süre boyunca sabırlı olarak ilacın kullanımında vazgeçilmemesi gerekir. Antidepresan tedavileri sıklıkla 6 ay ile 1 yıl arasında sürer.
Doktorunuz, sorunlarınızla daha kolay başa çıkabilmeniz için kulandığınız antidepresanla paralel olarak bir süre psikoterapi almanızı ya da yanına ek bir ilaç daha almanızı önerebilir.
Bazı insanlar için antidepresan kullanım süresi 1 yılı da geçebilir. Özellikle kişi iki veya daha fazla kez depresyon yaşadıysa ya da aile içinde başka depresyon yaşayanlar da varsa 1 yıldan fazla antidepresan kullanımı gerekebilir. Uzun kullanımın amacı rahatsızlığın tekrar etmesini önlemektir. Depresyonun kronikleşmesi (yaşam boyu devam etmesi) durumunda hastaların ömür boyu antidepresan kullanması da önerilebilir.
Diğer ilaç kullanımlarında olduğu gibi antidepresan kullanımı sürecinde de bazı yan etkiler görülebilir. Bu yan etkiler kullanılan antidepresanın türüne göre farklılıklar gösterebilir. Antidepresanların yan etkileri daha çok ilk birkaç hafta içerisinde görülür.
Antidepresan kullanımında öne çıkan yan etkiler şunlardır…
Yan etkiler antidepresan kullanan kişilerin bazılarında görülür ve genellikle hafif yan etkilerdir. Bu etkiler kullanılan ilacın türüne, kullanılan dozaja bağlı olarak değişebilir. Yan etkiler zaman içerisinde vücudunuz ilaca alıştıkça büyük oranda iyileşecektir. Yeni nesil antidepresanlar uzun dönem yan etkiler açısından oldukça güvenlidir. Yan etkilerin zamanla geçmemesi halinde doktorunuz ilacınızı değiştirme yoluna gidebilir.
Hamilelik ya da emzirme dönemleri anne ve bebek açısından kritik önemdeki dönemlerdir. Bu dönemlerde psikolojik sorunlar sık görülür ve psikoterapi yeterli gelmezse antidepresan kullanımı gündeme gelebilir. Depresyon ve diğer psikiyatrik bozuklukların anne ve bebek üzerinde ciddi sorunlar yaratabileceği de bilinmektedir. Bu noktada karar, riskler ve faydaların arasındaki denge gözetilerek verilir. Genel olarak hamilelik döneminde antidepresan kullanımın bebek sağlığında sorun yaşatma ihtimali oldukça düşüktür. Ancak bazı antidepresan türlerinin hamilelik sırasında kullanımı önerilmez. Bu nedenle hamilelik döneminde ruh sağlığınız ile ilgili sorunlar yaşarsanız ilaç kullanıp kullanmayacağınıza doktorunuzla birlikte karar vermelisiniz.
Antidepresan ilaçlar aniden bırakılmaması gereken ilaçlardır. Bu ilaçların doktor kontrolünde azaltılarak bırakılması gerekir. Antidepresanlar sıklıkla 4 hafta süresince azaltılarak bırakılır. Bazı ilaçlarda bu süre daha da uzun tutulabilir. Antidepresanı aniden bırakmanız halinde yaşadığınız sağlık sorunu yeniden ortaya çıkabilir. Antidepresanların aniden bırakılması bazı yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bu yoksunluk belirtilerini şöyle sıralayabiliriz:
Saydığımız bu sorunları doktor kontrolünde antidepresan bırakma sürecinde yaşarsanız doktorunuzu mutlaka bilgilendirin. Bırakmayla bağlantılı yoksunluk belirtileri sıklıkla 1-2 hafta sürer ancak daha uzun zamana yayıldığı da görülebilir.
Arada bir üzgün, umutsuz bitkin hissetmek hayatın olağan bir parçasıdır. Ancak sık sık bu hisleri yaşamak depresyon belirtisi olabilir. İşte depresyondan şüphelenmenizi gerekebilecek belirtiler…
Daha öne sizi mutlu eden bisiklete binmek, yürüyüş yapmak, sinemaya gitmek, enstrüman çalmak gibi aktivitelere karşı isteksizlik.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
İnsanoğlunun var olduğu günden bu yana, psikolojik hastalıkların tedavisi için çeşitli yöntemler kullanıla gelmiştir. İlk çağlarda psikiyatri hastalarına büyüye mazur kalan gözü ile bakılmış ve yine büyü ile tedavi edilmeye çalışılmıştır. Daha ileriki dönemlerde ise müzik, herhangi bir işle meşguliyet, masaj yöntemi ile tedavi metotları denenmiş, sakinleştirici ilaçlar olarak kullanılan bitkilere başvurulmuştur. Günümüzde ise oldukça gelişen psikiyatri dalı ile artık daha profesyonel çözümler sağlanmıştır.
İnsanoğlu evrendeki varlıkların içerisinde en mükemmel varlık olduğu gibi bir o kadar da karmaşık bir varlıktır. Diğer varlıklardan farklı olarak; sonsuz emelleri, istek ve hayalleri vardır. İnsanlar hedeflerine ulaşma ve var oldukları hayatta varlıkları ile sahne aldıkları zamanlarda kendilerini mutsuz ve umutsuz hissetlikleri bir dönem içerisine de girebilirler. Bu dönemin kısa süreli olması gayet olası iken, ruhsal çökkünlüğün haftalar hatta aylar sürmesi ise oldukça önemli psikolojik bir sorun teşkil eder.
Depresyon çoğu insan tarafından kabul edilmeyen bir durum olsa da araştırmalar on insanda birinin hayatında bir defa depresyona girebildiğini göstermektedir. Doğru teşhis ve doğru tedavi ile depresyon tedavi edilebilir bir durumdur. Depresyon tedavisinde antidepresan ilaçlar kullanılır. Bir de durumun ağır seyrettiği, kişinin çalışma ve günlük hayat fonksiyonlarını etkileyici derecede sıkıntı ve uykusuzluğa maruz kaldığı durumlar vardır. Bu durumda kullanılan ilaçlar ise sakinleştirici ilaçlar olarak adlandırılır.
Üç temel grup olan benzodiazepinler, barbitüratlar,aldehitler en çok kullanılan ilaç grubundandır. Fakat bunlar arasında faydasına en çok başvurulan ilaç grubu ise benzodiazepinlerdir. Benzodiazepin ilaç grubu kişinin hayatının akışını önemli derecede etkileyen sıkıntı durumlarında ve ciddi uyku bozukluklarında geçici olarak kullanılır. Ancak kullanımı mutlaka doktor kontrolünde ve kısa süreli olmalıdır.
Antidepresanlar ilaçlar depresyonu tedavi amaçlı sakinleştirici etki gösteren ilaçlar olsalar da etkilerinin ortaya çıkması kısa sürede olmayıp, kullanımları da uzun süreli olabilmektedir. Sakinleştirici ilaçlar olarak anılan ilaçlar ise kısa sürede etkileri görülen, acil durumlarda kullanılan ve bağımlılık etkileri olabildiğinden mutlaka kontrollünde ve kısa süreli kullanılması gereken ilaçlardır.
Her ne kadar depresif bozuklukların giderilmesinde; günümüzde geniş tedavi alanları olan psikiyatrinin; oldukça gelişmiş olduğundan bahsetmiş olsak da, insan için kaçınılmaz sonuçlar doğuran, ağır stres ve kaygı durumları, yaşanılan ciddi travmalar, ani şoklar acil müdahale edilmesi gereken durumlar da vardır.
Birçok insan ani şok durumları nedeniyle intihana sürüklenebilmekte, karmaşık duygu durumu nedeniyle kendisine veya başkalarına ciddi zararlar verebilmektedir. Bu gibi durumların önlenebilmesi adına uzun soluklu tedaviye başlamadan önce, olası bir trajediyi önlemek adına kişinin kısa sürede sakinleştirilerek karmaşık duygu durumundan kurtarılması gereklidir. İşte sakinleştirici ilaçlar bu konuda çok önemli bir rol oynamaktadır. Bu acil müdahale ilaçları ile kişilerin kısa sürede sakinleştirilerek tedaviye hazır hale gelmeleri sağlanır.
Kidolog. com; ebeveyn ve çocuk danışmanlık platformudur. Bebeğinizin ve çocuğunuzun gelişimi için birbirinden farklı uzmanlar ile tanışmak ister misiniz? Çocuğunuzun gelişiminde bir pusula olmak isteyen alanında uzman birçok danışman ile bedensel ve ruhsal zindeliği ortaya çıkarın. Doğum öncesinde ve sonrasında sizi yalnız bırakmayacak danışmanlara ulaşmak artık çok kolay.