Kadınların hamilelikten korunmak için taktırdıkları spiralin zararlı olduğunu biliyor muydunuz? İşte ciddi hastalıklara neden olan spiralin zararları…
Spiral bir doğum kontrol yöntemidir. Genellikle rahim içine T şeklinde yerleştirilir. Fakat spiral takan birçok kadın spiralin takıldığını unutur. Bu durumda rahimde komplikasyon enfeksiyona neden olur. Spiral, bazı kadınlarda dış gebelik riskini artırır. Ancak dış gebeliğin tek nedeni spiral değildir.
Uzmanlar, spiral takan kadınların yılda en az iki defa kontrole gitmeleri gerektiğini söylüyor. Aksi takdirde bazı kadınların rahim ağızları spiral takmaya müsait olmadığından spiralin düşme ihtimali vardır. Bu durumu yaşayan kadınlarda; adet zamanı olmadığı halde kanamalar meydana gelir. Ayrıca adet sancısı gibi sancı yaşanır.
Spiralin, en olumsuz etkilerinden bir rahime zarar vermesidir. Yerinden oynayan spiral kontrol edilmediğinde rahim ağzında iltihaplanmaya neden olur. Bu da hem koruyuculuğu azaltır hem de ciddi rahatsızlıkları beraberinde getirebilir.
Rahimin iç duvarına zarar veren spiralin yerinden oynadığı ya da düştüğü; şiddetli kasılmalar, koyu renkli kanama, titreme gibi belirtilerle anlaşılır. Hasta hemen tedavi edilmelidir. Ancak tedavi olumlu sonuç vermezse spiral çıkartılır.
Uzun süre koruma salayan ve dönemsel aralklarla kontrolü yaplan spiraller kadnlarn doum kontrolünde kullanaca en rahat yöntemlerden biridir. Etkili bir yöntem olmasnn yan sra kolaylkla yaplabilen bir uygulamadr. Bu nedenle yaygn bir ekilde tercih edilir.
Esasnda spiral kullanmnn tarihi ’lü yllara dayanr. Eski dönemlerde oldukça büyük ve kaba spiral kullanm mevcut olsa da günümüzde gelien teknoloji ile birlikte spiral küçük boyutlara erimitir. Hal böyle olunca tp literatüründe spiral kavram yerini ria kelimesine brakmtr. “Spiral nedir?” denildiinde ayn zamanda bu uygulamann salk açsndan ne gibi fayda salayaca ya da zarar verecei düünülür. Ana maddesi metal ve plastik olarak iki ekilde olan spiral rahim azna taklan T eklinde ortalama 2 cm uzunluunda bir alettir. Bu alette bulunan teller sayesinde gebelik önemli ölçüde önlenir ve kontrol edilir. Spiralin üzerine baryum sülfat sürülür ve bu sayede röntgen filmlerinde görünmesi salanr. Spiralin pek çok farkl çeidi bulunur. Bunlar arasnda en önemlisi hormonlu spirallerdir. Hormonlu spiraller üzerinde bulunan progesteron hormonu sayesinde doum kontrolünde etkilidir.
Rahim azna yerletirilen spiral burada bir iltihaplanma olumasn salar. Bu iltihaplanma ise spermin etkisini ortadan kaldrr. Bu sayede gebelik önlenmi olur. Rahimde oluan iltihaplanma yumurtlamay engelleyen bir durum deildir. Bu nedenle kadnlarn regl görmelerinde bir aksama yaanmaz.
“Spiral nasl taklr?” sorusuna cevap olarak uzmanlar arl ya da sancl bir uygulama olmadn özellikle belirtir. Spiral taklmas yaklak olarak dakika içerisinde gerçekleen bir ilemdir. Kadnn vajinasna yerletirilen spekulum aleti kanaln açlmasn salar. Daha sonra rahim az özel bir solüsyon ile temizlenir ve spiral yerletirilir. Spiralin ucunda kalan ipler yaklak cm kalana kadar braklr. Braklan bu ipler daha sonra spiral çkarlmak istenirse kolaylk salar.
Spiralin taklma zaman genellikle adet kanamasnn görülmeye baland ilk gündür. Zamanlama özellikle doum yapm kadnlar için önemli bir husustur. Ayrca doum sonrasnda istenildii takdirde spiral taklabilir. Doum yapmam olan kadnlarn spiral taktrmas mümkündür.
Spiralin zararlar çok ciddi boyutlarda olmamakla birlikte baz durumlarda ortaya çkabilir. Spiral taktrma cerrahi bir ilem olduu için ilem esnasnda rahimde enfeksiyon riski vardr. Böyle durumlarda ilaç kullanm ile enfeksiyon tedavi edilir. Spiralin bir baka riski ise çok nadir de olsa rahimi delmesidir. Ciddi bir boyutta ise cerrahi bir ilem uygulanlarak bu sorun tedavi edilir. Bakr maddeden yaplm olan spiraller kanamay artrabilir. Bu durum normal olarak görülür. Ayrca hormonlu spirallerin kanamay azaltma gibi yan etkileri vardr. Spiral taktrdktan sonra herhangi bir yan etki görülürse uzmana bavurulmas daha doru olur. Baz durumlarda spiral taktrdktan sonra kask ars olabilir. Bu durum normal olarak karlanr ve ar yaklak ay içerisinde geçer. Hormonlu spiral taktran kadnlarn bazlarnda yan etki olarak tüylenme problemi görülebilir. Ayrca hormonlu spiraller sivilce problemine neden olabilir. Bu ekilde bir yan etki görüldüü takdirde mutlaka kadn doum uzman ile iletiime geçilmelidir.
Genital enfeksiyon geçiren kadnlar, meme kanseri geçiren ya da geçirmekte olan kadnlar ve bakr alerjisi olan kadnlar spiral taktramaz. Bunun dnda istisnai durumlar bulunur. Rahmin küçük olmas, uyuturucu kullanm, AIDS gibi etkenler spiral kullanmnn önündeki engeller arasndadr. Gebelik üphesi olanlarn ya da gebelerin spiral kullanm tercih edilmez. Spiral taktrmak isteyenlerin mutlaka bir jinekolog muayenesinden geçmesi önemli bir husustur. Sizin için en doru karar doktorunuz verecektir.
Uzmanlar hiçbir doum kontrol yönteminin yüzde yüz baarl olacann garantisini vermez. Spiral taktrdktan sonra dümesi ya da kaymas gibi durumlar gebelik olumasna neden olabilir. Bu nedenle düzenli regl kanamalarnda aksaklk varsa mutlaka bir kadn doum uzman ile görüülmelidir. Gebelik durumunda spiralin alnmas bebek için riskli bir durum oluturabilir. Spiral ile hamile kalma belirtisi gibi durumlarla karlamak istemiyorsanz düzenli olarak kontrole gitmek önemli bir husustur.
Spiral kullananlar her 6 ayda bir muayene olmas gereklidir. Taklan spiral çeidine göre ömrü deiir. Hormonlu spiralin en fazla kullanm ömrü 3 yl iken bakr spirallerin en fazla ömrü 10 yldr.
Spiral çkarma genellikle ufak bir cerrahi operasyon ile gerçekleir. Eer özel bir durum varsa anestezi gerektiren operasyonlar yaplr. Cerrahi ilem en fazla 10 dakika sürmekle birlikte anestezi gerektiren durumlarda süresi deikenlik gösterir. Spiral çkarlrken bir iki cm ipler tutularak çkarma ilemi gerçekleir.
Spiral taktrmak halk arasnda kilo almna ya da bel arsna neden olur gibi baz yanl bilgiler vardr. Uzmanlar bu gibi bilgilerin doru olmadn ve spiralin bu ekilde bir yan etkisinin bulunmadn belirtir. Adet kanamasnn olduu günde taklmas en uygun olan olsa da gebelik olmadndan emin olan her kadn istedii zaman spiral taktrabilir.
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ
Spiral (RİA)-Rahim içi araç
Avrupa da doğum kontrol yöntemi olarak koruyuculuğu daha yüksek ve birçok olumlu etkilerinden dolayı doğum kontrol hapları tercih edilirken türkiyede spiral bir kere takıldıktan sonra kullanım kolaylığı açısından ve unutulma derdi olmadığından doğum kontrol haplarından çok spiral tercih ediliyor.
Spiralin birçok çeşitleri var,bunların en sık kullanılanları:
- sadece plastik olanları (lipes loop)
- bakırlı olanları ki en çok kullanılanları bunlardır (Cooper T)
- gümüş tel üzerine sarılmış bakırlı olanları (Nova T) bunlarda gümüş tel bakırın dayanıklılık süresini uzatır.
- progesteron hormonu salan spiraller (Mirena) bu spiral çeşidi iyi bir doğum kontrol aracı olmasının haricinde menorajisi veya hipermenoresi yani adet dönemleri uzun süren ve bol kanamalı olan bayanlarda tedavi amaçlı olarak kullanılır,bu spiral yapısındaki hazneden saldığı progesteron hormonu sayesinde rahmin içerisinde lokal etki yaratıp endometrium tabakasını inceltir ve kanamaların durmasına veya azalmasına neden olur.
Spiral nasıl veya hangi mekanizmalarla gebelikten korur?
Spiral kesinlikle kadınlarda ovulasyon dediğimiz yumurtlamayı engelleyici etkisi yoktur,gebelikten koruyuculuğu şu şekilde sağlar:
- rahmin iç tabakası gebeliğin yerleştiği endometrium da steril bir inflamasyon yani yalancı bir iltihabi süreç yaratarak o tabakaya lökositlerin hücum etmesine neden olur ve bu şekilde bu tabakayı gebeliğin yerleşmesine elverişsiz hale getirir.
- özellikle bakırlı spiraller endometrium tabakasında enzim aktivitelerini bozar bununda gebeliği engelleyici etkisi var
- spiral serviks dediğimiz rahmin boyun bölgesindeki guddelerden salgılanan mukus dediğimiz sıvının kıvamını kalınlaştırıp spermlerin rahmin içine geçmesine karşı mekanik bir engel oluşturur.
- spiralin spermisid yani sperm öldürücü etkiside var
- gebeliğin yerleşiği rahmin iç tabakası olan endometrium hücrelerinin glikojen depolamasını bozarakta bu tabakayı gebelik için el verişsiz hale getirir.
Spiral bütün bu mekanizmaları bir arada gerçekleştirerek gebelikten koruyucu etkisini gerçekleştiri.
Spiralin en önemli yan etkileri nelerdir?
- PİD dediğimiz kadınların genital organlarının iltihabi hastalığının riskini arttırabilir,bunada büyük ihtimalle iplikleriyle sebebiyet veriyor,mikro organizmalar spiralin vajinaya sarkan ipliklerini takip ederek rahimin içerisine girer ve enfeksiyonu yaratır,onun için spiralin ipliklerinin ,5 cm den uzun bırakılmaması doğru olur.
- dış gebelik ve kısırlık şansını arttırdığı sanılıyor.
- spiralle birlikte gebelikte oluşabilir,ancak konjenital anomaliler yaratmaz,böyle bir durumda duruma göre ya spiral bırakılır fakat bu düşük riskini arttırabilir veya spiral çıkarılır ve, ya çıkarma işlemi sırasında veya sonraki günlerde %50 civarında düşük riski vardır.
- spiral vücut için yabancı bir cisim ve vücut tarafından kabul edilmeyip atılabilir ve bu spiral takıldıktan sonraki ilk aylarda olur.
- kanama,adet kanamasını uzatma ve miktar olarak arttırma.
- ağrı
- takılması ve çıkarılması sırasında rahimde yırtılmaya yol açabilir.
Spiral kimlere takılmaz?
- smear testi sonucu bozuk olan,servikal erozyonu yada halk diliyle rahim ağzında yarası olanlara takılmaz.
- gebelik veya gebelik şüphesi olanlara takılmamalı.
- genital enfeksiyonu olanlara.
- habis huylu tümörü olanlara.
- uterusta miyomu olanlara(miyomun büyüklüğü ve lokalizasyonu değerlendirilip karar verilir)
- rahminde şekil bozukluğu olanlara
- sebebi saptanamamış vajinal kanaması olanlara.
- rahim ağzında yetersizliği olanlara
-kanama ve pıhtılaşma bozukluğu olanlara.
Etiketler :Spiral nedir? , spiral nasıl uygulanır , spiral yan etkileri , spiral kimlere uygulanmaz