Satrançta Rok Kuralı

1. Yaptığınız her hamlenin bir amacı olsun.
2. Rakibin her hamlesinin amacını anlamaya çalışın. Oynadığı taşın gidebileceği yerlere bakın.
3. Girişken ama amaçlı oynayın. Gereksiz değiş tokuştan kaçının.
4. Rakibin stilini biliyorsanız, bundan yararlanın. Fakat sonunda, konuma göre oynayın, rakibe göre değil.
5. Rakibin hamlelerini göz ardı etmeyin.
6. Gereksiz yere şah çekmeyin. Anlamı varsa şah çekin.
7. Rakibin bütün tehditlerine yanıt bulun. Bunu yaparken kendi konumunuzu geliştirin ve/veya karşı tehdit yapın.
8. İnisiyatifi almaya çalışın. Zaten varsa, onu koruyun. Yoksa, ele geçirmeye çalışın.
9. Değiş-tokuşlarda, en azından verdiğin kadar alın.
10. Değiş-tokuşlarda, en değersiz taşla almaya başlayın, tabi başka bir taşla almak için geçerli bir neden yoksa.
11. Kayıplarınızı en aza indirin. Taş kaybediyorsanız, mümkün olduğunca az kaybetmeye çalışın.
12. Taş kaybediyorsanız, karşılığında olabildiğince çok almaya çalışın.
13. Hata yaparsanız, savaşmaktan vazgeçmeyin. Rakip avantaj elde ettikten sonra gevşeyip, sizin kurtulmanıza yol açabilir.
14. Kayıp durumda değilseniz, hiçbir zaman, rakip sizin tehdidinizi görmeyecek diye, riskli bir hamle yapmayın. Kayıp durumdaysanız zaten kaybedecek bir şey kalmadığı için bunu yapabilirsiniz.
15. Kendi analiz gücünüze güvenin. Rakibin hamlesinin amacını göremediyseniz, bir amaç taşımadığını varsayın.
16. Geçerli bir nedeni yoksa, feda yapmayın.
17. Eğer rakibin fedasını kabul etmek veya etmemek arasında bir karar veremiyorsanız, kabul edin.
18. Çok aletle hücum edin. Sadece 1 - 2 aletle hücum etmeyin.
19. Rakibin çifte tehditlerine dikkat edin. Bunun için, korunmasız taşlarınızın ve zayıflıklarınızın neler olduğunu saptayın.
20. Merkez için oynayın: onu koruyun, kontrol edin, ele geçirin, etkileyin.
21. Merkezi piyonlarla ele geçirmek için savaşın.
22. Dikkatsiz piyon hamleleri yapmayın. Açılışta mümkün olduğunca az piyon hamlesi yaparak gelişiminizi tamamlayın.
23. Mantıklı olmak koşuluyla, merkez piyonlarını 2 sürün.
24. Açılışta, mümkün olduğunca, sadece merkez piyonlarını oynayın. Tabi açılışın temelinde diğer piyonları oynamak yoksa.
25. Fillerinizi, merkez piyonlarını tek sürerek önlerini kapatmadan önce geliştirmeye çalışın.
26. Aletlerinizi, özellikle de atlarınızı, olabildiğince çabuk, merkeze doğru geliştirin.
27. Amaçlı bir şekilde gelişin; sadece geliştirmiş olmak için bir aleti oynamayın.
28. Zaman (veya hamle) kaybetmeyin. Her hamlede yeni bir alet geliştirmeye çalışın. Açılışta, geçerli bir nedeniniz yoksa, aynı taşı 2 veya daha fazla kere oynamayın.
29. Gelişimde, tehditler de yapmaya çalışın. Fakat gereksiz (geçersiz) tehditler yapmayın.
30. Öncelikle minör aletleri (atları ve filleri) geliştirin. Şah kanadındaki aletleri, vezir kanadındakilerden daha önce geliştirin, ve atları fillerden önce geliştirin.
31. Değiş-tokuşlarda da gelişmeye çalışın.
32. Gelişim avantajınız varsa, bunu değerlendirmek için hücum edin. Hücum etmezseniz, karşı taraf gelişimini tamamladığında avantajınız kalmaz.
33. Eğer açılışın gereği değilse, vezirinizi çok erken çıkmayın.
34. Taşlarınıza olabildiğince alan yaratmaya çalışın.
35. Açık hatları ele geçirin.
36. Kalelerinizi açık hatlara gelin, veya açılacak olan hatlara gelin.
37. Erken rok atın.
38. Rakibin rok atmasına engel olmaya çalışın. Onu merkezde kalmaya mahkum edin, özellikle açık oyunlarda.
39. Rakiplerinizin taşlarını açmaza alın. Kendi taşlarınızın açmaza girmemesine çalışın. Açmaza alınmışsanız, en kısa zamanda, açmazdan kurtulmaya çalışın.
40. Açmaza aldığınız taşları, eğer yararlı bir amacınız yoksa almayın. Mümkünse, onlara başka taşlarla da, özellikle piyonlarla, hücum etmeye çalışın.
41. Rok attıktan sonra, zorunlu olmadıkça, şahın önündeki piyonları oynamayın.
42. Rakip şaha hücum etmek için, etrafındaki karelerden birini seçin.
43. Rakibin, sizin bir renkte hareket eden filinizle aynı renkte fili yoksa (filiniz karşıtsızsa), bu filinin hücum edebileceği kareler seçin.
44. Özellikle karşıtsız filinin rengindeki karelerde taktik olanaklar araştırın.
45. Hücum eden taşlarınızı, diğer taşlarınızla hücumda destekleyin. Örneğin kalelerinizi, ve gerekirse vezirinizi de arka arkaya getirerek (batarya oluşturarak) hücumu destekleyin.
46. Taktik fırsatlar başka türlü gerektirmiyorsa, bataryada en önde en değersiz taşınız olsun.
47. Hamlelerinizin etkinliğini artırın. Esnek ve çok amaçlı hamleler yapın.
48. Bir hatta kontrolünüzü artırmak için, kalelerinizi çiftleyin, gerekirse vezirinizi de o hatta getirin.
49. Açık mı, kapalı mı bir oyun olduğunu irdeleyin, ve ona göre oynayın.
50. Açık oyunlarda fillerinizi koruyun (atlarınızı değiştirin), kapalı oyunlarda atlarınızı koruyun (fillerinizi değiştirin).
51. Fillerinizi etkin hale getirmek için, piyonlarınızı öbür renkteki karelere getirin.
52. Zayıflıklarınız, rakibin etkin filinin ters renkteki karelerde olsun.
53. Materyel olarak öndeyseniz, veya hücuma uğruyorsanız, taşları değiş-tokuşla azaltın. Materyel olarak gerideyseniz veya hücum yapıyorsanız, değiş-tokuşlardan kaçının.
54. Bir plan yapın, onu uygulayın ve planınıza sadık kalın. Planınızı sadece gerekiyorsa değiştirin.
55. Alan avantajı elde etmek için, genellikle zamandan fedakarlık etmeniz gerekir.
56. Kramp (sıkışık) durumdaysanız, değiş-tokuşlarla rahatlamaya çalışın.
57. Kötü (etkin olmayan) aletlerinizi, rakibin etkin aletleri ile değiş-tokuş yapın.
58. Eğer konumun özellikleri belirsizse, planınızı gizleyin (açığa vuran hamleleri sonraya saklayın). Planınızı açığa vurmayan hamleler yapın.
59. Alan kazanmak veya hat açmak için, piyonlarını ilerletin.
60. Eğer merkez bloke ise, rok atmakta acele etmeyin. Hangi kanada rok atacağınıza, rakibin planını anlayıp öyle karar verin.
61. Eğer gelişimde geriyseniz, oyunu (özellikle merkezi) kapalı tutun.
62. Küçük avantajları biriktirin. Tek bir avantaj oyunu kazanmaya yetmeyebilir. Ama birkaç avantaj size oyunu kazandırır.
63. Yedinci yatayı ele geçirmeye çalışın, özellikle kalelerinizle.
64. Analitik yöntemi kullanın. Ne yapacağınızı bilmiyorsanız, önce konumu değerlendirin, ve bu değerlendirmenizle ilgili uygun sorular

Satrançın Tüm Kuralları - Satranç Terimleri Ve Taşlarının İsmi

Satrançta; taşları avantajlı yerlere yerleştirmek yoluyla, rakibin hareketini kısıtlamak veya rakibin taşlarını alarak gücünü azaltmak esastır.

Satranç Tüm Kuralları

Her bir taş, kurallara göre ulaşabileceği karedeki rakip taşın bulunduğu kareye yerleşebilir. Böylece, yerinden ettiği taşı; oyun dışı bırakabilme gücüne sahiptir. Alınacak taş, oyuna artık bir daha geri dönemez. Fakat bulunduğu hattın son karesindeki bir piyon; arzu edilen piyondan değerli ve şahtan değersiz olan başka bir taşla değiştirilebilir.

Oyunun başında, satranç tahtasında; toplam 32 taş bulunur. Bu taşların 16'sı, beyaz yahut açık renk; 16'sı ise siyah yahut koyu renktir. Oyuncuların her birinin ise, 16 satranç taşı bulunmaktadır.

Figürlerin sırası, beyaz taşlar için soldan sağa; şu şekildedir: Kale, at, fil, vezir, şah, fil ile at ve kaledir. Siyah taşlar için de, bunun tersi geçerlidir. Vezir, her iki tarafta oyunculara verilecek renk ile aynı rengi taşıyan karenin üzerindedir.

Oyuna, beyaz taş sahibi başlar ve de oyuncular, sırayla birer taş oynarlar. Böylelikle, iki kişinin arka arkaya bir kere satranç taşlarından birini hareket ettirmelerine; hamle denilir. Satrançta hamle sırası geldiğinde, sırası gelen oyuncunun oynama zorunluluğu bulunmaktadır.

Satranç Oyun Terimleri

Bir karede en fazla bir taş durabilir. Taşın gitmek istediği hedef karede rakibin taşı durmaktaysa, rakip taş; kendi taşını oraya koymak isteyen oyuncu tarafından tahtadan uzaklaştırılır. Ardından boşalmış olan alana, kişi; kendi taşını koyar. Bu duruma, satrançta; "karşı tarafın taşını almak" denilir.

Bir satranç taşı, diğer hamlede vurulabilecek konumda ise; bu taş tehdit altındadır. Şahlardan birisi, bir hamleyle tehdit altına girer ise; oyuncu, karşı tarafı; "Şah" diyerek ikaz eder. Karşı tarafı ikaz mecburiyeti, eskiden varsa da; bugün artık alışılagelmiş bir şey değildir. Nitekim FİDE kurallarında da bulunmamaktadır.

Şah verilince, o anda karşı tarafın tedbir alması gerekmektedir. Oyunun hedefi, karşı tarafa şah verilmesi o şahı korumanın mümkün olmaması konumudur. Bu durum, "şah mat" olarak da isimlendirilir.

Kale ile at ya da fil arasındaki değer farkına kalite denilir. Bir kaleyi, bir at veya fil feda ederek almaya ise; kalite artışı denmektedir. Başka bir menfaat için, bilinçli olarak daha kıymetli olan bir taşı vermeye ise; kalite fedası denir.

Satrançta Hamle Kuralları

Satranç taşları, sadece belirli kurallar çerçevesinde yürütülebilir. Taşlar, birer kere oynanır. Hamle yaparken, taşlar; prensip olarak, birbirinin üstünden atlayamaz. Bu durumun iki istisnası vardır. Birisi, at; diğeri ise, Rok’tur. Şah verilmiş bir şahın, kendisini rok yaparak kurtarması yasaktır.

Satrançta Taşlar ve Yetenekleri

Şah; her yöne, bir kare gidebilir. Her iki şah, hiçbir zaman yan yana duramaz. Rok, satrançta; iki taşın, şah ve kalenin hareket edebilmesine izin verilen bir tek hamle çeşididir. Rok olabilmesi için, her iki taşın da; daha önce hareket etmemiş olmaları gerekir.

Vezir, her yöne ve her boş olan kareye; çapraz, yatay veya dikey olarak, farklı taşların üzerinden atlamamak şartıyla gidebilmektedir. Böylece, vezir; oldukça hareketli bir taştır. Benzer pozisyonlarda duracak iki kale kadar kuvvetlidir.

Kaleler, satrançtaki ikinci kuvvetli taşlardır. Kale, satır veya sütunlarda; her tarafa doğru gidebilse de, başka taşların üzerinden atlaması yasaktır. Tek istisna, yalnızca roktur. Kalenin uzanabileceği kareler, sadece satranç tahtasının kenarlarınca sınırlanmaktadır ve tahtanın her karesine erişebilirler.

Filler, üzerinde bulundukları renkteki çaprazlar boyunca; istedikleri kadar hareket ederler. Farklı satranç taşlarının üzerinden atlamalarına izin yoktur.

At, sembolik olarak "L" şeklinde gitmektedir. Atın en dikkat çeken özelliği ise, taşların üzerinden atlayabilmesidir.

Her oyuncu, sekiz piyona sahiptir. Piyonlar, tüm taşların önünde duvar oluştururlar. Hareketleri sınırlı olup, satrancın en zayıf taşlarıdır.