Sessiz Ünlü Harfler
Türkçedeki Sesli ve Sessiz Harfler Nelerdir
Sesli (Ünlü) Harfler nelerdir ? Sesiz (Ünsüz) harfler nelerdir?
Bu yazımızda sizlere ses bilgisi hakkında bilgi vereceğiz. Bilindiği üzere Türkçe dünya dilleri arasında Ural Altay Dil ailesine mensuptur ve Türkçede kelimeler yazıldığı gibi okunma özelliğine sahiptir.
Akciğerlerden gelen havanın, ses yoluyla oluşturduğu titreşime ses denir.
Dildeki seslerin her birini gösteren işaretlere harf adı verilir.
Bir dildeki sesleri gösteren, belli bir sıraya göre dizilmiş harflerin bütününe alfabe (abece) denir.
Dilimizde toplam 29 harf bulunmaktadır. Bunların
8 Sekiz tanesi SESLİ(Ünlü)
21 Yirmi bir tanesi ise SESSİZ(Ünsüz) harftir.
a, e, ı, i, u, ü, o ve ö harfleri alfabemizdeki sesli(ünlü) harflerdir.
Kalın sesliler (ünlüler); a, ı, o, u
İnce sesliler (ünlüler); e, i ,ö, ü
diğer harflerin tamamı sessiz (ünsüz) harflerdir. Aşağıda alfabemizdeki sessiz (ünsüz) harflerin tamamını inceleyebilirsiniz;
b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z
Yumuşak sessiz (ünsüzler);b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z
Sert Sessiz (ünsüzler); ç, f, h, k, p, s, ş, t
Sesiz (Ünsüz) harfler nelerdir, Sesiz harfler nelerdir, Sesli (Ünlü) Harfler nelerdir, Sesli Harfler nelerdir
Her alfabede hem sesli hem de sessiz harfler bulunur. Bir harfin sesli olması ya da sessiz olması harfin ağızdan çıkarken bir engele uğrayıp uğramamasına bağlıdır. Türkçede 8 adet sesli, 21 adet sessiz olmak üzere 29 adet harf bulunur. Kelimeler bu harfler kullanılarak yazılır.
Sesli ve Sessiz Harfler Hangileridir?
Sesli olan harflerin bir diğer adı ünlü harflerdir. Sesli harfler ağızdan çıkarken herhangi bir ses engeline takılmadan çıkarlar. Tek başlarına okunabilen ve tek başlarına hece oluşturabilen seslerdir. Sesli harfler; a, e, ı, i, o, ö, u, ü harfleridir. Sesli harfler kendi içlerinde ince ve kalın olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Kalın olan sesli harfler “a, ı, o, u” harfleridir. İnce olan sesli harfler “e, i, ö, ü” harfleridir. Kalın ve ince harfler olması ağızdan sesin çıkarken yuvarlak şekilde çıkıyor ise kalın sesli, ses ağızdan çıkarken ağızın az açılması ile çıkan sesler ise ince sesli harfler olarak adlandırılmaktadır.
Sessiz olan harfler ise “z, y, v, t, ş, s, r, p, n, r, m, l, k, h, j, ğ, g, d, ç, c, b” harfleridir. Sessiz harfler de kendi içerisinde sert ve yumuşak olmak üzere ikiye ayrılırlar. Sert sessiz harfler “t, ş, s, p, k, h, f, ç” harfleridir. Yumuşak sessiz harfler ise “v, y, z, r, n, m, l, j, ğ, g, d, c, b” harfleridir.
Türkçede Ünlü ve Ünsüz Harfler Ne Demektir?
Türkçede ünlü ve ünsüz harfler olarak ayrılan harflerin bir takım özellikleri bulunur. Sesli harfler ağızdan çıkarken bir engel ile karşılaşmadıkları için sessiz harflerden ayrılırlar. Kalın olan sesli harfler ağızdan çıkarken dil geriye doğru çekilir. İnce olan sesli harfler ağızdan çıkarken ise dil ileri doğru itilir. Ünlü harfler düz-yuvarlak, geniş-dar olmalarına göre de sınıflandırılır. Düz olan sesli harfler dudaklar düz konumdayken ağızdan çıkar, yuvarlak olan sesli harfler dudaklar büzülürken ağızdan çıkar. Düz olan sesli harfler “a, i, ı ve e” harfleridir. Yuvarlak olan sesli harfler “o, ü, u ve o” harfleridir. Ağız boşluğunun geniş olduğu ve alt çenenin açık olduğu durumda ağızdan çıkan sesliler geniş, alt çenenin az açık olduğu ve ağız boşluğunun dar olduğu durumda ağızdan çıkan sesliler dar seslilerdir. Dar sesli harfler “ı, u, i ve ü” harfleridir. Geniş sesli harfler “a, o, ö ve e” harfleridir.
Ağızdan çıkarken engele takılarak çıkan harfler sessiz harflerdir. Sessiz harfler ağızdan çıkarken ses tellerine uğramıyorlarsa bu harfler sert sessiz, ağızdan çıkarken ses tellerine uğruyorsa bu harfler yumuşak sessiz harfler olarak adlandırılır. Sessiz harfler ağızdan çıkarken takıldıkları engele göre de sınıflandırılır.
Dudak Sessiz Harfleri: v, p, m, f, b
Diş Sessiz Harfleri: z, t, ş, s, n, j, d, ç, c
Damak Sessiz Harfleri: y, r, ı, l, k, ğ, g
Gırtlak Sessiz Harfleri: h
Sessiz harflerin ağızdan çıkışları sırasında ses yolunun dar olması ile sürekli, geniş olması ile süreksiz sessiz sınıflandırmasını alırlar.
Sürekli Sessiz: z, y, v, ş, s, r, n, m, l, j, h, ğ, f
Süreksiz Sessiz: k, g, d, ç, c ve b’dir.