Foley kateteri (kalıcı idrar sondası), uç kısmoında steril su ile şişirilmiş bir balonu vardır ve bu sayede geri çıkması önlenir. Genellikle silikon kauçuktan veya doğal kauçuktan yapılırlar.
Aralıklı kateter/Robinson kateteri, her kullanımdan sonra çıkarılan esnek bir kateterdir. Foley kateterin aksine ucunda balon yoktur ve bu nedenle yerinde kalaması mümkün değildir. Çocuklarda veya sadece idrar numunesi almak için kullanılabilir.
Tiemann kateteri,prostatik üretranın eğriliğinden geçmeyi kolaylaştıran kavisli bir uçla tasarlanmıştır.[2]
Hematüri kateteri, TURP işlemi sonrası hemostaz için kullanılan bir Foley kateter cinsidr. Endoskopik cerrahi prosedürlerin ardından veya gros hematüri durumunda faydalıdır. Hem iki yönlü hem de üç yönlü hematüri kateterleri vardır.
Kondom kateter, erkekler tarafından kullanılabilir ve kalıcı kateterden daha düşük enfeksiyon riski taşır.[3]
Kateter çapları, Fransız kateter ölçeğine (F) göre boyutlandırılmıştır. En yaygın boyutlar 10 F (3,3&#;mm) ila 28 F (9,3&#;mm) arasındadır. Yapılacak işleme ve takılacak kişinin anatomik özelliğine göre seçim yapılır.
Kaynakça[değiştir
EVDE TEDAVİ
EVDE SONDA TAKIMI VE TAKİBİ
İdrar sondasının temel amacı idrar kesesinde biriken idrarın dışarı alınmasıdır ve herhangi bir nedenle idrarın böbreklerden idrar kesesine ulaşmasında bir engel varsa yararlı olmayacaktır.
İdrar sondası bir kaç nedenle takılabilir:
İdrar kanalında olan bir darlığa (örn: Prostat büyümesi) bağlı olarak idrar yapamayan veya çok az miktarda ve çok sık idrar yapmasına rağmen idrar kesesini tamamen boşaltamayan kişilerde
İleri derecede hasta veya yaralı kişilerde idrar çıkışını takip etmek amacıyla
Tanısal amaçla idrar örneği toplamak için
Sinir hasarına bağlı (örn: omurilik yaralanmaları) olarak idrar kesesinin fonksiyon bozukluğunda
Bazı görüntüleme yöntemlerinde
Cerrahiden sonra hastanın tuvalet ihtiyacı için yataktan kalkmaması gereken durumlarda
İdrar sondası uygulanması genellikle oldukça kolay ve hafif ağrılı bir girişimdir. Genel anestezi gereksinimi yoktur ve hastanın konforu açısından lokal bir anestezik kullanılmaktadır.
Foley sonda takılması enfeksiyon riskinin azaltılması için genital alanın antiseptikli solüsyonla silinmesi ile başlar. Ardından uzman sağlık personeli idrar kanalının içini lokal anestezik içeren özel bir kayganlaştırıcı jel ile doldurur. İdrar kanalının uyuşması için bir süre beklenildikten sonra steril idrar sondası idrar deliğinden ilerletilir. Sondanın idrar kesesine ulaştığından emin olunduktan sonra sondayı yerinde tutan balon steril su ile şişirilir ve idrarın birikeceği özel torba sondanın ucuna takılır. İdrar torbası hastanede yatan hastalarda yatak kenarına sabitlenirken, ayaktan hastalarda hastanın hareketini engellemeyecek şekilde bacağa bağlanır. Tüm sondalama işlemi yaklaşık dakika sürmektedir.
Torbası bacaklarına sabitlenmiş olan hastalar rahatlıkla çok dar olmayan bir pantolon giyebilir ve gündelik faliyetlerine devam edebilirler.
Doktorunuzun uygun gördüğü sürenin sonunda sondanın çıkarılma zamanı geldiğinde sizinle ilgilenen sağlık personeli sondanın balonunu söndürerek kolayca çekecektir.
Sonda takılmasını takiben idrar kanalınızda tahrişe bağlı olarak hafif bir yanma olabilir. Bunun yanında idrar kesesinin içinde şişirilen balona bağlı olarak bazı hastalarımız sürekli ‘idrarım var’ hissinden şikayetlerini dile getirmektedirler.
Her girişim gibi idrar sondası takılması da belli riskler içerir:
İdrar sondasını yerinde tutan balon işlem sırasında patlayabilir ve idrar sondanız istem haricinde çıkabilir veya balon hiç şişmeyebilir. Bu durumda idrar sondasını yeni bir tane ile değiştirmek gerekebilir.
İdrar sondası tıkanabilir ve yıkanması veya değiştirilmesi gerekebilir. İdrar kanalınızdan kanama olabilir. Bu kanama genellikle sadece takip edilerek kendiliğinden geriler ve durur.
Enfeksiyon gelişebilir. Sonda idrar kesesine ulaşmadan balonu şişirilirse idrar kanalında kanama ve hasar oluşur. Uzun dönemde hasar bölgesinde cerrahi gerektirebilecek darlık gelişebilir.
Sonda takılmasını takiben aşağıdaki durumlardan herhangi birini yaşarsanız mutlaka doktorunuza başvurunuz:
İdrar renginiz sonda takılmasını takiben kırmızılaştıysa ve zamanla açılmıyorsa.
İdrar kanalınızın ağzından, sondanın yanından kötü kokulu akıntı varsa.
Ateş ve alt karın ağrısı gelişirse.
Kusma, bulantı, titreme gibi genel durumun kötüleştiği durumlarda
Sondanın yanından idrar kaçırıyorsanız
Şiddetli idrar hissiniz olmasına rağmen idrar torbanıza bir süredir idrar gelmiyorsa.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
İdrar torbası, idrarın rahat çıkması ve biriken idrarın geri gitmemesi için mutlaka bel seviyesinin altında olmalıdır. Yatan hastalar için torbalar, yataktan sarkıtılmalıdır. Fakat çok gergin olmamalıdır. eğer çok gergin olursa, torba dolduğunda, uygulayacağı basınç, hastaya zarar verecektir.
Sonda dışkı ile kirlenmişse, önce nemli bir bezle kirler uzaklaştırılmalı, arkasından alkol, baticon gibi dezenfektanlarla silinmelidir. Sonda kirlenmemişse bile günlük olarak bu bakımı yapmak enfeksiyon riskini azaltacaktır.
Zaman zaman görmekteyiz ki, hasta yakınları, idrar torbasını kapağı ile birlikte sondaya takmaktadırlar. Bu da idrar çıkışını engellemektedir. Torbanın ucundaki kapağı çıkardığınızdan emin olun.
Yine zaman zaman, torbanın hortumu büküldüğü için idrar çıkışının olmadığını görmekteyiz. Torbaya giden hortumun herhangi bir yerden kırık olmadığından emin olun.
İDRAR SONDASI
İdrar sondası, idrar kesesinde olan idrarın dışarı çıkması amacıyla idrar yapılan delikten takılarak idrar kesesine kadar ilerletilen, steril lastik bir tüptür. İdrar borudan çıktıktan sonra, idrar torbası adı verilen özel bir torbada biriktirilir. İdrar sondasının temel amacı idrar kesesinde biriken idrarın dışarı alınmasıdır. İdrar sondası uygulanması genellikle oldukça kolay ve hafif ağrılı bir girişimdir. Genel anestezi gereksinimi yoktur ve hastanın konforu açısından lokal bir anestezik kullanılmaktadır.
İdrar Sondası Neden Takılır?
1– İdrar kanalında olan bir darlığa bağlı olarak idrar yapamayan veya çok az miktarda yapan kişilerde takılabilir. Örnek olarak prostat hastalıklarında idrar torbası takılabilir. 2– İleri derecede hasta veya yaralı kişilerde idrar çıkışını takip etmek için takılabilir. 3– Tanısal amaçla idrar örneği toplamak içinde takılabilir. 4– Sinir hasarlarına bağlı olarak idrar kesesinin fonksiyon bozukluğunda takılabilir. Örneğin omurilik yaralanmalarında kullanılabilir. 5– Bazı görüntüleme yöntemlerinde idrar torbası takılabilir. 6– Cerrahiden sonra hastanın tuvalet ihtiyacı için yataktan kalkmaması gereken durumlarda idrar torbası takılabilir. Ayrıca ameliyat esnasında hastanın sıvı dengesinin kontrolünde idrar çıkış miktarı önemli bir parametredir.
İdrar Sondası Nasıl Takılır?
Basit ve az ağrılı bir uygulamadır. Tüm sondalama işlemi yaklaşık dakika sürmektedir. Foley sonda takılması enfeksiyon riskinin azaltılması için genital alanın antiseptikli solüsyonla silinmesi ile başlar. Ardından idrar kanalının içini lokal anestezik içeren özel bir kayganlaştırıcı jel ile doldurur. İdrar kanalının uyuşması için bir süre beklenilmesi hasta için rahatlatıcıdır. İdrar sondası takılma işlemine geçilir. Steril idrar sondası idrar deliğinden ilerletilir. Sondanın idrar kesesine ulaştığından emin olunduktan sonra sondayı yerinde tutan balon steril su ile şişirilir. Bir miktar idrarın idrar sondasına gelmeye başladığı gözlenir. Son olarak idrarın birikeceği özel torba sondanın ucuna takılır. İdrar torbası hastanede yatan hastalarda yatak kenarına sabitlenirken, ayaktan hastalarda hastanın hareketini engellemeyecek şekilde bacağa bağlanabilir.
Sonda takılmasını takiben idrar kanalınızda tahrişe bağlı olarak hafif bir yanma olabilir. Bunun yanında idrar kesesinin içinde şişirilen balona bağlı olarak bazı hastalarda sürekli idrar var hissi vardır. Bu duruma alışmaları gerekir.
Sonda Takılmasını takiben aşağıdaki durumlardan birini yaşarsanız mutlaka doktorunuza başvurunuz
1– İdrar renginiz sonda takılmasını takiben kırmızı renkte ve zamanla açılmıyorsa doktorunuza başvurunuz.
6– Şiddetli idrar hissiniz olmasına rağmen idrar torbanıza bir süredir idrar gelmiyorsa doktorunuza başvurunuz.
Silikon Foley Sonda
Silikon Foley Sonda
• Herhangi bir tıbbi nedenden dolayı doğal yollar yardımıyla boşaltılamayan mesaneyi, boşaltmak için kullanılan ürünlerdir. • Kateterler ince, yumuşak ve oluklu bir tasarıma sahiplerdir. Bu materyaller üretradan geçerek mesaneye ulaşırlar. • Bu ürünler silikondan imal edilmiştir.
Foley sonda ne işe yarar diye arama yapıyorsanız ya da foley sonda nedir diye merak ediyorsanız, daha iyi anlatmak için foley sonda hastanın idrarının boşaltılması için kullanılır. Bu esnek tüp mesaneye ulaşır. Daha sonra idrarı toplayarak dışarıya çıkarmak için yardım eder.
Silikon foley sonda çeşitleri
2 yollu ve 3 yollu şeklinde foley sonda çeşitleri vardır. Foley sonda numaraları: Pediatrik ve yetişkin şeklinde hastanın yaşına göre ürünün 2 yollu çeşidinde 6FR'den 24FR'ye kadar ve 3 yollu çeşidinde 16FR'den 24FR'ye kadar çeşitleri bulunmaktadır. Üretiminde kullanılan malzemeler kaliteliyse kullanımı daha kolay olur.
