Sürtünme Kuvveti Konu Anlatımı 5 Sınıf

Döndü Topkaya3.ÜNİTE, monash.pw, KONU ÖZETLERİ5.sınıf, 5.sınıf 3.ünite, 5.sınıf 3.ünite fen, 5.sınıf 3.ünite fen konu anlatımı, 5.sınıf 3.ünite fen konu özeti, 5.sınıf 3.ünite konu, 5.sınıf 3.ünite konu özeti, 5.sınıf ders notları, 5.sınıf fen, 5.sınıf fen konu özetleri, 5.sınıf fen kuvvet, 5.sınıf sürtünme, 5.sınıf sürtünme kuvveti, Fen Bilimleri, fen bilimleri 5.sınıf konu özetleri, fen bilimleri ders notları, fen bilimleri konu özeti, fen ders norları, fen ders notları, fen konu anlatımı, fen konu özeti, fen konu özetleri, fen sürtünme, sürtünme ders notu, sürtünme konu, sürtünme konu özeti, sürtünme kuvveti

---

5.Sınıf 3.Ünite Sürtünme Kuvveti Konu Özeti

SÜRTÜNME KUVVETİ NEDİR?

Cisim ile temasta bulunduğu yüzey arasında meydana gelen, cismin hareketini zorlaştıran veya engelleyen kuvvete SÜRTÜNME KUVVETİ denir.

• Sürtünme kuvvetinin yönü , cismi hareket ettirmek için uyguladığımız kuvvete ters yöndedir.
• Hareketli bir topu durduran sürtünme kuvvetidir.
• Bisikletlerin, arabaların fren sistemlerinde sürtünme kuvvetinden faydalanılır.
• Kalem ile defter arasındaki sürtünme sayesinde yazı yazabiliriz.
• Ellerimizi birbirine sürtersek sürtünme kuvvetinden dolayı ısınır.
• Buzlu yollarda sürtünme kuvveti az olduğu için kaygandır.
• Eski dönemlerde insanlar sürtünme kuvvetinden faydalanarak ateş yakmışlardır.

• 

• 

• 

SÜRTÜNME KUVVETİ NELERE BAĞLIDIR?

Sürtünme kuvveti çok pürüzlü yüzeylerde büyük, az pürüzlü yüzeylerde küçük olur.

Örneğin; Bir oyuncak arabayı mermer, kum ve çakıl taşlarından oluşan üç farklı zeminde hareket ettirecek olursak mermer yüzeyde daha kolay hareket eder. En fazla zorlandığı yüzey ise çakıl taşları olur. Çünkü mermer yüzey az pürüzlü iken çakıl taşları çok pürüzlüdür ve sürtünme kuvveti bu yüzeyde fazladır.

Not: Tamamen pürüzsüz yüzey yoktur. Mikroskobik boyutta bakıldığında her yüzey pürüzlüdür.

Çok Pürüzlü Yüzeyler

• Halı
• Toprak
• Çim
• Çakıl taşı
• Zımpara kağıdı
• Keçe
• Taş duvar vb.

Az Pürüzlü Yüzeyler

• Mermer
• Fayans
• Buz
• Cam
• Laminent
• Porselen vb.

• Cismin kütlesi arttıkça sürtünme kuvveti de artar.
• Uzay boşluk olduğu için sürtünme kuvveti yoktur.
• Sürtünme kuvveti her zaman olumsuz değildir. Olumlu yönleri de vardır.

Sürtünme Kuvvetini Artırmaya Yönelik Örnekler

• Karlı havalarda tekerlerin kaymaması için zincir takılması veya daha pürüzlü kış lastiklerinin kullanılması
• Haltercilerin halteri kaldırmadan önce ellerine pudra sürmesi
• Karlı havalarda tabanı girintili çıkıntılı botlar giyilmesi
• Merdivenlerde kaydırmaz bantlar kullanılması
• Kışın buz tutan yollara kum serpilmesi
• Kaleci eldivenlerinin iç yüzeyinin pürüzlü olması

Sürtünme Kuvvetini Azaltmaya Yönelik Örnekler

• Kapı menteşelerinin ve makine parçalarının yağlanması
• Ağır eşyaların altına tekerlek takılması
• Ahşap yüzeylerin cilalanması
• Yuvarlama hareketinden yararlanma
• Yağlı güreşte pehlivanların vücutlarına yağ sürmesi

HAVA DİRENCİ(HAVANIN SÜRTÜNME KUVVETİ)

Havanın cisimleri uyguladığı sürtünme kuvvetine HAVA DİRENCİ denir. Hava direnci de hareketi engelleyici bir etkidir. Bu sebeple cismin süratini azaltır. Bir cismin hava ile etkileşen temas yüzeyi ne kadar büyükse o cisme etki eden hava direnci de o kadar büyüktür.

ÖRNEKLER;

Hava direncini artırmaya yönelik örnekler

• Paraşüte etki eden hava direnci paraşütçünün yavaşça yere inmesini sağlar. Paraşüt ne kadar büyükse etki eden hava direnci o kadar fazladır.
• Sallanan bir salıncak hava direncine maruz kaldığı için zamanla durur.
• Jet uçakları yere inerken kısa mesafede durmaları için arka taraflarından paraşüt açarlar.

Hava direncini azaltmaya yönelik örnekler

• Hızlı gitmesi gereken araçların ön taraflarının sivri yapılması
• Hızlı hayvanların koşarken aldıkları vücut şekilleri
• Bisiklet sürücülerinin hızlı gitmek için vücutlarını öne eğmesi
• Kuşların hızlı uçmak için aldıkları vücut şekilleri
• Yarış arabalarının ince ve ön kısmının sivri olması

SU DİRENCİ(SUYUN SÜRTÜNME KUVVETİ)

Su içerisinde hareket eden cisimlere su tarafından, cismin hareketini zorlaştıran ve engelleyen bir kuvvet etki eder. Bu kuvvete su direnci denir.

Su direnci cisimlerin suya temas eden yüzeylerinin büyüklüğüne bağlıdır. Yüzeyin büyüklüğünün artması cisme etki eden su direncini artırır.

ÖRNEKLER;

• Gemilerin ön kısımlarının V şeklinde tasarlanması su direncini azaltır.
• Sürat tekneleri hava ve su direncinden en az etkilenecek şekilde tasarlanmıştır.
• Balıkların vücut şekilleri ve kaygan pulları su direncini azaltır.
• Dalgıçlar su altında sürtünme kuvvetini azaltmak için özel tasarlanmış dalgıç kıyafetleri giyerler.
• Denizaltının uzun ve sivri uçlu olması su direncini azaltır.
• Havanın ve suyun, cisimlerin hareketine karşı gösterdiği direnç, temas gerektiren kuvvettir.
• Suyun direnci havanın direncinden daha büyüktür

---

SÜRTÜNMEYİ ARTIRMAK İÇİN;

• Yüzeyin pürüzünü artırmak gerekir.
• Sürtünen cismin uyguladığı kuvveti artırmak gerekir.
• Hava ve su direncinde temas eden yüzey artırılmalıdır.

SÜRTÜNMEYİ AZALTMAK İÇİN;

• Yüzeylerin pürüzü azaltılmalı
• Sürtünen cismin uyguladığı kuvvet azaltılmalı
• Sıvılardan yararlanılmalı(yağ, su vb.)
• Yuvarlanma hareketinden yararlanılmalı(tekerlek vb.)
• Cismin şeklini sürtünmeyi azaltacak şekilde tasarlama

5.Sınıf 3.Ünite Sürtünme Kuvveti Konu Özeti

Fenozom&#;u Takip Edin!

Fenozom&#;u takip edin!

Sürtünme kuvveti nedir?

• Yüzey ile cisim arasında, cismin hareketini zorlaştıran veya engelleyen kuvvete sürtünme kuvveti denir.
• Sürtünme kuvveti temas gerektiren bir kuvvettir.
• Sürtünme kuvveti hareket yönüne genelliklezıttır.
• Hareket eden cisimleri yavaşlatır ve durdurur. Duran cisimlerin hareket etmesini zorlaştırır.
• Sürtünme kuvveti pürüzlü yüzeylerde daha fazladır, pürüzsüz yüzeylerde sürtünme kuvveti azdır.

Sürtünme kuvveti nelere bağlıdır?

1. Cismin ağırlına: Cismin ağırlığı artarsa sürtünme kuvveti de artar. Karda kayan arabaların ağırlığı artırılarak sürtünme kuvveti artırılmaya çalışılır.
2. Yüzeyin cinsine: Yüzeyin pürüzlü olup olmamasına bağlıdır. Örneğin; cam, buz ve fayans yüzeylerde sürtünme kuvveti az olduğu için cisimler daha kolay hareket ederken, halı veya toprak zeminde  sürtünme kuvveti daha fazla olduğu için daha zor hareket eder.

Unutma! Cisimleri hareket ettirebilmek için sürtünme kuvvetinden daha büyük bir kuvvet uygulamak gerekir.

Sürtünme kuvvetinin etkileri:

Sürtünme kuvvetinin olumlu ve olumsuz etkileri vardır.

Sürtünme kuvvetinin olumlu etkileri:

• Sürtünme kuvveti olmasaydı hareket edemezdik ve duramazdık.
• Kalecinin topu tutabilmesi, sırada oturabilmemiz, akıllı tahtayı kullanabilmemiz.
• Elimize aldığımız bardağı tutabilmemizi sağlar.
• Sürtünme kuvveti olmasaydı yazı yazamaz, yazdığımız yazıyı silemezdik.
• Araç kullanamaz, bisikletle hareket ettiğimizde duramazdık.
• Araçlara zincir takılması sonucu kaymayı engellemek.
• Kibrit ve çakmaktan kıvılcım çıkararak yanmasını sağlar.
• Havada sürtünme kuvveti olmasaydı uçaklar, kuşlar uçamazlardı; paraşütle atlayan insanlar yere güvenle inemezlerdi.
• Sürtünme kuvveti sayesinde araçlar yokuşlarda bile durabilirler.
• Hava direnci yağmurun ve dolunun düşme hızını azaltmaktadır. Aksi takdirde yağmur ve dolu yeryüzüne daha hızlı iner, canlılara zarar verirdi.
• Hava direnci atmosfere giren meteorların yeryüzüne zarar vermesini de önler.
• Su direnci olmasaydı denizaltılar suyun içinde duramazdı.

Sürtünme kuvvetini olumsuz etkileri:

• Ağır cisimlerde sürtünme kuvvetinin fazla olmasından dolayı bu cisimleri hareket ettirmemiz çok zordur.
• Sürtünmeden dolayı bazı araçlarda dişliler zamanla aşınırlar.
• Sürtünmeden dolayı araçlar daha fazla yakıt tüketirler.
• Sürtünen yüzeylerde ısınma sonucu yangın çıkabilir.
• Pantolon, kazak, mont gibi eşyalarımızın aşınması.
• Araç lastiklerinin zamanla yıpranması.
• Araçlar sürtünmeden dolayı çabuk hızlanamazlar.

Sürtünme kuvvetinin artırılması örnekleri:

• Karın üzerine kum veya tuz serpilmesi.
• Haltercilerin ellerine toz sürmesi
• Kışın arabaların tekerleklerine zincir takılması.
• Kışın arabalara kar lastiği takılması.
• Merdivenlere kaydırmaz bantlar yapıştırılması.
• Sporcuları kramponlarının altında dişler bulunması.
• Ayakkabıların altının girintili ve çıkıntılı olması.

Sürtünme kuvvetinin azaltılması örnekleri:

• Kapıların gıcırdamasını engellemek için kapı menteşeleri yağlanır.
• Makine parçalarının aşınmasını önlemek için yağ kullanılır.
• Sıkışan yüzüğü çıkarabilmek için parmak sabunla veya yağ ile kayganlaştırılır.
• Uçakların ve yarış arablarının uçlarını sivri yapılması.
• Paten kayan kişilerin sürtünmeyi azaltmak için patenin altı pürüzsüz yapılmıştır.
• Valizlerin sürtünmesini azaltmak için altına tekerlek takılmıştır.
• Gemilerin suda sürtünmesini azaltmak için uçları V şeklinde yapılmıştır.
• Balıkların üzerinin pullarla kaplı olması sürtünmeyi azaltır.

Hava ortamında sürtünme kuvveti (hava direnci):

• Hava ortamında hareket eden cisimlerin hareketini zorlaştıran kuvvete hava direnci denir.
• Hava direnci cisimlerin hareketiyle zıt yönlüdür. Bundan dolayı hava direnci cisimleri yavaşlatır.
• Paraşütler hava direncini artıracak şekilde düzenlenir.
• Otomobil ve uçaklar hava direncini azaltacak şekilde düzenlenir. Hava direncini azaltmak için uçakların burun kısımları sivri yapılır.
• Bir kağıt parçasını yüksekten bıraktığımızda yavaşça yere düşer. Kağıdı buruşturup yukarıdan bıraktığımızda daha hızlı düşer.

• Kuşların vücut yapıları havada daha rahat hareket etmelerini sağlar. Kuşlar bu yapıları sayesinde hava direncinden fazla etkilenmezler. Göçmen kuşlar uzun uçuşlarında V şeklinde uçarlar.

• Hava direnci yağmur, dolu vb taneciklerin hızlarına etki ederek bu taneciklerin sabit hızda yeryüzüne düşmesini sağlar. Eğer hava direnci olmasaydı yağmur damlaları sürekli hızlanırlar ve yere merminin hızıyla ulaşırlardı.
• Bisiklet yarışçılarının yarış esnasında eğilerek, yere paralel bir biçimde yol alması.

Su ortamında sürtünme kuvveti (su direnci):

• Su içerisinde hareket eden cisimlerin hareketini engellemeye çalışan sürtünme kuvvetine su direnci denir.
• Su direnci cismin hareketine zıt yönde etki eder.
• Vücut şekilleri ve üzerlerindeki kaygan pullar balıkların su direncinden az etkilenmelerini sağlayarak sudaki hareketlerini kolaylaştırır. Su direnci olmasaydı balıklar suda yüzemezdi.
• Deniz altılar su direncinden daha az etkilenecek şekilde yapılırlar.
• Gemilerin ön kısımlarının V şeklinde yapılarak su direnci azaltması amaçlanmıştır.

• Yüzücülerin suya atlarken ellerini birleştirerek atlamaları su direncini azaltır.
• Yüzücülerin mayo ve bone kullanması su direncini azaltır.

Unutma! Sıvıların sürtünme kuvveti havadan daha fazladır. Örneğin; iki metal parayı biri boş, diğeri su dolu iki şişeye aynı anda attığımızda boş şişeye atılan para şişenin dibine daha çabuk ulaşır.

‘SÜRTÜNME KUVVETİ’ KONU ANLATIMINI PDF OLARAK İNDİR.

Etiketlersınıf, cismin ağırlığı, hav ortamında sürtünme kuvveti, hava direnci, hava ortamında sürtünme kuvveti örnekleri, indir, katı ortamlarda sürtünme kuvveti, kısaca, konu anlatımı, konu özeti, kuvveti, pdf, su direnci, su ortamında sürtünme kuvveti, su ortamında sürtünme kuvvetine örnekler, sürtünme, sürtünme kuvveti cismin hareket yönü, Sürtünme kuvveti nedir, sürtünme kuvveti nelere bağlıdır, sürtünme kuvveti pürüzlü yüzeylerde nasıldır, sürtünme kuvveti temas gerektiren bir kuvvetmidir, sürtünme kuvvetinin artırılması örnekleri, sürtünme kuvvetinin azaltılması örnekleri, sürtünme kuvvetinin etkileri nelerdir, sürtünme kuvvetinin olumlu etkiler, sürtünme kuvvetinin olumsuz etkileri, yüzeyin cinsi