Secde Ayetleri
Tilavet secdesi nedir? Secde ayetleri okununca tilavet secdesi nasıl yapılır?
Tilavet secdesi ile ilgili Kur’an-ı Kerim okuyanlar veya hatim indirmek isteyenlere yapılan en önemli hatırlatmaların başında tilavet secdesi gelmektedir. Zira Kur’anı Kerim’de çeşitli surelerde bulunan secde ayetlerinin okunmasının ardından tilavet secdesi yapmak Hanefi mezhebine göre vacip Şafii, Maliki ve Hambeli mezheplerine göre ise sünnet olarak kabul ediliyor. Peki, tilavet secdesi nedir, nasıl yapılır? Tilavet secdesi duası nedir? İşte, merak edilen detaylar…
TİLAVET SECDESİ NEDİR?
Tilavet kelime anlamı olarak okuyup okuduğu hükme tabi olma anlamına geliyor. Genellikle de Kur’an-ı Kerim okunmasına tilavet denilmektedir. Secde ise fıkıh terimi olarak namazda alın, burun, el ayaları, dizler ve ayak parmakları zemine değecek şekilde yere kapanmayı ifade eder. Tilavet secdesi ise bu anlamların birleşmesinden de anlaşılacağı üzere Kur’an okunması neticesinde yapılan secde demektir. Ancak bu hüküm Kur’an-ı Kerim’deki tüm ayetler için değil sadece farklı surelerde geçen ve toplam sayısı 14 olan secde ayetlerinin okunması durumunda geçerli olmaktadır. Yani özetle tilavet secdesi, secde ayetleri okunduğunda yapılan secdedir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi tilavet secdesi Hanefilere göre vacip, Şafii, Maliki ve Hambeli mezheplerine göre ise sünnet olarak kabul edilmektedir.
TİLAVET SECDESİ NASIL YAPILIR?
Tilavet secdesi, secde ayeti okunduktan hemen sonra veya Kur’an-ı Kerim okunması tamamen bittikten sonra yapılır. Tilavet secdesi, namaz değilse de; taharet, kıbleye dönmek, niyet etmek, avret yerlerinin örtülü olması gibi namazda aranan şartlar tilavet secdesinde de aranır. Ancak tilavet secdesinde iftitah tekbiri sünnettir.
Tilavet secdesi yapacak kişi, ellerini kaldırmadan doğrudan doğruya ‘Allahu ekber’ diyerek bir kere secdeye gidip üç defa “Sübhane Rabbiye’l-alâ” dedikten sonra yine ‘Allahu ekber’ diyerek secdeden kalkar. Böylece tilavet secdesi tamamlanmış olur. Yani tilavet secdesinden sonra teşehhüt miktarı oturmak ve selam yoktur.
TİLAVET SECDESİ DUASI NEDİR?
Esasen tilavet secdesine özgü özel bir dua yoktur. Ancak tilavet secdesini gerektiren âyetleri işiten kişinin, hemen secde yapmaya fırsat bulamaz ise, “Semi’nâ ve eta’nâ ğufrâneke Rabbena ve ileyke’l-masîr” yani “İşittik ve itaat ettik!” demesi müstehaptır. O anda yapamadığı secdeyi daha sonra yapar. Secdeden hemen sonra da aynı cümle okunabilir.
SECDE AYETLERİ NELERDİR?
İşte, tilavet secdesinin yapıldığı 14 secde ayeti:
1. el-A'raf, 7/206
2. er-Ra'd, 13/15
3. en-Nahl, 16/49;
4. el-İsrâ, 17/107;
5. Meryem,19/58;
6. el-Hac, 22/18;
7. el-Furkân, 25/60;
8. en-Neml, 27/25;
9. es-Secde, 32/15;
10. Sâd, 38/24;
11. Fussilet, 41/37;
12. en-Necm, 53/62;
13. el-İnşikâk, 84/21;
14. Alak, 96/19.
Tilavet secdesi, Kuran-ı Kerim’in 14 yerinde yer alan secde ayetlerini okumak veya duymak durumunda yapılması gereken secdedir. Kuran-ı Kerim’i hatmeden birinin toplamda 14 defa tilavet secdesi kılması gerekir. Ayetin okunduğu ya da duyulduğu anda Tilavet secdesi yapılabilir ve makbul olan da budur. Kuran-ı Kerim okuması veya dinlemesi bittikten sonra topluca da yapılabilir. Yapılmaması durumda borçlu olunmaktadır ve ölmeden tamamlanması lüzumludur.
Tilavet Secdesi Ne Zaman Kılınır?
Kuran-ı Kerim’in 14 farklı yerinde geçen secde ayetlerinin okunması ve duyulması durumunda üzerimize farz olan ibadettir. Secde ayetini duyduktan veya okuduktan hemen sonra yapılması çok sevaptır. Ancak, Kuran-ı Kerim’i hatmeden biri hatminin sonrasında da topluca yapabileceği aktarılır. Peygamber Efendimiz (s.a.s) secde ayetlerini duyduğu zaman sahabesiyle birlikte secde ettiği rivayet edilmektedir. Allah katında çok faziletli olan tilavet secdesi, 14 ayet-i kerimede bulunmaktadır. Secde ayetlerinin yer aldığı ayetlerde iman etmeyenlerin Allah’a karşı gelip secde etmemesini anlatmaktadır. Bunun üzerine de Müslümanların Allah’ın huzurunda secde etmesi, Allah’ın yüceliğini kabul ederek O’na itaatin göstergesidir ve bundan dolayı Allah katında çok kıymetlidir.
Tilavet Secdesi Nasıl Yapılır?
Tilavet secdesi yapmadan önce normal vakit namazına hazırlanır şekilde hazırlık yapılması, abdest alınmalı ve necaset kurallarına dikkat etmelidir. Tilavet secdesine başlarken kıbleye doğru namazlık serip tilavet secdesine ‘ niyet ettim Allah rızası için Secde-i Tilavete’ diye niyet edilir. Ardından Tekbir getirerek (Allahuekber) direkt olarak secdeye varılır. Secdeye inilir ve secdeye varılır. Secdede 3 defa S'übhane rabbiyel ala' denir. Secdeden kalkarken Bakara Suresi 285. Ayetinin sonu olan سَمِعْنَا وَاَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَاِلَيْكَ الْمَص۪يرُ (semina ve etana gufraneke Rabbena ve ileykelmasir) ‘işittik, itaat ettik, bağışlamanı dileriz rabbimiz, gidiş sanadır’ okunur ve doğrulduktan sonra tilavet secdesi tamamlanmış olur. Tilavet secdesinde selam vermeye gerek kalmadan secde tamamlanır.
Eğer secde ayeti duyulduğu vakit, secde etmeye müsait bir zaman değilse o an سَمِعْنَا وَاَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَاِلَيْكَ الْمَص۪يرُ (semina ve etana gufraneke Rabbena ve ileykelmasir) denmesi tavsiye edilir. Daha sonra uygun bir zamanda da tilavet secdesi yapılmalıdır.
Secde Ayetleri Hangileridir?
Kuran-ı Kerim’in 14 farklı sure ve ayetinde bulunan secde ayetleri sırasıyla şöyledir:
Araf Suresi 206. Ayet 176. Sayfa
Rad Suresi 15 Ayet 250. Sayfa
Nahl Suresi 49. Ayet 271. Sayfa
İsra Suresi 107. Ayet 292. Sayfa
Meryem Suresi 58. Ayet 308. Sayfa
Hac Suresi 18. Ayet 333. Sayfa
Furkan Suresi 60. Ayet 364. Sayfa
Neml Suresi 25. Ayet 378. Sayfa
Secde Suresi 15. Ayet 415. Sayfa
Sad Suresi 24. Ayet 453. Sayfa
Fussilet Suresi 37. Ayet 479. Sayfa
Necm Suresi 62. Ayet 527. Sayfa
İnşikak Suresi 21. Ayet 589
Alak Suresi 19. Ayet 597. Sayfa
Namaz dışında okunan secde ayetlerinin secdesi, ömür boyunca yapılabilir. Ancak özürsüz olarak geciktirmek mekruhtur.
Gecikmeden dolayı bir günah işlenmiş olmazsa da bu vacibi yerine getirmeden ölen insan günahkar olur.
Başta tilavet secdesi yapacak kişinin abdestli, üstünün başının temiz ve avret yerlerininde örtülü olması şarttır.
 |  | |
|
|
|
Secde âyetinin mealini okuyan veya dinleyen kimse de secde yapmalıdır.
Secdeyi Vacib Kılan Ayetler ve Mealleri
"Kuşkusuz Rabbin katındakiler O'na kulluk etmekten kibirlenmezler, O'nu tesbih eder ve yalnız O'na secde ederler."
Araf, 206
Rad, 15
"Göklerde bulunanlar, yerdeki canlılar ve bütün melekler, büyüklük taslamadan Allah'a secde ederler."
Nahl, 49
,
"De ki: “Ona ister inanın, ister inanmayın. şüphesiz, daha önce kendilerine ilim verilenler, Kur’an kendilerine okunduğunda derhal yüzüstü secdeye kapanırlar.”
Isrâ,107:
"Onlara, çok merhametli olan Allah'ın âyetleri okunduğunda ağlayarak secdeye kapanırlardı."
Meryem,58
"Görmez misin ki, göklerde olanlar ve yerde olanlar, güneş, ay, yıldızlar, dağlar, ağaçlar, hayvanlar ve insanların birçoğu Allah'a secde ediyor"
Hac,18
"Onlara: Rahmân'a secde edin! denildiği zaman: "Rahmân da neymiş! Bize emrettiğin şeye secde eder miyiz hiç!" derler ve bu emir onların nefretini arttırır."
Furkân,60
"(şeytan böyle yapmış ki) göklerde ve yerde gizleneni açığa çıkaran, gizlediğinizi ve açıkladığınızı bilen Allah'a secde etmesinler."
Neml, 25
"Bizim âyetlerimize ancak o kimseler inanırlar ki, bunlarla kendilerine öğüt verildiğinde, büyüklük taslamadan secdeye kapanırlar ve Rablerini hamd ile tesbih ederler."
Secde,15
"Davud, kendisini denediğimizi sandı ve Rabbinden mağfiret dileyerek eğilip secdeye kapandı, tevbe edip Allah'a yöneldi."
Sâd, 24
"Eğer Allah'a ibadet etmek istiyorsanız, güneşe de aya da secde etmeyin.
Onları yaratan Allah'a secde edin!"
Fussilet, 37- 38
Önemli Not: Imam şafiî'ye göre, secde 37. âyetde yapılır. Fakat Imam Azam Ebu Hanife Hazretlerine göre 38. ayet de yapılmalıdır. Çünkü söz orada tamam oluyor. Ibnü Abbas, Ibnü Ömer, Ebu Vâil ve Bekir b. Abdullah da bu kanaate varmışlardır. Mesruk, Sülemî, Nehaî, Ebu Salih ve Ibnü Sîrîn'den de böyle naklolunmuştur.
"Haydi Allah'a secde edip O'na kulluk edin!"
Necm, 62
"Onlar kendilerine Kur'an okununca secde de etmezler."
Inşikâk, 21
"Sakın, sakın! Ona boyun eğme; secde et ve yaklaş."
Alak, 19
Bir mecliste secde âyetinin birden fazla tekrarlanması hâlinde bir tilâvet secdesi yeterlidir. Secdeyi ilk okuyuştan sonra yapmak daha iyidir. Başka bir görüşe göre, bu secdeyi tehir etmek daha uygundur.
Yine bir kimse çeşitli yer ve meclislerde bir secde âyetini tekrarlarsa, secdenin de tekrarlanması gerekir.
Bir kaç secdenin bulunduğu çeşitli âyetleri okuyan kimsenin, meclis bir olsun farklı bulunsun, her bir âyet için ayrı bir tilâvet secdesi yapması vacib olur.
Açık arazide ve yoldaki meclis birliği üç adım yürümekle, yani o yerden başka yere geçmekle; ağaç üzerinde bulunan için ağacın bir dalından başka bir dalına geçmekle; veya bir nehirde yüzmekle değişmiş olur. Küçük bir evde bir köşeden diğerine geçmekle veya büyük bir camide mekân değişikliği gerçekleşmez.
Ancak okuyan sabit bir yerde bulunmakla birlikte dinleyen meclis değişirse secdenin vücûbu da tekrarlanır.
Namazı bozan her şey tilâvet secdesini de bozar.
Tilâvet secdesinden kalkmadan abdestin bozulması, konuşma veya kahkaha ile gülme gibi. Ancak bu secdede, kahkaha ile gülmek abdesti bozmaz, kadınlarda bir hizada bulunmak da bu secdeyi ifsat etmez.
Kaynaklar
1) Kur'an-ı Kerim
2) Kütüb-i Sitte
3) Islam Ilmihali, Ali Fikri Yavuz
4) şamil Islam Ansiklopedisi, Secde-i Tilavet
5) Ilmihal, 1, Iman, Isam, Türkiye Diyanet Vakfı
6) Elmalı Tefsiri, Fussilet Suresi
Tilâvet Secdesi
Kur'ân'da on dört yerde geçen secde âyetlerinin okunması veya işitilmesi halinde yapılan secdeye denir. Bu secdenin yapılması vaciptir. Tilavet secdesiyle ilgili olarak Kur’ân-ı kerimde geçen bir ayette şöyle buyrulmaktadır: “Onlara Kur’ân okunduğu zaman secde etmiyorlar!” (İnşikâk 84 / 21) Tilavet secdesinin vacip oluşuna delil olarak Abdullah bin Ömer (r.a) şöyle bir rivayette bulunmuştur: “Peygamber (s.a.v) Kur’ân okurken içinde secde ayeti bulunan bir sureye geldiğinde secde ederdi. Biz de kendisiyle birlikte secde ederdik. Öyle ki, bir kısmımız alnını koyacak yer bulamazdı. Resûlüllah (s.a.v) buyurdular ki: “Ademoğlu secde ayetini okuduğunda secde ederse, şeytan ağlayarak oradan uzaklaşır ve şöyle der: Eyvah! Ademoğlu secde etmekle emr olundu, secde etti; ona cennet var. Ben de secde etmekle emr olundum ama isyan ettim; bana da ateş var!” (Müslim, İman,133; İbn Mâce, İkame, 70)Kur’ân-ı kerimdeki secde ayetlerinden birinin okunması halinde secde etmenin gerekliliği hususunda Müslümanlar görüş birliği etmişlerdir.
Tilavet secdesinin şartları: Namazın İftitah tekbiri ile vaktinin belirtilmesi niyeti dışındaki bütün şartları Tilavet secdesi için de şarttır. Bu secde için İftitah tekbiri alınmaz. Müslüman, akıllı ve ergen olmak; âdet ve loğusalık hallerinden temiz olmak gibi namaz için gerekli olan vücup şartları, Tilavet secdesi için de vücup şartıdır. Şu halde secde ayetinin okunduğunu işiten gayr-ı Müslim, deli, âdetli veya loğusa bir kimsenin Tilavet secdesi yapması gerekmez. Ama bunlardan birinin okuduğu secde ayetini işiten kimse, secde etme ehliyetine sahipse secde etmekle yükümlü olur. Secde ayetinin okunduğunu işitenler, sarhoş veya cünüp olsalar bile secde etmekle yükümlü olurlar. Ancak işittikleri esnada durumları müsait olmadığından, secdeyi daha sonra kaza olarak yerine getirirler. Secde ayetini deli bir kimse veya mümeyyiz olmayan bir çocuk okumuş ise, bunu duyanların secde etmeleri gerekmez. Çünkü Kur’ân-ı Kerim okumanın sahih olması için okuyan kişinin iyi ile kötüyü birbirinden ayırabilen / mümeyyiz biri olması şarttır. Elektronik cihazlarda okunan secde ayetini işitenler de secde etmekle yükümlü olmazlar.
Tilavet secdesinin sebepleri: Tilavet secdesinin sebepleri üç tanedir:
(a) Secde ayetinin okunması. Sağır olmak gibi bir sebepten dolayı kendisi duymasa bile secde ayetini okuyan kimsenin secde etmesi vaciptir. Bu ayeti ister namaz dışında, ister namazda, gerek imamın ve gerekse yalnız başına namaz kılmakta olanın okuması halinde secde etmesi vaciptir. İmama uyarak namaz kılmakta olan kişiye, secde ayetini okusa bile secde etmek vacip olmaz. Çünkü bu kişinin, imamın arkasında namaz kılmaktayken Kur’ân okuması yasaktır. Dolayısıyla okuması da secde etmesini gerektirmez. Hatip, Cuma hutbesini okurken secde ayetini okursa hem kendisinin hem de kendisini dinleyenlerin secde etmeleri vacip olur. Bu secdeyi minberden inerek yapar ve cemaat de kendisiyle birlikte secde eder. Ancak minberdeyken secde ayeti okuması mekruhtur. Namazdayken secde ayeti okuması halinde bu secdeyi rüku zımnında veya namazın asli secdesiyle birlikte yapması mekruh olmaz. Ama bu durumda yalnız kendisinin secde etmesi bunun aksinedir. Bu durumda namaz kılanları şaşırtacağı için mekruh bir fiil işlemiş olur.
(b) Secde ayetini başkasından işitmek. İşiten kişi ya namazda olur ya da namaz dışında olur. Okuyan kişi de bu iki durumdan birinde olur. İşiten kişi namazda ise, ister imam ister yalnız başına namaz kılmakta olan biri olsun, bu secdeyi namaz dışında yapması gerekir. Ancak bu ayeti imama uyan biriden işitecek olursa, kuvvetli görüşe göre secde etmesi gerekmez. Secde ayetini işiten kişi, imama uyarak namaz kılmakta olup bu ayeti kendi imamından başka birinden duyarsa yine secde etmesi gerekmez. Eğer kendi imamından duyar ve kendisi de müdrik; namazın başından beri imamla birlikteyse, secdede de imama uyması gerekir. Eğer bir rekat kılındıktan sonra imama tabi olmuş: mesbuk biri ise ve secde ayetinin okunmasından önce imama tabi olmuşsa, tilavet secdesini imamla birlikte yapması gerekir. Secde ayetinin okunduğu rekattan sonraki bir rekatta imama tabi olmuşsa, namazdan sonra tilavet secdesini yapması gerekir.
(c) İmama uyma. İmam secde ayetini okuduğunda, kendisine uyanlar bunu işitmeseler bile secde etmekle yükümlü olurlar.Tilavet secdesinin yapılışı: Tilavet secdesi şöyle yapılır:Abdestli olarak kıbleye yönelerek tilavet secdesi niyetiyle eller kaldırılmaksızın Allahü ekber diyerek secdeye varılır. Secdede üç defa (Sübhane Rabbiyel a’lâ) dedikten sonra Allahü ekber diyerek kalkılır. Secdeden sonra selam verilmez. Namaz kılmakta olan bir kimsenin bu secdeyi rüku ederek ve namazın asli secdesine vararak yerine getirmesi, hastanın veya binek üzerindeki yolcunun da ima ederek ifa etmeleri mümkündür. Oturmaktayken secde ayetini okuyan kimsenin, ayağa kalkıp ondan sonra eğilip secdeye varması müstehap olur.
Secde ayetleri: Kur’ân-ı Kerimde geçen secde ayetleri, 14 tanedir:
- A’râf suresinin 206;
- Ra’d suresinin 15,
- Nahl suresinin 49,
- İsra suresinin 107,
- Meryem suresinin 58,
- Hac suresinin 18,
- Sâd suresinin 24,
- Furkan suresinin 60
- Neml suresinin 25,
- Secde suresinin 15,
- Fussılet suresinin 37,
- Necm suresinin 62,
- İnşikâk suresinin 21,
- Alak suresinin 19'uncu .ayetidir.
Kur'an-ı Kerim Portalı
Diyanet İşleri Başkanlığı Kur'an-ı Kerim Portalında Kur'an hakkında istediğiniz biligilere ulaşabileceksiniz
Bağlantılar
- Windows
- Windows Store
- IOS
- Android
- Mac
Uygulamalar
- Windows
- Windows Store
- IOS
- Android
- Mac