Sayim Tesellum Fazlaligi

Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları Hesabı, Kasa, Menkul Kıymetler, Stoklar, Demirbaş eşyaların sayımları sonucu ortaya çıkan noksanlıkların, noksanlık nedenleri belli olana kadar izlendiği hesaptır.

Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları Hesabı İşleyişi : Hesap, sayım sonucunda noksan çıkan ve araştırılmasına karar verilen varlıkların tutar üzerinden Borçlanır. Sayım sonucu, Noksanlığın Nedeni ilgili hesabın, Noksanlığın nedeni bulunmaz da sorumludan tahsiline karar verilirse, Kasa hesabının yada Personel Alacaklar Hesabının, Noksanlığın nedeni bulunamaz da zarar yazılması kararlaştırışırsa, Diğer Olağan Gider ve Zararlar hesabının borçlandırılması karşılığında bu hesap alacaklandırılarak kapatılır.

SAYIM TESELLÜM NOKSANLIKLARI HESABI ÖRNEKLERİ

Sayım ve Tesellüm Noksanlari Örnek 1 : Kafkasya Limited Şirketi Kasa Sayımı Sonucunda Kasada TL eksik Olduğu Anlaşılmıştır ve ilgili muhasebe kaydı yapılmıştır.

Noksanlığın Neden bulunduğunda, noksanlığın nedeninin bulunması için geçici olarak açılan bu Sayım ve Tesellüm Noksanları hesap kapatılır ve tutar ilgili hesaba devredilir.

Bu noksanlığın sebebi araştırılmalıdır. Bulunan sebebe göre de, Unutulan ilgili yevmiye kaydı yapılmalıdır. Kasa hesabının alacaklanmasına konu olabilecek bu olaylardan herhangi biri, kasadan çıkışı yapılan fakat kaydının unutulduğu TL'lık paranın kaynağını oluşturacak muhasebe işlemi olabilir.

Noksanlığın Kaynağını oluşturabilecek muhasebe işlemlerinden başka, Aşağıdaki nedenlerdende kaynaklanabilir.

1) Yapılan tahsilattan daha fazla bir paranın kayıtlara geçirilmesi

2) Yapılan ödemeden daha az bir parasal tutarın kayıtlara geçirilmesi

3) Kasadaki paranın çalışanlar tarafından çalınmış veya zimmete geçirilmesi

yukarıda Verilen 1 Nolu yevmiye maddesinden sonra ortaya çıkan sebebe göre ilgili yevmiye kayıtları verilmiştir.

A) Sebebin bozuk para sıkıntısından ( Örnek: Küsürat Farkı ) işletmenin faaliyetinden kaynaklanan önemsiz bir tutar olduğu anlaşılmıştır.

Bu kayıt ile geçici olarak açılan Aktif karakterli sayım ve tesellüm noksanları hesabı alacaklandırılarak kapatılmıştır. Noksanlığa neden olan tutar aktif karakterli Diğer olağan gider ve zararlar hesabı'na kaydedilmiştir. Vergi usul Kanununda belirtilen normal ölçülerde kabul edilebilecek bir tutarın gider hesaplarına yazılması vergi uygulamaları açısından herhangi bir sakıncası yoktur. Sayım noksanlığının nedeninin kesinlikle bulunamayacak olması durumunda ise tutar, Kanunen Kabul Edilmeyen gider olarak Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar hesabına yazılır.

B) Farkın Kayıtlara geçmeyen ve Nakit Ödeme ile gerçekleşmiş olan bir satış iadesi işleminden Kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Yapılan satış iadesi tutarının içinde %18 KDV olduğundan TL kasa sayım noksanlığı tutarını 'e bölmemiz gerekir. Bölme İşlemi sonucu bulunan ,20 TL tutar satılan malların iade edilen bölümünün bedeline ait olduğundan, bir gider hesabı olan Satıştan İadeler Hesabına yazılırken diğer 45,80 TL'lık tutar ise, aktif karakterli İndirilecek KDV hesabının borcuna yazılacaktır.

Yapılan bu kayıt ile 1 Nolu yevmiye kaydında açılmış bulunan geçici aktif karakterli sayım ve tesellüm noksanları hesabı  da, noksanlığın nedeni bulunduğu için alacaklandırılarak kapatılır.

C) Farkın, Kafkasya Limited Şirketi isimli satıcıya yapılan TL ödemenin kayıtlara TL olarak geçmesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Belgeye göre yapılan doğru ödemeye rağmen kayıtlara yanlış yazılan tutarın düzeltilmesi için pasif karakterli Satıcılar Hesabı yazılan eksik tutar kadar borçlandırılarak azaltılır. 1 Nolu yevmiye kaydında açılmış bulunan geçici aktif karakterli Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı da Alacaklandırılarak Kapatılır.

D) Farkın, İşletmede Çalışan Kasa sorumlusunun İhmalinden Kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Kasa sorumlusu kişiden kaynaklanan Noksanlık sonucu, işletmenin personelinden alacaklarının izlendiği ve aktif karakterli bir hesap olan Personelden Alacakları hesabının borcuna bu tutar yazılır. Kasadan sorumlu olan kişiye aylık ücretinin ödeneceği zaman bu hesap alacaklandırılarak tutar, kişinin net aylığından mahsup edilir.

Hırsızlık ve suistimal neticesinde Çalınan paralarla ilgili bir davanın açılması durumunda ise, Mahkemenin kesin kararına kadar olaya konu olan paranın personelden alacaklar hesabında takip edilmesi daha doğrudur. Kesinleşen mahkeme kararından sonra Şüpheli alacaklara kaydetme yolu ile gider yazılması vergi ihtilafı doğurmaması açısından faydalıdır.

Şüpheli alacaklara kaydetme yolu ile karşılık ayrılması olayının sadece yevmiye kayıtları aşağıda verilmiştir. Bu kayıtların İncelenmesin de Ticari Alacaklar Konusunda ele alınacaktır.

İlgili

Sayım ve Tesellim Fazlaları Hesabının İşleyişi: Fazlalığın ortaya çıkması ile hesaba alacak kaydedilir, fazlalığın nedeni belirlendiğinde ilgili hesabın alacağına karşılık bu hesaba borç olarak kaydedilir.

Örnek: İşletme tarihinde yaptığı envanter sonucu kasasında toplam TL nakit olduğunu saymış, kasa hesabının mizandaki borç kalanının da TL olduğu belirlenmiştir. Buna göre kasa farkı nasıl olur. Yevmiye kaydını yapınız.

Fiili Kasa Sayım Sonucu = TL

Kasa Hesabı Borç Kalanı = TL

Kasa Fazlası = TL

Çıkan bu kasa fazlası aşağıdaki gibi muhasebe kaydı yapılır.

Kasanın borcuna yazdığımız TL sayesinde kasa hesabının kalanı TL olarak evanter ile eşit duruma getirilmiştir.

Fazlalığın sebebi bulunduğunda: Sebebi bulunamayan kasa fazlası Dönem Kâr Zararı Hesabına ertesi yılsonunda devir edilir.

Örneğin devamı: Buradaki kasa fazlasının nedeninin, bir alıcıdan TL tahsil edildiği fakat kaydının yapılmadığından kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Eğer, buradaki kasa fazlasının nedeni bulunamamış olsaydı bu tutar kar yazılırdı.

<<<<< Merkez ve Şubeler Cari Hesabı - Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar Hesabı >>>>>

Ayrıntılı Tek Düzen Hesap Planı

SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI HESABI

Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabı: Envanter yapıldığında, sayım sonucuna göre ortaya çıkan kasa, stok ve maddi duran varlıklar fazlalıklarıyla, tesellüm esnasında tespit edilen fazlalıkların geçici olarak izlendiği hesaptır.

Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabı İşleyişi: Fazlalıkların tespit edildiği durumlarda alacak olarak kaydedilir ve nedeni belirlendiğinde, nedenine ilişkin hesap alacaklandırılmasına karşıt bu hesap borçlandırılarak kapatılır.

Örnek: Y İşletmesinin, tarihinde yaptığı envantere göre kasasında TL olduğu görülmüştür. Ancak mizandaki kasa bakiyesi ise TL olarak belirtilmiştir. Yevmiye kaydını yapınız.

Kasadaki fiili nakit TL

Kasa hesabı borç bakiyesi: TL

Fazla tutar: TL

Sayım Fazlalıkları Muhasebe Kaydı:

Kasadaki fiili olarak sayılan TL fazlalık tutarı, kasayı borçlandırarak mizana eşit duruma getiriyoruz.

Fazlalığın sebebinin, TL tutarında bir senedin tahsil edildiği ancak kayıt altına alınmadığı farkedilmiştir;

Fazlalığın sebebi bulunamadıysa, bu tutar olağandışı gelir ve kar olarak kaydedilir;

NOT: Sebebi bulunamayan kasa fazlası tutar, ertesi yıl sonunda ‘ Dönem Kar Zararı’ hesabına devredilir.

Örnek: Y İşletmesinin tarihinde yaptığı envantere göre stoklarında TL ticari mal mevcudu belirtilmiştir. Ancak mizandaki Ticari Mallar borç bakiyesi TL olarak görülmektedir. Yevmiye kaydını yapınız.

Stoklardaki fiili mal mevcudu: TL

Ticari mallar borç bakiyesi: TL

Ticari mal fazlalığı: TL

Tesellüm Fazlalıkları Muhasebe Kaydı:

Stoklardaki fiili olarak tespit edilen TL’lik ticari mal fazlası tutarını borçlandırarak, mizandaki ticari mallar stoğu ile eşit duruma getiriyoruz.

Fazlalığın sebebinin, TL’lik kredili (cari) ticari mal faturasının alış kaydının yapılmadığı olarak tespit ediliyor;

Fazlalığın sebebi bulanamadığı durumda ise bu tutar, diğer olağandışı gelir ve kar olarak izlenmesinin kanunen bir mahsuru olmadığı ve vergi matrahının olumsuz etkilenmemesi adına aşağıdaki kayıt yapılabilir. Ayrıca finansal tabloların doğruluğu ilkesine bağlı olarak, stok bakiyesinin fiili stokla eşit olması gerekmektedir.

NOT: Sebebi bulunamayan stok fazlası tutar, ertesi yıl sonunda ‘ Dönem Kar Zararı’ hesabına devredilir.