Seksek Çeşitleri

Seksek nasıl bir oyundur? Sek sek oyunu kuralları nelerdir? Seksek oyunu çeşitleri, Sek sek nasıl oynanır, hakkında bilgi.

Kaynak: pixabay.com

Seksek

İngilizce “Hopscotch” (Hopskoç) denilen Seksek oyunu, İngilizce adının çağrıştırdığı gibi İskoçya’da bulunmuş bir oyun değildir. “Scotch” sözcüğü eski İngilizce’de belli belirsiz işaret koymak anlamına gelirdi. Çocukların taş ya da sopalarla toprağın üzerine hafifçe çizdikleri çizgilerden ve “sıçramak” anlamına gelen “hop” sözcüğünden oluşturulan bu sözcük, belli belirsiz çizgilerin üzerinden sıçrama oyunu, yani seksek oyununun adı oldu.

Oyunun ilk kez nerede başladığını bilen yoktur. İngiltere, Rusya, Hindistan, Çin gibi birbirinden çok farklı ülkelerde oynanan oyunun, sadece önemsiz kural farkları vardır. (Örneğin Burma’lı çocuklar, Birleşik Amerika’da oynanan oyunun çizgilerine benzer çizgiler üzerinde oynarlar, ama ellerini kalçalarına dayayarak çömelmiş durumda sıçrarlar).

Bilinen en eski sek sek çizgilerinden birisi, Roma’daki bir Forum’un yer döşemesine kazınmıştır. Roma İmparatorluğu’nun yayıldığı dönemde, Roma’lı askerler Avrupa’nın kuzey ülkelerini Akdeniz’e ve Ön Asya’ya bağlayan parke taşı döşeli yollar yaptılar. Romalı askerler, sek sek oyunu için ideal bir yüzey olmuşturan bu parke taşları üzerinde oyunu Fransız, Alman ve İngiliz çocuklarına öğrettiler. O zamandan bu yana Avrupalı çocuklar için seksek, vazgeçilmez bir oyun olarak kaldı. Almanya ve Hollanda gibi ülkelerde, çeşitli oyun alanları çizilir. Bazı kentlerde oynanan seksek değişik türleri için kitaplar bile yazıldı. Amerika’da oyunlar üzerinde araştırma yapan bir incelemeci, sadece San Francisco sokaklarında oynanan 20 değişik tür seksek oyunu olduğunu saptadı.

Burada sözünü edeceğimiz altı tür, Hollanda’da oynanan oyun kurallarına bağJıdır. Ama dünyanın herhangi bir köşesindeki çocuklar, Hollanda oyun çizgileri içinde, kendi oynadıkları türün benzerlerini de bulabileceklerdir.

Resimde dünyadan (yuvarlak alan) cennete giden basamaklar (en son kare) görülüyor.

SEKSEK OYUNU KURALLARI

Seksek oyunun kuralları, ufak tefek değişikliklerle, oyunun bütün türleri için geçerlidir.

Genel Kurallar:

• A) Dünya karesinde durun ve elinizdeki taşı ya da kum dolu işaret torbasını 1 nolu kareye atın. Dünyadan 1. kareye tek ayağınızın üzerinde sıçrayın. Taşı alıp yeniden sekerek dünya karesine dönün. Şimdi taşı ya da torbayı, 2. kareye atın. 1. kareden sekerek 2. kareye sıçrayın ve yeniden 2., 1. karelerden dünya karesine dönün.
• Sonra taşı ya da torbayı 3. kareye atın ve aynı işlemi 9. kareye kadar yineleyin. Eğer sekerken, ayağı çizgiye değen olursa, sırasını kaybeder. Sıradaki ikinci oyuncu baştan başlar. (Yanan oyuncu, ancak bütün ötekiler atlayıp bitirdikten sonra, yandığı yerden oyunu sürdürebilir.)
• B)1 ‘den 9’a kadar olan karelerde sektikten sonra taşı cennet karesine atın. Eğer taş, G işaretli bölüme düşerse, C’den K’ya kadar olan işlemlerden birisini atlayabilirsiniz. Eğer taş cennetin içine düşerse, sırayla karelerden sekerek cennete gidin ve taşı alıp 9. kareye atın. “A” işleminde yaptıklarınızı bu kez tersine yineleyerek, sırayla geri geri gidin ve sonunda dünya karesine gelin.
• C) Taşı elinizle atmak yerine, kal eden kareye ayağınızla sürün. Bunu yaparken dünyadan cennete ve cennetten dünyaya sekerek gidip geleceksiniz.
• D) Taşı, bir ayağınızın üzerinde dengeleyerek, bütün kareleri sırayla sekerek geçin. Böylece cennete kadar gidip yeniden dünyaya dönün. Taş düşerse yanarsınız.
• E) Aynı işlemi, taşı başınızın üzerinde dengeleyerek yapın.
• F) Aynı işlemi, taşı işaret parmağınızın üzerinde dengeleyerek yapın.
• G) Aynı işlemi, taşı kolunuzun üzerinde dengeleyerek yapın.
• H) Aynı işlemi, taşı sağ dizinizin üzerinde dengeleyerek yapın.
• I) Avnı işlemi, taşı sol dizinizin üzerinde dengeleyerek yapın.
• J) Gözleriniz kapalı ve başınız dik olarak dünyadan cennete sekin ve geri dönün. Öteki oyuncular, doğru yere sektiğinizde “Sıcak” yanlış yere bastığınızda “Soğuk” diye bağıracaklar.
• K) Dünya karesinde, arkanız çizgilere dönük olarak durun ve taşı omzunuzun üzerinde arkaya atın. Eğer taş, çizgilerden birine değil de, bir karenin içine düşerse, o kareye adınızın baş harflerini yazabilirsiniz. Burası sizin “kaleniz” olur. Daha sonraki oyunlarda kendi kalenize gelince iki ayağınızı da basarak dinlenebilirsiniz. Öteki oyuncular ise, bu kareye değmeden atlamak zorundadır.

Ek Kurallar:

1.  Cennette dinlenirken iki ayağınızı da yere basabilir ve uygunsuz bir biçimde yerleştirilmiş taşınızın biçimini düzeltebilirsiniz.
2. Taşınız, çizgi üzerine veya yanlış kareye düşerse sıranızı kaybedersiniz, sizden sonraki oyuncu oyununa başlar.
3. Taşınız, cennetin “karakol” denilen bölümüne düşerse, oynarken konuşup gülemezsiniz. Bunları yapacak olursanız yanar ve oyundan atılırsınız.
4. Taşınız, cennetin cehennem yazılı bölümüne düşerse yanarsınız ve yeniden sıranız gelince oyuna başlayabilirsiniz.

sulu seksek çizelgesi

SULU SEKSEK

Bu oyunda, çizelgede “Su” diye işaretlenen bölüm yasak bölgedir. Bir oyuncu ya da oyuncunun taşı, su çizgisini geçerse o oyuncu yanar. 3., 6. ve 9. kareler dinlenme bölgeleridir. Genel kurallara ek olarak bu oyunun sonunda taşsız oynanan bir basamak daha vardır. Oyuncu, tek ayağı üzerinde sekerek ve hiç dinlenmeden çizgilerin çevresini üç kez dolaşmak zorundadır.

Mektup seksek oyunu çizelgesi

MEKTUP YAZMA OYUNU

Bu seksek oyunu, adını çizelgenin üst kısmındaki zarfa benzeyen kareden alır. Bu oyunda taş kullanılmaz. Karelerdeki numaralar da kuralları basitleştirmek ve kolayca anlaşılmasını sağlamak için konulmuştur.

• A) 1. kareden 9. kareye kadar ve oradan geriye iki ayak üzerinde sıçrayarak gidin ve dönün.
• B) 1 ‘den 4’e kadar sağ ayağınızın üzerinde sekerek gidin. Bir ayağınız 5, ikinci ayağınız 6. kareye gelecek biçimde sıçrayın. Tek ayak üzerinde 7’ye sekin. Aynı anda birer ayağınızı 8. ve 9. karelere basın. Sıçrayarak geri dönün ve bu kez sağ ayaöınız 9’da sol ayağınız 8’de olmak üzere karelere basın.
• C) Havada bir kez sıçrayıp ayaklarınızı çaprazlayın. Sol ayağınızı 9’a sağ ayağınızı 8’e basın. Tek ayakla 7’ye sekin. 6’yı da tek ayakla geçtikten sonra 5 ve 4’e iki ayakla atlayın. Sonra tek ayak üzerinde 1’e dönün.
• D) Genel kurallar bölümündeki J işlemini yineleyin.

Gana'da seksek oynayan gençler

seksek oyunu macar versiyonu

Seksek, yere tebeşir ile birbirini izleyen kareler ya da daireler çizilmesi ve numaralandırılmasıyla oynanan bir tür sokak oyunudur.

Pek çok çeşidi bulunan bu oyunun bir türünde oyuncular, çizili alanların içine sırayla yassı bir taşı ya da kiremit parçası atarlar. Eğer taş çizili alanların dışına düşer ya da çizgiye denk gelirse, taş atma sırası öbür oyuncuya geçer. Atış başarılıysa oyuncu tek ayağı üzerinde sekerken, taşı öbür ayağıyla iterek bütün boşluklardan geçirmesi gerekir. Eğer öbür ayağı yere değer ya da boşlukların arasındaki çizgilere basarsa yanar ve sırasını kaybeder. Oyun aslında iki tur halinde oynanır. Başlarken 1-8 doğru atarak ilerleyip ikinci turda ise 8-1 doğru geri gidilir.

Başka bir seksek türünde ise taş veya kiremit atıldıktan sonra karelere isabet ederse, oyuncu taşın bulunduğu karenin üstünden atlar, dönüşte çizgilere değmeden de taşı geri alır. 4. 5.ve 7.8. kareler yan yana oldukları için bu karelere taş gelince, yandaki kareye tek ayakla basılır. Eğer taş çizginin üzerine gelirse oyuncu tekrar taşı alır ve tekrar atar. Denge gerektiren bir oyundur. Bu oyunda oyuncular dengeli ve dikkatli olmalıdır.

Ülkemizde oynanan çocuk oyunları şu şekilde sınıflandırılabilir:

Aşık-Bilye Oyunları: Aşık ve bilyelerle çeşitli oyunlar oynanmaktadır. Bu oyunlar bu başlıkta değerlendirilir.

Atlama- Sıçrama-Sekme Oyunları: Birdirbir, Seksek, Uzun Eşek, İp atlama oyunlarıdır.

Değnek Oyunları: Çelik-Çomak, Değnek Sektirmece gibi uzun sopalarla oynanan oyunlardır.

Dilsiz-Şaşırtma-Şaka Oyunları: El Kızartmaca, Sıcak-Soğuk gibi oyunlar bu başlık altında yer alır.

Dramatik Nitelikli Oyunlar: Bu oyunlara; evcilik, öğretmencilik gibi, oyunculara çeşitli rollerin verildiği oyunlar ile Yağmur Gelini (Çömçe Gelin, Bodi Bostan, v.b.) gibi belli zamanlarda yapılan ritüel nitelikli oyunlar da dahil edilebilir.

Ezgili Oyunlar: Aç Kapıyı Bezirgân Başı, Yağ Satarım Bal Satarım, Çatlak Patlak, Develer Geliyor Mardin’den gibi şarkısı olan oyunlardır.

Koşma-Kovalamaca-Kapma Oyunları: Mendil Kapmaca,  Esir Almaca, Ara Kestim gibi oyunlardır.

Saklama-Saklanma Oyunları: Saklambaç, Yağlı Kayış, Yüzük oyunu gibi kişilerin veya objelerin saklandığı oyunlar bu başlık içinde değerlendirilir.

Taş Oyunları: Bu başlıkta, bir taşın hedef seçilerek yine taşla atış yapılan oyunlar ile 3 Taş,  9 Taş, 12 Taş gibi bir şema üzerinde taşların ilerletilmesi ile oynanan strateji oyunları sayılabilir. Ayrıca Satranç ve Mangala gibi zekâ oyunları da taşlarla oynandığı için bu başlık altında toplanabilir.

Top Oyunları: Yakan Top, Dalya, Can, İstop gibi topla oynanan oyunlardır.

Sek Sek Oynayalım

———————————————————————————————————————–

Kazanım ve Göstergeleri :

MA

K2          Denge hareketleri yapar.

G9          Çizgi üzerinde yönergeler doğrultusunda yürür.

G6          Tek ayak üzerinde durur.

G7          Tek ayak üzerinde sıçrar.

K1          Yer değiştirme hareketleri yapar.

G10        Çift ayak sıçrayarak belirli mesafe ilerler.

G11        Tek ayak sıçrayarak belirli mesafe ilerler.

———————————————————————————————————————–

Malzeme :

Tebeşir, taş

———————————————————————————————————————–

Uygulama :

Bahçede yere 1 ile 10 arası rakamları içeren kutular çizilir.

• Çizdikten sonra çocuklara sek sek oynanacağı söylenerek, oyunun kuralları anlatılır.
• İlk önce öğretmen nasıl oynandığını gösterir. Taş kutulardan birine doğru atılır ve taşın isabet ettiği kutuya kadar sekerek ilerlenir ve geri dönülür.
• Sayışarak bir çocuk seçilir.
• Çocuğun taşı atarak hangi numaraya isabet ettirdiyse ona doğru seke seke gitmesi ve dönmesi istenir.
• Bu şekilde her çocuk bir kere oynadıktan sonra yapılanlar özetlenerek etkinlik sonlandırılır.

Not: Eğer bahçede sek sek oynanamıyorsa, sınıf içinde de oynanabilir. Bunun için kare şeklinde kesilmiş ve üzerine numaraları yazılmış büyükçe (çocukların iki ayağını da içine alacak genişlikte) kartlar hazırlanır ve sınıfın bir köşesine yerleştirilir.