Sgk Ödenen Primi Geri Alma
SGK prim iadesi mümkün mü? Hangi primler geri alınabilir?
Peki, SGK prim iadesi mümkün mü? SGK’ya yatırılan primlerin kurum tarafından sigortalılara iadesi iki şekilde olmaktadır. Bunlardan ilki toptan ödeme, ikincisi ise, birden fazla işveren yanında yapılan çalışmalarda prime esas kazanç üst sınırının aşılması durumudur.
Toptan Ödemeyle Prim İadesi Mümkün
Toptan ödeme,
emeklilik için aranan;
• prim ödeme gün sayısı,
• sigortalılık süresi,
• yaş
koşullarından yaş şartını sağlayıp yeterli prim ödeme gün sayısına sahip olmayan sigortalılara yapılan ödemeyi ifade etmektedir.
Yaşın dolmasına karşın emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısını dolduramayanlar bağlı bulunulan sosyal güvenlik merkezine ya da il müdürlüğüne yazılı talepte bulunmaları halinde ödemiş oldukları prim tutarlarını toplu bir şekilde iade alabilmektedir.
HANGİ PRİMLER GERİ ALINABİLİR?
sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4/1(a) bendi kapsamında çalışanlar için SGK’ya prime esas kazanç tutarları üzerinden %34,5 oranında prim ödenmektedir. %3’lük işsizlik sigortası payları toplamı ise, sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca işsizlik sigortası fonuna aktarılmaktadır. Toptan ödeme kapsamında prim iadesi alınması durumunda çalışırken ödenen toplamdaki %34,5’lik prim tutarından sadece işçi payına düşen ve uzun vadeli sigorta kollarını (malullük, yaşlılık ve ölüm) ifade eden emeklilik primleri (%9) alınabilmektedir. İşveren payları ile işçi adına ödenen genel sağlık sigortası payının iade alınabilmesi mümkün değildir.
BAĞ-KUR 4/1-(b) KAPSAMINDA PRİM İADESİ
sayılı kanunun 4/1(b) kapsamında kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan sigortalılar da 4/1(a), eski adıyla SSK kapsamındaki sigortalar için SGK’ya ödenen oran (%34,5) kadar prim ödemektedir. Toptan ödeme kapsamında söz konusu sigortalılara yapılacak prim iadesi oranı, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası adına ödenen %20’dir.
İade tutarları, hem işçiler hem de kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar açısından primin ait olduğu yıldan itibaren yazılı istek tarihine kadar geçen yıllar için, her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek toptan ödeme şeklinde verilmektedir. Böylece uzun yıllar önce ödenen primlerin enflasyon karşısında erimesinin önüne geçilmekte ve bu durum hak sahipleri için bir avantaj oluşturmaktadır.
TAVANI AŞAN PRİMLERİN İADESİ
SGK’dan prim iadesinin mümkün olduğu bir diğer yol, işçi adına sigorta primine esas kazanç üst sınırını aşan ödemelerin yapılması durumudur. Prime esas kazanç üst sınırı, kanunda ilgili dönemde geçerli olan prime esas alt kazancın – yılı için TL – 7,5 katıyla sınırlandırılmıştır.
Bir kişi çok yüksek ücret alması sebebiyle tavanı aşabileceği gibi aynı anda birden fazla işverene bağlı olarak çalışması durumunda da tavanı aşabilmektedir. Sigortalıların aynı sigortalılık haline tabi olacak biçimde birden çok iş yerinde çalışmaları sebebiyle ödenen primler, kişinin tabi olduğu sigortalılık hali için belirlenen prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa kişi, adına fazla ödenen bu tutarı SGK’dan geri isteyebilmektedir.
Tavanı aşan primlerde de toptan ödemede olduğu gibi sadece işçi payına düşen uzun vadeli sigorta kollarına ait tutarlar iade edilmekte, işverenlerin ödediği primlerin iadesi ise söz konusu olmamaktadır.
Örneğin; yılının aynı ayında iki ayrı işverene ait iş yerinde çalışıp toplamda TL brüt ücrete hak kazanan işçinin tavanı (,50 TL) aşan ,50 TL’lik kazancı üzerinden kesilen sigorta primi iade edilecektir.
YABANCI ÇALIŞANLAR İÇİN İADE DURUMU
Sosyal güvenlik primi iade süreci ve emeklilik koşulları ile ilgili olarak yabancılar için özel bir uygulama bulunmamaktadır. Bu nedenle bu kişilerin prim iade talebi, Türkiye’deki genel emeklilik koşullarında değerlendirilecektir. Durumu bir örnekle açıklayacak olursak;
tarihinden sonra ilk kez sigortalı olanların emeklilik koşulları dikkate alınarak gün prim gün sayısı uygulanarak bireyin emeklilik yaşına gelmesi gerekmektedir. Emeklilik yaşı erkeklerde 60, kadınlarda 58’dir. Tüm bu koşullar tamamlandıktan sonra birey emekli olabilir.
İspanya vatandaşı 47 yaşındaki Bay Angeles, yılının eylül ayından itibaren Türk sosyal güvenlik sistemi kapsamında prim ödemiş ve itibarı ile iş sözleşmesini sonlandırmış olsun. Bilgilere göre, Bay Angeles emeklilik şartlarını yerine getiremeyecek iş sözleşmesi sona ereceği için Türkiye’den ayrılacak ve zorunlu prim gününü dolduramayacaktır.
Her iki ülke arasında halihazırda imzalanmış bir sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmadığı için işten ayrıldıktan sonra kişiye prim iadesi ya da transferi yapılamamaktadır. İadenin yapılabilmesi için kişinin erkekler açısından emeklilik yaşını (60) doldurması gerekmektedir. Yaş şartı sağlandıktan sonra, İspanya’daki sosyal güvenlik kurumu aracılığıyla Türkiye’deki sosyal güvenlik kurumuna bu kişi için yazılı talepte bulunulması halinde prim iadesi yapılabilecektir.
Primini Tamamlayamayanlara SGK'dan Toplu Para İadesi
Emeklilikte yaşını dolduran fakat sigorta primlerini tamamlayamayan sigortalılar için SGK ödedikleri parayı toplu iade yapacak. İşte detaylar
Çalışanların emekli olabilmeleri için belli gün sayısında prim ödemesi gerekiyor. Bunun yanında yaş ve yıl şartını da yerine getirmeleri lazım.
Bazı sigortalılar yeterli çalışma imkanı bulamadıkları için gereken prim gününü dolduramıyor.
Bu sigortalıların emekli olmaları için sistem askerlik, doğum borçlanması gibi imkanlar da sunuyor.
İKİ ŞART TAŞINMALI
Buna rağmen yine de şartları tamamlayamayan milyonlarca vatandaş var. Bu vatandaşların çalışma imkanları da yoksa ödedikleri primler boşa gitmiyor.
SGK bu primleri toplu olarak sigortalıya geri ödüyor. Memurlarda ise bu durum kesenek iadesi şeklinde oluyor.
Toplu parayı alabilmek için 2 şart gerekiyor.
Sigortalı olarak bir işyerinde çalışmıyor olmak ya da kendi işini (Bağ-Kur) yürütüyor olmamak.
Emeklilik için gerekli olan üç şarttan ikisini, yani yıl (erkekler için 25, kadınlar için 20) ve yaş şartını tamamlamış olmak. Bu şartları taşıyanlar, eğer gerekli primleri tamamlamışlarsa zaten emekli oluyor.
Ancak primleri eksik ise ve tamamlama imkanı da yoksa paralarını geri alabiliyorlar. Bundan, vefat eden sigortalıların kanuni mirasçıları da yerine getirerek faydalanabiliyor.
KATSAYI GÜNCELLENİYOR
Sağlık için ödenen primler (GSS) ve yapılan doğum, askerlik gibi borçlanmalar iade edilmiyor. Toplu para alanlarda emeklilik için her şey bitmiş olmuyor.
Paranızı aldıktan sonra çalışmaya başlarsanız, bu kez ‘ihya’ sistemi devreye giriyor. Parasını aldığınız prim günlerinizi yeniden ödeyerek mevcut primlerinize ekleyebiliyorsunuz.
Bu ödemelerde SGK, geçmişten bugüne kadar geçen zaman için bir faiz işletmiyor.
Ancak yatırdığınız primler güncelleme katsayısına göre yeniden belirlenip miktardaki düşüşler gideriliyor.
DİLEKÇEYLE BAŞVURU
Parayı talep etmek için Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) dilekçeyle başvurmak gerekiyor. SGK, bu işlemi kendiliğinden yapmıyor.
O yüzden, mutlaka dilekçe ile başvuruluyor. Kurum durumu inceleyip şartları taşıdığınızı belirlediğinde geri ödeme yapıyor. Eski SSK’lılar (4A) için ’den önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primi, ’den sonra ise sadece işçi primleri geri ödeniyor.
Bağ-Kur'lular (4B) için tarih ayrımı yapmadan ödedikleri tüm primler geri veriliyor.
(Kaynak: Güneş Gazetesi
nest...