Sonbahar aylarına özgü bir şekilde yetişe birçok ürün bulunur. Bunlar hem yemeklerde tüketilmek hem de yemek sonrasında meyve olarak tüketilir. Sonbahar sebzeleri ve meyveleri mevsiminde tüketildiklerinde çok daha besleyicidir. Sonbahar meyveleri ve sebzeleri tüm merak ettiklerinizi yazımızın devamında…
Sonbahar meyveleri ve sebzeleri son derece lezzetli ürünlerdir. Aynı zamanda oldukça besleyici olduklarını da söylemek mümkündür. Bu meyve ve sebzelerin tam mevsiminde tüketilmesi kişilerin sağlık açısından gereksinim duydukları mineralleri ve vitaminleri daha kolay şekilde alabilmelerine yardımcı olur.
Sonbahar mevsimine özgü olan meyve türleri oldukça fazladır. Bu meyveler arasında şunları saymak mümkün olabilir:
Kış mevsimine özel olarak yetişen ve lezzet bakımından çok önemli olan birçok sebze türü bulunuyor. Bu sebze türleri arasında ise şunlar yer alır:
Sebze ve meyve bakımından sonbahar önemli mevsimlerden biridir. Bunların yanında kuşburnu, frambuaz, muşmula gibi bitkiler de sonbahara özgüdür.
Sonbahar sebze ve meyveleri tüketilirken dikkat etmeniz gereken çeşitli detaylar bulunur. Her meyve ve sebzenin kendi mevsimine uygun şekilde tüketilmesi büyük bir önem taşır. Cildin ve vücudun deformasyonlara karşı korunmasında mevsime göre beslenmek son derece önemlidir.
İnsan vücudu değişen koşullara göre ihtiyacı olan besinlerle desteklenmediği zaman bağışıklık sistemi zayıflar. Sağlığımız için meyve ve sebze tüketmek çok önemli, dengeli ve sağlıklı beslenmek, sağlıklı ve kaliteli bir hayat sürmenin kilit taşları arasında. En iyi seçim mevsim meyveleri ve mevsim sebzeleri, çünkü mevsiminde tüketilen meyve ve sebzeler hem daha sağlıklı hem de daha lezzetliler.
Mevsiminde olan sebze ve meyveler yapay üretim takviyeleri içermediğinden hem lezzetli hem de insan sağlığı yönünden çok daha sağlıklıdır. Ayrıca mevsimi dışında yer alan gıdalarda, kullanılan ilaç ve hormon gibi maddeler kanser gibi birçok hastalık için risk oluşturabiliyor. Yani kış meyveleri kışın, yaz sebzeleri yazın yenmeli. Peki vücudumuzun ihtiyacı olan vitamin ve minerallerle besleyebilmek için nasıl beslenmeliyiz?
Her mevsim en uygun besinleri alabilmek için mevsimlere göre hazırladığımız sebze meyve takvimi size yol gösterici olacaktır.
| İlkbahar | Yaz | Sonbahar | Kış |
Sebzeler | Kuşkonmaz Bezelye Enginar Bakla Semizotu Salatalık Barbunya | Enginar Semizotu Barbunya Domates Taze fasulye Patates Marul Kabak Bamya Dolmalık biber Taze sarımsak Mısır İç bakla Börülce Salatalık Brokoli | Bamya Pırasa Karnabahar Ispanak Soğan Sarımsak Lahana Roka | Lahana Brüksel Lahanası Pazı Kereviz Havuç Karnıbahar Pırasa Kabak Bal Kabağı Pancar Ispanak Turp Kuşkonmaz |
Meyveler | Can Erik Çilek Muz Çağla | Kiraz Çilek Şeftali Vişne Kayısı Yeşil erik Mürdüm eriği Kavun Karpuz Üzüm Dut İncir Böğürtlen Şeftali Nektarin Armut | Mürdüm Eriği İncir Elma Portakal Mandalina | Elma Muz Portakal Mandalina Ayva Nar Greyfurt |
Mevsiminde temin ettiğiniz sebzeleri ilk günkü tazelikleri ve besin değerlerine yakın şekilde koruyarak saklamanın yöntemleri de bir başka blog yazımızda : )
Dyt. Mine Bilge Sefacı
Sonbahar sebze ve meyveleri ile birlikte kış aylarına özgü gıdalar da artık marketlerde pazarlarda görülmeye başladı. Sağlıklı beslenmenin gerek çocuk gerek ise yetişkin için en doğru yolu bilindiği gibi mevsiminde sebze ve meyve kullanmak. Bu aynı zamanda mutfakta daha az harcama yapmanızı da sağlayacaktır. Mevsiminde üretilen sebze ve meyveler genellikle daha bol oldukları için daha ucuz da olurlar.
Elma,üzüm, karpuz, kavun, şeftali, mürdüm eriği, kayısı, armut, taze ceviz, taze fındık, böğürtlen, frambuaz incir.
Dolmalık biber, kapya biber, domates, sakız kabak, salatalık, patlıcan (patlıcan çocuk beslenmesinde değerli bir sebze değildir)
Mandalina, muz, hurma, nar, üzüm, greyfurt, elma ,armut
Domates, havuç, lahana, patlıcan, kereviz, patates, ıspanak, turp, karnabahar, brokoli
Ceviz, kestane, elma, üzüm, mandalina, nar, kivi, armut, greyfurt, portakal, ayva, Trabzon hurması (Cennet hurması)
Bal kabağı, lahana, pırasa, kereviz, ıspanak, karnabahar, brokoli, Brüksel lahanası, turp ve pazı.
Sonbaharın gelişiyle balık mevsiminin de geldiğini hatırlatmakta fayda var. Ekim itibariyle balık tezgâhları dolmaya başlar. Bu mevsimde balık daha ucuz olur. Balık alıp iyice temizleyip derin dondurucuda saklayabilirsiniz. Bu işlem sırasında temizlik ve saklama koşullarına çok dikkat etmek gerekir. Uygun şartlarda dondurulmayan yahut elektrik kesintisi gibi sebeplerden dolayı dondurulduktan sonra çözülen gıdalar mikroorganizma üremesine zemin hazırlar ve yenildiğinde zehirlenmelere yol açabilir. Bu sebeple dondurduğunuz gıdaları mümkün olduğunca çabuk tüketmekte fayda vardır.
Bebek ve çocuk yemeklerini hazırlarken mevsiminde sebze ve meyve kullanmak sağlıklı beslenmeleri için önemli. Gelişme çağında olan çocuklara taze, katkısız, bekletilmemiş yemek sunmak gerekir. Gıdalardan maksimum fayda sağlayabilmek için ne kadar az işlem görürlerse o kadar iyi olduğunu da unutmamakta da fayda var.
Kış aylarına yaklaştıkça portakal renkli sebze ve meyvelerin çoğaldığını gözlemleyebilirsiniz. Bu yaklaşan kış ayına vücudu hazırlamak ve bağışıklık sistemini güçlendirmek için doğanın bize bir armağanıdır. Portakal renkli sebze ve meyveler bol miktarda Beta-karoten içerirler. Bu madde vücutta A vitaminine dönüştürülür. Bağışıklık sistemimizi soğuk kış aylarına hazırlayan önemli bir maddedir.
Hem sağlığımız hem de gezegenimizin geleceği için taze besinleri zamanında tüketmek en doğrusu. Biz de sonbahar boyunca karşımıza çıkacak sebze ve meyveleri sizin için sıraladık. Pazar fileleriniz hazırsa notlarınız almaya başlayabilirsiniz.
Son yıllarda ismini daha da sık duyduğumuz bir kavram olan mevsimsel beslenme sağlıklı bir beslenme düzeninin temelini oluşturuyor. Kulağa sanki yeni bir ifadeymiş gibi gelse de aslında atalarımız bundan yüzyıllar önce de böyle besleniyordu. Doğada olması gerektiği şekilde ve zamanda yetişen gıdaların hasat zamanında toplanıp tüketilmesini kapsayan mevsimsel beslenme bize gıdaların en besleyici ve lezzetli halini sunuyor. Ancak tüketim çağıyla birlikte artık pek çok sebze ve meyveyi mevsimi dışında da tezgahlarda görüyoruz. Kaynakların yetmemesi işlenmiş üretime sebep olsa da yerel üreticileri ve ekolojik pazarları takip ederek mevsiminde hakiki sebze ve meyveye ulaşmak mümkün.
Bir ürünü mevsiminde tükettiğimiz zaman öncelikli olarak kendi vücudumuza fayda sağlıyoruz. İlaçların, kimyasalların minimumda olduğu bir tarım sürecinden geçtikleri için bu gıdaların besleyiciliği çok daha yüksek oluyor. Daha da önemlisi yerel ve mevsimsel ürün tüketerek doğaya da iyilik yapıyoruz. Meyvemiz, sebzemiz uzaklardan gelmediği için karbon ayak izini azaltıyor ve verimi arttırmak için yapılan yoğun katkı içeriklerini minimuma indirgeyerek de doğanın döngüsüne katkıda bulunuyoruz. Bir de işin ekonomik boyutu var elbette ki. Gıdaları mevsiminde tükettiğimiz zaman üretimdeki maliyetler de düşük olacağından ekonomik anlamda da fayda sağlayabiliyoruz.
Sonbaharın en güzel zamanlarından biri için Eylül ayı desek yalan olmaz. Yazın sıcak günleri hala etkisini hissettirirken yavaş yavaş sararan yapraklar ve hafif akşam rüzgarları ile tatlı bir mevsim geçişi yaşanıyor. Bu geçiş tezgahlarda da kendini gösteriyor. Yazdan kalan günlerin rengini yansıtan sebze ve meyveler moralleri de diri tutuyor ve bize bereketli sofralar vaat ediyor.
Bu ay mevsimini bitirmeye hazırlanan bamya ve domatesi bol bol tüketmenizi tavsiye ederiz. Kışlık olarak saklamak için de son zamanlar olduğundan ayıklayıp buzluklarınıza atmak faydalı olabilir. Eylül ayının besinleri besleyicilik açısından da bir harika. Koyu renkleriyle antioksidan kaynağı olan kızılcık, mürdüm eriği ve kuşburnu gibi bitkileri sık sık tüketmenizi öneririz. Antioksidanlar bağışıklık sistemini dirençli tutmanın anahtarlarından biri olduğu için mevsim geçişlerinde depolamak önem taşıyor.
Eylül, Omega-3 kaynağı sağlıklı yağlar açısından da bereketli bir dönem. Taze ceviz ve fındığı ara öğünlerinize eklemek iyi bir fikir olacaktır. Yüksek proteinli içeriği ile vejetaryenlerin de sıklıkla tükettiği mantar da sonbaharla birlikte altın dönemini yaşıyor. Temizleme ve ayıklama zahmetini azaltmak için büyük bir miktar mantarı soteleyip dondurabilirsiniz. Sonrasında ısıtıp yemeklerinizde kullanabilirsiniz.
Bu ayla birlikte artık havaların serinliğini hissetmeye başlıyoruz. Hasta olmamak için dikkat etmemiz gereken bu geçiş havalarında neyse ki C vitamini deposu narenciyeler tezgahlara çıkıyor. Böylece vitamin ve mineral anlamında kuvvetli beslenerek bağışıklık sistemlerimizi dirençli tutmamız mümkün.
Özlemle beklediğimiz narenciyeler vitamin ihtiyacımızı karşılamak için hazır şekilde bizi bekliyorlar. Kahvaltılarınıza greyfurt ekleyebilir veya ara öğünlerinizde mandalina tercih ederek bu ekşi ve faydalı meyveleri tüketebilirsiniz. Potasyum kaynağı muz aynı zamanda çok doyurucu bir meyve. Yulaflı kahvaltılara her zaman iyi bir eşlikçi olduğu gibi leziz smoothielerin de bazını oluşturur. Bir kısmını doğrayıp buzlukta saklayarak smoothie kaseleriniz için de hazırda tutabilirsiniz.
Zeytinyağlı yemekleri sevenler için sebzelerin lezzetinden bol bol yararlanılacak bir dönem Ekim ayı. Kabak, havuç, pırasa ve karnabahar çok leziz yemekler yapabilirsiniz. Lahana ile laktofermente turşu yapmayı deneyebilir ve doğal bir probiyotik kaynağı elde edebilirsiniz. Yeşillikler de tüm canlılığıyla farklı salatalar yapmak için göz dolduruyor.
Kasım ayı ile birlikte artık soğuk kış günlerinin sinyalleri gelmeye başlıyor. Bazen güneş sürpriz yapıp içimizi ısıtsa da soğuğa alışmamızın gerektiği bu ay kendimizi iyi korumalı ve bağışıklık sistemimize fayda sağlayacak mevsimsel besinleri günlük öğünlerimizden eksik etmemeliyiz. Besleyici kök sebzeler ve bol vitaminli meyveler ile kışa sağlıkla ve lezzetle hazırlanabiliriz.
C ve E vitamini kaynağı kiviyi tüketmek için en uygun zamanlar bu ay itibariyle başlıyor. Aynı zamanda mis gibi portakalların da zamanı geliyor. Mevsimi kısa süren Trabzon hurmasını da sevenler kaçırmamalı, bol bol tüketmeli. Kışın simgelerinden biri olan kestane de yavaş yavaş görünmeye başlıyor. Evlere kapandığımız şu sosyal mesafeli günlerde kestane kebap kulağa çok keyifli gelmiyor mu?
Mor rengiyle çok iyi bir antioksidan kaynağı olan pancarın da zamanı geliyor. Haşlanmış veya fırınlanmış halde salatalarınıza ekleyebilir, turşu kurup stok yapabilirsiniz. Yeni yılın habercisi balkabağı da gün yüzüne çıkıyor. Kabak tatlısı sevenlerin en sevdiği dönemler diyebiliriz yani. Önceki ayın sebzeleri karnabahar, pırasa, lahana da tüm canlılığıyla tüketmeniz için pazarlarda, manavlarda sizi bekliyor.
Bu faydalı besinleri kapınıza kadar getirecek online alışveriş sitelerine göz atmak için yazımızı inceleyebilirsiniz;