Gıda zehirlenmesi, mikroplarla kontamine olmuş bir yiyeceği tüketme sebebiyle oluşur. Nadiren ciddi bir hal alan ve genellikle bir hafta içinde iyileşen bir rahatsızlık türüdür. Normal şartlarda evde bile tedavi edilebilecek olmasına rağmen gıda zehirlenmesi, göz ardı edilebilecek kadar da basit bir durum değildir. Bunun için önce gıda zehirlenmesi olup olmadığınızdan emin olmanız gerekir.
Gıda zehirlenmesinin başlıca belirtileri şunlardır:
Gıda zehirlenmesi semptomları genellikle enfeksiyona neden olan gıdayı yedikten sonra birkaç gün içinde, bazen birkaç saat sonra, kimi durumlarda ise birkaç hafta sonra başlayabilir.
Gıda zehirlenmesi yaşadığınızda genellikle kendinizi veya çocuğunuzu evde tedavi edebilirsiniz. Gıda zehirlenmesi semptomları genellikle bir hafta içinde geçer. Dikkat edilmesi gereken en önemli konu, su kaybını önlemek için bol miktarda su içmek ve sıvı tüketmektir. Bununla birlikte emin olunamayan ve semptonların ağır seyrettiği durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmek en güvenilir yoldur.
Hastalık hali sona erdikten sonra en az 2 gün kadar okuldan veya işten uzak durulmalıdır.
Gıda zehirlenmesi, mikroplarla kontamine olmuş bir yiyeceği tüketme sebebiyle oluşur.
Bu, yemeğin aşağıdaki durumlarından kaynaklanabilir:
Bu durumdaki türlü yiyecek gıda zehirlenmesine neden olabilir.
Gıda zehirlenmesine genellikle şu enfeksiyonlar neden olur:
Gıda zehirlenmesinden korunmak için alınması gereken başlıca tedbirler şunlardır:
Copyright ©2022 Özel Medicabil Hastanesi
Su zehirlenmesi, aşırı su tüketimi sonucunda beynin işlevinin bozulmasıyla görülebilen bir rahatsızlıktır. Bir kişinin ihtiyaç duyduğundan fazla su içmesi, kandaki su oranını etkiler. Çok yoğun miktarda su alımı ise sodyum ve diğer minerallerin azalmasına neden olur. Kandaki sodyum miktarı 135 mm/L altına düşerse, hücrenin içine geçen sıvı artar ve hücreler şişer. Hücre şişmesinin beyni etkilemesi halinde ise su zehirlenmesi durumu ortaya çıkar.
Yetişkin insanlardaki günlük su tüketimi yaş ve boya bağlı olarak değişir. Sağlıklı ve yetişkin bir kişinin böbrekleri gün içinde en fazla 20 litre suyu atabilir. Bir günde çok fazla su tüketen kişinin beyin içi hücreleri şişmeye başlayabilir. Bu durumda kafa içindeki basınç artar, bedeni ve ruhu etkileyen belirtiler görülmeye başlar.
Böbrekler gün içinde en fazla 20 litre suyu idrarla atabilir. Yani 1 saatte ortalama 0,8-1 litreden fazla suyu idrarla atamazlar. Kısa sürede 3-4 litre su içilmesi halinde su zehirlenmesi görülme riski yüksektir. Su zehirlenmesi için net bir litre miktarı vermek doğru değildir. Ancak daha öncede söylediğimiz gibi kısa sürede çok fazla su tüketmek, zehirlenmeye yol açabilir. Su zehirlenmesinin diğer nedenleri şu şekildedir;
Su zehirlenmesine tuzlu gıdalar, tuzlu ayran, tuzlu zeytin, lavaboya çıkmak, ilaç kontrolü gibi farklı yöntemler uygulanabilir. Ancak en uygun tedavi, doktor tarafından belirlenir. Bu yüzden su zehirlenmesi yaşandığı halde, hiç vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Tehlikeli bir rahatsızlık olan su zehirlenmesi, ciddi hastalıklara ve ölüme yol açabilir. Bilinçsizce farklı yöntemler denemek yerine, doktora başvurarak en doğru tedavilerden faydalanabilirsiniz.
Şunlara da göz atın;
Gıda zehirlenmesi, çeşitli organizmalar ya da bakteri toksinleri nedeniyle bozulmuş gıdaların tüketilmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Gıdaların yanlış muhafaza edilmesi, kullanılması ya da pişirilmesi durumunda kontaminasyon meydana gelebilmektedir. Kontamine yiyeceklerin tüketilmesinden birkaç saat sonra başlayan gıda zehirlemesinin tipik belirtileri genellikle mide bulantısı, kusma ve ishaldir. Gıda zehirlenmesi çoğu hastada hafif seyreder ve tedavi gerektirmeden kendiliğinden iyileşir. Ancak ağır vakalarda tıbbi yardım için mutlaka hastanede tedavi gereklidir.
Kontamine yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi sonucunda ortaya çıkan gıda zehirlenmesinin en sık nedenleri arasında bakteriler, virüsler ve parazitler vardır. Gıdaların kontamine olmasındaki en büyük neden üretim, taşıma, depolama veya işleme esnasındaki hijyen yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Gıda zehirlenmesi üç grupta ele alınabilir.
Gıda zehirlenmesinin en yaygın nedeni olan maddeler bakteriyel toksinlerdir. Bakteriyel gıda zehirlenmesine yol açan mikroorganizmalardan bazıları Salmonella, Escherichia coli, Campylobacter ve Listeria’dır. Bu bakteriler hayvansal gıdalardan bulaşmaktadır. Dolayısıyla bakteri ile kontamine olmuş gıdaların tüketilmesi ve bakterilerin vücutta toksin salgılaması ile gıda zehirlenmesi gerçekleşmektedir.
Bakteriyel olmayan gıda zehirlenmesinin nedenleri şu şekildedir;
Virüslere bağlı bazı sindirim sistemi enfeksiyonları gıda zehirlenmesine neden olabilir. Bu enfeksiyonlar genellikle rotavirüsü, Norovirüs, hepatit A ve hepatit E virüsü kaynaklıdır.
Gıda zehirlenmesi belirtileri kaynağına ve tipine göre farklılık gösterebilmektedir. Bazı kişilerde hafif belirtiler görülürken bazı kişilerde çok ağır belirtiler görülebilmektedir. Gıda zehirlenmesinde yaygın görülen belirtiler arasında;
Bulunmaktadır.
Bu belirtiler kontamine yiyeceklerin tüketiminden saatler sonra başlayabileceği gibi bazı kişilerde günler sonra da başlayabilmektedir. Gıda zehirlenmesi şüphesinin olduğu şiddetli belirtilerin varlığında mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Hastalığın tanısı bireyin beslenme geçmişine bakılarak konulur. Doktor bireye yediği yiyecekler ve şikayetler ile ilgili çeşitli sorular sorduktan sonra dehidrasyon belirtileri mevcutsa fiziksel muayene yapar. Gıda zehirlenmesinin kesin nedenini belirlemek için kan testi, parazit muayenesi ve dışkı kültürü gibi tanı testleri gerçekleştirilebilir.
Gıda zehirlenmesinde belirtiler genellikle 1 ila 3 gün içerisinde kendiliğinden ortadan kalkar. Ancak bazı vakalarda zehirlenme uzun sürebilir ve tedavi gerektirebilir. Hastalığın tedavisinde genel amaç, ishal nedeniyle vücudu etkileyen dehidrasyonun etkisini azaltmak için kaybolan sıvının vücuda yeniden kazandırılarak sıvı dengesinin yeniden sağlanmasıdır. Bu nedenle hastalar bol miktarda sıvı tüketmelidir. Gerekli durumda hastaya, vücudun ihtiyaç duyduğu elektrolitleri içeren toz karışım verilebilir. Eğer hasta karışımı ağızdan sıvı yoluyla alamıyorsa damar yolu ile sıvı desteği gerekebilir.
Bakteri kaynaklı gıda zehirlenmelerinde doktor tarafından antibiyotik kullanımı uygun görülebilmektedir. Ancak antibiyotikler sadece bakteri kaynaklı zehirlenmeler için etkili olup virüslerin neden olduğu gıda zehirlenmelerinde kullanılmaz. Çünkü virüs kaynaklı gıda zehirlenmelerinde antibiyotik kullanımı semptomları daha da kötüleştirebilmektedir. Bu nedenle tedavi sürecinde antibiyotik doktor tavsiyesi üzerine kullanılmalıdır.
Bilgi al