İSNAD 2. Edisyon Akademik Yazım 17
İSNAD Atıf Sistemi Kısaltmalar Dizini; Türk Dil Kurumu (TDK) Kısaltmalar Dizini,[1] AACR2 Abbreviations (Roman Alphabet)[2]ve Oxford English Dictionary Abbreviations,[3] Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi,[4]İSAM Tahkikli Neşir Kılavuzu,[5]Arapça Elyazmaları İçin Rehber[6]ve Understanding Illuminated Manuscripts: A Guide to Technical Terms[7]esas alınarak hazırlanmıştır. Tabloda yer almayan kısaltmaların kullanımında Türk Dil Kurumunun kullanımına uyulmalıdır. Arşiv defter adlarının kısaltmaları ise Devlet Arşivleri Başkanlığının belirlemiş olduğu kodlara uygun olarak yazılmalıdır. Kodlara, Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi’nden ulaşılabilmektedir.[8]
Kısaltmalar yazıldıktan sonra boşluk bırakılmalıdır. Özellikle sık kullanılan “bk.” ile vefat tarihini gösteren “öl.” kısaltmalarından sonra boşluk verilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
“Karşılaştırınız (krş.)” kısaltması, metinde ya da atıf yapılan kaynakta bahsedilen görüş, tespit ve düşüncenin başka bir kaynakta “farklı şekilde” yer aldığının belirtilerek karşılaştırma yapılmasının istendiği durumlarda kullanılır. Bu kısaltma kullanıldığında sadece karşılaştırılacak eser zikredilerek bırakılmaması, kaynaklar arasında hangi açı(lar)dan bir karşılaştırma yapılmasına gerek duyulduğunun da belirtilmesi tavsiye edilir.
Kısaltmalar | Abbreviations | الاختصارات | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
a | Yazma Eserde Varağın Ön/Vech Sayfası | a[9] | The front of a folio/Recto | وجه | و | |||
monash.pw | Aynı Müellif | Id | The same Person | نفس المؤلف | نفس المؤلف | |||
Akk. | Akkadca | Akk. | Akkadian | اللغة الأكادية | الأكادية | |||
akt. | Aktaran | narrator | Narrator | نقل | نقل | |||
Alm. | Almanca | Ger. | German | اللغة الألمانية | الألمانية | |||
anat. | Anatomi | Anat. | Anatomy | علم التشريح | تشريح | |||
Ar. | Arapça | Arab. | Arabic | اللغة العربية | العربية | |||
ark. | Arkeoloji | Archaeol. | Archaeology | علم الآثار | علم الآثار | |||
Arm. | Ârâmîce | Arc. | Aramaic | اللغة الآرامية | الآرامية | |||
astr. | Astronomi | Astr. | Astronomy | علم الفلك | علم الفلك | |||
b | Yazma Eserde Varağın Arka/Zahr Sayfası | b[10] | The back of a folio/Verso | ظهر | ظ | |||
b. | bin, ibn (Oğlu) | b. | bin, ibn (Son) | بن \ ابن | بن \ ابن | |||
b.y. | Basım Yeri Yok | s.l. | Sine Loco (when place of publication unknown) | دون مكان النشر | د. م. | |||
bağ. | Bağlaç | conj. | Conjunction | حرف العطف | حرف العطف | |||
bibl. | Bibliyografya | Bibliogr. | Bibliography | المراجع | المراجع | |||
bk. | Bakınız | See | See | انظر | انظر | |||
bnt. | binti | bint[11] | bint (Daughter) | بنت | بنت | |||
Böl. | Bölüm | Sec. | Section | قسم | قسم | |||
bs. | Basım | ed. | Edition Information | رقم الطبعة | ط. | |||
C | Cilt | vol. | Volume | مجلد | مج. | |||
cm | Santimetre | cm | Centimeter | سنتيمتر | سم | |||
coğ. | Coğrafya | Geog. | Geography | جغرافيا | جغرافيا | |||
çev.[12] | Çeviren | trans. | Translator | اسم المترجم | مترجم | |||
çoğ. | Çoğul | pl. | Plural | جمع | ج | |||
çz. | Çizim | drw | Drawing | رسم | رسم | |||
D | Doğu | E. | East | الشرق | الشرق | |||
db. | Dilbilgisi | Gram. | Grammar | قواعد اللغة | قواعد اللغة | |||
din b. | Din Bilgisi | Relig. Sci. | Religious Sciences | العلوم الدينيَّة | العلوم الدينيَّة | |||
dip. | Dipnot | Fn. | Footnote | حاشية | حاشية | |||
dk. | Dakika | min. | Minute | دقيقة | دقيقة | |||
doğ.[13] | Doğum Tarihi | b. | Born | ميلاد | ميلاد | |||
drl. | Derleyen | comp. | Complier | جمعت | جمع\جمعت | |||
ed. | Editör | ed. | Editor, edited by | اسم المحرر | تحرير | |||
Ed. | Edebiyat | Lit. | Literature | المؤلفات | المؤلفات | |||
Ek | Ek | Suppl. | Supplement | ملحق | ملحق | |||
ekon. | Ekonomi | Econ. | Economy | اقتصاد | اقتصاد | |||
Ens. | Enstitüsü | Inst. | Institute | معهد | معهد | |||
Er. | Erkek | masc. | Masculine | مذكر | مذ | |||
Erişim | Erişim Tarihi | Accessed | Date Accessed | تاريخ الدخول | تاريخ الدخول | |||
Erm. | Ermenice | Arm. | Armenian | اللغة الأرمينية | الأرمينية | |||
evr. | Evrak | Doc. | Document(s) | أوراق | أوراق | |||
f. | Fiil | vb. | Verb | فعل | فعل | |||
F. | Fiyatı | pr | Price | سعر | سعر | |||
Fak. | Fakültesi | Fac | Faculty | كلية | كلية | |||
Far. | Farsça | Pers. | Persian | اللغة الفارسية | الفارسية | |||
fas. | Fasikül | fasc. | Fascicle | ملزمة | ملزمة | |||
fel. | Felsefe | Phil. | Philosophy | فلسفة | فلسفة | |||
fiz. | Fizik | Phy. | Physics | فيزيا | فيزيا | |||
fizy. | Fizyoloji | Phys. | Physiology | علم وظائف الأعضاء | علم وظائف الأعضاء | |||
Fr. | Fransızca | Fr. | French | اللغة الفرنسية | الفرنسية | |||
g | Gram | g | Gram | غرام | غرام | |||
geom. | Geometri | Geom. | Geometry | علم الهندسة | علم الهندسة | |||
H | Hicrî | A.H. | Anno Hijra (in the year of the Hijra) | هجري | هـ | |||
haz. | Hazırlayan | ed. | Editor | التي أعدتها \ الذي أعدّها | الإعداد | |||
HŞ | Hicrî-Şemsî | H Sh | Hijrī Shamsī | هجري شمسي | هـ.ش. | |||
Hz. | Hazreti | Hazrat | Hazrat | حضرة | حضرة | |||
İbr. | İbranice | Heb. | Hebrew | اللغة العبرية | العبرية | |||
İng. | İngilizce | Eng. | English | اللغة الإنجليزية | الإنجليزية | |||
İs. | İsim | n. | Noun | اسم | اسم | |||
İsp. | İspanyolca | Span. | Spanish | اللغة الإسبانية | الإسبانية | |||
İt. | İtalyanca | Ital. | Italian | اللغة الإيطالية | الإيطالية | |||
jeol. | Jeoloji | Geol. | Geology | جيولوجيا | جيولوجيا | |||
kal | Kalori | Cal | Calorie | السعر الحراري | السعر الحراري | |||
Kd. | Kadın | fem. | Feminine | مؤنث | مؤ | |||
kg | Kilogram | kg | Kilogram | كيلوغرام | كيلوغرام | |||
kim. | Kimya | Chem. | Chemistry | كيمياء | كيمياء | |||
km | Kilometre | km | Kilometer | كيلومتر | كيلومتر | |||
krş. | Karşılaştırınız | cf. | confer, ‘compare’ | قارن | قارن | |||
Ktp. | Kütüphanesi | Lib. | Library | مكتبة | مكتبة | |||
l | Litre | l | Liter | لتر | لتر | |||
Lat. | Latince | Lat. | Latin | اللغة اللاتينية | اللاتينية | |||
m | Metre | m | Meter | متر | متر | |||
M | Milâdî | A.D. | Anno Domini | ميلادي | م | |||
md. | Madde | art. | Article (Law) | مادة | مادة | |||
mec. | Mecazi Anlam | metaphor. | Metaphorical | المعنى المجازي | المجازي | |||
ml | Mililitre | ml | Milliliter | مللي لتر | مل | |||
mlf. | Müellif, Yazar | Auth. | Author | المؤلف | المؤلف | |||
mm | Milimetre | mm | Millimeter | ملليمتر | ملم | |||
MÖ | Milâttan önce | B.C. | Before Christ | قبل الميلاد | ق.م. | |||
MS | Milâttan sonra | A.D. | Anno Domini | بعد الميلاد | ب.م. | |||
müz. | Müzik | Mus. | Music | موسيقى | موسيقى | |||
No. | Numara | no. | Number | رقم | رقم | |||
nşr. | Neşreden | ed. | Editor, edited by | الناشر | الناشر | |||
öl.[14] | Ölüm Tarihi | d. | Died | تاريخ الوفاة | ت. | |||
ör. | Örnek | e.g. | Exampli Gratia (for example) | مثال | مثال | |||
ped. | Pedagoji | Ped. | Pedagogy | البيداغوجيا \علم التربية | البيداغوجيا | |||
Port. | Portekizce | Por. | Portuguese | اللغة البرتغالية | البرتغالية | |||
psikol. | Psikoloji | Psychol. | Psychology | علم النفس | علم النفس | |||
R | Rûmî | R | Rūmī Calendar | التقويم الرومي | الرومي | |||
r.a. | Radıyallahu anh | RA | Raḍiy-Allāhu ʿanhu (May Allah be pleased with him) | رضي الله عنه | ض | |||
monash.pwâ | radıyallahu anhâ | RA | Raḍiy-Allāhu ʿanhā (May Allah be pleased with her) | رضي الله عنها | ض | |||
rs. | Resim | Pict. | Picture | رسم | رسم | |||
Rus. | Rusça | Russ. | Russian | اللغة الروسية | الروسية | |||
S | Sayı | no. | Issue | العدد | العدد | |||
s. | Sayfa | p. | Page | رقم الصفحة | ص. | |||
s.a.s. s.a.v. | Sallallâhü aleyhi ve sellem | PBUH | Peace be upon him | صلى الله عليه وسلم | صلعم | |||
s.nşr. | Sadeleştirerek Neşreden | Simplifying pub. | Simplifying Publisher | الناشر بعد التبسيط | الناشر بعد التبسيط | |||
sa. | Saat | h | Hour | ساعة | ساعة | |||
sad. | Sadeleştiren | Simplifier | Simplifier | تبسيط | تبسيط | |||
salt. | Saltanat Yılları | A.R. | Anno Regni (Year of Reign) | سنوات الحكم | سنوات الحكم | |||
sf. | Sıfat | adj. | Adjective | صفة | صفة | |||
sn. | Saniye | sec | Second | الثانية | الثانية | |||
sos. | Sosyoloji | Sociol. | Sociology | علم الاجتماع | علم الاجتماع | |||
ss. | Sayfalar | pp. | Pages | صفحات | صفحات | |||
St. | Saint | St. | Saint | قديس | قديس | |||
str. | Satır | l. | Line | سطر | سطر | |||
T. | Türkçe | tr | Turkish | اللغة التركية | التركية | |||
tah. | Tahmini | c | Circa (in dates) | تقريبا | تقريبا | |||
tar. | Tarih | d. | Date | تاريخ | تاريخ | |||
tek. | Tekil | sing. | Singular | مفرد | م | |||
tekn. | Teknik | techn. | Technical | تقني | تقني | |||
tekno. | Teknoloji | Technol. | Technology | تكنولوجيا | تكنولوجيا | |||
thk. | Tahkik Eden | Critical ed. | Critical ed. | المحقق | مح. | |||
Tıpkıbs. | Tıpkıbasım | repr. | Reprint Edition | إعادة طبع | إعادة طبع | |||
ts. | Tarihsiz | n.d. | no date | دون تاريخ | د. ت. | |||
tsh. | Tashih Eden | Proofreader | Proofreader | مصحح | مصحح | |||
Ü | Üniversite, Üniversitesi | Univ. | University | جامعة | جامعة | |||
vb. | ve benzerleri | etc. | et cetera | إلى آخره | إلخ | |||
vd. | ve devamı | etc. | et cetera | إلى آخره | إلخ | |||
vd.[15] | ve diğerleri | et al. | et alia (and others) | وآخرون | وآخرون | |||
vr. | Varak | fol. | Folio | ورقة | ق. | |||
y.y. | Yayıncı Yok | s.n. | sine nomine (when publisher unknown) | دون ناشر \ لا يوجد دار نشر | د. ن. | |||
Yay. | Yayınları | Pub. | Publications | دار النشر | ن. | |||
YE | Yazma Eser, El Yazması (EY) | MS | Manuscript, Handwritten | مخطوطة | مخطوطة | |||
yk. | Yaklaşık, Takriben | approx. | approximately | تقريبا | تقريبا | |||
Yun. | Yunanca | Grc. | Greek | اللغة اليونانية | اليونانية | |||
yy. | Yüzyıl | c. | Century | عصر | عصر | |||
zf. | Zarf | adv. | Adverb | ظرف | ظرف | |||
zm. | Zamir | pron. | Pronoun | ضمير | ضمير | |||
zool. | Zooloji | Zool. | Zoology | علم الحيوان | علم الحيوان |
İSNAD 1. Edisyon Akademik Yazım 4
Tablo halinde aşağıda belirtilen kısaltmalar kullanılmalıdır. Eser isimleri, “a.g.e.” veya “a.g.m.” şeklinde kısaltılmamalıdır. Bunun yerine eser ismi uygun şekilde kısaltılarak yazılmalıdır.
Türkçe | İngilizce | ||
monash.pw | Aynı müellif | Id | The same person |
Bk. / bk. | Bakınız | See | Please, see |
b.y. | Basım yeri yok | s.l. | Sine loco(Without place [of publication) |
bs. | Basım, Baskı | ||
c. | Cilt | vol. | Volume |
Der. / der. | Derleyen | ||
Ed. / ed. | Editör | Ed. / ed. | Editor / Edited by |
Erişim | Erişim Tarihi | Accessed | Access Date |
Haz. / haz. | Hazırlayan | ||
Krş. /krş. | Karşılaştırınız | cf. | Compare |
Ktp. | Kütüphanesi | Lib. | Library |
md. | Madde | ||
M.Ö. | Milâttan önce | BC | Before Christ |
M.S. | Milâttan sonra | AD | Anno Domini |
nr. | Numara | no. | Numara/Sayı |
Nşr. / nşr. Thk. / thk. | Neşreden Tahkik eden | Ed. / ed. | Editor Edited by |
MS | Manuscript | ||
ö. | Ölümü, vefat tarihi | d. | Died/death |
Sad. / sad. | Sadeleştiren | ||
sy. | Sayı | no. | Isssue |
Trc. / trc. | Tercüme eden | Trans. | Translator |
ts. | Tarihsiz | nd . | No date |
Tsh. / tsh. | Tashih eden | ||
vb. | Ve benzeri | etc. | et cetera |
v.dğr. | Ve diğerleri | et al. | And other people |
vr. | Varak | ||
y.y. | Yayıncı bilinmiyor | s.n. | Sine nomine(Without name of publisher) |
Kısaltmalar yazıldıktan sonra boşluk bırakılmalıdır. Özellikle sık kullanılan “Bk.” ve “s.” ile vefat tarihi gösteren “ö.” kısaltmalarından sonra boşluk verilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Ayrıca “.”, “,” gibi noktalama işaretlerinden sonra da boşluk bırakılmalıdır.
Was this page helpful?
Yes No
Bu içeriğin güncellenmiş sürümü mevcut.
Kısaltma; bir kelime, terim veya özel adın içerdiği harflerden biri veya birkaçı ile daha kısa olarak ifade edilmesi ve sembolleştirilmesidir.
Yapılan kısaltmaların benimsenmesi, yaygınlaşması ve herkes tarafından anlaşılması gerekir.
AA, AB, ABD, age., AGİK, AIDS, aids, AKM, Alb., Alm., anat., AOÇ, AP, APS, Apt., Ar., Ar. Gör., ark., Asb., ASELSAN, Asist., ASKİ, AŞTİ, AT, Atğm., ATO, AÜ, AÜ, AÜ, Av., B (batı), B. (bay), bağ., BAĞ-KUR, BBC, BCG, BDT, bk. (bakınız), BM, Bn. (bayan), BOTAŞ, Bşk., C. (cilt), DGM, dm, EKG, ed. (edebiyat), FIFA, Fr., g, GAP, gr, HABITAT, Hz., İETT, KBB, km, l, m, Mah., MKE, No. veya Nu., öl., sn (saniye), TIR, TL, yy., zool.
Kısaltmalarla ilgili kurallar şunlardır:
Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları genellikle her kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır:
TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TD (Türk Dili), TK (Türk Kültürü), TDED (Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi); B (batı), D (doğu), G (güney), K (kuzey); GB (güneybatı), GD (güneydoğu), KB (kuzeybatı), KD (kuzeydoğu).
Ancak bazen kelimelerin, özellikle son kelimenin birkaç harfinin kısaltmaya alındığı da görülür. Bazen de aradaki kelimelerden hiç harf alınmadığı olur. Bu tür kısaltmalarda, kısaltmanın akılda kalabilmesi için yeni bir kelime oluşturma amacı güdülür:
BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi), İLESAM (İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği), TÖMER (Türkçe Öğretim Merkezi).
Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla element ve ölçülerin dışında kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur:
Alm. (Almanca), İng. (İngilizce), Kocatepe Mah. (Kocatepe Mahallesi), Güniz Sok. (Güniz Sokağı),Prof. (Profesör), Dr. (Doktor), Av. (Avukat), Alb. (Albay), Gen. (General); is. (isim), sf. (sıfat), hzl. (hazırlayan), çev. (çeviren), ed. (edebiyat), fiz. (fizik), kim. (kimya).
Element ve ölçülerin uluslararası kısaltmaları kabul edilmiştir:
c (karbon), ca (kalsiyum), fe (demir); m (metre), mm (milimetre), cm (santimetre), km (kilometre), g (gram), kg (kilogram), l (litre), hl (hektolitre), mg (miligram), m² (metre kare), cm² (santimetre kare).
Elementlerin ve ölçülerin kısaltmalarında nokta kullanılmaz:
c, ca, fe, m, mm, cm, km, g, kg, l, mg
Bu kısaltmalara ek getirilirken kelimenin uzun şeklinin okunuşu esas alınır; ekler nokta kullanılmadığı için kesmeyle ayrılır:
mye, mmde, cmyi, kmye, gdan, kgdan, lde, mgı
Kurum, kuruluş, müessese, makam, üniversite adlarının kısaltmalarında bütün harfler büyüktür. Harfler arasına nokta koymaya gerek yoktur.
TRT, TBMM, İTÜ, DSİ, TDK, TTK, MEB, AÜ DTCF, DAÜ, D, B, K, G, KB, GB, KD, GD (son sekizi yön adı)
Bu kısaltmalardan sonra gelen çekim ekleri kesme ile ayrılır. Ekler son harfin okunuşuna göre belirlenir; kelimenin uzun şeklinin okunuşuna göre değil:
MEBe, TBMMnin, DTCDne değil DTCFye, İTÜnden değil İTÜden
]Bazı kısaltmalar da kelime gibi oluşturulmuştur.
ASELSAN, BOTAŞ, İLESAM, SEKA, TÖMER, TEDAŞ
Bunlara getirilen ekler de düz okunuşa göre belirlenir:
ASELSANda, BOTAŞa, İLESAMın, SEKAnın, TÖMERden, TEDAŞta
]Nokta kullanılan kısaltmalar da vardır. Bunlardan sonra getirilen ekler kesmeyle ayrılmaz:
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) gibi kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.
K.K.K., M.Ö., M.S., P.K., T.C.
Özel isim veya unvan olan bir kelime birkaç harfle kısaltılıyorsa yalnız ilk harf büyük yazılır.
Prof., İst., Doç., Dr., Av., Alb., Gen.
Alm. (Almanca), İng., Kocatepe Mah., Güniz Sok.
Bu kısaltmalara ek getirilirken kelimenin uzun şeklinin okunuşu esas alınır; ekler kesmeyle ayrılmaz:
monash.pw, Alm.yı, monash.pw
Özel isim olmayan kelimelerin kısaltması küçük harfle başlar.
c. (cilt), s. (sayfa), bkz. (bakınız), vb. (ve benzeri), vs. (ve saire), is. (isim), sf. (sıfat), hz. (hazırlayan), çev. (çeviren), ed. (edebiyat), fiz. (fizik), kim. (kimya)
Bu kısaltmalara ek getirilirken kelimenin uzun şeklinin okunuşu esas alınır; ekler kesmeyle ayrılmaz:
monash.pw, monash.pw, monash.pw, monash.pw, monash.pw, çev.e, ed.ı, monash.pw, monash.pw
Sert sessizle biten kısaltmalara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde okunuşta sondaki sert ünsüz yumuşamaz:
AGİKin (agiğin değil agikin), TÜBİTAKa (tübitağa değil tübitaka)
Ancak birlik kelimesiyle kurulan kısaltmalarda yumuşama görülür:
ÇUKOBİRLİKe (çukobirliğe)