Divan şiirinin birçok nazım biçiminden olan “Şarkı“, Türklerin bu geleneğe kazandırdıkları bir nazım biçimidir. Bestelenmek amacıyla yazılmış olan bu şiirler hakkında gelen “Şarkı nedir? Şarkıların özellikleri nelerdir?” gibi birçok sorunun cevabını yazımızda bulabileceksiniz.
Şarkı, Türkler tarafından divan edebiyatına kazandırılan ve bestelenmek amacıyla dörtlükler halinde yazılan nazım biçimidir. Şarkı nazım şeklinde şiir yazan ilk şairimiz Naili’dir ancak şarkının en başarılı örneklerini veren Lale Devri sanatçısı olan Nedim’dir. Türk edebiyatında önemli bir yer tutan şarkının özellikleri ise şunlardır.
→ Divan edebiyatına Türkler tarafından kazandırılmıştır.
→ Bestelenmek amacıyla yazılır.
→ Halk edebiyatındaki türkü türünün karşılığıdır.
→ Şarkı nazım biçiminde eser veren ilk şair Naili’dir.
→ Bu nazım şeklinin en başarılı örneklerini Lale Devri sanatçısı Nedim vermiştir.
→ Şeyh Galip, Enderunlu Fazıl, Nedim bu türün gelişmesine katkıda bulunmuşlardır.
→ Dörtlüklerle yazılan şarkılarda bent sayısı 3 ile 5 arasında değişir.
→ Kafiye şeması genellikle aaaA-bbbA-cccA-dddA-eeeA şeklindedir.
→ Her dörtlük sonundaki dize aynen tekrar ettiğinden bu dizeler nakarat olarak adlandırılır.
→ Şarkılarda genellikle aşk, güzellik, eğlence ve ayrılık gibi konular işlenir.
→ Divan edebiyatının diğer şiir türlerine göre dili daha sadedir.
→ Bu nazım biçiminin son dönemdeki temsilcisi ise Yahya Kemal Beyatlı olmuştur.
Yine bezm-i çemene lâle fürûzan geldi
Müjdeler gülşene kim vakt-i çirâğan geldi
Bülbül âşüftelenip bezme gazel-hân geldi
Müjdeler gülşene kim vakt-i çirâğan geldi
Çıkıp ikbâl ile gülzâra şehenşâh-ı cihan
İltıfâtıyle eder gülleri şad u handân
Lâlezâra gelir elbet yine sultân-ı zaman
Müjdeler gülşene kim vakt-i çirâğan geldi
Seyr olup raksı yine dilber-i mümtâzların
Yine eflâke çıkar nâleleri sâzların
Câna ateş bırakır şûlesi âvâzların
Müjdeler gülşene kim vakt-i çirâğan geldi
Ney ü santûr u rubâb ü def ü tanbur ile çeng
Nağme-i bülbül ü kumrîye olup hem-âheng
Pür eder âlemi şevk u tarab u rengâ-reng
Müjdeler gülşene kim vakt-i çirâğan geldi
Can fezâ turre-i hûban gibi zülf-i sümbül
Dil-güşâ nazm-ı Nedîmâ gibi ruhsâre- i gül
Dün gülistanda işittim ki der idi bülbül
Müjdeler gülşene kim vakt-i çirâğan geldi
Nedim
Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan “Edebiyat Ders Notları PDF” dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.
Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan “Şarkı PDF Çalışma Kağıdı” dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ PDF / Slayt
⇒Divan Edebiyatı
⇒ 10.Sınıf Ders Konuları
⇒ TYT Türkçe
⇒ AYT Edebiyat
Admin
Divan şiirine Türkler tarafından katılmış bir nazım şeklidir. Besteyle okumak için yazılmıştır. Bestelenmek amacıyla yazıldığı için 3-5 dörtlük arası değişir. Yeni edebiyatımızda Yahya Kemal Beyatlı, bu türü ustalıkla kullanmıştır. Aruz ölçüsünün her kalıbı kullanılır. Dörtlüklerden kurulan musammat da denebilir. Murabbaya benzer. 5 ya da 6 dizelik bentlerden de oluşabilir. Üçüncü dizeye miyan, dördüncü dizeye nakarat denir. Aşk, sevgili, ayrılık, içki ve eğlence konularında yazılır. Divan edebiyatının ilk şarkı yazarı Nail-i Kadim'dir. Lale Devri'nin en önemli temsilcisi ise Nedim'dir. En çok şarkıyı Enderunlu Vasıf yazmıştır.
Müzikte, türkünün karşıtı olarak, Şarktan gelen, doğuya ilişkin, özgü, tarzında anlamında kullanılır.
Dörder mısralık 2-5 bendden meydana gelir. Birinci bendin 2. ve 4., öbür bendlerin yalnız sonuncu mısraları hiç değişmeden tekrarlanır.
Şarkının ilk örneklerine, Divan edebiyatında, 11. yüzyılda rastlanır. Bu edebiyatta şarkı özellikle 18. yüzyılda, Lâle Devri'nde çok gelişmiştir. Divan edebiyatının en büyük şarkı şairi Nedim'dir. Halk edebiyatında da şarkı türünde eserler veren şairler yetişmiştir.