Sokağa Çıkma Yasağında Seyahat

Pazartesi günü gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı Kabine toplantısında alınan kararlar kapsamında bugün başlayacak olan ve tüm hafta sonunu kapsayan ve bu akşam saat 21.00'de başlayan sokağa çıkma yasağı, Pazartesi 05.00'e kadar sürecek. 

NELER SERBEST, NELER YASAK?

Vatandaşlar evlerine en yakın olan market, bakkal, manav, kasap ve kuruyemişçilere 10.00-­17.00 saatleri arasına gidebilecek.

Fırınlar açık olacak ama ekmek dağıtım araçlarıyla sokak aralarında kesinlikle satış yapılamayacak.

Şehirlerarası seyahatler izne tabi olurken, 65 yaş ve üstü vatandaşların ihtiyaçları “vefa destek” grupları tarafından görülecek.

Aynı saatler arasında market, bakkal, manav, kasap, kuruyemişçiler ve online sipariş firmaları evlere/adrese servis şeklinde de satış yapabileceklerdir.

Şehirlerarası seyahate zorunlu haller dışında izin verilmeyecek.

Ayrıca özel aracıyla seyahat de izne tabi olacak.

Vatandaşlarda belirtilen şartlarla birlikte belirtilen durumların varlığı halinde toplu ulaşım araçlarıyla veya Bakanlığımıza ait E­BAŞVURU ve ALO 199 sistemleri üzerinden ya da Valilik/Kaymakamlıklara doğrudan başvuru yoluyla Seyahat İzin Kurullarından izin almak kaydıyla özel araçlarıyla seyahat edebileceklerdir.

SOKAĞA ÇIKMA YASAĞINDAN KİMLER MUAF?

Sokağa çıkma kısıtlamalarının uygulanacağı günlerde istisna kapsamında olduğunu belgelemek suretiyle şu kişiler için muafiyet tanınacak:

TBMM üyeleri ve çalışanları. Kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasında görevli olanlar (özel güvenlik görevlileri dâhil).

Havalimanları, limanlar, sınır kapıları, gümrükler, karayolları, huzurevleri, yaşlı bakım evleri, rehabilitasyon merkezleri, PTT vb. çalışanlar ile ibadethanelerdeki din görevlileri, Acil Çağrı Merkezleri, Vefa Sosyal Destek Birimleri, İl/İlçe Salgın Denetim Merkezleri, Göç İdaresi, Kızılay, AFAD ve afet kapsamındaki faaliyetlerde görevli olanlar ve gönüllü olarak görev verilenler.

Kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, eczaneler, veteriner klinikleri ve hayvan hastaneleri ile buralarda çalışanlar, hekimler ve veteriner hekimler. 

Zorunlu sağlık randevusu olanlar (Kızılay'a yapılacak kan ve plazma bağışları dahil). 

İlaç, tıbbi cihaz, tıbbi maske ve dezenfektan üretimi, nakliyesi ve satışına ilişkin faaliyet yürüten iş yerleri ile buralarda çalışanlar. 

Üretim ve imalat tesisleri ile inşaat faaliyetleri ve bu yerlerde çalışanlar. Bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretimi, sulanması, işlenmesi, ilaçlanması, hasadı, pazarlanması ve nakliyesinde çalışanlar. 

Yurt içi ve dışı taşımacılık (ihracat/ithalat/transit geçişler dâhil) ve lojistiğini yapan firmalar ve bunların çalışanları. 

Ürün ve/veya malzemelerin nakliyesinde ya da lojistiğinde (kargo dahil), yurt içi ve yurt dışı taşımacılık, depolama ve ilgili faaliyetler kapsamında görevli olanlar. 

Oteller ve konaklama yerleri ile buralarda çalışanlar. Hayvan barınakları, hayvan çiftlikleri ve hayvan bakım merkezleri ile bu yerlerin görevlileri ve gönüllü çalışanları, Hayvan Besleme Grubu üyeleri ile sokak hayvanlarını besleyecek olanlar. 

İkametinin önü ile sınırlı olmak kaydıyla evcil hayvanlarının zorunlu ihtiyacını karşılamak üzere dışarı çıkanlar. 

Gazete, dergi, radyo ve televizyon kuruluşları, gazete basım matbaaları, bu yerlerde çalışanlar ile gazete dağıtıcıları. 

Akaryakıt istasyonları, lastik tamircileri ve buralarda çalışanlar. 

Sebze/meyve ve su ürünleri toptancı halleri ile buralarda çalışanlar. 

Ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı işyerleri, üretilen ekmeğin dağıtımında görevli olan araçlar ile buralarda çalışanlar. 

Cenaze defin işlemlerinde görevli olanlar (din görevlileri, hastane ve belediye görevlileri vb.) ile birinci derece yakınlarının cenazelerine katılacak olanlar. 

Doğalgaz, elektrik, petrol sektöründe stratejik olarak faaliyet gösteren büyük tesis ve işletmeler (rafineri ve petrokimya tesisleri ile termik ve doğalgaz çevrim santralleri gibi) ile bu yerlerde çalışanlar. 

Elektrik, su, doğalgaz, telekomünikasyon vb. kesintiye uğramaması gereken iletim ve altyapı sistemlerinin sürdürülmesi ve arızalarının giderilmesinde görevli olanlar ile servis hizmeti vermek üzere görevde olduklarını belgelemek şartı ile teknik servis çalışanları.

Kargo, su, gazete ve mutfak tüpü dağıtım şirketleri ve çalışanları. Mahalli idarelerin toplu taşıma, temizlik, katı atık, su ve kanalizasyon, karla mücadele, ilaçlama, itfaiye ve mezarlık hizmetlerini yürütmek üzere çalışacak personeli. 

Şehir içi toplu ulaşım araçlarının (metrobüs, metro, otobüs, dolmuş, taksi vb.) sürücü ve görevlileri. Yurt, pansiyon, şantiye vb. toplu yerlerde kalanların gereksinim duyacağı temel ihtiyaçların karşılanmasında görevli olanlar. 

İş sağlığı ve güvenliği ile iş yerlerinin güvenliğini sağlamak amacıyla iş yerlerinde bulunması gerekli olan çalışanlar (iş yeri hekimi, güvenlik görevlisi, bekçi vb.). Otizm, ağır mental retardasyon, down sendromu gibi “Özel Gereksinimi” olanlar ile bunların veli/vasi veya refakatçileri. 

Mahkeme kararı çerçevesinde çocukları ile şahsi münasebet tesis edecekler (mahkeme kararını ibraz etmeleri şartı ile). 

Seyircisiz oynanabilecek profesyonel spor müsabakalarındaki sporcu, yönetici ve diğer görevliler. 

Çalışanları inşaat alanında bulunan şantiyede konaklayarak yapımı devam eden büyük inşaatlar ile buralarda çalışanlar (Bu madde kapsamında inşaat ve konaklama aynı şantiye alanı içinde ise izin verilir, başka bir yerden çalışanların gelmesine ve şantiyede kalanların başka bir yere gitmelerine izin verilmez. Çalışma sadece inşaat alanı ile sınırlıdır). 

Bankalar başta olmak üzere yurt çapında yaygın hizmet ağı olan kurum, kuruluş ve işletmelerin bilgi işlem merkezleri ile çalışanları (asgari sayıda olmak kaydıyla).

ÖSYM tarafından ilan edilen ve diğer merkezi sınavlara katılacağını belgeleyenler (bu kişilerin yanlarında bulunan eş, kardeş, anne veya babadan bir refakatçi) ile sınav görevlileri. 

İl/İlçe Umumi Hıfzıssıhha Kurullarınca izin verilen, şehirlerarası karayolları kenarında bulunan dinleme tesislerinde yer alan yeme-içme yerleri ve buralarda çalışanlar.

Yaklaşan yılsonu işlemleri nedeniyle serbest muhasebeci, mali müşavir, yeminli mali müşavirler ve bu meslek mensuplarıyla birlikte çalışanlar.”

Corona virüsü salgını önlemlerinde kademeli normalleşme takvimi açıklandı ve vaka sayısına göre düşük, orta ve yüksek riskli illerde önlemler esnetildi. VOA Türkçe’ye konuşan Türk Tabipler Birliği İstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Recep Koç ise İstanbul’da salgında yukarı doğru bir seyrin olduğuna dikkat çekti. Ocak ayının ortalarında İstanbul’da günlük vaka sayısının 650-700 civarında seyrettiğini belirten Koç, şu anda vakaların bin 200’lere çıktığını ve bu ortamda normalleşmeye gidilmesinin doğru olmadığını söyledi.

Geçen yıl Haziran ayıyla birlikte başlayan normalleşmenin yaz boyunca virüsün yayılmasına neden olduğunu kaydeden Dr. Koç, “2020 yazında bir anda açılım, normalleşme dendi ve sonrasında Eylül ayında tüm Türkiye’de vakalar tekrar yükselmeye başladı. İstanbul’da da Kasım-Aralık aylarında salgın pik yaptı. Bu sırada birçok meslektaşımız dahil hastalanan oldu ve çok sayıda insanımızı kaybettik. Şimdi aynı şeyleri tekrar yaşamak istemiyoruz. Tabip odaları olarak 4 hafta, hiç olmazsa iki hafta kapanmayı Kasım 2020 tarihinde yetkililere önermiştik. Eğer bunlar zamanında yapabilseydi, bugün belki bu halde olmazdık” diye konuştu.

“Vaka sayılarında büyük artış var”

Salgında artışın tekrar başladığını belirten Koç, Ocak ayındaki vaka sayısının Mart ayındaki vaka sayısının yarısı olduğuna dikkat çekti. Koç, “ Bir artış başladı, bunda mutant virüsün ne kadar etkisi olduğunu tam bilemiyoruz çünkü Sağlık Bakanlığı şeffaf değil. Belli bir açıklama yapılmıyor. Halen vakaları ve vaka sayılarını bilmiyoruz. Şu an 100 binde 1 oranlar verildi. Fakat bu oranlar da yanlış hesaplanıyor. Bir bakıyoruz bir hafta; yedi gün, bir hafta; altı gün hesabı üzerinden yapılıyor. En son hesaplama 20-26 Şubat olarak yapılmış. Daha önceki haftada 21 Şubat’a kadar yapılmıştı. Sağlık Bakanlığı’nın hesaplamalarında da hatalar var. Şu an görüyoruz ki İstanbul’da günlük vakalar Ocak ayında 650-700 civarıydı, şu an 1100 – 1200’lere çıktı. Bu gerçekten büyük bir artıştır” dedi.

“Günlük test sayısı azaldı”

Geçen yıla göre yapılan test sayısında da azalma olduğunu kaydeden Koç sözlerine şöyle devam etti: “Testler de geçtiğimiz kışa göre azaldı. Kışın 180 -190 bin adet yapılan test sayısı şu an 110-120 binlerde. Testlere göre oranlarımız yüzde 7-8 arasında. Gerçekten bu çok yüksek bir rakam. Şu an tam açılıma uygun bir ortam yok.”

“Kalabalık kongrelerin yapılması halkta rehavete yol açtı”

Halka, ‘maske, mesafe ve hijyen’ uyarıları yapılırken, salgın kurallarına uygun olmayan kapalı ortamlarda kalabalık kongreler yapılmasını çelişkili bulduğunu ifade eden Dr. Koç, bu durumun toplumda rehavete yol açtığına dikkat çekti.

Koç, “Sağlık Bakanlığı ‘sosyal mesafe, maske, hijyen’ derken bir taraftan da sosyal mesafenin hiç görülmediği ortamlar oluşuyor. Bu tamamen çelişkidir ve halka da güven vermeyen durumlardır. Örnek olması gereken insanlar bu kurallara uymazlarsa vatandaştan ne bekleyelim? Bir bakıyor binlerce insan biraraya gelmiş, demek ki tehlike yok diyor” şeklinde konuştu.

“Okullar açılmaya hazır değil, öğretmenlerin büyük kısmı ilk aşısını bile yaptıramadı”

Özellikle devlet okullarının salgına karşı yeteri kadar hazırlanmadan açıldığını belirten Koç, öğretmenlerin büyük kısmına da aşılama yapılmadığına dikkat çekti: “Biz bu ortamda okulları açıyoruz. Okulların açılmasına karşı değiliz. Çocuklarımız gerçekten sosyal hayattan koptu. Ama şunu gördük ki kamu okullarındaki sınıflarımız 45-50 kişilik. Çoğunun penceresi doğru dürüst açılmıyor. Havalandırma sistemleri yetersiz. İçeride temizlik personeli yok. Hijyen kurallarına uyulmuyor. Böyle bir ortamda okulları açmak da riskli. Okullar o kadar kalabalık olmamalı. Hala öğretmenlerimizi aşılayamadık. Öğretmenlerimize, ‘İşe gidin, kapalı bir sınıfta 30-40 çocuğun arasında olun’ diyoruz ama aşılarını hala yapamadık. Köy öğretmenlerinin aşılanmaları için sistemin açıldığı söyleniyor ama diğer öğretmenlerin büyük bir kesiminin daha birinci aşıları bile yapılmadı. Halbuki Sağlık Bakanlığı Aralık ayında hiç olmazsa bu aşıları getirebilseydi ve bunlar yapılabilseydi, öğretmenler bağışıklıklarını kazanmış olurlardı.”

Türkiye’deki sağlık sisteminin günlük aşı yapabilme kapasitesinin yüksek olduğunu ifade eden TTB Üyesi Dr. Koç, Çin’den gelen aşının yetersiz olması nedeniyle aşılamada geri kalındığına vurgu yaptı. Koç, “Sağlık Bakanımız, ‘Günlük 1 milyon 500 bin aşı yapabilme kapasitemiz var’ diyordu. Bizler de TTB olarak diyoruz ki; ‘Evet yaparız. Aşı candır, yapalım ama aşı nerede? Yok.’ Şu an günlük aşılama oranlarımız 250-300 binlere düştü. Aşı stoku olduğu zamanlarda günlük 600 bin aşı yaptığımız oldu. Yeter ki aşı olsun, bizler yaparız” dedi.

“Bu hızla 50 milyon insanı ancak 2 yılda aşılarız”

Aile sağlığı merkezleri dışında aşılamanın çok yavaş ilerlediğine de dikkat çeken Koç, “Şu an aile sağlığı merkezlerinde yoğunluklarımız devam ediyor, randevular alınabiliyor. Özel hastanelerde, devlet hastanelerinde ve yeni açılan şehir hastanelerinde ise kaç aşı yapıldığını bilmiyoruz. Haftasonları aile sağlığı merkezleri kapalı olduğunda aşı oranları 30-40 binlere düşüyor. Halbuki tüm riskli gruplarımızı bir an önce aşılamalıyız” diye konuştu.

Toplum bağışıklığı için en az 50-60 milyon insanın aşılanmasının önemli olduğunun tekrar altını çizen Koç, sözlerine şöyle devam etti: “Bu da 100-120 milyon doz aşı yapar. Bir tane Çin aşısına muhtaç kaldık. Başka bir alternatif yok elimizde. Çin’den aşı gelirse yapıyoruz, aşı geciktiği zaman bekliyoruz. Yani böyle bir aşılama sistemi olamaz. Biz bu hızla gidersek 50 milyon insanı ancak iki yıla yakın bir zamanda aşılayabiliriz.”

İstanbullular kademeli normalleşmeye nasıl bakıyor?

İstanbullular’ın bazıları kısıtlamaların ardından gelen normalleşme adımlarını olumlu karşılarken bazıları ise kararı erken bulduklarını ve salgın tehlikesinin devam etmesi nedeniyle tedirgin olduklarını ifade etti.

“Salgınla ilgili sıkıntıların artacağı yönünde endişelerim var”

Yetkililerin aldığı kararın ekonomik nedenlere bağlı olduğunu ifade eden Atilla Meraküm, “Ekonomik problemler nedeniyle erken alınmış bir karardır. Bu kararlar, vaka sayılarında düşüşlerin görülmesinden sonra alınması gerekirdi. Salgınla ilgili yaşanan sıkıntıların daha da artacağı yönünde endişem var” dedi.

“Sosyalleşme alanlarının kapalı olması insanlara stresten başka bir şey getirmedi”

Restoranların, kafelerin ve birçok sosyal alanın kapalı olmasının insanların hayatına stresten başka bir şey getirmediğini kaydeden emekli Hatice Karaduman, “Sokaklar doluydu hatta sokağa çıkma yasağında bile her yer doluydu, herkes dışardaydı. Toplu taşıma kullanan insanlar kalabalık bir şekilde yolculuk yaptı. Kısıtlamalar son derece manasızdı. Yavaş yavaş değil hızla normalleşmemiz gerekiyor. Çünkü esnaf çok zor durumda. Sanatçılar işsiz, çalışanlar işsiz. Bir çok aile mağdur oldu. Bir ülkede sanat durduysa hiçbir şey yolunda gitmez” diye konuştu.

Üniversite 1. Sınıf öğrencisi olan Elif Akyazıcı, normalleşmeyi riskli bulanlardan. Akyazıcı, “Bahara kadar sabretseydik yaz aylarında daha fazla bir şekilde açılma gerçekleşebilirdi. Şu anki açılmalar bence olmamalıydı. Biraz daha sabretmeliydik. Esnafın mağduriyeti söz konusu, onlar da zor durumda. Esnafa yeterli destek verilseydi daha iyi olabilirdi” ifadesini kullandı.

Kronik rahatsızlığı bulunanlar için pandemi sürecinde okula online devam edilmesinin daha iyi olacağını belirten Akyazıcı, kendisinin de online dersler almayı tercih ettiğini söyledi.

“Çocuklar okullarda nasıl tedbir alacak”

Üniversite öğrencisi Reyhan Çimen: “Biz okula hiç başlamadık, online devam ediyoruz. Bence zaten açılmaması gerekirdi. Küçük çocuklar için de okulları açtılar ama onlar ne kadar tedbir alabilirler bilmiyorum. Bence bunun için erkendi.”

“Vaka sayısı daha da yükselecektir”

Normalleşme kararlarından hiçbir şey anlamadığını belirten özel sektörde çalışanı Fuat Örteş: “Kısıtlamalardan ve normalleşmeden hiçbir şey anlayamadım ben. Bence böyle bir metropolde bu yasakların kalkması vaka sayısını daha da yükselecektir. Görüyorsunuz Özgürlük Meydanı’ndayız. Meydan çok kalabalık. Bu şekilde nasıl pandemiden korunacaksınız? İnsanlara yazık.”