Sap Mm Kitap

KARGO BEDAVA

Kurumsal Fatura

Satıcı : Enineboyunaegitim

Peşin Fiyatına 3 Taksit!

Koleksiyona Ekle

Tahmini Kargoya Teslim: 2 gün içinde

• 15 gün içinde ücretsiz iade. Detaylı bilgi için tıklayın.
• Bu ürün Enineboyunaegitim tarafından gönderilecektir.
• Bu üründen en fazla 25 adet sipariş verilebilir. 25 adetin üzerindeki siparişleri Trendyol iptal etme hakkını saklı tutar.
• Kampanya fiyatından satılmak üzere 100 adetten fazla stok sunulmuştur.
• İncelemiş olduğunuz ürünün satış fiyatını satıcı belirlemektedir.
• Bir ürün, birden fazla satıcı tarafından satılabilir. Birden fazla satıcı tarafından satışa sunulan ürünlerin satıcıları ürün için belirledikleri fiyata, satıcı puanlarına, teslimat statülerine, ürünlerdeki promosyonlara, kargonun bedava olup olmamasına ve ürünlerin hızlı teslimat ile teslim edilip edilememesine, ürünlerin stok ve kategorileri bilgilerine göre sıralanmaktadır.

ÜRÜNÜN TÜM ÖZELLİKLERİ

Ürün Değerlendirmeleri

Ürün Bilgileri

Enine Boyuna Eğitim Enine Boyuna Sap Programlama Eğitim Seti (4 Süper Kitap)

• Bu üründen en fazla 25 adet sipariş verilebilir. 25 adetin üzerindeki siparişleri Trendyol iptal etme hakkını saklı tutar.
• Kampanya fiyatından satılmak üzere 100 adetten fazla stok sunulmuştur.
• İncelemiş olduğunuz ürünün satış fiyatını satıcı belirlemektedir.
• Bir ürün, birden fazla satıcı tarafından satılabilir. Birden fazla satıcı tarafından satışa sunulan ürünlerin satıcıları ürün için belirledikleri fiyata, satıcı puanlarına, teslimat statülerine, ürünlerdeki promosyonlara, kargonun bedava olup olmamasına ve ürünlerin hızlı teslimat ile teslim edilip edilememesine, ürünlerin stok ve kategorileri bilgilerine göre sıralanmaktadır.

---

Ürün Özellikleri

• BoyutNormal Boy
• Basım DiliTürkçe

"SAP ERP Sistemleri dünya üzerinde ve Türkiye'de büyük ve orta ölçekli firmalar tarafından en çok kullanılan sistemlerdir. SAP ERP sistemlerinin en önemli modüllerinden olan SAP MM - (Malzeme Yönetimi Modülü) bu kitap içerisinde sektörün önde gelen isimlerinden 15 yıllık SAP MM ve PM Danışmanı Fatih Ceylan tarafından anlatılmıştır. Kitapta SAP MM modülünün kullanımı ve firma ihtiyaçlarına göre uyarlanması örnek bir şirketin iş süreçleri kullanılarak açıklanmıştır.
SAGESSE BİLİŞİM SAP EĞİTİM ve DANIŞMANLIK tarafından SAP Kitapları Serisi'nin bir kitabı olarak hazırlanan kitapta aşağıdaki konular anlatılmıştır:
• SAP MM Modülüne Genel Bakış
• Örnek Proje ile Sistemde Adım Adım Uygulamalı Anlatım
• SAP MM İş Süreçlerinin Tanımlanması
• SAP MM Anaverileri (Malzeme Anaverisi Satınalma Bilgi Kaydı Tedarikçi Ana Verileri)
• SAP MM Organizasyon Hiyerarşisi Tanımlanması
• SAP MM Anaverilerine Ait Uyarlamalar
• SAP MM ile Satınalma İş Süreci ve Uyarlamaları
• SAP MM ile Stok Yönetimi İş Süreci ve Uyarlamaları
• SAP MM ile Lojistik Fatura Kontrolü
• SAP MM ile Diğer Modüllerin Entegrasyonu" }

SAP S/4 HANA kitabı, yeni nesil ERP işlevlerinin yer aldığı, özel ve detaylı anlatımların bulunduğu, profesyonel ve kolay anlaşılır bir dil ile ihtiyaç duyulan tüm lojistik süreçlere ve teknik özelliklere genel bir bakış sağlamaktadır. SAP sisteminin işleyişi, kabiliyetleri, uygulama alanları, modüller arası entegrasyonu ve uyarlama adımları ekran görüntüleri ile desteklenmektedir. S/4 HANA hakkında rahatlıkla faydalanabilecek olan bu kitapta sistemdeki tüm süreçleri anlamanıza yardımcı olacak çalışmalar bulunmaktadır.

• SAP S/4 HANA

• SAP Sektörel Çözümler

• SAP Business Suite

• SAP Fiori

• SAP Sistemine Giriş

• Organizasyon Yapısı

• Malzeme Yönetimi (MM)

• Stok Yönetimi (MM)

• Depo Yönetimi (WM)

• Extended Warehouse Management (EWM)

• Satınalma Yönetimi (MM)

• Business Partner (BP)

• Satış Yönetimi (SD)

• Gelişmiş Kullanılabilirlik Kontrolü (Advanced ATP)

• Sevkiyat ve Nakliye (SD)

• Nakliye Yönetimi (Transportation Management)

• Üretim Planlama (PP)

• Gelişmiş Planlama (PP/DS)

• DDMRP (Demand Driven MRP)

• Üretim Denetimi ve Kontrol (PP)

• Seri Üretim (PP-REM)

• Proses Tipi Üretim (PP-PI)

• Kanban

• Kalite Yönetimi (QM)

• Bakım ve Onarım (PM)

• Proje Sistemi (PS)

• Müşteri Servisi (CS)

• S/4 HANA Dönüşüm Senaryoları

• SAP Activate

• SAP Best Practices

• SAP Cloud Platform 

• Internet of Things (IoT)

• SAP Leonardo

• Machine Learning

• SAP Integrated Business Planning (IBP)

• SAP Ariba

• SAP Hybris Commerce

• SAP Hybris Marketing

• SAP SuccessFactors

• SAP Fieldglass

• SAP Concur

Malzeme Yönetimi
Modülü

FATİH CEYLAN


YALIN YAYINCILIK
İstanbul - 2014
SAP - MM Malzeme Yönetimi Modülü

FATİH CEYLAN

[email protected]

YALIN YAYINCILIK
Ordu Caddesi Özbek Çarşısı No: 13/41
(İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’nün Karşısında)
34452 - Beyazıt - İSTANBUL
Tel: (0212) 518 43 63 - (0532) 556 84 36
e-mail: [email protected] www.yalinkitap.com
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayıncı Sertifika No: 16116

ISBN: 978-605-4539-xx-x

Birinci Basım: Mayıs 2014

© Bu kitabın 5846 sayılı Yasa ile korunan tüm hakları yazarına aittir. İzinsiz olarak
herhangi bir şekilde çoğaltılması, basılması, kaynak gösterilmeksizin alıntılar yapılması
yasaktır ve anılan Yasa gereği kovuşturulur.

© All rights reserved

2
 YAZAR HAKKINDA

FATİH CEYLAN

1977 Çorum’un Sungurlu ilçesi doğumlu. 1999 yılında Bilkent

3
Sevgili eşime ve canım çocuklarıma ithaf olunur.

4
 KISALTMALAR

a.g.b. : Adı Geçen Bildiri

5
6
 İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ ............................................................................................................... 18

I. Giriş ................................................................................................................ 20

I.1. SAP’nin Tarihçesi ..................................................................................... 20

I.2. Modüler Yapı ve Modüllerarası Entegrasyon .......................................... 21

I.2.1. Modüler yapı...................................................................................... 21

I.2.1.1. Lojistik modülleri ....................................................................... 23

I.2.1.2. Muhasebe (Finans) modülleri ..................................................... 27

I.2.1.3. İnsan kaynakları modülleri ......................................................... 28

I.2.2. Modüllerarası entegrasyon................................................................. 29

I.3. Uyarlama Kavramı ve SAP-ERP Sistemi Uyarlama Kabiliyetleri ........... 31

I.3.1. Uyarlama kavramı ............................................................................. 31

I.3.1. SAP sisteminde uyarlama yapılması .................................................. 32

I.4. Kitabın İçeriği ............................................................................................ 35

I.4.1. Modül detayı ...................................................................................... 35

I.4.2. Kullanılan SAP-ERP sistemi versiyonu............................................. 35

I.5. Anlatım Usulü ve Örnek Proje.................................................................. 36

I.5.1. Anlatım usulü..................................................................................... 36

I.5.2. Örnek Proje – CESAP ....................................................................... 36

I.5.2.1. Ceylanlar A.Ş. için organizasyon yapısı ..................................... 37

I.5.2.2. Ceylanlar A.Ş. satınalma süreçleri .............................................. 37

I.5.2.3. Ceylanlar A.Ş. stok yönetimi süreçleri ....................................... 40

7
 I.5.2.4. Ceylanlar A.Ş. fatura kontrolü süreçleri ..................................... 41

II. Malzeme Yönetimi (MM) Modülüne Genel Bakış ........................................ 42

II.1. Modül Kapsamı ....................................................................................... 42

II.1.1. Satınalma .......................................................................................... 42

II.1.2. Stok yönetimi ................................................................................... 45

II.1.3. Lojistik fatura kontrolü işlemleri ...................................................... 47

II.2. Diğer Modüllerle Entegrasyon ................................................................ 48

II.2.1. Lojistik modülleri ile entegrasyon .................................................... 48

II.2.2. Muhasebe modülleri ile entegrasyon ................................................ 49

II.2.3. İnsan kaynakları modülleri ile entegrasyon ...................................... 50

III. MM Modülü Organizasyon Yapıları ve Uyarlamaları .................................. 51

III.1. Organizasyon yapısı ne demektir ........................................................... 51

III.2. Stok yönetimi organizasyon yapıları ve uyarlamaları ............................ 53

III.2.1. Şirket kodu ...................................................................................... 54

III.2.2. Üretim yeri ...................................................................................... 58

III.2.3. Depo yeri ........................................................................................ 67

III.2.4. Organizasyon yapılarının birbiriyle ilişkilendirilmesi ................... 70

III.2.4.1. Üretim yerinin şirket koduna atanması .................................... 70

III.2.4.2. Depo yerinin üretim yerine atanması ....................................... 72

III.3. Satınalma için organizasyon yapıları ve uyarlamaları ........................... 73

III.3.1. Şirket kodu ...................................................................................... 73

III.3.2. Satınalma organizasyonu ................................................................ 73

8
 III.3.3. Satınalma grubu ............................................................................. 76

III.3.4. Organizasyon yapılarının birbiriyle ilişkilendirilmesi ................... 79

III.3.4.1. Satınalma organizasyonunun şirket koduna atanması .............. 79

III.3.4.2. Satınalma organizasyonun üretim yerine atanması .................. 80

III.3.4.3. Satınalma organizasyonu ile satınalma grubu bağlantısı ......... 82

III.4. Değerleme düzeyinin belirlenmesi......................................................... 83

IV. MM Modülü için Ana Veriler ve Uyarlamaları ............................................. 85

IV.1. Ana veri ne demektir .............................................................................. 85

IV.2. Malzeme ana verisi................................................................................. 87

IV.2.1. Malzeme ana verisinde tutulan bilgiler ........................................... 87

IV.2.2. Malzeme ana verisi ekranları .......................................................... 89

IV.2.3. Malzeme kodlandırması ve malzeme tanımının önemi ................. 120

IV.2.3.1. Malzeme kodlandırması ......................................................... 121

IV.2.3.2. Malzeme tanımı ...................................................................... 125

IV.2.4 Malzeme türü.................................................................................. 126

IV.2.5 Malzeme ana verisi uyarlamaları ................................................... 128

IV.2.5.1 Malzeme türü uyarlamaları ..................................................... 128

IV.2.5.2 Malzeme ana verisi için numarala aralığı tanımlanması ......... 138

IV.2.5.3. Malzeme ana verisi ekran düzeni uyarlamaları ...................... 145

IV.2.5.4. Malzeme ana verisi alan seçimi uyarlamaları ........................ 157

IV.3. Lot Numarası Ana Verisi ...................................................................... 166

IV.3.1. Lot numarası kavramı .................................................................... 166

9
 IV.3.2. Lot numarası ve malzeme ana verisi ilişkisi ................................. 167

IV.3.3. Malzeme için lot takibinin belirlenmesi ........................................ 167

IV.3.4. Lot numarası ana veri ekranları ..................................................... 168

IV.3.5. Lot numarası uyarlamaları............................................................. 176

IV.3.5.1. Lot takibi düzeyinin belirlenmesi ........................................... 177

IV.4. Seri Numarası Ana Verisi .................................................................... 180

IV.4.1. Seri numarası ana verisi nedir? ..................................................... 180

IV.4.2. Seri numarası ve malzeme ana verisi ilişkisi................................. 181

IV.4.2.1 Seri numarası – Ekipman ve PM (Bakım/Onarım) modülü

IV.4.3. Malzeme için seri no takibinin belirlenmesi ................................. 182

IV.4.3.1 Seri numarası profili ................................................................ 183

IV.4.4. Seri numarası ana verisi ekranları ................................................. 183

IV.4.5. Seri numarası uyarlamaları............................................................ 191

IV.5. Satıcı Ana Verisi ................................................................................... 192

IV.5.1. Satıcı ana verisi nedir? .................................................................. 192

IV.5.2. Satıcı ana verisinde tutulan bilgiler ............................................... 192

IV.5.3. Satıcı ana verisi ekranları .............................................................. 193

IV.5.4. Satıcı ana verisi uyarlamaları ........................................................ 209

IV.5.5. Arızi satıcı kavramı ....................................................................... 210

IV.6. Servis (Hizmet) Ana Verisi ................................................................... 212

IV.6.1. Servis ana verisi nedir? ................................................................. 212

10
 IV.6.2. Servis ana verisi ekranları ............................................................. 212

IV.6.3. Servis ana verisi uyarlamaları ....................................................... 216

V. Stok Yönetimi ............................................................................................... 219

V.1. Stok Türü ve Özel Stok Türü ................................................................. 220

V.1.1. Stok türü ......................................................................................... 220

V.1.1.1 Tahditsiz kullanılabilir stok ...................................................... 220

V.1.1.2 Kalite kontrol stoku .................................................................. 220

V.1.1.3 Bloke stok ................................................................................. 221

V.1.1.4 Tahditli kullanılabilir stok......................................................... 221

V.1.2. Özel stok türleri .............................................................................. 222

V.1.2.1 Proje stoku (Q).......................................................................... 222

V.1.2.2. Müşteri sipariş stoku(E)........................................................... 223

V.1.2.3. Satıcıya temin edilen malzeme (O).......................................... 224

V.1.2.4. Satıcı konsinyesi (K) ............................................................... 224

V.1.2.5. Müşteri konsinyesi (W) ........................................................... 226

V.1.2.6. Müşteri stoku (B) ..................................................................... 227

V.1.3. Mal girişi bloke stoku ..................................................................... 228

V.2. Malzeme Hareketleri ............................................................................. 230

V.2.1 Malzeme giriş hareketleri ................................................................ 230

V.2.2 Malzeme çıkış hareketleri ................................................................ 230

V.2.3 Malzeme nakil/transfer hareketleri .................................................. 231

V.2.3.1. Fiziksel olarak yapılan malzeme nakilleri ............................... 232

11
 V.2.3.2. Malzeme durumunu değiştiren nakil hareketleri ..................... 232

V.3. Hareket Türleri ...................................................................................... 233

V.3.1. Sistemde tanımlı hareket türleri ve kullanım amaçları .................. 234

V.3.2. Ters kayıt işlemi ve ters kayıt hareket türleri .................................. 243

V.3.3. Hareket türü uyarlamaları ............................................................... 244

V.3.3.1 Malzeme hareketi genel uyarlamaları ....................................... 250

V.3.3.2 Kısa metinler uyarlaması .......................................................... 253

V.3.3.3 Kullanılabilen işlemler uyarlaması ........................................... 253

V.3.3.4 Yardım metinleri uyarlaması ..................................................... 255

V.3.3.5 Alan seçimi - enjoy uyarlaması................................................. 255

V.3.3.6 Güncelleme denetimi / WM bağlantısı uyarlaması ................... 258

V.3.3.7 Hesap grubu uyarlaması ........................................................... 258

V.3.3.8 Ters kayıt / sonraki hareket uyarlaması .................................... 259

V.3.3.9 Hareket nedeni uyarlaması ....................................................... 261

V.3.3.10 Kalite kontrol uyarlaması ....................................................... 265

V.4. Malzeme Belgesi ................................................................................... 267

V.4.1. Malzeme belgesinde tutulan bilgiler .............................................. 267

V.4.2. Malzeme belgesi uyarlamaları ....................................................... 269

V.4.2.1 Numara aralığı uyarlamaları ..................................................... 269

V.5 . Muhasebe Belgesi ................................................................................. 273

V.5.1. Muhasebe belgesinde tutulan bilgiler ............................................ 274

V.5.2. Muhasebe belgesi numara aralığı uyarlamaları ............................. 275

12
 V.6 . Malzeme Hareketi (MIGO) Ekranı ....................................................... 276

V.6.1. İşlem bilgileri alt ekranı ................................................................. 278

V.6.2. Başlık bilgileri alt ekranı ............................................................... 281

V.6.3. Kalemlere toplu bakış alt ekranı .................................................... 284

V.6.4. Kalem ayrıntıları alt ekranı ............................................................ 287

V.6.5. Belgeye genel bakış alt ekranı ....................................................... 294

V.7. Malzeme Belgesinin Görüntülenmesi.................................................... 295

V.8. Malzeme Belgesi Ters Kaydının Alınması ............................................ 297

V.9. MIGO İşaretleme İşlemi ........................................................................ 299

V.10. MIGO Varsayılan Değerlerin Ayarlanması .......................................... 300

VI. Satınalma .................................................................................................... 302

VI.1. Satınalma Talebi (SAT) ........................................................................ 304

VI.1.1. Satınalma talebi ekranları ............................................................. 304

VI.1.1.1 Genel bilgiler kısmı ................................................................ 305

VI.1.1.2 Başlık bilgileri kısmı ............................................................... 306

VI.1.1.3 Kalem bilgileri kısmı .............................................................. 307

VI.1.1.4 Kalem ayrıntıları kısmı ........................................................... 310

VI.1.1.5 Belgeye genel bakış kısmı ...................................................... 320

VI.1.2. Satınalma talebi uyarlamaları ....................................................... 325

VI.1.2.1 Numara aralığı uyarlamaları ................................................... 325

VI.1.2.2 Belge türü uyarlamaları .......................................................... 328

VI.1.2.3 SAT Ekran durumu uyarlamaları ............................................ 332

13
 VI.1.2.4 Metin tipi uyarlamaları ........................................................... 336

VI.1.3. Satınalma talebi onayı ve onay uyarlamaları ................................ 338

VI.1.3.1 Satınalma talebi onayı ............................................................. 338

VI.1.3.2 SAT Onayı uyarlamaları ......................................................... 339

VI.2. Kalem Tipi ve Hesap Tayin Tipi .......................................................... 355

VI.2.1. Kalem tipi ..................................................................................... 355

VI.2.1.1. Kalem tipi ve kullanımı ......................................................... 355

VI.2.1.2. Kalem tipi uyarlamaları ......................................................... 360

VI.2.2. Hesap tayin tipi ............................................................................. 363

VI.2.2.1. Hesap tayin tipi ve kullanımı ................................................. 363

VI.2.2.2. Hesap tayin tipi uyarlamaları ................................................. 366

VI.2.3. Kalem tipi ile hesap tayin tipi eşlemesi ........................................ 372

VI.3. Teklif Talebi ve Teklif .......................................................................... 374

VI.3.1. Teklif talebi ekranları .................................................................... 375

VI.3.2. Teklif ekranları .............................................................................. 381

VI.3.3. Teklif değerlendirme ekranları ...................................................... 385

VI.3.4. Teklif talebi ve teklif uyarlamaları ................................................ 389

VI.3.4.1 Numara aralığı uyarlamaları ................................................... 389

VI.3.4.2 Belge türü uyarlamaları .......................................................... 391

VI.3.4.3 Belge düzeyinde ekran düzeni tanımlanması .......................... 393

VI.3.4.4 Teklif karakteristikleri uyarlamaları........................................ 394

VI.4. Satınalma Siparişi (SAS) ..................................................................... 395

14
 VI.4.1. Satınalma siparişi ekranları ........................................................... 395

VI.4.1.1. Genel bilgiler kısmı ............................................................... 397

VI.4.1.2. Başlık bilgileri kısmı .............................................................. 398

VI.4.1.3. Kalem bilgileri kısmı ............................................................. 406

VI.4.1.4. Kalem ayrıntıları kısmı .......................................................... 410

VI.4.1.5. Belgeye genel bakış kısmı ..................................................... 424

VI.4.2. Satınalma siparişi uyarlamaları ..................................................... 426

VI.4.2.1 Numara aralığı uyarlamaları ................................................... 426

VI.4.2.2 Belge türü uyarlamaları .......................................................... 427

VI.4.2.3 Fiyat Sapması için tolerans sınırı tanımlama .......................... 428

VI.4.2.4 SAS için onay prosedürü tanımlanması .................................. 430

VI.4.2.5 Belge düzeyinde ekran düzeni tanımlanması .......................... 430

VI.4.2.6 Metin tiplerinin tanımlanması ................................................. 431

VI.4.2.7 Faturalama planı uyarlamaları ................................................ 436

VI.5.Sözleşmeler ........................................................................................... 441

VI.5.1 Sözleşme ekranları ......................................................................... 443

VI.5.2 Sözleşme uyarlamaları ................................................................... 450

VI.5.2.1 Numara aralığı uyarlamaları ................................................... 450

VI.5.2.2 Belge türü uyarlamaları .......................................................... 451

VI.5.2.3 Belge düzeyinde ekran düzeni tanımlanması .......................... 452

VI.5.2.4 Metin tiplerinin tanımlanması ................................................. 452

VI.6. Satınalma Bilgi Kaydı.......................................................................... 454

15
 VI.6.1 Satınalma bilgi kaydı ekranları ...................................................... 456

VI.6.2 Satınalma bilgi kaydı uyarlamaları ................................................ 461

VI.6.2.1 Numara aralığı uyarlamaları ................................................... 461

VI.6.2.2 Ekran düzeninin tanımlanması................................................ 462

VI.7. Satıcı Değerlendirme İşlemleri ............................................................ 463

VI.7.1. Satıcı değerlendirme ekranları ...................................................... 464

VI.7.1.1. Satıcı değerlendirmesi bakımının yapılması .......................... 464

VI.7.1.2. Otomatik yeniden değerlendirme ........................................... 466

VI.7.1.3. Değerlendirme sonuçlarının karşılaştırılması ........................ 467

VI.7.2. Satıcı değerlendirmesi uyarlamaları ............................................. 469

VI.7.2.1 Ağırlıklandırma anahtarlarının tanımlanması ......................... 469

VI.7.2.2 Ölçütlerin tanımlanması .......................................................... 470

VI.7.2.3 Satınalma organizasyonu verilerinin tanımlanması ................ 472

VI.8. Servis Satınalması ................................................................................ 476

VI.8.1. Servis satınalması işlemleri .......................................................... 476

VI.8.2. Hizmet kabulü işlemleri ................................................................ 476

VI.8.4. Hizmet satınalması için farklı bir yöntem ..................................... 478

VII. Lojistik Fatura Kontrolü İşlemleri ............................................................. 480

VII.1. Satıcı Faturası İşlemleri ...................................................................... 482

VII.2. Satıcı faturası ön kayıt işlemleri ......................................................... 488

VIII. Raporlar.................................................................................................... 489

VIII.1. Ana veri raporları .............................................................................. 489

16
 VIII.2. Stok Yönetimi Raporları ................................................................... 500

VIII.3. Satınalma Raporları........................................................................... 518

IX. Uygulamalararası Bileşenler ....................................................................... 533

IX.1. Sınıflandırma ....................................................................................... 533

IX.1.1. Sınıf ve karakteristik kavramları................................................... 534

IX.1.2. Karakteristik işlemleri .................................................................. 534

IX.1.3. Sınıf işlemleri................................................................................ 542

IX.1.4. Nesnelere sınıf atama .................................................................... 546

IX.2. Dokuman Yönetimi.............................................................................. 551

IX.2.1. Doküman tanımlama ..................................................................... 552

IX.2.2. Dokümanın yeni versiyonunun oluşturulması .............................. 559

IX.2.3 Dokümanın nesnelere bağlanması ................................................. 559

EKLER.............................................................................................................. 563

Ek - 1. Request Alma ve Uyarlama/Geliştirmenin Taşınması ....................... 564

Ek - 2. Arama Yardımı .................................................................................. 569

DİZİN................................................................................................................ 572

17
ÖNSÖZ

18
19
I. Giriş
I.1. SAP’nin Tarihçesi
SAP yazılım firması 1972 yılında beş eski IBM çalışanı tarafından
Almanya’nın Mannheim şehrinde kurulmuştur. Firmanın ismi, System
Analyse und Programmentwicklung (Systems Analysis and Program
Development ) kelimelerinin baş harflerinden gelmektedir. İşletmelerin,
tüm kurumsal iş süreçlerini takip edebilecekleri (ki bu tip yazılımlara
sonradan ‘ERP-Enterprise Resource Planning’ yani ‘Kurumsal Kaynak
Planlaması’ yazılımları ismi verilmiştir.) bir yazılım geliştiren firma,
yazılıma da firmanın ismi olan SAP ismini vermiştir.
SAP yazılımının ilk versiyonu SAP R/1 ismiyle 1973 yılında piyasaya
sürülmüştür. Yazılımın ilk versiyonunda yapılan güncellemeler ve yeni
kabiliyetlerle birlikte 1979 yılında SAP R/2 versiyonu ortaya çıkmıştır.
1980’lerde R/2 versiyonu ile piyasada tutunmaya çalışan SAP Firması
esas atılımını 1990’larda yapmıştır. 1992 yılında piyasaya sürülen R/3
versiyonu yoğun ilgi görmüş ve bu versiyon ile birlikte firma dünya
çapında bir firma haline gelmiştir. 90’lı yıllarda firmanın sadece
Almanya’daki değil dünya çapındaki müşteri sayısı da hızla artmış ve
ERP yazılımları piyasasında dünya lideri konumuna gelmiştir. 1999
yılında piyasaya sürülen ve web ortamına açılmayı sağlayan mySAP.com
versiyonu ile birlikte firma, ürün çeşitliliğine de gitmeye başlamıştır. Bu
noktadan sonra SAP firması hem ERP yazılımının yeni versiyonlarını
(SAP ERP 4.6, SAP ECC. 6.0, vb. gibi) piyasaya sürmüş hem de
sektördeki gelişmelere paralel olarak APO (Advanced Planner and
Optimizer), CRM (Customer Relationshp Management), BW(Business
Warehouse) gibi değişik ürünleri piyasaya sürmüştür. 2010 sonrasında ise
farklı teknolojilere de yatırım yaparak (CLOUD, In memory Database,
vb.) artık sadece bir ERP firması olmadığını tüm dünyaya ilan etmiştir
SAP firması, ERP pazarında dünya lideri, yazılım sektöründe ise (ciro
bakımından) Microsoft’tan sonra dünyanın en büyük ikinci firması
konumundadır. 5 kıtada 150’den fazla ülkede müşterisi bulunmaktadır.
Türkiye’de de ERP alanında market lideridir. Türkiye’nin en büyük 500
firmasından 200’den fazlası kurumsal kaynak yazılımı olarak SAP
ürünlerini kullanmaktadır. Bunun yanında, değişik sektörlerde yer alan
binlerce küçük ve orta dereceli işletme de yine SAP ürünlerini tercih
etmektedir.

20
I.2. Modüler Yapı ve Modüllerarası Entegrasyon
I.2.1. Modüler yapı
Kurumsal kaynak yazılımları, işletmelere ait kurumsal iş süreçlerinin
tamamının tek bir yazılım üzerinden entegre bir biçimde yönetilmesi
amacıyla geliştirilmiş olan programlardır. Birbirinden çok farklı
alanlardaki iş süreçlerini ve bu iş süreçlerinin birbirleri ile olan
entegrasyonları desteklemek zorunda olan bu tip yazılımların oldukça
kapsamlı ve karmaşık olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. SAP
firmasının Kurumsal Kaynak Yazılımı olan SAP-ERP’de bu kapsamda ele
alunmalıdır.
Hemen hemen tüm ERP yazılımları modüler bir yapıya sahiptir. Kapsamlı
bir yazılımın, konu ve iş alanına göre değişik modüllere ayrılması hem
yazılımı geliştirenlere, hem yazılıma destek verenlere (eğitim ve kurulum
anlamında) hem de yazılımın kullanıcılarına kolaylık sağlamaktadır. Tüm
yazılımı değil de sadece gerektiği kadarını bilmek ancak modüler yapıyla
mümkün olmaktadır (herkesin kendisiyle ilgili modülü ve bu modülün
diğer modüller ile entegrasyon noktalarını bilmesi yeterlidir).
Kurumların iş süreçlerine ve bu iş süreçlerinin mantıksal bir şekilde
gruplanmasına uygun olarak SAP-ERP yazılımı aşağıdaki modülleri
kapsamaktadır.

21
 ŞEKİL I.2.1 – 1 SAP-ERP modüler yapı

SAP-ERP sisteminde yer alan modüller Lojistik, İnsan Kaynakları ve

22
I.2.1.1. Lojistik modülleri
Lojistik ana başlığı altında, işletmenin lojistik süreçlerini kapsayan
modüller yer almaktadır. Satınalma, stok yönetimi, üretim planlaması,
üretim, nakliye/ulaştırma, bakım ve onarım, kalite kontrol, satış ve
dağıtım süreçleri gibi süreçler lojistik süreçler olarak adlandırılmaktadır.
SAP-ERP sisteminde bu süreçleri desteklemek amacıyla yer alan lojistik
modüller şunlardır:
Malzeme Yönetimi Modülü (MM)
Satınalma (malzeme/hizmet satınalması), stok yönetimi ve lojistik fatura
kontrolü süreçlerini kapsayan modüldür. Malzeme yönetimi modülü için,
MM (Mateials Management) kısaltması kullanılır.
Satınalma süreçleri: Malzeme/hizmetin ilgili birim tarafından talep
edilmesinden başlayarak malzeme/hizmet için firmalardan tekliflerin
alınması, tekliflerin değerlendirilmesi, alım yapılacak firmanın
belirlenmesi, ilgili firmayla sözleşme yapılması ya da firmaya satınalma
siparişinin verilmesi işlemleri ile tüm bu satınlma sürecinin takip edilmesi
ve satıcı değerlendirilmesi işlemlerini kapsamaktadır.
Stok yönetimi süreçleri: İşletmenin sahip olduğu malzeme stokları ile bu
stokların miktarlarını etkileyen malzeme hareketlerinin takip edilmesi
işlemlerini kapsamaktadır. Stok miktarını artıran malzeme girişi işlemleri,
stok miktarını azaltan malzeme çıkışı işlemleri, malzemelerin
yerini/durumunu değiştiren stok nakil işlemleri ile depo stokları için stok
sayım işlemlerini kapsamaktadır.
Lojiik fatura kontrolü süreçleri: Satıcılar tarafından gönderilen
faturalarının sisteme girilmesi ve bu giriş esnasında fatura bilgileri ile
satınalma siparişi ve/veya sözleşme üzerinde yer alan bilgilerin kontrol
edilmesini sağlayan işlemleri kapsamaktadır.
Satış ve Dağıtım Modülü (SD)
Malzeme ve hizmet satışı süreçlerini, satış öncesi pazarlama süreçlerini,
satış sonrası müşteri takibi süreçlerini ve malzeme dağıtımı
(ulaştırma/nakliye) süreçlerini kapsayan modüldür. Modül için SD (Sales
&Distribution) kısaltması kullanılır.
Satış süreçleri: Müşteriler tarafından yapılan malzeme/hizmet taleplerinin
sisteme girilmesi, kesinleşen müşteri siparişlerinin yaratılması ve bu
siparişlere istinaden malzeme/hizmet teslimatının yapılması işlemlerini
kapsamaktadır.

23
Pazarlama süreçleri: Pazarlama faaliyetlerinin planlanması,
gerçekleştirilmesi ve potansiyel müşterilerin takip edilmesi işlemlerini
kapsamaktadır.
Müşteri takibi süreçleri: Müşteri ile yapılan görüşmelerin, müşteri
ziyaretlerinin, müşteriye ait özel gün ve programların takip edilmesi
işlemlerini kapsamaktadır.
Dağıtım süreçleri: Nakliye (ulaştırma) planlanması ve ulaştırma
faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi işlemlerini kapsamaktadır. Nakliye
rotalarının planlanması, nakliye işlemleri için araç ve sürücü planlanması
ve gerçekleştirilen nakliye faaliyetlerinin takip edilmesi süreçleri bu
kapsamdadır.
 SAP firmasının pazarlama, satış ve müşteri takibi işlemlerinin çok daha detaylı
yapılmasını sağlayan CRM (Customer Relationship Management) ürünü ile
ulaştırma faaliyetlerinin detaylı takibini sağlayan TM (Transportation
Management) ürünü de mevcuttur. Her iki yazılımda SAP-ERP yazılımından
ayrıca kurulmakta ve lisanslanmaktadır. Her iki yazılımda SAP-ERP sistemindeki
ilgili süreçlerde entegre olarak çalışmaktadır. Bu ürünlerin detayı ilgili
kaynaklardan öğrenilebilir.
Üretim/Planlama Modülü (PP)
(İmalat yapan işletmelerin) üretim faaliyetlerinin takip edilmesi
süreçlerini kapsayan modüldür. Modül için PP (Production Planning)
kısaltması kullanılır.
Üretim planlama süreçleri: İşletme tarafından yapılacak üretim
faaliyetlerinin kapasite, malzeme ve süre açısından planlanması
işlemlerini kapsamaktadır. Malzeme ihtiyaç planlaması (MİP) bu sürecin
en önemli parçasıdır. Üretim planlamasına yönelik olarak ürün ağaçlarının
ve iş planlarının oluşturulması da bu kapsamda ele alınır.
Malzeme ihtiyaç planlaması süreçleri: Planlanan üretimlerin zamanında
yapılabilmesi için ihtiyaç duyulan malzemelerin, ihtiyaç duyulduğu
zamanda ihtiyaç duyulan yerde ve ihtiyaç duyulan miktarda hazır
edilmesini sağlayan işlemleri kapsar.
Üretim faaliyetlerinin takibi süreçleri: Üretim safhasında yapılan işler
için işçilik teyitlerinin girilmesi, kullanılan ekipmanların kapasite ve
durum takibinin yapılması, kullanılan malzemelerin sarfının verilmesi ve
imal edilen ürünlerin stoklara alınması işlemlerini kapsar. Üretim
faaliyetlerinin detaylı bir şekilde takip edilmesini sağlayan bu modül,
üretim maliyetlerinin de detaylı bir şekilde takip edilmesi imkânını
sunmaktadır.

24
Bakım / Onarım Modülü (PM)
İşletme tarafından kullanılan ekipmanlar (makine ve teçhizatlar) ile
işletme sorumluluğunda olan tesislerin bakım süreçlerini, arızalanan
ekipmanlar ile yıpranan tesislerin onarım süreçlerini ve işletme tarafından
konfigürasyonları takip edilmek istenen nesneler (ekipman ve tesislerin)
için konfigürasyon takibinin yapılması süreçlerini kapsamaktadır. Modül
için PM (Plant Maintenance) kısaltması kullanılır.
 SAP sisteminde PM modülü ilk olarak tesislerin (plant) bakım/onarımı takip
etmek için geliştirilmeye başlanmıştır. Bu sebeple modüle ‘Plant Maintenance’
ve kısaltmasına da PM denmiştir. Daha sonra modülün kapsamı genişletilmiş ve
tesislerin yanında makine/teçhizatların da bakım ve onarım işlemlerinin takip
edilebilmesine yönelik kabiliyetler eklenmiştir. Ancak modülün İngilizce ismi ve
bu ismin kısaltmaası olan PM ismi sonradan değiştirilmemiştir.
Bakım Süreçleri: Planlı veya koruyucu/önleyici bakım işlemlerini
kapsamaktadır. Ekipman veya tesisin kullanım ömrünü artırmak,
bozulmasını ve performans kaybını engellemek amacıyla yapılan bakım
faaliyetlerinin planlanması ve gerçekleştirilmesi işlemlerini kapsar.
Otomobilimizin her 10.000 km’de bir motor yağının değiştirilmesi,
50.000 km’de bir lastiklerinin değiştirilmesi, işletmemizdeki CNC
tezgâhlarının senede bir defa kapsamlı olarak kontrol edilip gerekli
parçalarının değiştirilmesi işlemleri bakım kapsamında yapılan işlemlere
örnektir.
Onarım süreçleri: Arızalanan ekipmanların ve hasar gören tesislerin
onarılması için gerekli onarım planlamaların yapılması ve onarımın
gerçekleştirilmesi işlemlerini kapsar. Plansız bakım işlemleri de
denilmektedir.
Otomobilinizin patlayan lastiğinin değiştirilmesi, arızalanan radyatörünün
tamir edilmesi ve üretim aşamasında bozulan CNC tezgâhının tamir
edilmesi işlemleri onarım kapsamında yapılan işlemlere örnektir.
Konfigürasyon yönetimi süreçleri: Bir nesnenin (ekipman, tesis, vb.)
konfigürasyonunun takip edilmesini sağlayan süreçleri kapsamaktadır.
Nesnenin teknik dokümanlarına bağlı olarak olması gereken durumu
sisteme ‘Temel Konfigürasyon’ olarak girilir. Nesnenin gerçek durumu ise
‘Gerçek Konfigürasyon’ olarak sistemde tanımlanır. Gerçek
konfigürasyon bilgisinde nesne üzerinde takılı olan ekipman ve
malzemeler hiyerarşik bir şekilde detaylı olarak yer almaktadır.

25
Kalite Yönetimi Modülü (QM)
Satın alınan malzeme/hizmetler için girdi kontrollerinin yapılması,
işletme tarafından üretilen malzemeler için üretim sonrası kalite
kontrollerinin yapılması, periyodik olarak yapılan kalite kontrol işlemleri
ile kalite sertifikasyon süreçlerini kapsayan modüldür. Modül için QM
(Quality Manegement) kısaltması kullanılır.
Girdi kontrolü süreçleri: Satınalınan, üretilen veya herhangi bir şekilde
işletmeye teslim edilen malzeme/hizmetin teslim alınması aşamasında
kalite kontrolünün yapılması işlemlerini kapsamaktadır. Girdi
kontrolünden başarı ile geçen malzeme/hizmetler işletme bünyesine
alınırken kontrolü geçemeyenler içinse düzeltici faaliyetler (iade, yeniden
işleme, vb.) tetiklenmektedir.
Periyodik kontrol süreçleri: İşletme stoklarında bulunan malzemelerin
belirli periyotlarda kalite kontrollerinin yapılması işlemlerini
kapsamaktadır. Bu tip kontroller için kontrol kümesinin seçilmesi
amacıyla değişik yöntemler (örnekleme yöntemleri) kullanılabilmektedir.
Kalite sertifikasyonu süreçleri: Herhangi bir nesnenin kalite sertifikası
alması ve bu sertifikaların takip edilmesi işlemlerini kapsamaktadır.
Proje Yönetimi Modülü (PS)
İşletmeler tarafından proje olarak takip edilmesi kararı alınan yatırım,
satınalma ve üretim faaliyetlerinin projelendirilmesi ve bu projelerin
sistem üzerinde detaylı takip edilmesini sağlayan işlemleri kapsayan
modüldür. Modül için PS (Project System) kısaltması kullanılır.
Proje planlaması süreçleri: Takip edilecek proje için iş dağılım ağacının
(İDA ya da WBS) oluşturulması, yapılacak işler için süre, tarih ve
sorumlulukların girilmesi işlemleri ile proje için kullanılması planlanan
malzeme, hizmet ve parasal (bütçe) kaynaklarının atanması işlemlerini
kapsamaktadır.
Proje takibi süreçleri: Planlaması yapılan proje için gerçekleşmelerin ve
güncellemelerin takip edilmesi işlemlerini kapsamaktadır.
Lojistik Yürütme Modülü (LE)
Adres yönetimi yapılan depo yerleri için raf yönetimi süreçleri ile
ulaştırma süreçlerini kapsayan modüldür. Modül için LE (Logitics
Execution) kısaltması kullanılır.
 SAP sisteminin 4.6 versiyonundan önce MM modülü kapsamında yer alan Depo
Yönetimi (WM-Warehouse Management) süreçleri ile SD modülü kapsamında

26
 yer alan ulaştırma (Transportation) süreçlerinin yeni bir modül olarak
tanımlanmasıyla ortaya çıkmış olan bir modüldür.
Depo Yönetimi Süreçleri: Raf yönetimi olan depolar için malzemelerin
raflara yerleştirilmesi, malzemenin depo içerisinde nakil edilmesi,
malzemenin depodan çekilmesi işlemleri ile raf detayında stok sayım
işlemlerini kapsamaktadır. Sistem üzerinde rafa yerleştirme ve raftan
çekme stratejileri tanımlanabilmektedir.
Ulaştırma Süreçleri: İşletmeye ait başka bir üniteye, müşteriye ya da
satıcıya teslim edilecek malzemelerin teslimat ve ulaştırma işlemlerinin
takibini sağlayan süreçleri kapsamaktadır.
I.2.1.2. Muhasebe (Finans) modülleri
Finans ana başlığı altında şirketin muhasebe, maliyet muhasebesi ve bütçe
takibi süreçlerini içeren modüller yer almaktadır.
Mali Muhasebe (FI)
Tüm işletmeler bulunduğu ülkenin muhasebe kanunlarına göre finanssal
verilerini tutmak zorundadır. Mali muhasebe modülü kanunen takip
edilmek zorunda olan bu kayıtların takip edilmesini sağlayan modüldür.
Ana hesap muhasebesi (defteri kebir muhasebesi), satıcılar muhasebesi,
müşteriler muhasebesi ve duran varlıklar muhasebesi süreçlerini
kapsamaktadır. Modül için FI (FInance) kısaltması kullanılır. Türkçe
karşılık olarak ise ‘Mali Muhasebe’, ‘Muhasebe’ veya “Finans” modülü
isimleri kullanılmaktadır.
Ana hesap muhasebesi süreçleri: Kanuni zorunluluk olarak tutulması
gereken hesapların tutulmasını, güncellenmesini ve raporlanmasını
sağlayan işlemleri içerir.
Satıcılar muhasebesi süreçleri: Satınalma işlemleri sonucunda meydana
gelen muhasebe kayıtları ile ödeme işlemlerinin takip edilmesi ve
raporlanmasını sağlayan işlemleri kapsamaktadır.
Müşteriler muhasebesi süreçleri: Satış işlemleri sonucunda meydana
gelen muhasebe kayıtları ile alacakların takip edilmesi ve raporlanmasını
sağlayan işlemleri kapsamaktadır.
Duran varlık muhasebesi süreçleri: İşletmeye ait olan demirbaşlar ile bu
demirbaşların amortisman işlemlerinin kayıt altına alınmasını, ilgili
amortisman hesaplarının güncellenmesini ve raporlanmasını sağlayan
işlemleri içerir.

27
Maliyet Muhasebesi (CO)
İşletmelerde oluşan maliyetlerinin takip edilmesini ve bu maliyetlerin
ilgili nesnelerle ilişkilendirilmesini sağlayan modüldür. Masraf yeri
bazında maliyet takibi süreçlerini, kar merkezi bazında maliyet ve kar
takibi süreçlerini ve ürün maliyetlendirme süreçlerini kapsamaktadır.
Modül için CO (COntrolling) kısaltması kullanılır.
Masraf yerleri muhasebesi süreçleri: İşletme bünyesinde oluşan
maliyetlerin birimler ve organizasyonlar düzeyinde takip edilebilmesi
amacıyla ilgili birimler için sistem üzerinde masraf yeri tanımlanması
yapılır. Masraf yerleri bazında maliyetlerin kaydedilmesini,
güncellenmesini ve raporlanmasını sağlayan işlemleri kapsar.
Kar merkezi muhasebesi süreçleri: İşletme bünyesinde geliri olan ve
kar/zarar durumu takip edilmek istenen birim ve organizasyonlar için kar
merkezi tanımlaması yapılır. Kar merkezleri bazında gelirlerin
kaydedilmesini, güncellenmesini ve raporlanmasını sağlayan işlemleri
kapsamaktadır.
Ürün maliyetlendirme süreçleri: İşletme tarafından üretilen
malzeme/hizmetlerin maliyetlerinin detaylı olarak hesaplanmasını ve
raporlanmasını sağlayan süreçleri kapsamaktadır. Ürün maliyetinin
detaylı bir şekilde belirlenmesi ilgili ürünün fiyatlandırması ve dolayısıyla
rekabet açısından oldukça kritiktir.
Fon Yönetimi (FM)
İşletmelerin bütçelerinin takip edilmesi amacıyla yapılan bütçe planlaması
ve bütçe takibi süreçlerini kapsamaktadır. Modül için FM (Funds
Management) kısaltması kullanılır.
Bütçe planlaması süreçleri: İşletmelerin yıllık ya da çok yıllık bütçe
planlarını hazırlamalarını ve hazırlanan bu bütçe planlarının ilgili
makamlar tarafından onaylanması işlemlerini kapsamaktadır.
Bütçe uygulaması süreçleri: Onaylanan bütçenin kullanılması ve bu
kullanım aşamasında da kontrol edilmesini sağlayan işlemleri
kapsamaktadır. Bütçe uygulama modülü özellikle satınalma ve maliyet
muhasebesi modülleri ile entegre olarak çalışmaktadır.
I.2.1.3. İnsan kaynakları modülleri
İnsan Kaynakları ana başlığı altında personel, organizasyon, eğitim,
bordro ve seyahat yönetimi işlemlerinin takibini sağlayan modüller yer
almaktadır.

28
Personel Yönetimi
Personelin özlük bilgileri ve bunlarla ilgili tüm işlemlerin takip edildiği
modüldür. Personelin kimlik bilgileri, aile bilgileri, banka bilgileri, ağlı
olduğu organizasyon bilgileri, atama/terfi bilgileri, izin bilgileri, kariyer
bilgileri, vb. tüm bilgiler ile bu bilgilerin güncellenmesi ve tarihçesinin
takip edilmesi işlemlerini kapsamaktadır.
Organizasyon Yönetimi
İşletmenin organizasyon yapısının hiyerarşik bir şekilde oluşturulmasını
ve takip edilmesini sağlayan modüldür. Şemada yer alan organizasyon
birimlerine pozisyonların atanması ve bu pozisyonlara da personel
atanması işlemleri bu modül üzerinden yapılmaktadır. Organizasyon
bilgisi tarih bazında kayıt altına alınmakta dolayısı ile organizasyonun
tarihçesi sistem üzerinden güncel olarak takip edilebilmektedir.
Eğitim
İşletme tarafından düzenlenen veya işletmenin katılım sağladığı
eğitimlerin planlanması, uygulanması ve sonuçlandırılması işlemleri ile
personel tarafından alınan eğitimlerin kayıt altına alınmasını sağlayan
işlemleri içerir. Eğitim odalarının takibi, sınavların takibi ve eğitimle ilgili
anketlerin takip edilmesi işlemleri de bu modül kapsamındadır.
Bordro
İşletmede çalışan personele yapılacak ödemeler ile kesintilerin
hesaplanarak personel bordrosunun oluşturulmasını, kayıt altına
alınmasını ve raporlanmasını sağlayan işlemleri kapsamaktadır.
Seyahat Yönetimi
Personelin yapacağı seyahatlerin planlanmasını, gerçekleşmesini ve
seyahat ile ilgili masrafların takibi işlemlerini kapsamaktadır.
I.2.2. Modüllerarası entegrasyon
SAP-ERP sistemi modüler yapıda tasarlanmış bir sistemdir. Sistemde yer
alan ve yukarıda bir kısmını açıkladığımız bu modüllerin tamamen
birbirinden bağımsız olarak çalışdığını düşünmek yanlış olacaktır. SAP-
ERP sistemi, modüller arası entegrasyonları en az modül içi
entegrasyonları kadar güçlü olan bir sistemdir. İşletmelerin yapısı gereği
birbirine çok uzakmış gibi duran iş süreçlerinin dahi birbiriyle entegre
olarak çalışması gerekir.

29
Personelin yıllık izin planlaması, personel yönetimi modülü altında yer
alan bir süreçtir. Eğer izin alan personel işletmenin üretim kısmında
çalışıyorsa, sizin yaptığınız yıllık izin planlaması ilgili üretim atölyenizin
üretim kapasitesini de etkileyecektir. İlk bakışta birbiriyle direkt olarak
ilişkilendirilemeyen personel yönetimi ve üretim planlaması modülleri
konu kapasite planlaması olduğu zaman entegre bir biçimde çalışmalıdır.
Benzer şekilde işletmelerin sahip olduğu varlıkların takip edilmesi FI
modülü kapsamındadır. İşletmeye ait olan malzeme stokları da şirketin
sahip olduğu varlıklar kapsamında olup muhasebe kanunlarına göre stok
hesaplarının takip edilmesi gerekmektedir. Muhasebesel olarak FI
modülünde takip edilen bu malzemelerin, miktarsal takibi ise MM
modülü kapsamında yapılmaktadır. Dolayısı ile stokların takibi için FI ve
MM modülleri entegre bir biçimde çalışmalıdır.
PP modülünde üretim amacıyla tanımlanan tezgâh ve makineler aynı
zamanda bakım/onarımı yapılan nesnelerdir. Dolayısı ile bu tezgâh ve
makinelerin tanımlanması ve kullanılması aşamasında PP ve PM
modülleri entegre olarak çalışmalıdır.
Yukarıda birkaç örnekle açıklamaya çalıştığımız noktayı tekrar
vurgulayacak olursak: SAP-ERP sisteminde, modüller arasında ve modül
içerisindeki iş süreçleri arasında çok sıkı entegrasyonlar vardır ki ve
sistemin entegre bir şekilde çalışması SAP-ERP sisteminin en kuvvetli
yönünü oluşturmaktadır.

30
I.3. Uyarlama Kavramı ve SAP-ERP Sistemi Uyarlama
Kabiliyetleri
I.3.1. Uyarlama kavramı
SAP-ERP sistemi uyarlanabilir bir sistemdir. Dünyanın çeşitli ülkelerinde
ve değişik sektörlerde faaliyet gösteren yüzbinlerce işletme, kurumsal
kaynak yazılımı olarak SAP-ERP sistemini kullanmaktadır. Bütün bu
firmaların aynı ERP sistemini kullanabilmelerin en önemli sebebi SAP-
ERP sisteminin uyarlanabilir olmasıdır. Dünya çapında faaliyet gösteren
ve yüzlerce ülkede binlerce tesisi ve onbinlerce çalışanı olan firmalar ile
CEYLANLAR A.Ş. gibi sadece Türkiye’de faaliyet gösteren, iki tesisi ve
yüzelli çalışanı olan küçük çaplı firmaların aynı SAP-ERP sistemini
kullanabilmesi bu özelliğin sonucundadır.
İşletmeler yer aldığı sektöre, bağlı oldukları kanunlara ve işletme içi
prosedürlerin belirlediği farklı organizasyon yapılarına ve farklı iş
süreçlerine sahiptirler. Örneğin dünya çapında yüzlerce tedarikçi ile
çalışan ve her yıl milyarlarca dolarlık malzeme/hizmet satınalması yapan
bir bilgisayar firmasının satınalma süreçleri ile yılda sadece beş milyon
dolarlık malzeme/hizmet alımı yapan ve ortalama 25-30 tedarikçi ile
çalışan CEYLANLAR A.Ş. firmasının satınalma süreçleri birbirinden
farklıdır. Benzer şekilde, ilgili bilgisayar firmasının bilgisayar üretimi
süreçleri ile CEYLANLAR A.Ş.’nin elektrik süpürgesi üretimi süreçleri
de birbirinden farklıdır.
Aynı süreç başlığı altında yer almasına rağmen şirketler arasında farklılık
gösteren iş süreçlerinin sisteme yansıtılması, SAP-ERP sisteminin
uyarlama adımları ile sağlanır.
İş süreçleri ve organizasyon yapılarındaki farklılık sadece şirketler
arasında değil şirket içerisindeki birimler arasında da olabilir. SAP-ERP
sisteminin uyarlama kabiliyetleri ile işletme içerisindeki süreç farklılıkları
da sisteme yansıtılabilmektedir. Örneğin aynı firmaya ait bilgisayar
üretimi yapan fabrikadaki üretim süreçleri ile fotoğraf makinesi üretimi
yapan fabrikadaki üretim süreçleri birbirinden farklı olabilir. Aynı şekilde
aynı firmanın Türkiye’de faaliyet gösteren biriminin satınalma süreçleri
ile Almanya’da faaliyet gösteren biriminin satınalma süreçleri birbirinden
farklı olabilir. Bu tür farklılıklar bu şirketinin dünya çapında aynı SAP-
ERP sistemini kullanmasına engel değildir.
 SAP-ERP sistemi çoklu dil desteğini de standart olarak vermektedir. Türkiye’den
sisteme bağlanan bir kullanıcının Türkçe, Almanya’dan bağlanan bir kullanıcının

31
 Almanca ve Fransa’dan bağlanan bir kullanıcının Fransızca olarak aynı sisteme
bağlanabilmesi (özellikle uluslararası çalışan firmalar için) çok önemli bir
kabiliyettir.

I.3.1. SAP sisteminde uyarlama yapılması

ŞEKİL I.3.1 – 1 – Uyarlama işlem kodu girişi

 SAP-ERP sisteminde yer alan uygulamalar için sistemde işlem kodları

32
 ŞEKİL I.3.1 – 2 - Uyarlama Proje Ekranı

Bu ekranda üst kısımda yer alan butonuna veya klavyeden F5

33
 ŞEKİL I.3.1 – 3 - Standart Uyarlama Ekranı

Ekranda görüldüğü gibi uyarlama menüsü hiyerarşik bir yapıda yer almaktadır.
Eğer ekranda yer alan uyarlama adımı daha alt uyarlama adımlarını içeriyorsa
satırın sağ tarafında butonu yer alır. Bu buton tıklandığında ilgili adımın alt
adımları açılır. Eğer ekranda yer alan bir uyarlama satırı alt bir adımı kapsamıyor
ve kendisi uyarlamanın yapılacağı ekrana bağlantı sağlıyor ise sol tarafında
butonu yer alır. İlgili uyarlama ekranına geçmek için bu ikon tıklanmalıdır.

34
I.4. Kitabın İçeriği
I.4.1. Modül detayı
Elinizdeki kitap, SAP-ERP sistemi Malzeme Yönetimi (MM) Modülünün
hem fonksiyonel kapsamını genel hatları ile anlatmakta hem de bu
modülün temel uyarlamalarının nasıl yapılacağını uygulamalı olarak
açıklamaktadır.
Gerek SAP-ERP sistemi uyarlama kabiliyetlerinin oldukça fazla olması
gerekse değişik sektörlerde yer alan işletmeleri kapsayacak şekilde çok
kapsamlı iş süreçlerinin bulunmasından dolayı MM modülüne ait olan
tüm uyarlamaların ve tüm iş süreçlerinin detaylı bir şekilde tek bir kitapta
anlatılması oldukça zordur (ya da bu konuda binlerce sayfalık bir kitap
yazmak gerekir). Bu sebeple bu kitapta MM modülü altında yer alan
temel iş süreçleri ile bu iş süreçlerinin uyarlamaları anlatılmıştır.
Kitabın amacını şu şekilde açıklayabilirim: SAP-ERP sistemi MM
modülü konusunda bilgisi olmayan kullanıcıların modül konusunda orta
seviyede bilgi sahibi olmasını sağlamak, MM modülü konusunda
başlangıç seviyesinde bilgiye sahip olan kullanıcıların bilgi düzeyini orta
seviyeye çıkarmak, orta düzeyde bilgisi olan kullanıcıların ise varsa bilgi
eksiklerini gidermek.
I.4.2. Kullanılan SAP-ERP sistemi versiyonu
Kitap SAP-ERP sisteminin ECC 6.0 versiyonu baz alınarak hazırlanmış
olup Türkçe dil seçeneği ile sisteme bağlanılmıştır.
ECC 6.0 versiyonu SAP-ERP sisteminin bu kitap hazırlanmaya başlandığı
esnadaki en son versiyonudur. Bu sebeple kitabın anlatımında bu versiyon
temel alınmıştır. Versiyon yükselmelerinde sisteme yeni kabiliyetler
kazandırılıp belirli kabiliyetlerde de değişiklikler yapılmasına rağmen ana
yapı çok fazla değişmemektedir. Dolayısı ile bu kitapta anlatılan bilgiler
sonraki versiyonlar içinde kullanılabilir bilgiler olacaktır.
 Kullanılan SAP-ERP sisteminin versiyonu aynı olsa bile gerek yama düzeyinin
farklı olması gerekse uyarlamalarının farklı olmasından dolayı kitapta gösterilen
ekran görünümleri ile sizin kullanıdığınız/kullanacağınız sistemdeki ekran
görünümleri arasında bazı farklılıklar olması normaldir.

35
I.5. Anlatım Usulü ve Örnek Proje
I.5.1. Anlatım usulü
Konuların daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla kitapta gerekli yerlere
uygulama adımları konulmuştur. Örnek bir SAP-ERP sistemi üzerinde
uygulama imkânı olan okuyucuların bu adımları sistem üzerinde
gerçekleştirmeleri konuları daha çabuk anlamalarını sağlayacaktır.
Bu uygulama adımlarında örnek bir şirketin malzeme yönetimi
süreçlerinin sisteme yansıtması sağlanmaktadır. Örnek şirket olarak
CEYLANLAR A.Ş. kullanılmıştır. Şirketler için SAP-ERP sistemi
uyarlaması işlemleri bir proje şeklinde takip edildiği için kitabın
anlatımında ‘CESAP PROJESİ- Ceylanlar A.Ş. SAP MM Modülü
Uyarlama Projesi ’ örnek uyarlama projesi olarak kullanılmıştır.
Malzeme Yönetimi Modülü ile ilgili ekranlar ve uyarlama adımları
anlatılırken, ekranda yer alan tüm veri alanları ve bu veri alanlarının ne
amaçla kullanıldığı tek tek açıklanmamıştır. Bunun yerine ilgili
ekranlarda yer alan ve genel kullanım açısından önemli olduğu düşünülen
veri alanları ile bu veri alanlarının kullanım amaçları vurgulanmıştır (Tüm
alanları tek tek açıklamaya kalkmamız durumunda hem kitap amacından
sapmış olurdu hem de kitabın büyüklüğü binlerce sayfaya ulaşırdı).
I.5.2. Örnek Proje – CESAP
CEYLANLAR A.Ş. Elektrik süpürgesi ve buharlı ütü üretimi yapan bir
şirkettir. İstanbul Beylikdüzü’nde ve Gebze’de olmak üzere iki tane
fabrikaya sahiptir. Şirketin genel merkezi İstanbul Beylikdüzü’ndeki
fabrika yerleşkesindedir.
Beylikdüzü fabrikasında elektrik süpürgesi ve aksesuarları üretilmektedir.
Bu fabrika on bin metrekare kapalı alan üzerine kurulmuştur. Bu alan
içerisinde elektrik süpürgesi yapan üretim binasının yanı sıra genel
merkez binası da bulunmaktadır. Üretim binasında bir tane elektrik
süpürgesi üretim hattı, iki tane aksesuar atölyesi, hammaddeleri
depolamak için üç ve bitmiş ürünleri depolamak için de iki adet kapalı
depo yeri bulunmaktadır. Hammadde depolarının birisinde boya, madeni
yağ vb. kimyasal maddeler, diğer iki tanesinde ise üretimde kullanılan
diğer hammaddeler depolanmaktadır. Ürün depolarının bir tanesinde
tamamlamış elektrik süpürgeleri diğerinde ise üretilen aksesuarlar
depolanmaktadır.

36
Gebze’deki fabrikada ise değişik modellerde buharlı ütüler üretilmektedir.
Buradaki fabrika yedibin metrekare alana kurulmuştur. Fabrikada buharlı
ütü üretimi yapılan iki adet üretim hattının yanında hammaddelerin
depolandığı iki ayrı depo ve bitmiş ürünlerin depolandığı bir adet depo
yer almaktadır.
I.5.2.1. Ceylanlar A.Ş. için organizasyon yapısı
CEYLANLAR A.Ş. Şirketinin organizasyon yapısı aşağıda gösterilmiştir.

ŞEKİL I.5.2.1 – 1 - Ceylanlar A.Ş. organizasyon yapısı

Genel müdüre bağlı üç tane genel müdür yardımcısı vardır. Bu genel

37
malzeme ve hizmetlerin alımlarından da sorumludur. Satınalma
direktörlüğü, Fabrika Alımları ve İdari Alımlar Müdürlüğü olmak üzere
iki ana kısma ayrılmıştır. Bu müdürlükler altında çalışan satınalma
personeli ise sorumluluklarına göre alt gruplara ayrılmıştır. Fabrika
Alımları Müdürlüğü altında kimyasal malzeme alımları, elektronik
malzeme alımları ve diğer hammadde alımları olmak üzere üç grup yer
almaktadır. İdari alımlar müdürlüğü altında ise donanım/yazılım alımları,
üretim teçhizatı alımları ve kırtasiye/gıda/giyecek alımlarından sorumlu
olan üç grup yer almaktadır.

ŞEKİL I.5.2.2- 1- Ceylanlar A.Ş. Satınalma organizasyonu

Fabrika alımları
Beylikdüzü ve Gebze’de ki fabrikalar tarafından her ayın sonunda, 6 aylık
üretim periyodunu kapsayacak şekilde hammadde ihtiyaçları
belirlenmektedir. Bu ihtiyaçlar ilgili fabrika müdürünün onayına
sunulmakta ve gerekli onayın alınmasından sonra satınalma
direktörlüğüne iletilmektedir. Satınalma direktörlüğü tarafından ön
değerlendirmesi yapılan bu istekler, Operasyonlardan sorumlu genel
müdür yardımcısının onayına sunulmaktadır. Operasyonlardan sorumlu

38
genel müdür yardımcısı tarafından onaylanan istekler için alıma
çıkılmaktadır. Hammaddelerin belirli bir kısmı önceden anlaşmalı olunan
tedarikçilerden direkt olarak satın alınırken bir kısmı için ise öncelikle
piyasa ve fiyat araştırması yapılmaktadır. Temasa geçilen firmalardan
teklifler istenmektedir. Firmalardan gelen teklifler değerlendirildikten
sonra en uygun firmadan hammaddeler tedarik edilmektedir.
Satınalınan bu malzemeler, ilgili fabrikaların Malzeme Kabul kısmında
teslim alınır. Malzeme Kabul kısmı, bu malzemelerin fiziki (gerekli
görüldüğü durumlarda detaylı) kontrolünü yapar ve ‘Kabul Tutanağı’
hazırlayarak malzemeleri kabul eder. Kabul edilen malzemeler ilgili depo
sorumlusuna teslim edilerek depolanması sağlanır. Girdi kontrolü
aşamasında kabul edilmeyecek durumda olan malzemeler ise ‘Ret
Tutanağı’ tutularak ilgili satıcıya geri iade edilir.
İdari Alımlar
Ceylanlar A.Ş.’nin günlük işlerini yapabilmesi için gerekli olan malzeme
ve hizmetlerin alımı ise idari alımlar müdürlüğünce yapılmaktadır.
Bilgisayar donanım ve yazılımlarının alımı, kırtasiye ve ofis
malzemelerinin alımı, üretim hattında kullanılan makineler için yedek
parçaların ve bakım hizmetlerinin alımı, yemek hizmeti ve ulaştırma
hizmeti alımı bu kapsamda yapılmaktadır. Bu tip alımlar için ihtiyaçlar
ilgili müdürlükler tarafından direkt olarak idari alımlar müdürlüğüne
bildirilmektedir. İdari alımlar müdürlüğünce onaylanan bu tip istekler
için, eğer alım tutarı 5.000 TL altında ise direkt olarak alıma çıkılır. Eğer
alım tutarı 5.001-50.000 TL arasında ise satınalma direktörü onayladıktan
sonra alıma çıkılır. Eğer alım tutarı 50.001 TL ve üzeri ise satınalma
direktöründen sonra Operasyonlardan sorumlu genel müdür yardımcısı
tarafından onaylanır ve daha sonra alıma çıkılır.
İdari alımlar Müdürlüğünce alınan malzemelerin kabulünü Beylikdüzü
Fabrikası’nın Malzeme Kabul Kısmı yaparken hizmetlerin kabulü içinse
Tesis İşletme Müdürlüğü’nün yazılı onayı alınmaktadır.
İdari alımlar kapsamında alınan malzemelerden sadece üretim
teçhizatlarının bakımında kullanılan malzemeler Tesis İşletme
Müdürlüğü’ne ait depo yerinde stoklanmakta geri kalan malzemeler ise
isteği yapan birim/kullanıcıya hemen teslim edilmekte ve
depolanmamaktadır.

39
I.5.2.3. Ceylanlar A.Ş. stok yönetimi süreçleri
Malzeme girişi işlemleri
Üretimde kullanılacak malzemeler, satınalma işlemleri kapsamında
tedarikçiler tarafından ilgili fabrikanın Malzeme Kabul kısmına
getirilmektedir. Burada girdi kontrolleri yapılan malzemeler (eğer bir
sorun yok ise) ilgili hammadde deposuna yerleştirilmektedir. Ayrıca
üretim hattından kullanılmadığı için geri dönen hammaddeler de ilgili
hammadde depolarına alınmaktadır.
Üretim hattından çıkan mamuller, öncelikle üretim hattı sonundaki koltuk
depoya alınmaktadır. Burada kalite kontrolü işlemleri yapılmakta ve eğer
ürünlerde bir sorun tespit edilmezse paketleme işlemi yapılıp ilgili mamul
depo sorumlusuna teslim edilmektedir. Üretim esnasında hasarlı olduğu
tespit edildiğinden dolayı kullanılamayan malzemeler ile kalite
kontrolünden geçemeyen ürünler ise hurda olarak ayrılmaktadır. Her iki
fabrikada da hurda malzemelerin biriktirildiği hurda malzeme depo alanı
(açık alan) mevcuttur.
Malzeme çıkışı işlemleri
Hammadde depolarındaki malzemeler (üretim şeflerinin onayladığı
üretim siparişlerine istinaden), ilgili depo sorumluları tarafından üretim
hattı sorumlularına teslim edilmekte ve depo çıkışları yapılmaktadır.
Hurda malzeme alanına ayrılmış olan kırık/bozuk malzemeler için son bir
teknik inceleme yapılmakta ve bu teknik inceleme sonucuna göre bu
malzemelerin hurda çıkışı yapılmaktadır.
Tesis İşletme depolarında bina ve teçhizatların tamirinde kullanılmak
üzere depolanan malzemeler, kullanıldıkları zaman ilgili fabrika veya
tesisin bağlı olduğu birim için tüketilmekte ve depodan çıkışı
yapılmaktadır.
Malzeme nakil işlemleri
Beylikdüzü fabrikasında teslim alınmış olan hammaddelerden ilgili
olanlar (ütü imalatında kullanılacak olanlar) Gebze fabrikasına transfer
edilirler.
Depo yerindeki malzemeler çeşitli sebeplerle bir depodan diğer bir
depoya transfer edilebilmektedir. Örneğin kırılan/bozulan malzemeler
kendi depo yerlerinden hurda malzemene alanına taşınmaktadır. Üretim
sonucunda koltuk depoya konulan malzemeler, kalite kontrolü
tamamlandıktan sonra bitmiş ürün depolarına transfer edilmektedir.

40
Girdi kontrolünde bekleyen malzemelerin muayenesi tamamlandıktan
sonra ilgili depolara alınması da Ceylanlar A.Ş. bünyesinde sıklıkla
yapılan malzeme nakil işlemlerindendir.
Envanter sayımı işlemleri
Her iki fabrika depolarında da aralık ayının son haftasında yıl sonu
envanter sayımı yapılmaktadır. Ayrıca gerekli görüldüğü takdirde Tesis
İşletme Müdürlüğü’nün emri ile malzeme ve/veya depo bazında özel
sayım işlemi de (herhangi bir tarihte) yapılabilmektedir.
Envanter sayımı esnasında, sayımı yapılan malzeme ve/veya depo yeri
için blokaj konmakta ve malzeme giriş/çıkışlarına izin verilmemektedir.
Sayım bitene kadar gerekirse üretim işlemlerine ara verilmektedir.
I.5.2.4. Ceylanlar A.Ş. fatura kontrolü süreçleri
Hammadde ve diğer malzeme alımlarında satıcılar tarafından gönderilen
faturalardaki bilgiler ile ilgili satınalma siparişi ve bu siparişe istinaden
yapılmış olan malzeme girişindeki bilgiler kontrol edilerek fatura girişi
yapılmaktadır. Eğer satınalma siparişinde yer alan miktar ve tutar ile
kesilen fatura üzerindeki miktar ve tutarda bir uyumsuzluk var ise ilgili
fatura kabul edilmemekte ve satıcıya iade edilmektedir. Eğer bir
uyumsuzluk yok ise fatura girişi yapılmaktadır.
Hizmet alımlarında ise yapılan anlaşma ve kesilen satınalma siparişine
göre fatura kontrolü süreci değişmektedir. Yapılan anlaşmaya bağlı olarak
bazı hizmet alımlarında peşinat ödenmektedir. Hizmet alımları için
anlaşmalar genellikle yıllık bazda yapılmaktadır. Hizmetler alındıkça
dönemsel olarak satıcı tarafından fatura gönderilmektedir. İlgili hakediş
raporu ve sipariş tutarları dikkate alınarak fatura girişi yapılmaktadır.

41
II. Malzeme Yönetimi (MM) Modülüne Genel Bakış
II.1. Modül Kapsamı
Malzeme yönetimi modülü satınalma, stok yönetimi ve lojistik fatura
kontrolü süreçlerini kapsayan modüldür. Bu üç ana süreç için MM
modülünün alt modülleri de denilmektedir. MM modülünün kapsamı ve
diğer modüllerle entegrasyonu aşağıdaki şekilde özetlenmiştir.

ŞEKİL II.1 - 1 - MM modülüne genel bakış

II.1.1. Satınalma
Malzeme ve hizmet alımı kapsamında yürütülen işlemleri kapsamaktadır.
Satınalma sürecini kısaca anlatacak olursak:
Bir malzeme ve/veya hizmete ihtiyaç duyulması ve bu ihtiyacın talep
(satınalma talebi) şeklinde ilgili birime bildirilmesi ile satınalma süreci
başlamış olur.

42
Yaratılan bu talep, ilgili birim ya da birimler tarafından değerlendirilip
onaylandıktan sonra satınalmadan sorumlu birime (satınalma
departmanına) iletilir. Satınalma departmanı tarafından öncelikle bu
malzeme/hizmet için alım usulü belirlenir. Eğer yapılacak alım için
yürürlükte olan bir sözleşme varsa veya tek kaynaktan alım yapılacaksa
direkt olarak ilgili firmayla temasa geçilir. Eğer alım için yürürlükte bir
sözleşme yoksa ve tek kaynaktan alım yapılmayacaksa potansiyel
satıcıların tespiti için piyasa araştırması yapılır. Piyasa araştırması
sonucunda, malzeme/hizmet alınacak firmalarla temasa geçilir ve ilgili
firmalardan teklif vermeleri istenir (teklif talebi).
Firmalardan alınan bu teklifler işletme tarafından öncelikle resmi tekli
olarak kaydedilirler (teklif). Teklif alma işlemi bittikten sonra ise bu
teklifler değerlendirilerek (teklif değerlendirme) alım için en uygun teklif
belirlenir.
Tekliflerin değerlendirmesi sonucunda, seçilen firma ile (alımın
kapsamına bağlı olarak) ya uzun vadeli bir satınalma sözleşmesi imzalanır
(sözleşme) ya da firmaya malzeme/hizmeti temin etmesi konusunda
sipariş (satınalma siparişi) verilir.
İlgili firmanın sözleşme/siparişte belirtilen malzeme/hizmeti işletmeye
teslim etmesiyle satınalma süreçleri tamamlanarak stok yönetimi ve
faturalama süreçleri başlar.
Burada anlatılan satınalma işlemleri aşağıdaki iş akışında gösterilmiştir.

43
 ŞEKİL II.1.1 – 1 - Satınalma iş akışı - Klasik

En genel kapsamıyla yukarıda anlatılan ve şekilde de gösterilen satınalma

44
talep dahi yapılmasına gerek yoktur. Bu tip alımlar için direkt olarak
satınalma siparişi kesilebilmektedir.
Benzer şekilde bir işletmede satınalma taleplerinin sadece bir birim
tarafından onaylanması gerekirken bir başka işletmede satınalma
taleplerinin sırasıyla beş-altı ayrı birim tarafından onaylanması
gerekebilir. Bazı işletmeler ise satınalma talebini herhangi bir onay
işlemine tabi tutmadan direkt olarak talebe istinaden alım işlemini
başlatmaktadır. Bu açıklamalar kapsamında satınalma iş akışını aşağıdaki
şekilde güncelleyebiliriz.

ŞEKİL II.1.1 - 2 - Satınalma iş akışı - Güncel

Yukarıda şekilde yer alan ve sonucunda sözleşme/siparişe ulaşan her bir

45
çıkışı’ işlemleri, stok miktarını değiştirmediği halde malzemenin
yerini/durumunu değiştiren malzeme hareketlerine ise ‘stok transfer’
işlemleri denilmektedir.
Sistemde kayıtlı olan stok miktarı ile fiili stok miktarlarının doğrulanması
amacı ile envanter sayımı işlemleri yapılmaktadır. Envanter sayımı
sonucunda eğer fiili stok miktarı ile sistemde kayıtlı olan stok miktarı
arasında farklılık var ise bu fark kaydedilerek sistemdeki stok miktarı
düzeltilir.
Rezervasyon işlemleri ile malzeme hareketlerinin önceden planlanması
yapılmaktadır. İhtiyaç duyulan malzeme içinrezervasyon yaratılması ile
ihtiyaç miktarı kadar olan malzeme rezerve edilmiş olur.
Stok yönetimi iş akışı aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

ŞEKİL II.1.2 – 1 - Stok Yönetimi İş akışı

46
II.1.3. Lojistik fatura kontrolü işlemleri
Satınalma ve stok yönetimi işlemlerine bağlı olarak satıcı faturalarının
kontrolü işlemidir. Malzeme yönetimi başlığı altında yer almasına rağmen
fatura girişi işlemleri çoğu işletme Muhasebe Departmanı
sorumluluğundadır.
Satıcılar tarafından işletmeye gönderilen faturalar malzeme/hizmet alımı
sonucunda kesilmiş olan faturalardır. Bu faturaların üzerinde yer alan
bilgilerin, ilgili malzeme/hizmet alımına ait sözleşme/siparişe dayanması
ve firmanın teslim aldığı malzeme/hizmet miktar ile uyumlu olması
gerekir.
Fatura kontrolü sürecinde sistem girilen fatura üzerindeki tutar ve miktar
ile sözleşme/siparişte yer alan tutar ve miktarı kontrol eder. Eğer bir
uyumsuzluk var ise kullanıcıya mesaj vererek gerekli düzeltmeyi
yapmasını ister. Satınalma siparişini kesen (satınalma müdürlüğü),
malzemeyi teslim alan (depo sorumlusu) ve faturayı teslim alan (finans
direktörlüğü) birimler ayrı ayrı olduğundan bu kontrolün sistem
tarafından yapılması oldukça önemlidir.
Örneğin; İlgili satıcıyla malzeme alımı için temasa geçiyorsunuz ve birim
fiyatı 100 liradan 10 adet A malzemesi almak için sipariş veriyorsunuz.
Satıcı 10 adet A malzemesini depo sorumlunuza faturası ile birlikte teslim
ediyor. Depo sorumlusu faturayı finans direktörlüğüne veriyor. Finans
direktörlüğü ilgili siparişe istinaden fatura girişi ekranını açıyor. Fatura
girişi ekranına sistem tarafından satınalma siparişinde yer alan birim fiyat,
miktar ve vergi bilgileri getiriliyor. Satıcı tarafından matbu olarak verilen
fatura üzerinde birim fiyat 100 lira değil 105 lira yazılmış. Toplam tutar
ise 1.050 lira olarak belirtilmiş. Finans direktörlüğü bu bilgileri girdiği
anda hata mesajı ile karşılaşıyor. Sistem siparişte belirtilen birim fiyat ve
toplam tutar ile faturada gelenin farklı olduğunu bu sebeple belgeyi
kaydedemeyeceğini söylüyor. Sizde ilgili faturanın yanlış olduğunu
satıcıya bildirip satıcıdan bu faturayı iptal ederek doğru miktar ve tutarla
tekrar fatura kesmesini istiyorsunuz.
Bu örnekle daha iyi anlaşıldığını düşündüğüm fatura kontrolü işlemi
sistem üzerinde tek bir adım olarak yer almaktadır. Bu sebeple fatura
kontrolü işlemi için bir iş akışı söz konusu değildir. Fatura kontrolü
işleminin satınalma ve stok yönetimi ile entegrasyonu aşağıdaki şekilde
gösterilebilir.

47
 ŞEKİL II.1.3 - 1 - Fatura kontrolü işlemleri

II.2. Diğer Modüllerle Entegrasyon

48
hammaddeler için üretim siparişi yaratılarak rezervasyon oluşturulması,
üretim siparişine istinaden hammaddelerin stoklardan çekilmesi, üretimi
tamamlanan mamullerin ürün depolarına konulması, vb. işlemler PP ve
MM modülleri arasındaki entegrasyona örnek olarak verilebilir.
İşletmeye ait tesis ve makinelerin bakım/onarım işlemlerinde kullanılacak
olan yedek parçalar malzeme olarak tanımlanmaktadır. Bu malzemeler
için bakım/onarım iş emri yaratılarak rezervasyon oluşturulması,
bakım/onarım siparişine istinaden yedek parçaların stoklardan çekilmesi,
tesis ve makinelerden sökülen malzemelerin stoklara iade edilmesi, vb.
işlemler PM ve MM modülleri arasındaki entegrasyona örnek olarak
verilebilir.
İşletme tarafından satılacak olan ürünler sistemde malzeme olarak
tanımlanmaktadır. Müşteri tarafından siparişi verilmiş olan bu ürünler için
satış siparişine istinaden rezervasyon konulması, satış siparişine istinaden
müşteriye malzeme teslim edilmesi, müşteriden iade edilen malzemelerin
stoklara alınması, vb. işlemler SD ve MM modülleri arasındaki
entegrasyona örnek olarak verilebilir.
Tedarikçilerden teslim alınan malzemeler için kalite kontrol (girdi
kontrolü) işlemlerinin yapılması ve bu kalite kontrol işlemleri sonucunda
malzemelerin işletme stoklarına alınması veya firmaya iade edilmesi, vb.
işlemler QM ve MM modülleri arasındaki entegrasyona örnek olarak
verilebilir.
Adres (raf) yönetimi olan depo yerleri için, depoya stok girişi yapılan
malzemelerin raflara yerleştirilmesi, depodan çıkışı yapılacak olan
malzemelerin ilgili raf adresinden çekilmesi, vb. işlemler WM ve MM
modülleri arasındaki entegrasyona örnek olarak verilebilir.
 WM modülü SAP-ERP sisteminin 4.0 versiyonuna kadar MM modülü altında
satınalma, stok yönetimi alt modülleri gibi bir alt modül olarak değerlendirilirken,
sistemin sonraki versiyonlarında ‘LE-Lojistik Yürütme’ modülünün bir alt
modülü olarak değerlendirilmeye başlanmıştır.
II.2.2. Muhasebe modülleri ile entegrasyon
Muhasebe başlığı altında yer alan modüller, işletmenin hem bulunduğu
ülkenin muhasebe kanunlarına göre takip etmesi zorunlu olan finansal
işlemleri hem de maliyet takibi yapabilmesini sağlayacak olan işlemleri
kapsamaktadır.
İşletmelerin sahip olduğu varlıkların önemli bir kısmını malzemeler
oluşturmaktadır. Hangi ülkede olursa olsun, muhasebe kanunları

49
şirketlerin sahip olduğu bu varlıkların takibini zorunlu kılmaktadır.
Dolayısı ile malzemelerin muhasebesel olarak takip edilmesi kanunsal bir
zorunluluktur. Bu zorunluluk ise MM ve FI modülleri arasındaki
entegrasyonu zorunlu kılmaktadır.
Benzer şekilde işletmeye ait olan maliyetlerinin önemli bir kısmını da
kullanılan/tüketilen malzemeler oluşturmaktadır.
Satıcılar tarafından kesilen satıcı faturalarının sisteme girilmesi, fatura
kontrolünün yapılması, faturaya istinaden satıcıya ödeme yapılması, vb.
işlemler FI ve MM modülleri arasındaki entegrasyona örnek olarak
verilebilir.
Stok yönetimi kapsamında miktarları takip edilen malzemelerin (bedelsiz
takip edilenler hariç) stok değerinin takip edilmesi yasal bir zorunluluktur.
Stok yönetimi işlemleri ile stok hesapları arasında doğrudan entegrasyon
vardır. Bir malzeme için stok girişi yapılması aynı zamanda stok
hesaplarında da artış olması demektir (işletmenin sahip olduğu varlıkların
toplam değeri artmıştır). Bir malzemenin tüketilmesi ise stok hesaplarında
da bir değer azalması olması demektir (işletmenin sahip olduğu
varlıkların toplam değeri azalmıştır). Bu entegrasyon, FI ve MM
modülleri arasındaki en temel entegrasyondur.
Üretimde kullanılan hammadde bedellerinin ürünün maliyetine
yansıtılması, kullanıcılar tarafından tüketilen malzemelere ait bedellerin
ilgili birimin maliyetlerine yansıtılması maliyet muhasebesi ve MM
modülleri arasındaki entegrasyona örnek olarak verilebilir.
II.2.3. İnsan kaynakları modülleri ile entegrasyon
MM modülünün lojistik ve muhasebe başlığı altında yer alan modüllerle
çok sıkı bir entegrasyonu olmasına rağmen insan kaynakları başlığı
altında yer alan modüller ile kısıtlı kapsamda entegrasyonu vardır. Bunun
sebebi ise insan kaynakları altında yer alana süreçler ile MM modülü
kapsamında değerlendirilen süreçler arasında fazla bir entegrasyon
noktasının olmamasıdır. Malzeme yönetimi kapsamında yer alan bazı
süreçlerde sorumlu personel atanması işlemlerinde personel ana verileri
ve organizasyon yapısı ile entegrasyonu vardır.
Birimlere/personele teslim edilen malzemelerin takip edilmesi, satıcı ana
verisine sorumlu (ilgili satıcıdan sorumlu olan) personelin atanması,
satınalma talebi ve siparişinde sorumlu personelin bağlanması, vb.
işlemler bu entegrasyona örnek olarak verilebilir.

50
III. MM Modülü Organizasyon Yapıları ve
Uyarlamaları
III.1. Organizasyon yapısı ne demektir
Bir işletme için organizasyon yapısı denildiği zaman akla ilk olarak şekil
I.5.2.1–1’de gösterilen genel müdür yardımcılıkları, direktörlükler,
müdürlükler ve bölümlerden oluşan yapı gelmektedir. Burada yer alan
organizasyon yapısı işletmenin personel işlerini ilgilendiren organizasyon
yapısıdır. Bu organizasyon yapısının yanında lojistik ve muhasebe
süreçleri ile ilişkili olarak kullanılan değişik organizasyon yapıları da
vardır.
Örneğin bir şirketin üretim yapan fabrikaları ve bu fabrikalarda yer alan
ve değişik amaçlarla kullanılan depo yerleri olabilir. Bu fabrikalar ve
depo yerleri arasında hiyerarşik bir ilişki vardır. Benzer şekilde işletme
bünyesinde imalat veya bakım/onarım işleri yapılan atölyeler ile
atölyelerin bağlı bulunduğu fabrikalar arasında da hiyerarşik bir ilişki söz
konusudur. Burada bahsettiğimiz fabrika, depo yeri, atölye, vb. nesneler,
şekil I.5.2.1–1’de gösterilen ve akla ilk gelen organizasyon yapısında yer
almamasına rağmen işletmenin bünyesinde yer alan organizasyon
nesnelerdir.
İşletme yapısının birebir olarak SAP-ERP sistemine yansıtılabilmesi için
sadece personel işlemlerinde kullanılan organizasyon yapısının değil
burada örnek olarak verilen fabrika, depo yeri, atölye gibi nesnelerden
oluşan organizasyon yapılarının da tanımlanması gerekmektedir.
SAP-ERP sistemi üzerinde, işletme bünyesinde yer alan tüm bu
organizasyon yapılarını ve bu yapıların birbiri ile olan hiyerarşik
ilişkilerini tanımlamak amacıyla ‘organizasyon birimi’ nesneleri
kullanılmaktadır. Bu nesnelerin tanımlanması ve birbirleriyle olan
ilişkilerinin (hiyerarşi) kurulmasına ‘İşletme Yapısı Uyarlamaları’ veya
‘Organizasyon Uyarlamaları’ denilmektedir.
Bazı organizasyon nesneleri tek bir modül tarafından kullanılırken
bazıları birden çok modül tarafından ortak olarak kullanılabilmektedir.
Hatta bazı organizasyon nesneleri vardır ki tüm modüller tarafından ortak
olarak kullanılmaktadır. Örneğin işletmenin altında tanımlanacak olan
tüm organizasyon nesneleri bu işletme için sistemde tanımlanan ‘Şirket
Kodu’ nesnesi altında yaratılır. Dolayısı ile ‘Şirket Kodu’ tüm modüller
tarafından ortak kullanılan bir organizasyon nesnesidir. Benzer şekilde
fabrika (üretim yeri) nesnesi, sadece malzemelerin takibi için MM
51
modülü tarafından değil aynı zaman da üretim ve bakım/onarım
işlemlerinin takibi için PP ve PM modülleri tarafından da kullanılan bir
organizasyon nesnesidir.
Burada vurgulanması gereken bir diğer husus, (ister diğer modüller ile
ortak nesneleri kullansın, isterse kendisine özel organizasyon nesnelerine
sahip olsun) SAP-ERP sisteminde tüm modüllerin bir organizasyon
yapısına sahip olduğu ve sistem üzerindeki işlemlerinde bu organizasyon
yapıları üzerinden yürütülmesi gerektiğidir.
Bu kapsamda, MM modülü ile alakalı organizasyon nesnelerine ve bu
nesnelerin oluşturduğu organizasyon yapılarına bakacak olursak: MM
modülü tek bir modül olmasına rağmen stok yönetimi ve satınalma alt
modüllerinin ayrı organizasyon yapıları içerdiğini görürüz. Şimdi bu iki
başlık altında MM modülü ilişkili organizasyon yapılarını ve bunların
uyarlamalarının nasıl yapıldığını detayları ile inceleyelim.

52
III.2. Stok yönetimi organizasyon yapıları ve uyarlamaları
MM Modülüne genel bakış kısmında kısaca bahsedilen ve kitabın V.
Kısmında da detaylı olarak açıklanacak stok yönetimi işlemlerinin
yapılabilmesi için SAP-ERP sistemi üzerinde aşağıdakine benzer şekilde
olan ve şirketin stok yönetimi işlemlerini yapmasını sağlayacak
organizasyon yapısı tanımlanmalıdır.

ŞEKİL III.2 – 1 - Stok Yönetimi Organizasyon Yapısı

Bu yapıda yer alan organizasyon nesneleri ve bu nesnelerin

53
III.2.1. Şirket kodu
İşletmenin SAP-ERP sistemine tanımlanmasındaki en temel organizasyon
nesnesi ‘Şirket Kodu’ nesnesidir. Bu nesne işletmenin SAP-ERP
sistemindeki etiketidir.
Şirket, bağımsız olarak bilanço çıkaran ve kanunlar karşısında devlete
karşı yükümlülüğü olan tüzel kişiliklere verilen genel bir tanımlamadır.
Firma, işletme, kurum gibi kelimelerde dilimizde şirket kelimesi yerine
kullanılmaktadır. Kitabın genelinde bizim ‘işletme’ kelimesi ile
tanımladığımız organizasyonlara SAP-ERP sistemi üzerinde de ‘Şirket’
denilmektedir.
İnsan kaynakları, lojistik ve muhasebe kapsamındaki tüm organizasyon
nesneleri en tepe seviyede ‘Şirket Kodu’ nesnesine bağlıdırlar. Şirket
kodunun SAP-ERP sisteminde tanımlanması ve uyarlamalarının
yapılması sorumluluğu FI-Muhasebe modülündedir. Yasal anlamda şirket
kodunu belirleyen özellikler muhasebe kanunlarında geçmekte ve şirket
kodunun ilk seviyedeki uyarlamaları bu kapsamda gerçekleşmektedir.
Örneğin şirket kodu para biriminin ne olacağı, hangi hesap planını
kullanacağı, vergi dairesi, vergi numarası gibi bilgiler bu düzeyde
uyarlanır.
Şirket kodu uyarlama sorumluluğu MM modülü kapsamında olmadığı
için burada bu uyarlamanın nasıl yapıldığı detaylı olarak
anlatılmayacaktır (SAP-ERP sisteminin entegrasyon yönü daha
uyarlamanın ilk adımında karşımıza çıkmış oldu ).
Şirket kodunun SAP-ERP sisteminde tanımlanması için uyarlama
kısmında aşağıdaki menü adımı takip edilir.

54
 ŞEKİL III.2.1 - 1 - Şirket kodu uyarlama adımı

Yukarıdaki uyarlama menüsünden adımı tıklandığında

ŞEKİL III.2.1 - 2 - Şirket kodu tanımlama ekranı

Bu aşamada yeni bir şirket kodu tanımlanması için en uygun yöntem

55
kutucuk tıklanır) ekranın üzerindeki ‘kopyala’ butonuna basılır.
Sistem kopyalanan şirket kodu bilgilerini aşağıdaki şekilde getirir.

ŞEKİL III.2.1 - 3 - Şirket kodu kopyalama ekranı

Şirket alanına tanımlanacak olan şirket için şirket kodu bilgisi girilir.
Şirket kodu olarak en az bir en fazla dört karakter olacak şekilde bir kod
girilmelidir. Bu kodun ne olacağı konusunda işletmenin muhasebe
departmanının görüşü alınarak bir karar verilir. Muhasebe departmanı
şirket kodu olarak 0001, 1, 1000 gibi anlamı olmayan sayısal bir değer
verilmesini isteyebileceği gibi 4 karakterli anlamlı bir değerde isteyebilir.
Örneğin CEYLANLAR A.Ş. için CYLN kodunu kullanmak isteyebilir.
Şirket adı alanına şirketin tanımı kısmına ise şirkete ait diğer
bilgiler girilir. Daha sonra ekranın üzerindeki ‘kaydet’ butonuna basılır.
Sistem bu kaydetme işleminin yapılması için request numarası sormak
üzere request alma ekranlarını açar.
 Tüm uyarlama adımlarında karşımıza gelecek olan request alma işlemi Ek-1’de
detaylı olarak açıklanmıştır. Bu ekranda devam etmek için Ek-1 okunmalıdır.
Kaydetme işlemi ile birlikte şirket kodu sisteme tanımlanmış olur ve
sistem aşağıdaki mesajı verir.

ŞEKİL III.2.1 – 4 - Şirket kodu tanımlandı mesajı

56
  Sistemde yapılan çoğu uyarlama adımı kaydedildiğinde yukarıdaki mesaj
verilmektedir. Bu mesaj kaydetme işleminin başarılı olduğu anlamına gelir.
Uygulama: 0001 şirket kodundan kopyalayarak CYLN şirket kodunu
CEYLANLAR A.Ş. tanımıyla sistede yaratınız.
Şirket kodunun SAP-ERP sisteminde kullanılabilmesi için sadece
yukarıdaki şekilde şirketin sisteme tanıtılması yeterli değildir. Şirket kodu
için bu tanımlamadan sonra özellikle muhasebe modülü altında bir sürü
ek uyarlama daha yapılması gerekmektedir. SAP-ERP sisteminde
organizasyon yapıları için birbirine bağlı uyarlama adımlarını da
kapsayacak şekilde referans nesnenin tamamen kopyalanması
önerilmektedir. Bu durum şirket kodu tanımlanmasında da söz konusudur.
SAP-ERP sistemindeki 0001 şirket kodu sırf bu amaçla (kopyalama için
referans olması amacıyla) yer almaktadır.
adımı ile sistemde tanımlanan yeni şirket koduna diğer
uyarlamalarında referans şirket kodundan kopyalanması için yukarıdaki
uyarlama menüsünden adımı seçilmelidir. Bu
adım seçildiğinde aşağıdaki ekran açılır.

ŞEKİL III.2.1 - 5 - Şirket kodu organizasyon nesnesi ekranı

Bu ekranın üstünde yer alan kopyalama butonuna basılır. Sistem

57
 ŞEKİL III.2.1 - 6 - Şirket kodu kopyalama ekranı

Bu ekranda bşl.Şirket kodu alanına 0001 girilir. btş. Şirket kodu alanına
ise bir önceki adımda tanımlamaya başladığımız şirket kodu bilgisi
girilmelidir. Daha sonra ise ekranın alt kısmında yer alan ‘devam’
düğmesine basılır. Sistem yeni şirket kodu için tüm uyarlamaları referans
şirket kodundan kopyalamaya başlar. Kopyalama işlemi esnasında
ekranın altında yer alan durum çubuğunda aşağıdaki gibi kopyalama
işleminin durumu görüntülenir.

İşlem tamamlandığında referans şirket kodundan tüm uyarlamalar yeni

58
Bir birimin SAP-ERP sistemi üzerinde ‘üretim yeri’ kapsamına girip
girmediğini belirlemek için üretim yeri olarak tanımlanmanın ne gibi
kabliyetler sağladığı bilinmelidir. SAP-ERP sisteminde bir birim üretim
yeri olarak tanımlanırsa o birime aşağıdaki kabiliyetlere sahip olma hakkı
verilmiş olur.
- Malzeme ana verilerinde birime özgü parametreler tanımlayabilme,
- Diğer birimlerden bağımsız olarak malzeme ihtiyaç planlaması
yapabilme,
- Kendi depo yerlerine sahip olma,
- Kendi atölyelerini oluşturabilme,
- Kendi teslimat noktalarını oluşturabilme, vb.
İşletme bünyesindeki tesis ya da birimlerin hangilerinin ‘üretim yeri’
olarak tanımlanacağına bu imkân ve kabiliyetler dikkate alınarak karar
verilmelidir.
Örneğin CEYLANLAR A.Ş. için hangi birimlerin üretim yeri olarak
tanımlanacağının belirlemesi işlemi oldukça kolaydır. Zira şirket
bünyesinde birbirinden farklı yerlerde iki adet üretim fabrikası vardır.
Her iki fabrika da diğerinden bağımsız olarak yukarıda belirtilen (her
fabrika kendi depo yerlerine, kendi atölyelerine, kendi teslimat
noktalarına, vb. sahiptir ve kendi ihtiyaç planlamasını yapmaktadır)
imkân ve kabiliyetlere sahiptir. Bunun sonucunda CEYLANLAR A.Ş.
için iki tane üretim yeri tanımlaması gerekmektedir.
Ancak bir işletme için hangi birimlerin üretim yeri olarak tanımlanması
gerektiği her zaman bu kadar net olmayabilir. Bir birim veya tesisin
fiziksel olarak ayrı bir lokasyonda olması ‘üretim yeri’ olarak
tanımlanması için gerek ve yeter şart değildir. Aynı şekilde iki birimin
aynı lokasyonda olması da aynı üretim yeri olarak tanımlanmasını
gerektirmez.
Örneğin aynı tesis içerisinde hem bilgisayar hem de televizyon fabrikasını
kurmuş olan AAA şirketi için fiziki olarak aynı yerde olmasına rağmen bu
tesis altında iki ayrı üretim yeri tanımlanması gerekmektedir. Fiziksel
olarak aynı yerde olmasına rağmen her iki fabrikanın birbirinden
bağımsız depoları vardır, birbirinden bağımsız olarak ihtiyaç planlaması
yürütmektedirler. Kısacası aynı tesis alanı içerisinde iki ayrı üretim yeri
yer almaktadır.

59
Benzer şekilde, Ankara’da bir tane bölge müdürlüğü ve iki adet satış ofisi
bulunan BBB şirketi için bu üç birim aynı üretim yeri olarak
tanımlanmıştır. Zira Ankara’da ki satış ofisleri lojistik anlamda (yukarıda
belirtilen özellikler açısından) Ankra Bölge Müdürlüğü’ne bağlıdırlar.
BBB işletmesi Ankara’daki bu birimler için bir tane üretim yeri ve bu
üretim yerine bağlı üç depo ve üç satış ofisi tanımlayacak şekilde
uyarlama yaparak ihtiyacını karşılamıştır.
Üretim yerinin tanımlanması/değiştirilmesi/silinmesi işlemleri
SAP-ERP sisteminde üretim yeri ile ilgili uyarlamalar aşağıdaki uyarlama
menüsünden yapılır.

ŞEKİL III.2.2 – 1 - Üretim yeri uyarlama adımı

Sistem üzerinde yeni bir üretim yeri yaratmak için en uygun yöntem (tıpkı
şirket kodu uyarlamasında olduğu gibi) sistemde mevcut olan bir üretim
yerinin kopyalanması ve kopyalanan veriler üzerinde gerekli
değişikliklerin yapılmasıdır. Üretim yeri tanımlamasına bağlı çok fazla
sayıda alt uyarlama adımı vardır. Kopyalama yöntemi ile yeni bir üretim
yeri tanımlandığı zaman, sistem bağlı tüm uyarlamaları da
kopyalamaktadır. Dolayısı ile ilgili bu uyarlamalar içinde varsayılan
değerler sistem üzerinde oluşur. SAP-ERP sisteminde önceden tanımlı
olarak gelen 0001 üretim yeri kopyalama işleminde referans olması
amacıyla konulmuştur.

60
Sistemde üretim yerinin tanımlanması/değiştirilmesi/silinmesi işlemleri
için yukarıdaki uyarlamadan adımı
seçilir. Sistem üretim yeri uyarlamalarının yapılacağı aşağıdaki ekranı
açar.

ŞEKİL III.2.2 – 2 - Üretim yeri kopyalanması adımı

Bu ekranda orta sıradaki yazan satır

ŞEKİL III.2.2 - 3 - Üretim yeri kopyalanması ekranı

Kopyalama işlemi için ekranın üstünde yer alan kopyalama butonuna

61
 ŞEKİL III.2.2 – 4 Üretim yeri kopyalanması uyarı ekranı

Ekranın alt kısmındaki devam butonuna basılır. Sistem numara

ŞEKİL III.2.2 - 5 - Numara alanı taşıma adımı

Bu ekranda seçilir. Sistem bundan sonra aşağıdaki üretim yeri

62
 ŞEKİL III.2.2 – 6 - Üretim yeri kopyalama referans ekranı

Burada bşl. Üretim yeri alanına 0001 girilir. Yeni yaratılacak üretim yeri
içinse minimum bir maksimum dört karakterli bir kod girilmelidir. Üretim
yeri kodu olarak 0002, 1, 1000 gibi rakamlardan oluşan kod girilebileceği
gibi UY01, BYLD, GBZE gibi kullanıcı için anlamlı olabilecek kodlarda
girilebilir. Bunun kararı kullanıcılarla birlikte alınmalıdır.
Daha sonra ekranın altında yer alan devam butonuna basılır. Sistem
kopyalama işlemi esnasında ekranın altında yer alan durum çubuğunda
aşağıdaki gibi kopyalama işleminin durumunu gösterir.

İşlem bittiği zaman ise ilk ekrana döner. Bu aşamada ekranın üstünde yer
alan ‘kaydet’ butonuna basılır. Açılan request ekranına Ek-1’de
açıklandığı şekilde request girilerek yeni üretim yeri tanımlanmış olur.
Şimdi tüm bilgileri referanst üretim yerinden devralınan üretim yerimiz
için bazı bilgileri düzenlememiz gerekir. Burada ilk yapmamız gereken
düzenleme yeni üretim yerimiz için üretim yeri tanımı ve adresi gibi
temel bilgilerinin düzenlenmesidir. Bunun için kopyalama işlemini
seçtiğimiz aşağıdaki ekrana tekrar girilir.

63
 ŞEKİL III.2.2 – 7 - Üretim yerinin tanımının değiştirilmesi adımı

Burada ilk sıradaki satırı çift tıklanarak aşağıdaki

ŞEKİL III.2.2 – 8 - Üretim yerleri listesi

Bu listeden yeni kopyaladığımız üretim yeri satırına gidilerek bu satır çift

64
 ŞEKİL III.2.2 – 9 - Üretim yeri tanımı detay ekranı

Bu ekranda üretim yerimizin tanımı, ülkesi, fabrika takvimi gibi bilgiler

65
 ŞEKİL III.2.2 – 10 - Üretim yeri adres düzenleme ekranı

Açılan ekranda üretim yerinin adres bilgileri güncellendikten sonra

66
III.2.3. Depo yeri
SAP-ERP sisteminde malzemelerin depolandığı yerlere depo yeri
denilmektedir. İşletme bünyesinde tüm malzemelerin depolandığı tek bir
depo yeri olabileceği gibi değişik amaçlarla kullanılan birden fazla depo
yeri de olabilir. Yüzlerce hatta binlerce depo yerine sahip işletmeler de
vardır. Örneğin yılda 300.000 araba üreten bir otomobil fabrikası için
üretimde kullanacağı malzemeleri depolayacağı irili ufaklı 200 tane depo
yerinin olması hiçte olağan dışı bir durum değildir.
SAP-ERP sisteminde depo yerleri tek başına tanımlanamayıp ancak ve
ancak bir üretim yeri altında tanımlanabilir. Yani üretim yeri olmadan
depo yeri tanımlaması yapılamaz. Bir üretim yerinin altında birden fazla
depo yeri olabilir. Dolayısı ile üretim yeri ile depo yeri arasında 1n
ilişki vardır.
Depo yeri tanımlanması/değiştirilmesi/silinmesi
Depo yeri tanımlanması/değiştirilmesi/silinmesi işlemleri için uyarlama
menüsündeki aşağıdaki adım kullanılır.

ŞEKİL III.2.3 - 1 - Depo yeri uyarlama adımı

Bu uyarlama kısmında adımı seçildiğinde depo yeri

67
 ŞEKİL III.2.3 - 2 - Depo yeri için üretim yeri kodu ekranı

Bu ekranda ilgili üretim yeri kodu girildikten sonra ekranın altındaki

ŞEKİL III.2.3 - 3 - Depo yeri listesi ekranı

Bu ekranda ilgili üretim yeri için sistemde önceden tanımlanmış olan

 Depo yeri kodu üretim yerine bağlı tanımlandığı için farklı üretim yerleri altına
aynı kodda depo yerleri tanımlanabilir. Örneğin 1000 üretim yeri altına da 2000
üretim yeri altına da HM01- Hammadde 1 deposu tanımlanabilir. Kodu ve tanımı

68
 aynı olmasına rağmen sistem açısından her iki depo yeri ve altındaki malzemeler
ayrı ayrı takip edilir.
Sistemde ilgili üretim yeri altına yeni bir depo yeri yaratmak için ekranın
üzerindeki butonuna basılır. Sistem ekranın sol tarafındaki
listenin yerine yeni depo yerlerinin tanımlaması için aşağıdaki şekilde boş
liste ekranı açar.

ŞEKİL III.2.3 – 4 - Depo yeri tanımlama ekranı

Depo yeri uyarlaması adımında DpYr alanına tanımlanacak olan depo

69
III.2.4. Organizasyon yapılarının birbiriyle ilişkilendirilmesi
Yukarıda anlatılan şekilde tanımlanan şirket kodu, üretim yeri ve depo
yeri organizasyon nesnelerinin stok yönetimi işlemlerinde
kullanılabilmeleri için bu nesneler arasındaki hiyerarşinin de
oluşturulması gerekmektedir. Şirket Kodu ile üretim yeri arasında ve
üretim yeri ile de depo yeri arasında bire çok ilişki vardır. Yani bir şirket
kodunun altında birden fazla üretim yeri ve bir üretim yerinin altında
birden çok depo yeri tanımlanabilir. Diğer bakış açısıyla her bir depo yeri
yalnızca bir üretim yerine ve her bir üretim yeri de yalnızca bir şirket
koduna ait olabilir.
SAP-ERP sisteminde, tanımlanan organizasyon nesneleri arasındaki
ilişkilerin uyarlaması aşağıdaki uyarlama kısmından yapılmaktadır.

ŞEKİL III.2.4 - 1 - Organizasyon nesneleri tayin uyarlama adımı

III.2.4.1. Üretim yerinin şirket koduna atanması

70
 ŞEKİL III.2.4.1 - 1 - Şirket koduna üretim yeri tayini uyarlama adımı

Bu uyarlama kısmında adımı çift tıklandığında

ŞEKİL III.2.4.1 - 2 - Üretim Yeri Şirket Kodu atanması

Bu ekranda daha önceden yapılmış olan eşlemeler liste halinde gelir. Yeni
bir atama yapmak için (yani üretim yerini şirket koduna atamak için)
ekranın üst kısmındaki butonuna basılır. Sistem atamanın
yapılacağı aşağıdaki ekranı açar.

71
 ŞEKİL III.2.4.1 - 3 - Üretim yerinin şirket koduna atanması ekranı

Hiyerarşi ilişkisi kurulmak istenen şirket kodu ile üretim yeri kodları
ekrandaki ŞK-Şirket Kodu ve ÜY-Üretim Yeri alanlarına girilerek enter
tuşuna basılır. Enter’a basılmasından sonra sistem girilen şirket kodu ile
üretim yeri tanımlarını da hemen yanlarındaki girişe açık olmayan
alanlara getirir. Giriş yapıldıktan sonra ekranın üzerindeki ‘Kaydet’
butonuna basılarak atama işlemi tamamlanmış olur.
 Bu eşleme esnasında sistem aynı üretim yerinin birden fazla şirket koduna atanıp
atanmadığını kontrol eder. Eğer böyle bir durum söz konusu ise ekranın alt
kısmında aşağıdaki şekilde mesaj verir.

Uygulama: CEYLANLAR A.Ş. için tanımladığınız şirket koduna BY01

72
III.3. Satınalma için organizasyon yapıları ve uyarlamaları
Satınalma işlemlerinin SAP-ERP sistemi üzerinde yapılabilmesi için
aşağıda belirtilen satınalma ilişkili organizasyon yapılarının sistem
üzerinde tanımlanması ve birbirleriyle olan hiyerarşi bağlantıların
kurulması gereklidir.

ŞEKİL III.3 – 1 - Satınalma organizasyon yapısı

III.3.1. Şirket kodu

73
bağımsız olarak satın alma yapabilen birimler SAP-ERP sisteminde
satınalma organizasyonu (SA org.) olarak tanımlanırlar.
Satınalma organizasyonları aynı direktörlük/müdürlük altında
olabilecekleri gibi farklı direktörlük/müdürlük altında da yer alabilirler.
Satınalma organizasyonlarının en belirgin özelliği birbirinden farklı alan
ve/veya kapsamlarda birbirinden bağımsız olarak alım yapabilmeleridir.
Şirket bünyesinde hangi birimlerin satınalma organizasyonu olarak
tanımlanması gerektiğini belirlemek için satınalma organizasyonu
tanımlamanın SAP-ERP sistemi üzerinde ne gibi kabiliyetler sağladığı
bilinmelidir. Bu kabiliyetler:
- Satıcı ana verilerinde satınalma organizasyonuna özgü bilgiler
tutulmakta ve bu bilgiler satınalma organizasyonu bazında
uyarlanabilmektedir (Satıcı ana verileri IV.5 kısmında detaylı olarak
anlatılmaktadır).
- Satınalma organizasyonu bazında satıcı değerlendirmesi işlemleri
yapılabilmektedir. (Satıcı değerlendirme işlemleri VI.7 kısmında
detaylı olarak anlatılmaktadır.)
- Satınalma organizasyonu bazında malzeme-satıcı ikilisine ait özel
bilgiler (satınalma bilgi kaydı) tutulmaktadır (Satınalma bilgi kaydı
VI.6 kısmında detaylı olarak anlatılmaktadır).
- Kullanıcı yetkilendirmeleri satınalma organizasyonu bazında
yapılmaktadır.
- Satınalma için onay stratejileri satınalma organizasyonu bazında
tanımlanabilmektedir.
Satınalma organizasyonunun tanımlanması/değiştirilmesi/silinmesi
işlemleri için uyarlama menüsündeki aşağıdaki adım kullanılır.

74
 ŞEKİL III.3.2 - 1 - Satınalma organizasyonu tanımlama uyarlama adımı

Bu uyarlama adımı çift tıklandığında sistemde tanımlı olan satınalma

ŞEKİL III.3.2 – 2 - Satınalma organizasyonu listesi

Sistemde önceden mevcut olan satınalma organizasyonlarına ait olan

75
 satınalma belgeleri kontrol edilmemektedir. Bu sebeple silme işleminden
önce sistemdeki açık satınalma belgeleri silme işlemini yapacak kullanıcı
tarafından analiz edilmelidir. Aksi takdirde sistemde uyumsuz kayıtlar
oluşur.
SAP-ERP sisteminde yeni bir satınalma organizasyonu tanımlamak içinse
ekranın üzerinde yer alan butonuna basılır. Sistem yeni
satınalma organizasyonları girilecek aşağıdaki boş liste ekranını açar.

ŞEKİL III.3.2 – 3 - Yeni SA Org. tanımlama adımı

Bu ekranda tanımlanacak olan satınalma organizasyonu için kod bilgisi

76
organizasyon yapısıdır. Satınalma grubu tek bir personelden oluşabileceği
gibi bir veya birkaç personelin bir araya geldiği bir grupta olabilir.
Örneğin CEYLANLAR A.Ş.’de Fabrika Alımları Müdürlüğüne bağlı
olarak elektronik parça alımları, kimyasal malzeme alımları ve diğer
hammadde alımları olmak üzere sorumlulukları farklı olan üç farklı
satınalma grubu oluşturulmuştur. Bu gruplardan diğer hammadde alımları
grubunda üç diğer iki satınalma grubunda ise ikişer personel görev
almaktadır.
Satınalma grubunun tanımlanması/değiştirilmesi/silinmesi için uyarlama
menüsündeki aşağıdaki adım kullanılır.

ŞEKİLIII.3.3 - 1 - Satınalma grubunun tanımlanması uyarlama adımı

Bu uyarlama adımı çift tıklandığında sistem mevcut satınalma gruplarının

77
 ŞEKİL III.3.3 - 2 - Satınalma grubunun tanımlanması ekranı

Sistemde mevcut olan bir satınalma grubuna ait bilgilerin değiştirilmesi

78
III.3.4. Organizasyon yapılarının birbiriyle ilişkilendirilmesi
Satınalma kapsamında kullanılan ve yukarıda uyarlamaları anlatılan şirket
kodu, satınalma organizasyonu ve satınalma grubu nesnelerinin birbiriyle
olan hiyerarşi ilişkisi şekil III.3–1’de gösterildiği gibidir.
Bir şirket kodu altında birden çok satınalma organizasyonu tanımlanabilir.
Ancak bir satınalma organizasyonu yalnızca bir şirket koduna ait olabilir.
Satınalma organizasyonları ile satınalma grupları arasında ise çoklu ilişki
vardır. Yani bir satınalma organizasyonu için birden fazla satınalma grubu
çalışabileceği gibi bir satınalma grubu da birden fazla satınalma
organizasyonu için alım yapabilir.
Şekil III.3–1’de direkt olarak görülmeyen ancak SAP-ERP sisteminin
işlemesi açısından gerekli olan bir diğer organizasyon ataması ise
satınalma organizasyonları ile üretim yerleri arasında yapılmalıdır. Burada
da çoklu bir ilişki vardır. Yani bir satınalma organizasyonuna birden fazla
üretim yeri bağlanabildiği gibi bir üretim yerine de birden fazla satınalma
organizasyonu atanabilmektedir. Örneğin CEYLANLAR A.Ş. altında yer
alan satınalma organizasyonları (fabrika alımları ve idari alımlar) her iki
fabrika içinde satınalma işlemlerini yürütmektedir.
III.3.4.1. Satınalma organizasyonunun şirket koduna atanması
Satınalma organizasyonu ile şirket kodu arasındaki bağlantı uyarlama
menüsünden aşağıdaki adım kullanılarak yapılır.

ŞEKİL III.3.4.1 – 1 - Şirket koduna SA. organizasyonu tayini

79
Bu uyarlama adımı seçildiğinde sistemde önceden tanımlanmış olan şirket
kodu - satınalma organizasyonu eşleşmeleri aşağıdaki liste halinde gelir.

ŞEKİL III.3.4.1 – 2 - Şirket kodu SA org. bağlantısı

Herhangi bir şirket koduna atanmamış olan satınalma organizasyonları

80
 ŞEKİL III.3.4.2 – 1 - Üretim yeri - SA Org. atama listesi

Yeni bir atama yapmak için ekranın üzerindeki butonuna basılır.

ŞEKİL III.3.4.2 – 2 - Üretim yeri - SA Org. atama yeni giriş ekranı

Burada eşlemesi yapılacak olan SA org. ve üretim yeri kodları sırasıyla

81
ŞEKİL III.3.4.2–2’deki listeden ilgili satır aşağıdaki şekilde (satırın en sol
tarafındaki boş kutucuk tıklanarak) seçilir.

ŞEKİL III.3.4.2 – 3 (Üretim yeri - SA Org. Atama kaldırılması)

82
III.4. Değerleme düzeyinin belirlenmesi
Malzeme Yönetimi kapsamında yapılacak olan ve organizasyon
düzeylerini ilgilendiren bir diğer uyarlama ise ‘değerleme düzeyinin
belirlenmesi’ işlemidir. Bu uyarlama adımı ile SAP-ERP sisteminde takip
edilecek olan malzemeler için birim fiyatın hangi organizasyon düzeyinde
tutulacağı belirlenir (malzeme ana verisi ve malzeme fiyat bilgisi IV.2
kısmında detaylı olarak anlatılmaktadır).
SAP-ERP sisteminde malzeme birim fiyatı şirket kodu veya üretim yeri
düzeyinde takip edilebilmektedir. Eğer malzeme birim fiyatının şirket
kodu düzeyinde takip edilmesine karar verilirse sistem malzemeler için
birim fiyatları şirket koduna bağlı tutmakta ve şirket kodu altındaki tüm
üretim yerlerinde malzeme birim fiyatı aynı olmaktadır. Eğer malzeme
için birim fiyatın üretim yeri düzeyinde takip edilmesine karar verilirse
sistem malzemeler için birim fiyatları üretim yeri kodlarına bağlı olarak
tutmakta ve şirket kodu altındaki her bir üretim yeri için aynı malzemeye
ayrı ayrı birim fiyat verilebilmektedir.
Bazı işletmeler malzeme birim fiyatlarını üretim yeri bazında ayrı ayrı
takip etmek isterken bazı işletmeler ise şirket kodu seviyesinde tek bir
birim fiyat kullanmak istemektedir. Bu konudaki karar tamamen
işletmeye bağlıdır. İşletmenin yer aldığı sektör, işletmeye ait üretim
yerlerinin bulunduğu coğrafik konum, vb. kavramlar bu kararın
alınmasında önemlidir. Bu konuyu bir örnekle açıklayalım.
Portakal suyu üretimi yapan bir şirketsiniz. Şirketinizin Antalya’da ve
İstanbul’da iki tane üretim fabrikası var. Antalya üretim yeriniz portakalın
kilosunu 0,36 TL’ye satın alırken İstanbul üretim yeriniz portakalın
kilosunu 0,60 TL’den satın almaktadır. Üretim maliyetlerinin ve üretim
yeri bazında karlılığın takip edilebilmesi için malzeme fiyatının her iki
üretim yerinde ayrı ayrı takip edilmesi daha uygundur. Eğer siz malzeme
fiyatını şirket kodu bazında takip etmek isterseniz o zaman birim fiyat
yaklaşık 0,48 TL olur ki bu her iki fabrika içinde yanlış maliyetlendirme
yapılmasına yol açar.
SAP-ERP sistemi üzerinde değerleme düzeyinin belirlenmesi için
aşağıdaki uyarlama adımı kullanılır.

83
 ŞEKİL III.4 - 1 - Değerleme düzeyinin belirlenmesi uyarlama adımı

Bu uyarlama adımı çift tıklandığı zaman sistem değerleme düzeyinin

ŞEKİL III.4 – 2 -Değerleme düzeyinin belirlenmesi

Eğer bu ekranda seçilirse malzeme fiyatı şirket

84
IV. MM Modülü için Ana Veriler ve Uyarlamaları
IV.1. Ana veri ne demektir
SAP-ERP sisteminde takip edilmek istenen nesnelerin sisteme
tanımlanmasını sağlamak ve bu nesnelerin sistem üzerindeki kullanım
özelliklerini belirlemek amacıyla ana veri (master data) tanımlamaları
yapılır. Organizasyon nesneleri gibi ana verilerde tek bir modül tarafından
kullanılabileceği gibi birden fazla modül tarafından ortak olarak da
kullanılabilir. Ana veriler, tanımladığı nesnenin SAP-ERP sistemi
üzerindeki kimlik kartı olarak düşünülebilir. SAP-ERP sisteminde nelerin
ana veri olarak tanımlandığını bir kaç örnekle açıklayalım.
İnsan kaynakları departmanının görevi: Personel ve personelle ilişkili
işlemleri takip etmektir. Dolayısı ile insan kaynakları departmanının takip
ettiği nesne personeldir ve bunun SAP-ERP sisteminde takip edilmesi için
sistemde personel ana verisi tanımlanmalıdır. Personel ana verisi ilgili
personelin özelliklerinin (adı, soyadı, sicil no, TC Kimlik no, maaşı, vb.)
sistemde tanımlanmasını ve takip edilmesini sağlar.
Bakım ve onarım işlerinden sorumlu departmanların görevi: İşletmeye ait
olan makine ve teçhizatların bakım ve onarım işlemlerini takip etmektir.
Dolayısı ile makine ve teçhizatlar PM modülünün takip ettiği nesnelerdir
ve bu nesneler için sistemde ekipman ana verisi yaratılmalıdır. Ekipman
ana verisi, ilgili makine/teçhizatın özelliklerinin (seri numarası, garanti
süresi, bulunduğu yer, vb.) sistemde tanımlanmasını ve takip edilmesini
sağlar.
Satınalma ve stok yönetimi yapan birimlerin görevi: İlgili malzemelerin
satınalınmasını ve stok takibi işlemlerini yapmaktır. Takip edilmek
istenen malzemeler için sistemde malzeme ana verisi tanımlanmalıdır.
Malzeme ana verisi, ilgili malzemenin (tanımı, ölçü birimi, grubu, vb.)
özelliklerinin sistemde tanımlanmasını ve takip edilmesini sağlar.
Muhasebe departmanının görevi: Kanunlar çerçevesinde muhasebe
hesaplarını takip etmek olduğu gibi satıcılar ve müşterilerle yapılan
parasal işlemleri de takip etmektir. Muhasebe hesapları, satıcılar ve
müşteriler muhasebe departmanı tarafından takip edilen nesneler olduğu
için ana hesaplar, satıcılar ve müşteriler sistemde ayrı ayrı ana veri olarak
yaratılırlar.
Yukarıda örnekleri verilen ana veriler bir veya birden fazla modül
tarafından ortak olarak kullanılabilmektedir. Malzeme ana verileri sadece

85
malzeme yönetimi modülü tarafından değil üretim, bakım/onarım,
satış/dağıtım gibi diğer tüm lojistik modüller tarafından da
kullanılmaktadır. Üretim yaparken hem kullanılan hammaddeler hem de
üretilmiş olan mamuller malzemedir. Satıcı ana verisi de hem satınalma
hem de muhasebe modülleri tarafından kullanılır.
Farklı modüller tarafından kullanılan ve çok farklı bilgiler içeren tüm ana
veriler için ortak olan bir nokta vardır. SAP-ERP sisteminde herbir ana
veri, kendisini tekil olarak tanımlayan bir kod numarası alarak sisteme
tanımlanır. Malzeme ana verisi için malzeme kodu, satıcı ana verisi için
satıcı kodu, müşteri ana verisi için müşteri kodu, ekipman ana verisi için
ekipman numarası, personel ana verisi için personel numarası ismini alan
bu kod numaralarının nasıl olacağı ve nasıl atanacağı ilgili ana verinin
uyarlama adımıyla belirlenir (bu konu ilgili ana verilerin uyarlama
kısmında detaylı olarak anlatılacaktır).
Sistemde tanımlanan anaverilerin kodlandırılması ve diğer özelliklerinin
belirlenmesi için çeşitli uyarlama adımları mevcuttur. Bu uyarlama
adımları ile ana verilerin kullanım özellikleri işletmenin ihtiyaçlarına
bağlı olarak ayarlanabilmektedir.
Malzeme yönetimi modülü tarafından kullanılan ana veriler ile bu ana
verilerin genel özellikleri aşağıdaki şekilde listelenmiştir.

ŞEKİL IV.1 – 1 - MM modülü ilişkili ana veriler

86
IV.2. Malzeme ana verisi
Malzeme ana verisi sadece MM modülünün değil diğer tüm lojistik
modüllerinin de kullandığı en temel lojistik ana verisidir. Lojistik süreçler
kapsamında takip edilmek istenen malzemeler için öncelikle SAP-ERP
sisteminde malzeme ana verisi tanımlanmalıdır.
Malzeme ana verisinde malzemeyi tanımlayan bilgilerle birlikte
malzemenin özellikleri de tutulur. Malzemenin kodu, tanımı, ölçü birimi,
grubu, birim fiyatı gibi bir malzemeyi tanımlayacak zorunlu bilgilerin
yanında işletmenin ihtiyacına ve sistemin kullanımına bağlı olarak
malzemeyle ilgili her türlü bilgi malzeme ana verisine girilebilmektedir.
Malzemenin fiziksel özellikleri (eni, boyu, yüksekliği, ağırlığı, hacmi,
vb.), satınalma bilgileri (satınalma grubu, ambalaj bilgileri, vb.),
depolama bilgileri (depolama koşulları, vb.), muhasebe bilgileri (birim
fiyatı, takip edileceği hesap sınıfı, gelecekteki tahmini fiyatı, vb.),
planlama ve tahmin bilgileri (minimum stok seviyesi, planlama kapsamı,
ortalama tedarik süresi, vb.) ve kalite kontrol bilgileri (kontrol sınıfı,
kontrol türü, vb.) bunlardan bazılarıdır.
IV.2.1. Malzeme ana verisinde tutulan bilgiler
SAP-ERP sisteminde, malzeme ana verisi üzerinde 140’tan fazla bilgi
alanı vardır. Elbette malzeme ana verisini sistemde tanımlamak için tüm
bu alanlara veri girilmesi zorunlu değildir. Bir malzemenin SAP-ERP
sisteminde tanımlanması için malzemenin kodu, tanımı ve ölçü birimi
bilgilerinin girilmesi yeterlidir. Ancak bu bilgilerle tanımlanan malzeme
eğer lojistik modüller tarafından kullanılmak isteniyorsa, ilgili modül
tarafından ihtiyaç duyulan diğer bilgilerinde girilmesi gerekir.
Örneğin satınalma işlemlerinde kullanılacak malzemeler için malzemenin
satınalma ilişkili bilgileri, stok takibi yapılacak malzemeler için
malzemenin üretim yeri/depolama ile ilgili bilgileri, ihtiyaç planlaması
yapılacak malzemeler için malzemenin ihtiyaç planlaması ile ilgili
bilgileri sisteme girilmelidir. Eğer bu bilgiler malzeme ana verisi üzerine
girilmezse malzemenin bu kapsamlardaki takibini yapmak da mümkün
olmaz.
Bu örnekten de anlaşılacağı gibi, malzeme ana verisi üzerinde hangi
bilgilerin tutulacağı işletmenin ihtiyaçlarına bağlı olarak değişiklik
göstermektedir.

87
Malzeme ana verisinde organizasyon düzeyine bağlı olarak tutulan
bilgiler
Malzemenin fiziksel özellikleri (en, boy, yükseklik, ağırlık, vb.), tanımı,
ölçü birimi, vb. bilgiler işletmenin tüm birimleri için aynıdır. Malzeme
ana verisinde yer alan bu bilgilere ‘Temel Veriler’ denilmektedir. Bu
bilgiler organizasyon nesnelerinden bağımsız olarak tutulurlar (yani ait
olduğu organizasyona göre değişiklik göstermezler). Malzeme ana verisi
üzerinde temel veriler haricinde tutulan diğer bilgiler ise işletme
bünyesinde yer alan değişik organizasyon nesnelerine (üretim yerleri,
satınalma organizasyonları, vb.) bağlı olarak tutulurlar.
Bu konuyu birkaç örnekle açıklayalım:
1. örnek: Ankara ve İstanbul’da iki tane üretim yeriniz olduğunu düşünün.
Bu üretim yerlerinde hammadde olarak kullandığınız ve tedarik ettiğiniz
A malzemesi var. Bu hammaddenin ana üreticisi Ankara’da ve siz bu
hammaddeyi bu ana üreticiden tedarik ediyorsunuz. A hammaddesini
sisteme tanımlarken bu malzeme için tanımı, kodu, ölçü birimini girerken
bir sorun yaşanmıyorsunuz. Ancak satınalmayı ilgilendiren ve malzeme
ihtiyaç planlamasında da çok önemli bir parametre olan ‘ortalama tedarik
temin süresini (OTTS)’ girerken bir sıkıntınız var. Zira bu malzeme için
Ankara üretim yerinizde OTTS iki gün iken (zira üreticisi Ankara’da)
İstanbul üretim yerinizde 4 gün (nakliye süresi artıyor). Buradan
görüldüğü gibi A malzemesinin bir özelliği olan OTTS bilgisi üretim
yerine bağlı olarak girilmesi gereken (dolayısı ile bir kere değil iki kere
girilmesi gereken) bir bilgi olarak karşımıza çıkıyor.
2.örnek: Dokuma halı üreten bir fabrikanız var. Talep çok fazla olduğu ve
kapasiteniz yetmediği için yeni ve modern ikinci bir fabrika
kuruyorsunuz. Kodu AXFC olan halıyı her iki fabrikada da üretiyorsunuz.
Yeni fabrikanız daha modern olduğu için AXFC halısının ilk üretim
yerinizdeki üretim süresi 2 saat ve ıskarta oranı %6 iken yeni üretim
yerinizde üretim süresi 30 dakika ve ıskarta oranı %2 olarak
gerçekleşiyor. Malzemeye ait olan bu özellikleri malzeme ana verisine
üretim yeri bazında girmeniz gerekiyor. Zira bu bilgiler üretim yeri
bazında farklılık gösteriyor.
3. Örnek: Değerleme düzeyinin tanımlanması kısmında verilen örnek
burada da geçerlidir. Antalya’da ki üretim yeriniz için domatesin birim
fiyatı 0.36 TL olurken İstanbul’da ki üretim yeriniz için domatesin birim
fiyatı 0.60 TL olabilir (Eğer değerleme düzeyi olarak üretim yeri

88
seçmişseniz). Dolayısı ile domatese ait birim fiyatı üretim yerine bağlı
olarak girmeniz gerekir.
Malzeme ana verisinde yer alan bilgilerin organizasyon düzeyi
bağlantılarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- Temel Veriler kapsamındaki bilgiler organizasyon düzeyinden
bağımsız olarak,
- Stok yönetimi kapsamındaki bilgiler üretim yeri düzeyinde,
- Satınalma kapsamındaki bilgiler üretim yeri düzeyinde,
- İhtiyaç planlaması kapsamındaki bilgiler üretim yeri düzeyinde,
- Tahmin kapsamındaki bilgiler üretim yeri düzeyinde,
- Kalite yönetimi kapsamındaki bilgiler üretim yeri düzeyinde,
- Depo yönetimi kapsamındaki bilgiler depo yeri düzeyinde,
- Muhasebe kapsamındaki bilgiler (değerleme düzeyine bağlı olarak)
şirket kodu veya üretim yeri düzeyinde,
- Satış bilgileri satış organizasyonu/dağıtım kanalı/üretim yeri
düzeyinde
tutulmaktadır.
Şu noktayı bir kez daha vurgulamak gerekir ki: Bir ana veri için
organizasyon düzeyine bağlı veri tutmak demek aynı zamanda verinin
çoklanması anlamına da gelmektedir. Malzeme ana verisi tanımlanırken
‘Temel Veriler’ kapsamındaki bilgiler sadece birkez girilmesine rağmen,
organizasyona bağlı bilgiler, tanımlanmak istenen her bir organizasyon
birimi için ayrı ayrı girilmelidir. Örneğin stok yönetimi ve satınalmaya ait
bilgiler malzemenin kullanılacağı herbir üretim yeri ve/veya satınalma
organizasyonu için ayrı ayrı girilmelidir. Bu durum sadece malzeme ana
verisi için değil, ileri de açıklayacağımız tüm ana veriler için de
geçerlidir.
IV.2.2. Malzeme ana verisi ekranları
Malzeme ana verisi kavramının daha iyi anlaşılması amacıyla SAP-ERP
sistemi üzerindeki malzeme ana verisi ekranlarını ve bu ekranlarda yer
alan bilgileri incelemek uygun olacaktır. SAP-ERP sistemi üzerinde,
malzeme ana verisi ekranlarına aşağıdaki menü adımından ulaşılmaktadır.

89
 ŞEKİL IV.2.2 - 1 - Malzeme ana verisi menü adımı

SAP-ERP sisteminde malzeme ana veri ekranlarını yeni bir malzeme ana
verisi tanımlama adımı üzerinden açıklamaya çalışalım.
 Malzeme ana verisi için ekran yapıları ve ekranlarda yer alan veri alanları
uyarlanabilmektedir. Bu sebeple uyarlaması farklı olan SAP-ERP
sistemlerinde farklı ekran görünümleri karşımıza çıkabilir.

90
Malzeme ana verisi ytanımlama
Sistemde yeni bir malzeme ana verisi tanımlamak için MM01 işlem kodu
ya da yukarıdaki menüden adımı kullanılır. Bu işlem koduna
girildiği zaman sistem aşağıdaki ekranı açar.

ŞEKİL IV.2.2 – 2 - Malzeme yaratma başlangıç ekranı

Bu ekrandaki Malzeme alanı SAP-ERP sisteminde malzemenin takip

91
Malzeme Türü alanına tanımlanacak olan malzeme için malzeme türü
bilgisi girilir. SAP-ERP sisteminde malzemeyi tanımlarken kullanılan en
önemli bilgilerden bir tanesi malzeme türü bilgisidir. Sistemde malzeme
ana verisi ile ilgili yapılabilecek uyarlamaların çoğu malzeme türüne bağlı
olarak yapılmaktadır. İlgili malzeme türü arama yardımı kullanmak
suretiyle seçilerek bu alana girilir.
 Malzeme türü bilgisi uyarlanabilir bir bilgidir. SAP-ERP sistemine yeni
malzeme türleri eklenebileceği gibi mevcut olan bir malzeme türü
silinebilir veya malzeme türüne ait belirli özellikler değiştirilebilir.
Malzeme türünün ne olduğu ve uyarlamaları IV.2.4 kısmında detaylı
olarak açıklanmıştır.
Eğer tanımlanacak olan malzeme ana verisi sistemde önceden tanımlı
olan başka bir malzeme ana verisinden kopyalanacaksa Referans alanına
referans alınacak olan malzeme kodu girilir. Referans malzeme kodu
arama yardımı kullanılarak girilebilir. Eğer böyle bir referans
kullanılmayacaksa bu alan boş bırakılır.
 SAP-ERP sisteminin en önemli özelliklerinden birisi yeni bir ana veri
tanımlanırken sistemde önceden tanımlanmış olan bir başka ana verinin
referans olarak kullanılabilmesidir. Bu özellik tüm ana veri ekranlarında
yer alır. Ana veri yaratma ekranında yer alan referans alanına verileri
kopyalanacak olan mevcut ana verinin kodu girilirse sistem ilgili ana
veride yer alan tüm bilgileri yeni yaratılacak olan ana veriye öneri olarak
taşıyacaktır.
İlgili bilgiler girilip enter tuşuna bastığımızda sistem malzeme ana verisi
yaratma işlemlerine aşağıdaki görünüm seçimi ekranıyla devam eder.

92
 ŞEKİL IV.2.2 – 3 – Malzeme ana verisi görünüm seçimi ekranı

Malzeme ana verisinde yer alan bilgiler görünüm seçimi ekranında yer
alan başlıklar altında gruplanmıştır. Malzeme bilgileri bu gruplara bağlı
olarak sekmeler halinde kullanıcıların karşısına çıkacaktır. Bu
gruplamalar yapılırken, aynı organizasyon düzeyine bağlı olan ve
birbirine (konu olarak) yakın olan veri alanları bir araya getirilmiştir.
Örneğin ‘Temel Veriler’ sekmesinde organizasyon düzeyinden bağımsız
bilgiler, ‘Satınalma’ sekmesinde üretim yeri düzeyinde ve satınalma
ilişkili bilgiler, MIP1 ve MIP2 sekmelerinde üretim yeri düzeyinde ihtiyaç
planlaması ilişkili bilgiler, Genel ÜY Verileri/Depolama 1 sekmesinde ise
üretim yeri düzeyinde depolama bilgileri yer almaktadır.
Bu ekranda malzeme ana verisi için tanımlanmak istenen bilgilerin
olduğu görünümler sol tarafındaki boş kutucuk tıklanmak suretiyle seçilir.

93
  Malzeme ana verisi sistemde yaratılacağı zaman tüm görünümlerin aynı
anda yaratılmasına gerek yoktur. Minimumda sadece ‘temel veriler 1’
görünümü seçilerek malzeme ana verisi sistemde yaratılabilir. Bu şekilde
yaratılan bir malzeme ana verisine yeni görünümler eklenmesi için MM01
işlemi ile tekrar girilip görünüm seçimi ekranından yaratılmamış
görünümlerden istenilenler seçilip devam edilirse önceden yaratılmamış
olan bu görünümlerde sistemde yaratılabilir.
Görünüm seçimi ekranından tanımlanmak istenen görünümler seçildikten
sonra ekranın alt kısmında yer alan ‘devam’ butonuna basılır. Eğer
organizasyon düzeyine bağlı bir görünüm seçilmiş ise (temel veriler
haricindeki neredeyse tüm görünümler organizasyon düzeyi bağımlıdır)
sistem aşağıdaki şekilde verinin tanımlanmak istendiği organizasyon
düzeylerinin girileceği ekranı açar (Eğer sadece temel veriler seçilmişse
aşağıdaki ekran açılmadan direkt olarak temel veriler 1 ekranı açılır).

ŞEKİL IV.2.2 – 4 - Organizasyon düzeyleri seçimi ekranı

Bu ekranda malzemenin tanımlanmak istendiği organizasyon düzeyleri

94
Üretim Yeri alanı üretim yeri bazında tanımlanacak olan veriler için hangi
üretim yeri olacağı girilir. Örneğin buraya 0001 üretim yeri kodu girilirse
ilgili malzemenin üretim yerine bağlı olarak girilen verileri sadece 0001
üretim yerinde geçerli olacaktır.
Depo Yeri alanı depo yeri bazında tanımlanacak olan veri alanlarının
hangi depo yeri için tanımlanacağını belirler.
 Görünüm seçimi ekranına gelecek olan veri alanları bir önceki ekranda
seçilen görünümlere bağlı olarak değişmektedir. Örneğin eğer satış ile
ilgilli görünümler seçilmiş olsa idi yukarıdaki ekranda satış organizasyonu
ve dağıtım kanalı veri alanları da gelecekti. Eğer Depo Yönetimi1 ve 2
görünümleri seçilmemiş olsaydı depo numarası ve depo tipi veri alanları
kapalı olarak gelecekti.

Bu bilgiler girildikten sonra ekranın alt kısmında yer alan ‘devam’

 SAP-ERP sisteminde malzeme ana verisi sekmelerinin isimleri, sıraları ve

Temel veriler-I sekmesi

95
 ŞEKİL IV.2.2 – 5 (Temel veriler 1 sekmesi)

Bu sekmenin en üst kısmında yazan bilginin yanında malzeme

96
Bu sekmede malzemenin brüt ağırlığı, net ağırlığı, hacmi, boyutları, vb.
diğer temel özellikleri de girilebilmektedir.
 SAP-ERP sisteminde bir malzemenin tanımlanması için en azından
malzemenin kodu, tanımı ve ölçü birimi bilgileri girilmelidir. Bu üç bilgi
girilmeden malzemenin SAP-ERP sisteminde tanımlaması mümkün
değildir.
Bu sekmede girilecek alanlar doldurulduktan sonra klavyeden enter
tuşuna basılarak ya da ekranın üzerinde yer alan sekme isimlerinden bir
sonraki sekme seçilerek ‘Temel veriler 2’ sekmesine geçilir.
Temel Veriler II Sekmesi
Bu sekmede malzemeye ait daha detay özellikler yer alır. Bu sekmede yer
alan bilgiler de organizasyon düzeyine bağlı değildir.

ŞEKİL IV.2.2 – 6 - Temel veriler-II sekmesi

97
  Bu sekmede yer alan bilgiler genellikle zorunlu olmayan bilgilerdir. Çoğu
işletme tarafından bu sekmede yer alan bilgiler kullanılmamakta ve
genellikle uyarlama ile bu sekme kapatılmaktadır.
Bu sekmede girilecek alanlar doldurulduktan sonra enter tuşuna basılarak
sonraki sekmeye geçilir.
Sınıflandırma sekmesi
Bu sekmeden malzeme için (eğer kullanılacaksa) ilgili sınıf bağlantısı
yapılarak sınıflandırma bilgileri girilebilir. Sınıflandırmanın ne olduğu ve
bu bağlantının nasıl yapılacağı IX.1-Sınıflandırma kısmında detaylı
olarak anlatılmıştır.

ŞEKİL IV.2.2 – 7 - Sınıflandırma sekmesi

Bu aşamada bu bağlantıyı yapmaya gerek yoktur. Bu sebeple ekranın

98
Satınalma sekmesi
Bu sekmede malzemenin satınalmaya ilişkin bilgileri yer alır.

ŞEKİL IV.2.2 – 8 - Satınalma sekmesi

Bu sekmede yer alan bilgilerin bir kısmı temel veriler-1 sekmesinden bu

 Girilen satınalma ölçü birimi ile temel ölçü birimi arasında standart bir
çeviri faktörü yoksa sistem bu çeviri faktörünü pop-up ekran açarak

99
 kullanıcıya sorar. Yukarıdaki örnekte KG ile TN arasındaki çeviri faktörü
uluslararası standartlarda tanımlı olduğundan tekrar bir çeviri faktörü
istenmemiştir. Ancak burada temel ölçü birimi KG ve alternatif ölçü birimi
ADT-adet girilmiş olsa idi sistem bu iki ölçü birimi arasında standart bir
dönüştürme faktörü tanımlı olmadığı için dönüştürme faktörünü
kullanıcının girmesini isteyecekti.
Üretici parça no alanına ilgili malzeme için üretici tarafından verilmiş
olan parça numarası bilgisi girilebilir.
Üretici alanına ise ilgili malzeme için sistemde tanımlı olan üretici kodu
girilebilir.
 Üretici parça numarası ve üretici bilgisi özellikle otomotiv, savunma ve
havacılık sektörlerinde malzemeyi tanımlamak için kullanılan çok kritik
bilgilerdir. Dolayısı ile bu sektörlerle yer alan işletmeler bu iki bilgiyi aktif
olarak kullanmaktadır.
Bu sekmede girilecek alanlar doldurulduktan sonra enter tuşuna basılarak
sonraki sekmeye geçilir.
MİP I-II–III-IV Sekmeleri
Bu sekmelerde malzeme için ihtiyaç planlamasına ait olan bilgiler
girilebilmektedir. Malzeme ihtiyaç planlaması bilgileri üretim yerine bağlı
bilgilerdir. SAP-ERP sisteminin en güçlü yönlerinden bir tanesi ihtiyaç
planlamasına ilişkin kabiliyetleridir. Bu sebeple malzeme ana verisinde
ihtiyaç planlamasına yönelik çok detay bilgiler yer almaktadır. Bu
sekmeler ve sekmelerde yer alan bütün veri alanları tek tek
açıklanmayacaktır. Bu sekmelerde aşağıdaki şekillerde görülen bilgiler
yer alır.

100
ŞEKİL IV.2.2 – 9 - MIP-1 sekmesi

ŞEKİL IV.2.2 – 10 - MIP-2 sekmesi

101
ŞEKİL IV.2.2 – 11 - MIP-3 sekmesi

ŞEKİL IV.2.2 – 12 - MIP-4 sekmesi

102
 - MIP-1 sekmesinde yer alan MİP karakteristiği, MİP Sorumlusu,
MİP parti büyüklüğü, yeni.sprş.seviyesi, azami stok,
- MIP-2 sekmesinde yer alan tedarik türü, plnl.tsl.süresi (planlanan
teslimat süresi), Emniyet Stoku,
- MIP-3 sekmesinde yer alan Kullanılab.kontrolü (kullanılabilirlik
kontrolü),
bilgileri ihtiyaç planlamasında kullanılan önemli alanlardır.
 Özellikle MIP-3 ve MIP-4 sekmelerinde yer alan bilgiler genellikle
zorunlu olmayan ve detay bilgilerdir. Çoğu işletme tarafından bu
sekmelerde yer alan bilgiler kullanılmamakta ve genellikle uyarlama ile bu
sekmeler kapatılmaktadır..
Bu sekmelerde girilecek alanlar doldurulduktan sonra enter tuşuna
basılarak sonraki sekmeye geçilir.
ÜY vr/Depolama-1 sekmesi
Bu sekmede malzemenin stok yönetimine ait bilgiler girilir. Bu sekmede
yer alan bilgiler üretim yerine bağlı bilgilerdir.

ŞEKİL IV.2.2 – 13 - ÜY vr./Depolama-1 sekmesi

Çıkış ölçü birimi alanına malzeme için eğer depolama ölçü birimi temel
ölçü biriminden farklı ise bu ölçü birimi girilir. Örneğin temel ölçü birimi
KG olan bir malzemenin depolama ölçü birimi TN-ton olabilir.
103
Parti zorunluluğu alanı tıklanırsa malzeme için lot numarası takibi
zorunlu hale gelir. Lot numarasının ne olduğu ve lot takibi işlemleri IV.3
kısmında açıklanmıştır.
Raf ömrü yani bozulma süresi olan malzemeler için bu ekranda yer alan
bozulma verileri girilmek suretiyle bu bilgi takip edilebilir. Örneğin
bozulma süresi alanına 20, zaman birimi alanına AY girilmişse
malzemenin bozulma süresi 20 ay olarak belirlenmiş olur.
SS envanter gös. (sürekli sayım envanter göstergesi) alanına girilen bilgi
ile malzemenin envanter sayım sıklığı belirlenmiş olur. Bu alana
girilebilecek değerler F4 tuşuna basılıp arama yardımından seçilebilir.
Bu sekmelerde girilecek alanlar doldurulduktan sonra enter tuşuna
basılarak sonraki sekmeye geçilir.
ÜY vr/Depolama-2 sekmesi
Bu sekmede malzemenin stok yönetimine ait detay bilgiler girilebilir.

ŞEKİL IV.2.2 – 14 (ÜY vr./Depolama 2 sekmesi)

104
değer kritiktir. Seri numarasının ne olduğu ve seri no takibi işlemleri IV.4
kısmında detaylı olarak açıklanmıştır.
Bu sekmelerde girilecek alanlar doldurulduktan sonra enter tuşuna
basılarak sonraki sekmeye geçilir.
Depo Yönetimi-1 ve 2 sekmeleri
Bu sekmelerde malzemenin depo adres yönetimine ait bilgileri yer alır.
Depo yönetimine ait bilgiler depo numarası ve depo tipi seviyesinde
tutulur. Depo yönetimine ait olan bu organizasyon nesnelerinden bu
kitapta bahsedilmemiştir.

ŞEKİL IV.2.2 – 15 - Depo Yönetimi-1 sekmesi

105
 ŞEKİL IV.2.2 – 16 - Depo Yönetimi-2 sekmesi

Bu sekmelerde sabit depo adresi, paletleme türü, vb. depo yönetimine ait
detay bilgiler yer alır. Bu bilgiler zorunlu olmadığından veri girişi
yapılmadan enter tuşuna basılarak bu sekme geçilebilir.
Kalite yönetimi sekmesi
Bu ekranda malzemenin kalite kontrolüne ait bilgiler yer alır. Kalite
Yönetimi bilgileri üretim yeri düzeyinde tutulur.

ŞEKİL IV.2.2 – 17 -Kalite yönetimi sekmesi

106
QM-Tedarik Etkin alanı tıklanırsa malzemenin satınalma için girişi
aşamasında kalite kontrol faaliyetlerinin otomatik olarak tetiklenmesi
sağlanır.
Klt.kntr.stokuna kyt. (kalite kontrol stokuna kayıt) alanı tıklanırsa
malzeme girişinde otomatik olarak kalite kontrol stokuna alınması
sağlanmış olur.
Ekran üzerindeki butonuna basılarak detay kalite kontrol
ekranlarına geçilir.

ŞEKİL IV.2.2 – 18 - Kalite yönetimi kontrol ayarları detay ekranı

 Kontrol ayarları ekranında kalite yönetimine ait detay bilgiler girilir. Bu

107
bilgiler girildikten sonra klavyeden enter tuşuna basılarak sonraki
sekmeye geçilir.
Muhasebe-1 sekmesi
Bu ekranda malzemeye ait muhasebe ilişkili bilgiler yer alır.

ŞEKİL IV.2.2 – 19 - Muhasebe 1 sekmesi

108
  Standart fiyat ve kayar ortalama fiyat kavramları IV.2.5.1.1 kısmında
detaylı olarak açıklanmıştır.
Fiyat birimi: Burada girilen sayıya bağlı olarak malzeme fiyatı
belirlenmiş olur. Burada yer alan ‘1’ değeri zorunlu değilse
değiştirilmemelidir. Bu alanın ne işe yaradığını yukarıdaki ekrandaki
örnekten açıklayacak olursak ekrandaki 2941 kodlu malzeme için 1 ADT
malzemenin fiyatı 56,12 lira demektir. Eğer fiyat birimi alanına 2 girmiş
olsaydık bunun anlamı 2941 nolu malzemenin 2 ADT’inin fiyatı 56,12
lira yani bir tanesinin fiyatı 28,06 lira demekti.
Bu sekmede ilgili bilgiler girildikten sonra enter tuşuna basılarak sonraki
sekmeye geçilir.
Muhasebe-2 sekmesi
Bu ekranda malzemeye ait muhasebe ilişkili detay bilgiler yer alır.
Malzemenin muhasebeye ait olan bilgileri değerleme düzeyi uyarlamasına
bağlı olarak üretim yeri düzeyinde veya şirket kodu düzeyinde tutulur.

ŞEKİL IV.2.2 – 20 – Muhasebe-2 sekmesi

Bu sekmede malzeme için detay muhasebe bilgileri yer alır. Örneğin

109
Bu sekmede ilgili bilgiler girildikten sonra enter tuşuna basılarak sonraki
sekmeye geçilir.
Maliyet hspl.1 sekmesi
Bu ekranda malzemenin maliyet hesaplaması ilişkin verileri tutulur.
Maliyet hesaplaması verileri de tıpkı muhasebe verileri gibi değerleme
düzeyine bağlı olarak üretim yeri ya da şirket kodu seviyesinde tutulur.

ŞEKİL IV.2.2 – 21 - Maliyet hesaplaması 1 sekmesi

Bu ekranda yer alan Miktar yapısı ile alanının tıklı olması demek
malzeme maliyetlerinin miktara bağlı olarak hesaplandığı anlamına gelir.
Mly.hsp.parti bykl. alanı ise hangi bazda maliyet hesabı yapılacağını
gösterir. Burada yer alan 1 değeri her bir ADT için malzeme maliyetinin
yansıtılacağı anlamını taşır.
Eğer bu ekrandaki MH yürütme alanı tıklanırsa malzeme için maliyet
hesaplaması yapılmayacağı anlamına gelir. Yani malzeme tüketildiği
zaman bile sistem maliyet kaydı atmaz ki bu çok özel durumlar haricinde
kullanılmaması gereken bir yöntemdir.

110
Bu sekmede ilgili bilgiler girildikten sonra enter tuşuna basılarak sonraki
sekmeye geçilir.
Maliyet hspl.2 sekmesi
Bu ekranda malzemenin maliyet hesaplamasına ilişkin detay verileri
tutulur.

ŞEKİL IV.2.2 – 22 - Maliyet hesaplaması 2 sekmesi

 Maliyet hesaplaması 2 sekmesinde yer alan bilgiler genellikle zorunlu

111
düzeyinde tutulur. Bu sebeple satış dağıtımla ilgili bilgiler iki sekme
halinde yer almaktadır.

ŞEKİL IV.2.2 – 23 - SD Satış Org.vr. sekmesi

112
 ŞEKİL IV.2.2 – 24 - SD Satış Genel/ÜY sekmesi

Satış Org.vr. sekmesindeki vergi tipi ve vergi sınıflaması bilgileri ile

Bu ekranda ‘evet’ butonuna basılırsa sistem ilgili malzeme ana verisini

113
et’ seçeneği tıklanırsa bu pop-up ekran kapanarak malzeme yaratma
ekranındaki en son bilgi girilen sekmeye tekrar dönülmüş olur.
 Malzeme ana verisi sisteme tanımlandığında organizasyon düzeyine bağlı
olarak tanımlanması gereken veriler sadece girilen organizasyon birimi
için tanımlanmış olur. Yukarıdaki örnek ekranlarda 2941 numaralı
malzeme tanımlanırken organizasyon düzeyi olarak 0002 üretim yeri
seçilmişti. Dolayısı ile üretim yeri düzeyine bağlı sekmelerde (örneğin
muhasebe, depolama, satınalma, vb.) girilen bilgiler sadece 0002 üretim
yeri için girilmiş olur. Aynı malzeme 0001 üretim yeri içinde
kullanılacaksa tekrar MM01 işlem kodu ile malzeme yaratma ekranına
girilmeli ve bu ekranda bu sefer malzeme kodu alanı boş bırakılmayıp
2941 girilmelidir. Daha sonra organizasyon düzeyi seçilen ekranda bu
sefer 0001 üretim yeri girilerek tekrar aynı sekmelere ilgili veri alanları
girilmelidir.

Ek veriler
Malzeme ana verisi üzerinde tutulan bilgiler sadece bu sekmelerde yer
alan bilgiler ile sınırlı değildir. Ana veri ekranının (tüm sekmelerin)
üstünde yer alan butonuna basılırsa malzeme için tutulan diğer
bilgilerin olduğu ek veriler sekmelerine geçilir.
 Ek veriler kısmından tekrar ana veriler kısmına dönmek için ekranın en
üstüne yer alan butonuna basılır.
Ek Veriler– Kısa metinler sekmesi
Bu sekmede malzeme ana verisi için dile bağımlı olarak tanımlar
girilebilmektedir. SAP-ERP sisteminde aynı malzeme için farklı dillerde
tanım bilgisi ayrı ayrı girilebilmektedir. Malzeme ana verisi temel veriler
sekmesinde girilen tanım buraya sistem dilindeki tanım olarak gelir.

ŞEKİL IV.2.2 – 25 - Ek Veriler-Malzeme Kısa metinleri

114
Diğer dillerde tanım girmek dil alanına ilgili dil kodu ve Malzeme kısa
metni alanına ise bu dildeki tanımı girilmelidir.
Ek Bilgiler–Ölçü Birimleri sekmesi
SAP-ERP sisteminde her bir malzeme için temel ölçü biriminin yanında
alternatif ölçü birimleri de kullanılabilmektedir. Eğer malzeme için farklı
ölçü birimleri kullanılacaksa ilgili ölçü birimleri bu sekmeden
tanımlanmaktadır.
Malzemenin temel ölçü biriminden farklı olmasına rağmen uluslararası
standartlarda dönüşüm faktörleri belirli olan ölçü birimlerini kullanmak
için bu sekmeye giriş yapmaya gerek yoktur. Sistem bu tip ölçü
birimlerinin malzeme için kullanılmasına izin vermekte ve otomatik
olarak dönüşüm yapmaktadır. Örneğin bir malzeme için temel ölçü birimi
Metre (m) belirlenmiş ise bu malzeme için kilometre (km), santimetre
(cm), vb. ölçü birimleri direkt olarak kullanılabilir. Sistem kilometre,
santimetre ve metre arasındaki dönüşümü otomatik olarak yapmaktadır.
Benzer şekilde bir malzeme için temel ölçü birimi kilogram (kg)
belirlenmişse bu malzeme için gram (gr), ton (tn), miligram (mg), vb.
ölçü birimleri kullanılabilir.
Bu sekmede girilmesi gerekli alternatif ölçü birimleri standart dönüşümü
tanımlanmamış olan ölçü birimleridir. Örneğin temel ölçü birimi adet
(EA) olan bir malzeme için kilogram (KG) veya kutu (BX) ile alım
yapılmaktadır. Bu malzeme için EA ölçü birimi ile KG veya BX ölçü
birimleri arasında dönüşüm faktörü bu ekrandan tanımlanmalıdır. Standart
olmayan ölçü birimi dönüşümleri malzemeye özgü olduğu için malzeme
ana verisi üzerinde tanımlanmaktadır. Örneğin: A malzemesinin 5 adeti 1
kilogram ederken (5 EA = 1 KG) B malzemesinin 4 adedi 1 kilogram
edebilir (4 EA = 1 KG). Yani EA ile KG ölçü birimi arasındaki dönüşüm
malzemeye bağlı olarak tanımlanmalıdır.

115
 ŞEKİL IV.2.2 – 26 - Ek Veriler-Ölçü birimleri sekmesi

Yukarıda görüldüğü gibi bu ekrandan malzeme için ölçü birimleri

116
Ek Veriler– Doküman verileri sekmesi
Bu sekmede malzeme ana verisi için doküman bağlantısı yapılır.

ŞEKİL IV.2.2 – 27 - Ek Veriler-Doküman verileri sekmesi

Malzeme ile ilişkili olan dokümanlar (çizim, teknik resim, vb.) bu sekme
üzerinden malzeme ana verisi ile ilişkilendirilir (Doküman yönetimi ve
nesnelere doküman bağlanması konusu IX.2 kısmında detaylı olarak
anlatılmıştır).
Malzeme ana verisi değiştirme
Sistemde önceden tanımlanmış olan bir malzemeye ait olan ana veri
bilgileri değiştirilmek istendiğinde malzeme değiştir işlemi kullanılır.
Bunun için aşağıdaki menü adımı kullanılır ya da MM02 işlem kodu
girilir.

117
 ŞEKİL IV.2.2 – 28 - Malzeme değiştir menü adımı

Değiştir işlem kodu tıklandığı zaman sistem ilk olarak değiştirilmek

ŞEKİL IV.2.2 – 29 - Malzeme değiştir başlangıç ekranı

Buradaki Malzeme alanına değiştirilmek istenen malzeme kodu

118
  Değişiklik no alanı çoğu işletme tarafından kullanılmamakla birlikte eğer
‘değişiklik yönetimi’ aktif olarak kullanılıyorsa bu alana değişiklik
numarası girilir (Değişiklik yönetimi konusundan bu kitapta
bahsedilmemiştir).
Bilgileri değiştirilmek istenen malzeme kodu girildikten sonra enter
tuşuna basılır. Sistem ilgili malzeme için şekil IV.2.2–3’de gösterilen
görünüm seçimi ekranını açar. Bu ekranda malzemenin değişiklik
yapılacak görünümü ya da görünümleri seçilerek ekranın altındaki
‘devam’ butonuna basılır. Sistem (eğer değiştirilmek istenen sekme
organizasyon düzeyine bağlı ise) şekil IV.2.2–4’de gösterilen
organizasyon düzeyleri ekranını açar. İlgili organizasyon düzeyi bilgileri
girilerek ekranın altındaki ‘devam’ butonuna basıldığında sistem
değişiklik yapılacak sekmeleri sırasıyla açar. Açılan sekmeler malzeme
yaratma ekranındakilerle aynıdır. Bu sebeple tekrar anlatılmayacaktır.
Malzeme ana verisi görüntüleme
Sistemde önceden tanımlanmış olan bir malzemeye ait olan ana veri
bilgileri görüntülemek istendiğinde malzeme görüntüleme işlemi
kullanılır. Bunun için aşağıdaki menü adımı kullanılır ya da MM03 işlem
kodu girilir.

ŞEKİL IV.2.2 – 30 - Malzeme görüntüleme menü adımı

Görüntüleme işlem kodu girildiği zaman sistem ilk olarak görüntülenmek

119
 ŞEKİL IV.2.2 – 31 (Malzeme görüntüleme başlangıç ekranı)
Malzeme alanına görüntülenmek istenen malzeme kodu girilmelidir. İlgili
malzeme kodu bilinmiyorsa F4 tuşuna basılarak arama yardımı
kullanılabilir.
Malzeme kodu girildikten sonra enter tuşuna basılır. Sistem
görüntülenmek istenen malzeme için de tıpkı değiştirme işleminde olduğu
gibi önce görünüm sonrasında ise organizasyon düzeyi seçimi ekranlarını
açar.
IV.2.3. Malzeme kodlandırması ve malzeme tanımının önemi
SAP-ERP sistemi kullanımına geçilirken malzeme ana verisi ile ilgili
olarak işletme tarafından ilk başta karar verilmesi gereken nokta:
Malzeme kodunun ve malzeme tanımının nasıl ve ne seviyede
yapılacağının belirlenmesidir. Bu noktada doğru ya da yanlış karar almak
şirketin tüm lojistik süreçleri etkileyecektir. Bunu örneklerle açıklamaya
çalışalım.
Oto yedek parçaları imal eden bir şirketiniz olduğunu düşünelim. Üretim
işlemlerinde kullanmamasına rağmen personelin kullandığı bilgisayarların
tamir ve bakımında kullanılmak üzere bilgisayar yedek parçası
depoladığınız küçük bir depo yeriniz var. Ana iş sahanız olmadığı için
bilgi işlem ile alakalı malzemeleri detaylı takip etmenize gerek yok. Bilgi
İşlem Müdürlüğünüz bu depoda yedek parça olarak bilgisayar klavyesi,
mouse, vb. malzemeler depoluyor. Burada depoladığınız klavyelerin
markasının ve modelinin bir önemi yok. Sadece şirketinizde kullanılan
bilgisayarları çalışır durumda tutmak amacı ile depolayıp takip
ediyorsunuz ve bu takibi yaparken klavyelerin marka ve modeline kadar
takip etmek istemiyorsunuz. Dolayısı ile KLAVYE tanımıyla tek bir
malzeme ana verisi yaratıp klavyeyi bu şekilde takip ediyorsunuz.
Şimdi de bilgisayar yedek parçası satan bir şirketiniz olduğunu düşünün.
Bir önceki şirketin aksine bu şirketin stoklarında bulunan klavyelerin
sadece marka ve modeli ile değil seri numarası bazında takibi gerekir.

120
Zira müşteriye satılan her bir klavyenin garantisin de takip edilmesi
gerekir. Bu şirket için sistemde sadece KLAVYE diye bir malzeme kodu
yaratıp tüm klavyeleri bu kod üzerinden takip etmek hiçbir anlam ifade
etmeyecektir. Bu şirket için her bir klavyenin markası ve modeli de
önemlidir. Değişik marka ve model klavyelerin ayrı ayrı özellikleri vardır
ve müşteriler bu özelliklere göre klavye talep etmektedir. Ayrıca her bir
marka ve model klavyenin fiyatı da ayrı ayrıdır. Bu şirket klavyeleri
marka, model ve seri numarası detayında takip etmelidir.
Bu örnekten de anlaşılabileceği gibi bir firma için sadece KLAVYE diye
malzeme tanımlayıp tüm klavyeleri tek bir malzeme olarak takip etmek
anlamlı iken diğer bir firma için her bir marka ve model için ayrı ayrı
klavye malzemesi tanımlama gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Bilgisayar yedek parçası alıp satan bir firma için sadece bir tane klavye
malzemesi tanımlamak ne kadar kritik bir hata ise oto yedek parçaları
satan bir firma için her bir marka ve model klavyeye ayrı malzeme
numarası tanımlamakta o derece de kritik bir hatadır.
IV.2.3.1. Malzeme kodlandırması
SAP-ERP sisteminde her bir ana veri, kendisine verilen bir kod numarası
ile takip edilmektedir. Malzemelerin takibi için sistemde malzeme kodu
kullanılmaktadır. Tanımlanacak olan malzemeler için bu kodlandırmanın
nasıl yapılacağının belirlenmesi de işletme açısından verilmesi gereken
bir diğer önemli karardır.
Malzeme kodlandırması için SAP-ERP sisteminde üç farklı kodlandırma
yöntemi vardır.
1. Dâhili kodlandırma (Numaralandırma)
Tanımlanacak olan malzemelere sistemin sıralı bir şekilde kod numarası
vermesi demektir. Bu tip kodlandırmada malzeme kodunun herhangi bir
anlamı yoktur. Örneğin malzemeleriniz sistem üzerinde 1’den başlayan
numaralar ile kodlandırılır. Bu tip kodlandırma için sistem otomatik
olarak ardışık kod numarası üretir. SAP-ERP sisteminde malzemelere 18
karakterden uzun olmamak kaydı ile dâhili kod numarası verilebilir.
Dâhili kodlandırma örneği aşağıda görülmektedir.

Dâhili kodlandırma kullanırken malzemelere 1’den başlayarak kod

121
başlayacağı ve kaç basamak olacağı uyarlama kısmında belirtilen numara
aralıklarının tanımlanması işlemi ile belirlenir.
2. Harici kodlandırma
Tanımlanacak olan malzemelere kullanıcı tarafından manuel olarak harici
bir kod numarası verilmesidir. Bu tip kodlandırma için kullanıcı
malzemeye kendi belirlediği kurala göre kodlar verir. Sistem malzeme
kodu olarak kullanıcı tarafından girilen bu kod numarasını esas alır.
Malzeme kodlandırmasında harici kodlandırma içinde sınır 18
karakterdir. Bu tip kodlandırma malzeme kodlarına bir anlam yüklenmesi
amacıyla kullanılmaktadır. Bir nesnenin koduna bir anlam yüklenmişse bu
tip koda ’Konuşan Kod’ denilir. Yani nesnenin kodu nesne hakkında ilgili
kullanıcılara belirgin bazı bilgiler vermektedir. Harici kodlandırmaya
örnekler verecek olursak.
 KLM_001_01 (Kalem malzemesi için kullanılmıştır. 001 tipini, 01
rengini göstermektedir)
 7-72-778 (Rulman için kullanılmıştır. Malzemenin grubu, alt
grubu ve sıra numarası bilgilerini içeren kodlandırmadır
 KLAVYE_USB (Klavye malzemesi için kullanılmıştır. USB girişli
klavye için verilmiş kod numarasıdır)
 7620015645411 (Uluslar arası alanda NSN-National Stock
Number olarak bilinen kodlandırmadır. İlk dört karakteri (7620)
malzeme grubunu, sonraki iki karakteri (01) ülke kodunu geri
kalan 7 karakteri (5645411) ise numara sırasına göre verilen
malzeme numarasını göstermektedir.)
Malzeme kodlandırması yapılırken konuşan kod kullanılması ilk bakışta
bir avantaj olarak algılanabilir. Ancak bu noktada oldukça dikkatli
olunması gerekir. Zira bu tip kodlandırmada eğer kurallar net değilse ve
doğru belirlenmemişse aynı malzemenin farklı kodlarla mükerrer olarak
sistemde tanımlanmasına sebep olabilir. Bu konuda sık yapılan hataları
vurgulamakta yarar vardır.
Hata 1. Ürün Bazlı (ürün kırılımına bağlı) Kodlandırma: Malzemenin
kullanıldığı teknik nesne (malzeme, ekipman, sistem) dikkate alınarak bir
kodlandırma yapılmasıdır. Genelde imalat ya da montajda kullanılan
hammaddelere son ürün esas alınarak konuşan kod verilmektedir. Ancak
bu bileşenlerden bir veya bir kaçı başka ürünlerde de kullanıldığı zaman
sorunlar çıkmaya başlamaktadır. Örneğin A model otomobilin üretiminde
kullanılan bir malzeme aynı zamanda B, C veya D model otomobillerin

122
de üretiminde kullanılabilmektedir. Hatta bu malzeme sadece başka
model otomobillerin üretiminde değil, A model otomobilin hem debriyaj
hem fren hem de soğutma sisteminde kullanılabilmektedir. Ürün odaklı
konuşan bir kod kullanıldığında aynı malzemeye 4-5 farklı kod
verilmektedir ki bu ciddi sıkıntılara yol açmaktadır.
Hata 2. Malzeme Grubuna Göre Kodlandırma: Malzemelerin belirli
özelliklerine göre gruplanması ve malzemelere ait olduğu grup esas
alınarak bir kodlama yapılmasıdır. Malzeme kodunun bir kısmı ilgili grup
kodunu içermekte (ki genelde başlangıç kısmı) daha sonraki kısım ise
sıradan bir numara olarak verilmektedir. Eğer malzeme gruplaması net ve
çakışma durumu söz konusu değil ise bu tip kodlandırmanın bir sakıncası
yoktur. Ancak gruplar net değil ve çakışmalar var ise yine mükerrer
kodlandırmalar yapılmaktadır. Örneğin: Çoğu firma bilgisayar CD’lerini
hem kırtasiye malzemeleri hem de bilgisayar sarf malzemeleri altında
mükerrer olarak tanımlamaktadır. Bu konuda uluslararası standart
getirmeye çalışan NSN kodlandırmasında bile bir sürü sıkıntılar
yaşanmıştır (ve halen yaşanmaktadır). Bazı malzemelerin yanlış sınıfa
atandığı belirlenerek malzemeye ait olan NSN kodunun ilk 4 karakterinin
(yani grubunun) değiştirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu durum malzeme
grubuna bağlı kodlandırmanın sıkıntılı bir işlem olduğunu göstermektedir.
Malzemenin ait olduğu grup bilgisi zamanla değişmesi muhtemel olan bir
bilgidir. Böyle bir bilginin malzeme kodunda yer alması her zaman
risklidir.
Hata 3. Malzeme Tanımının Kod Olarak Kullanılması: Malzeme tanım
bilgisinin aynı zamanda kod numarası olarak kullanılması işlemidir.
Örneğin malzemeye KLAVYE, OTO_LASTİK diye kod numarası
verilmesi gibi. Özellikle tanımı çok uzun olan malzemeler için kod
verilmesi sıkıntı oluşturmaktadır. Malzemenin hem tanımının hem de
kodunun aynı olması aynı bilginin iki ayrı alanda tutulması anlamına
gelmektedir. Buna ek olarak malzemenin tanım bilgisi de zamanla
değişebilir. Ancak bu bilgi kod numarasına konulduğu zaman kullanıcıyı
zor duruma sokacaktır. Örneğin tanımı OTO LASTİK olan malzemenin
tanımını LASTİK, OTOMABİL, 185-65-15 olarak değiştirmek ve
boyutlarına göre diğer otomobil lastiklerini de ayrı kodlarla sistemde
tanımlamak istiyorsunuz. Bu durumda hem yeni malzemeler için
kodlandırma sıkıntısı yaşarsınız (18 karakterden uzun) hem de mevcut
malzemenin kodu anlamsız duruma gelmiş olur.

123
3. Dâhili numara/harici görünüm
Bu tip kodlandırma da ise malzemeler sistemde tanımlanırken dâhili bir
kod numarası alırlar. Ancak sistemde önceden belirlenen dönüştürme
(conversion) kuralına göre kullanıcının karşısına bu dâhili kod numarası
değil de harici bir kod numarası gösterilir. Bu konuyu bir örnekle
açıklayalım.
Havacılık sektöründe kullanılan malzemelerin dünya çapında benzer
şekilde kodlandırılması için uluslararası alanda bir standarda gidilmiştir.
Bu standarda göre malzemelere parça numarası ve üretici kodu olmak
üzere iki kısımdan oluşan bir kod numarası verilmesi benimsenmiştir. Bu
kodlandırma için üretici firmalara beş karakterlik bir ‘üretici kodu’
(CAGE code, Manufacturer code) uluslararası bir otorite tarafından
verilmektedir. Bu firmalar da ürettikleri malzemelere en fazla 32 karakter
olacak şekilde kendi istedikleri şekilde bir kod numarası
vermebilmektedir. Firmanın vereceği bu kod numarasına da ‘üretici parça
numarası’ (Part number, MPN, manufecturer part number) denilmektedir.
Malzemenin harici kod numarası olarak bu bilginin birleşimi (yani üretici
parça numarası + üretici kodu) kullanılır.
SAP-ERP sistemi bu tip kodlandırma için ‘Dâhili numara/harici
görünüm’ yöntemini kullanmaktadır. Malzemenin üretici parça numarası
ve üretici kodu malzemeye ait olan iki özelliktir. Bu iki özelliğin birleşimi
malzeme kodunu oluşturmaktadır. SAP-ERP sisteminde bu kapsamda bir
dönüştürme kuralı tanımlanmıştır. Eğer bu şekil kodlandırma kullanılmak
isteniyorsa bu dönüştürme için gerekli uyarlama yapılır. Dolayısı ile
kullanıcı malzeme tanımlarken sistem bu malzemeye Dâhili bir kod
numarasıverir. Malzemeye ait üretici kodu (örneğin 81349) ve parça
numarası (örneğin F001_01) bilgisi malzeme ana verisi üzerinde ilgili
veri alanlarına girildiği zaman sistem bu malzemenin kodunu
F001_01:T0001 şeklinde gösterir. Veri tabanında sistem bu malzemeye
sıradan verdiği dâhili kod numarasını (örneğin 000000000000012634)
tutmasına rağmen kullanıcı ekranlarının tamamında malzeme kodunu
F001_01:T0001 şeklinde getirir.
 Dâhili kodlandırma ve harici görünümün yukarıda belirtilen şekilde
kullanılabilmesi için SAP-ERP sisteminde DFPS veya DIMP bileşeni