Soba Zehirlenmesi Nasıl Anlaşılır
Soba zehirlenmesinin belirtileri
Vatandaşları soba zehirlenmelerine karşı uyaran Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Sabri Tekin, zehirlenmenin kömürden olması durumunda nefes, giysi ve ortamda kömüre ait karakteristik koku olacağının altını çiziyor.
Tekin, "Zehirlenmenin erken belirtileri olarak baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma, kulak çınlaması, yüz kızarması saptanmıştır. Hipoksiye bağlı solunum merkezi uyarılarak solunum hızlanır. Akciğer ödemi gelişebilir." diyor.
Her yıl onlarca insanın soba zehirlenmeleri nedeniyle hayatını kaybettiğini belirten Tekin, "Her kış soba zehirlenmesi vakalarına çok sık rastlanır. Kullanılan soba ve boruların uygun özelliklerde olmasına dikkat edilmelidir. Özellikle odalarda mangal kullanılmamalı, tüp gaz kullanılıyorsa yatarken kapatılmalı, yatmadan önce yanan sobaya kömür atılmamalı. Mümkünse yatak odalarında soba kullanılmaması da uygun olur." uyarında bulunuyor.
Yılda en az bir defa bacaların temizlenmesinin gerekli olduğunu ifade eden Tekin, "Kalorifer kazanları ve sobalar doğru kullanılmadığında insan sağlığı açısından tehlikeli sonuçlar oluşturmaktadır. Sobaların üstten tutuşturulması, soba ve boruların sağlam olması ve baca temizliğinin düzenli olarak yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde baca gazının tepmesi sonucu gaz içindeki çok zehirli karbon monoksit gazı zehirlenmelere neden olmaktadır. Karbonmonoksit gazı, ağır bir gaz olduğu için ve zemine yakın bölümlerde daha yoğun bulunması nedeniyle yer yatağında yatan insan daha erken zehirlenmektedir. Karbonmonoksit gazının yüzde 1'lik bir yoğunluk olduğu takdirde 2 - 3 saatte ölüm oluşturabilmektedir." şeklinde konuşuyor.
Karbonmonoksit gazı zehirlenmesi oluşan kişilerin derhal zehirli ortamdan uzaklaştırılarak temiz havaya çıkartılması gerektiğini belirten Tekin, "Sıkı elbise ve iç giysiler gevşetilmeli, mümkün olan en kısa sürede hastaneye ulaştırılmalıdır. Yeterli solunum sağlanmalı, solunum düzensizliği ve durması varsa, ağızdaki kusmuk ve yabancı maddeler temizlendikten sonra yapay solunum uygulanmalı, hasta battaniye ile sarılarak vücut ısısı korunmalı, hastane ortamında kan düzeyinin bir an önce düşürülmesi için oksijen verilmelidir. Beyin ödemine yönelik tedavi uygulanmalı, ağır komalarda kan transfüzyonu yapılabilir." diyor.
Merhaba!
“Soba zehirlenmesi; odun, kömür gibi ısınma aracı olarak kullanılan maddelerin yanması ile ortaya çıkan karbonmonoksit (CO) gazından kaynaklanır.” Bu gaz; renksiz, kokusuz ancak ölümcül bir gazdır.
Bu gazın ölüme götürmesi için gereken süre ise epey değişkendir. Evinde 3 yıl boyunca arızalı fırından gelen düşük dozlarda CO ile yaşayıp hafıza kaybı ve öğrenme sorunları çeken bir vaka bile bildirilmiştir.
Maruz kalma süresi,
Maruz kalınan CO konsantrasyonu,
CO soluyan kişinin aktivite seviyesi ve
Kişinin yaşı, cinsiyeti ve genel sağlığı tehlike seviyesini etkiler.
Örneğin, 400 ppm'lik bir konsantrasyon 1 ila 2 saat içinde baş ağrısına neden olacaktır. 3 ila 5 saat içinde aynı konsantrasyon bilinç kaybına ve ölüme neden olabilir. Fiziksel efor, solunum hızındaki artışa eşlik ederek süreyi 2 veya 3 kat kısaltır. (9 ppm evler için makul bir sınır olarak kabul edilir)
Çok yüksek oranda CO’ya maruz kaldığında ise 5 dakika içinde bile ölüm görülebildiği yazılmış ancak bunun birçok soba zehirlenmesi vakası için geçerli olmayacağını tahmin ediyorum.
Yani tam bir ölüm zamanı tayin etmek zor. Mesela sobanın olduğu odada uyuyanlar daha yüksek miktarda CO’ ya maruz kalır ve daha ciddi bir zehirlenme geçirirler. En uzak odalarda uyuyanlar ise daha az miktarda CO’ ya maruz kalacaklardır. Aynı şekilde bütün gece CO’ ya maruz kalmak ile durumu kısa süre içinde fark etmek arasında büyük fark olacaktır. Doğmamış bebekler(fetüsler), küçük çocuklar, yaşlılar, kronik kalp hastalığı olanlar da bu gazdan sağlıklı yetişkinlerden daha fazla etkilenirler. Ölüm riski, bu durumlarda daha yüksek olabilir.
İyi günler :)
229 görüntülenme
Kaynaklar
- Dr. Thomas Greiner, Dept. of Agricultural and Biosystems Engineering Iowa State University. Carbon Monoxide Poisoning: Health Effects (Aen-166). (1 Nisan 2021). Alındığı Tarih: 1 Nisan 2021. Alındığı Yer: nest...
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, lodosun soba zehirlenmelerini artıran en önemli faktörlerden biri olduğunu belirterek, sobanın ve kombinin kurulu bulunduğu odada yatılmaması uyarısında bulundu.
Küçükusta, kömür ve odun sobaları, şofben, kombi, borusuz soba, ocak, fırın, mangal gibi iyi havalanmayan ısınma sistemlerinin yol açtığı ölümlerin, karbonmonoksit zehirlenmesinden kaynaklandığını söyledi.
Küçükusta, karbonmonoksitin, renksiz, kokusuz ve irritasyona yol açmayan, akciğerlerden kolayca emilen zehirli bir gaz olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
"Uyku sırasında karbonmonoksit solunması öldürücüdür. Karbonmonoksit, kokusu ve herhangi tahriş edici bir etkisi olmadığı için uyuyan bir insanın bu gazı soluduğunu fark etmesi mümkün değildir. Soluduğumuz havada bulunan karbonmonoksit, kanda hemoglobin ile birleşerek karboksihemoglobin meydana getirir. Karboksihemoglobin, hem dokulara oksijen taşınmasını, hem de dokuların oksijeni kullanmalarını bozar."
Karbonmonoksit zehirlenmesinin, baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, görme bozuklukları, çarpıntı, göğüs, karın ağrısı gibi belirtileri olduğunu kaydeden Küçükusta, "Dudakların kiraz kırmızısı bir renk alması en tipik bulgudur" dedi.
Küçükusta, lodoslu havalarda sobaların yatmadan söndürülmesi gerektiğini vurgulayarak, "Baş sobadan en az 2 metre uzakta bulunmalı ve odanın kapısı hafif açık tutulmalı" dedi.