Süspansiyon Nedir

Süspansiyon Nedir?

Süspansiyon kelimesini ilk duyduğumuzda aklımıza konfor gelebilir. Çünkü araçlarda konforu sağlayan sitem olarak bilinmekte. Fakat süspansiyon sürücülere çok daha fazlasını sunuyor. Süspansiyon, yol üzerinde ki çukur, kasis ya da engebelerin araçta yarattığı titreşimi en aza indirmeyi amaçlar. Aynı zaman da sert virajlarda ve dönemeçlerde savrulmasını önlemeyi de hedefler. Bu sayede olası bir kaza riskinin önüne geçilmiş ve yolcular sarsıntıdan korunmuş olur.

Bu sistemin asıl amacı aracın lastikler ile yol arasındaki sürtünmeyi maksimum yaparak sürüş stabilitesini korumak. Aynı zaman da sürücünün dönüşlerini kusursuz bir şekilde yapmasını sağlamaktır.

Süspansiyonun amacını gerçekleştirmesi için bazı parçalara ihtiyacı vardır. Süspansiyon parçaları şu şekilde sıralanabilir: yaylar, amortisörler, kollar, viraj demirleri, salıncaklar ve rotiller.

Yaylar: Süspansiyon sistemindeki en önemli bileşenlerden biri yaylardır. Araç için sağlam bir yol tutuşu sağlar. Fren yaptığınızda veya döndüğünüzde yay üzerindeki yük daha da artar.

Amortisör: Yayın asıl görevi tekerleği yol ile temas halinde tutmaktır. Bu nedenle yay çukurda uzar ve tümseklerde genişler. Öte yandan, amortisörler bu hareketler üzerinde tam tersi etkiye sahiptir. Süspansiyon sisteminin en önemli parçasıdır.

Kollar (Askı Sistemi): Amortisörleri ve yayları aracın şasisine sabitler. Askı sistemi veya metal bağlantı kolları olarak da adlandırılabilir. Ön tekerlekleri bağlayan kollara ön askı sistemi, arka tekerlekleri bağlayan sistemlere ise, arka askı sistemi ismi verilir. Ön ve arka askı sistemleri sayesinde virajlarda tekerlekler yola her zaman sağlam ve düz basar. Aynı zamanda çukurların ve tümseklerin yarattığı sarsıntıları da en aza indirirler.

Denge Çubukları: Araçların, viraj alırken genellikle savrulma tehlikesi yaşaması yüksek bir ihtimal olabiliyor. Denge çubukları dışa doğru savrulan araç ve tekerlekleri arasındaki açı farkını azaltır. Böylece aracın dengede durmasını sağlar.

Salıncak kolları ve rotiller: Rotillerin yağlanabileceği tek zaman üretim aşamasıdır. Aksın salıncaklara bağlanmasını sağlarlar. Bu sayede tekerlekler ile aks sürekli bağlantıda kalmaktadır.

Araçlardaki süspansiyon sistemi olmadan konforlu ve güvenli bir yolculuk yapmak imkansızdır. Bu sistemin her bir parçası da kendine göre büyük bir önem taşır ve bu bütün olmadan süspansiyon sistemi görevini tam anlamıyla yerine getiremeyecektir. Bu nedenle araçların düzenli olarak süspansiyon kontrolünün yapılması hayati bir önem ifade etmektedir.

Süspansiyon nedir sorusunu cevaplayıp, süspansiyonun araç için çok önemli bir rol üstlendiğini anladık. Süspansiyonun doğru bir şekilde çalışması ve çalışmasının sürdürülmesi için bu sistemin kontrol edilmesi gerekir. Süspansiyon testinin yapılmasının amacı da budur.

Bu test sırasında, süspansiyon sistemi içinde bulunan her bir parça tek tek kontrol edilir. Detaylı ölçüm cihazları kullanılarak, amortisördeki hava ve yağ basınçları ile bağlantı ve uyumluluk oranları, denge çubukları, sabit ve serbest askılar, yaylar ve amortisör mili dikkatli bir şekilde incelenir.

Süspansiyon testi sayesinde, tüm sistem detaylı bir şekilde elden geçirilmiş olur. Tekerleklerin ağırlıkları ve çekiş gücü tespit edilir. Salıncak ve viraj demiri de kontrolden geçirilir. Özellikle araçların muayene kontrolleri öncesinde ve ikinci el araç satın alırken, bu testin yapılması büyük önem taşır.

Süspansiyon Testi Nasıl Yapılır?

Öncelikle, araba süspansiyon test cihazı üzerine çıkarılır. Sonrasında kontrollerin yapılması için hazır edilir. Süspansiyon sistemi içinde bulunan her bir parça bir bir kontrol edilir. Test cihazı çalıştırılıp araca çeşitli titreşimler gönderilir. Bu sayede aracın verdiği tepkiler ölçülür. Ölçümler sırasında amortisördeki hava ve yağ basınçları ile bağlantı ve uyumluluk oranları, sabit ve serbest askılar, denge çubukları, yaylar ve amortisör mili incelenir. İşlem esnasında ekranda ölçüm sonuçları da görünür. Ekrana gelen bu bilgiler not edilir. Normalde olması gereken değerler ile not edilen değerler karşılaştırılır. Yapılan karşılaştırma sonrasında arızalı olduğu anlaşılan parçalar ile ilgili detaylı bir rapor hazırlanır.

Süspansiyon testi , tüm sistemin detaylı bir şekilde elden geçirilmesine olanak sağlar. Tekerleklerin çekiş gücü hesaplanıp ağırlıkları tespit edilir. Kontrolden geçen bir diğer şeyler ise salıncak ve viraj demiridir.

Kaç Çeşit Süspansiyon Sistemi Var ?

Her araç tipine göre farklılık gösteren süspansiyon sistemleri iki adetten oluşmaktadır. İlki sabit akslı süspansiyon sistemi ve diğeri de bağımsız süspansiyon sistemi. Bu sistemlerin özellikleri neler diye soracak olursanız:

Sabit Akslı Süspansiyon Sistemi

• Basit ve kolay bir tasarımdan oluşmaktadır.
• Genellikle kamyon ve tır gibi ağır taşıtlar üzerinde kullanılmaktadır.
• Sağ ve sol tekerlekler bir aks ile birbirine bağlıdır.
• Tekerlekler birbirinden bağımsız hareket edememektedir.
• Yüksek konfor sağlamasa bile uzun bir kullanım ömrü vadetmektedir.

Bağımsız Süspansiyon Sistemi

• Hafif ticari araçlarda ve otomobillerde kullanılan sistemdir.
• Sürücüye konforlu bir sürüş ve güvenli bir sürüş deneyimi sağlar.
• Tekerlekler birbirinden bağımsız şekilde döndüğü i.in yol tutuşunu çok iyi sağlamaktadır.
• Bir diğer adı salıncak sistemi olan bağımsız süspansiyon sistemleri virajlarda aracın savrulmasını önlemek ile görevlidir.
• Bahsettiğimiz iki ana süspansiyon sisteminin haricinde havalı süspansiyonlar ve bilgisayar destekli akıllı süspansiyon sistemleri de mevcut. Havalı süspansiyonlar genel olarak yolcu otobüsleri için kullanılıyor. Bu tip süspansiyonlarda metal yaylar yerine hava kuvvetlerinden destek sağlanıyor. Bu sebeple sunduğu konfor deneyimi diğerlerine göre daha üst seviyede diyebiliriz. Akıllı süspansiyon sistemi ya da aktif süspansiyon sistemi olarak adlandırılan süspansiyonlar ise tekerleklerdeki amortisörlerin her birini ayrı seviyelerde ayarlamaya olanak tanıyor.

Aracınızdaki Süspansiyon Arızası Nasıl Anlaşılır?

Aracın günlük kullanımlarındaki gözle görülür farklılıklar süspansiyon arızası hakkında bilgi verebilir. Otomobilinizin rutin bakımları yapılıyorsa bu arıza erkenden teşhis edilebilir.  Süspansiyon arızası ön takımın yerine getirdiği görevlerin aksamasına neden olur. Süspansiyon arızası nasıl anlaşılır?   Süspansiyon arızası sık yaşanan bir durum olmasa da olası bir süspansiyon arızasını anlamak için dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar bulunur.

1.Direksiyonda Oluşan Farklılık

Direksiyonu hareket ettirdiğinizde geç tepki vermesi veya gideceği yönde aksaklıkların yaşanması ciddi bir belirtidir. Bununla birlikte yol tutuş performansını arttıran süspansiyon sistemindeki bir arıza kendini belli edecektir. Direksiyonun titremesi en sık görülen belirtilerden biridir. Taşlı ve çukurlu yolda giderken neredeyse her sarsıntı hissediliyorsa aracınızı bir an önce kontrol ettirmeniz gerekir.

2.Tümsek Geçişlerinde oluşan vurmalar

Tümseklerin üzerinden geçerken oluşan vurma hatta düz bir yolda kullanırken bile hissedilen küçük tıkırtılar, bozuk bir süspansiyonun işareti olabilir. Diğer arızalara göre güvenlik açısından hayati bir durum oluşturmasa da sürücü ve yolcuların konforu büyük ölçüde bozulmuştur. Aracınızla yolculuk yaparken rahat hissetmek en büyük hakkınızdır. Bu nedenle, arızanın hızlı bir şekilde giderilmesi önemlidir.

3.Aracın Yol Tutuşu Hissedilmelidir

Sürücü ve yolcuların ciddi tehlike altına girmesine sağlayan süspansiyon arızalarından biri de yol tutuş performansındaki bozulmalardır. Aracın savrulmaya başlaması özellikle virajlarda çok tehlikeli olabilirken ufak hızlanmalar da dahi araç dalma yapabilir. Aracın kontrolü elinizden kayıp gidiyormuş gibi hissedilir. Acilen süspansiyon arızası tamir edilmeli ve güvenliğiniz sağlanmalıdır.

• Aracını iyi tanıyan bir sürücünün yaşanan bir problemi erken fark etmesi mümkündür. Böylelikle daha erken harekete geçebilir ve yaşanabilecek daha büyük problemlerin önüne geçilir.

Süspansiyon Ömrü Uzatma Yolları

Süspansiyon ömrü konforlu bir yolculuk geçirmeniz adına dikkat etmeniz gereken önemli etkenlerden biridir. Çünkü Süspansiyonlar arabanın tekerleği ile şasisi arasında köprü görevi gören ve yoldaki engebelerin araçta yarattığı sarsıntıyı maksimum şekilde sönümleyerek içinde bulunduğunuz kabinin minimum sarsılmasını sağlar ve konfor konusunda sizi tatmin eder.

Peki sahip olduğunuz arabanın süspansiyon sağlığına ne kadar dikkat ediyorsunuz? Diğer araba parçalarında olduğu gibi süspansiyonlarında belirli bir dayanma noktası bulunuyor. Kullanılamaz hale gelmesi durumu kaza yaptığınız takdir de mümkünken uzun vadede kullanılamaz hale gelme durumu ise süspansiyonlara gereken bakım hassasiyetini göstermediğiniz durumlarda meydana gelir. Bakımlarını yaptırdığınız süspansiyonların sürüş esnasında yapmamanız gereken noktalara dikkat ederek de ömrünü uzatma konusunda iyi bir iş yapmış olursunuz.

Bugünkü yazımızda süspansiyon ömrü için yapmamanız gereken bazı hareketlerden ve önlemlerden bahsedeceğiz. Sürüş esnasında alacağınız küçük ama etkili teknikler ile süspansiyon ömrünü uzatmak mümkün.

Kasislerden Yavaş Geçin

Kasisler hızımızı yavaşlatan bir etkiye sahip olsa da aslında güvenli bir sürüş için gerekli bir yol özelliği olduğunu bilmelisiniz. Bilinçsiz sürücüler genellikle kasisler de bile durmayı tercih etmiyorlar. Bu durum hem yavaşlamak zorunda olduğunuz yoldan geçen insanlar için tehlikeli bir durumdur hem de aracınızın süspansiyonları için hasara neden olabilecek bir durumdur.

Siz siz olun kasislerin önemini kavrayın ve uzaktan gördüğünüz ilk andan itibaren yakıt tüketimi adına önce gazı bırakıp sonra araç yavaşladıktan sonra frene hafif bir şekilde dokunarak kasisleri yumuşak bir şekilde geçmeyi deneyin. Böylece hem araç hem siz hem de yoldan geçen insanlar bir sarsıntı ve hasar yaşamayacaktır.

Yumuşak fren kullanarak araba sürmek bir bakıma kullandığınız makineden zevk almanızı ve gayet profesyonel bir sürüş gerçekleştirdiğinizi hissettireceği için ekstra dikkat etmenizi öneriyoruz.

Bagaja Çok Eşya Yüklemeyin

Arabanın bagajına çok eşya yüklemek süspansiyonlara büyük ölçüde baskı uygulayacağı için yolda giderken herhangi bir tümseğe karşı eskisi gibi darbe sönümleme özelliği yarı yarıya düşecektir. Darbe sönümleme durumu süspansiyonların yüksüz ve rahat bir konumdayken daha etkilidir. Bunun dışında fazla yük arabanın fren mesafesini büyük ölçüde artıracağı için güvenli sürüş kriterlerinin dışında kalmış olursunuz. Ek olarak fazla yükün yanında araçta emniyet kemeri sayısından çok yolcu da varsa aracınızın süspansiyonları hasar görme konusunda kısa süre içinde belirtiler vermeye başlayabilir.

Kaldırımlara Çarpmak Büyük Sorun

Sürüş esnasında veya park sırasında kaldırımlara sert bir şekilde çarparsanız süspansiyonlarınız ve aks körükleriniz darbeye bağlı olarak zarar görebilir. Süspansiyonlar sağlam bir yapıda olsa da arabaların crump noktasına bağlı bir noktada bulundukları için güçlü darbelerde hasar görmesi mümkündür. Hasar gören süspansiyon ilk bakışta aracın düz bir zeminde durması ile anlaşılır. Hasar görmüş süspansiyon diğer süspansiyonlardan daha alçakta duracaktır. Bu durumda süspansiyonlar darbeleri ememez ve aracın yol gürültüsünü artırmasını sağlar. Ayrıca dönüşlerde de süspansiyonlar desteklediği ağırlığı dengeleyemediği için savrulmalar meydana gelecektir.

Çukurlardan Kaçının

Derin çukurlar, süspansiyonlar için en tehlikeli yol sorunlarından biridir. Gündüz çukurları görmek mümkün olduğu için ani manevra yapma şansımız olabiliyor. Ancak gece sürüşlerinde yüksek hızlarda derin çukurlardan geçmeniz süspansiyonun ağır bir darbe almasına neden olacaktır. Bunun dışında hızlı bir şekilde derin bir çukurdan geçmeniz arabanın denge dağılımını bozacağı için hakimiyet kaybına yol açabilir.

Derin çukurlar oto yollarda nadiren bulunan bir yol sorunu olduğu için bu konuda içiniz rahat olabilir. Ancak yerel yollarda çukurların izlerine daha çok rastlanır. Çukurlardan korunmak için sık sık uzun farlarınız ile yolculuk yapmayı deneyebilirsiniz. Böylece yolu boydan boya görmeniz kolaylaşacaktır. Karşıdan çok sayıda araç geçiyorsa uzun farlarınızı ara sıra kapatmayı unutmayın. Uzun farlar karşıdan gelen sürücünün gözlerini kamaştırabilir.

Kendinden Ayarlı Süspansiyon Nedir?

Kendinden ayarlı süspansiyon, yükten bağımsız olarak aracın yol üzerinde sürüş yüksekliğini sabit olarak koruyan bir otomobil süspansiyon sistemini ifade eder. Kendinden tesviye süspansiyonu, araç yüklendiğinde düz bir tutum sağlamak için hava yastıkları, hava kompresörleri veya pompaları kullanan bir tür otomobil süspansiyonudur.

Geleneksel bir araçtaki birçok araç sistemi, yükteki değişikliklerden kaynaklanan tutum değişikliğinden; özellikle arka koltukta veya bagaj bölmesindeki ağır yükten olumsuz etkilenir. Bu tutum değişikliği, aerodinamik özellikleri, far hedefini, frenlemeyi, tamponları, süspansiyondan gelen şok emilimini ve çarpışmada aracın performansını etkiler.

Fren gücünün çoğu bir aracın ön tekerleklerindedir, bu da ön tekerlekler üzerinde daha fazla ağırlık olduğunda daha etkili frenleme yapacağınız anlamına gelir. Arka taraf ağır bir yüke sahip olduğunda, frenleme o kadar etkili olmaz. Ağırlık aracın arka ucunda yoğunlaşır ve tüm işi arka frenlerin yapması gerekir. Bu durumda hızlı fren yapıldığında, aracın önüne ağırlık aktarılmaması nedeniyle ön frenlerin kilitlenmesi daha kolay olacaktır. Kendinden ayarlı süspansiyon, ağırlığı daha eşit bir şekilde dağıtmak için aracın arka ucunu kaldırır. Bu, ağırlığı aracın ön tarafına geri yükleyerek frenlerin işlerini daha etkili bir şekilde yapmasını sağlar.

Nasıl Çalışır?

Süspansiyon tasarımında içsel bir çelişki vardır. Eğer yaylar yumuşaksa, araba rahat olur ancak yükten önemli ölçüde etkilenir. Yaylar sertse, araba rahatsız olur, ancak yükten daha az etkilenir.

Çok sayıda üretici bu çatışmanın farkındadır ve aynı anda hem konfor hem de yük kapasitesine ulaşmak için farklı yollar izler.

Bu sistem, tipik olarak elektronik sensörler ile yüksek performans spor araçlarında kullanılır. Sensörler, aracın duruşunu belirlemek için kritik alanlarda aracın şasisine yerleştirilir. Bir sensör, şasinin arka bölümü gibi aracın şasisinin belirli bir alanında düzensiz bir tutum gösterdiğinde; şasinin o bölgesindeki hava yastıklarını kaldırmak veya indirmek için otomatik seviyelendirmeli süspansiyon etkinleştirilir. Hava kompresörleri veya hava pompaları, şasiyi düz bir yüksekliğe yükseltmek veya şasiyi şasinin geri kalanıyla bir düz yüksekliğe indirmek için her ikisi de önde olmak üzere kendinden seviyeli süspansiyondan havayı almak için arka, sol ve sağ.hava yastıklarına hava pompalamak üzere devreye girer.

Temeli Nereye Dayanır?

Modern otomatik seviyelendirmeli süspansiyonda kullanılan hava yastığı sistemi, uzun yol kamyonlarında yıllardır kullanılan hava yastığı süspansiyon sisteminden türetilmiştir. Sistemin dayanıklı ve uzun ömürlü olduğu kadar etkili ve bakımı kolay olduğu kanıtlanmıştır. Küçük bir yerleşik hava kompresörü, aracın sürüş yüksekliğini saniyede birkaç yüz kez izleyen aracın bilgisayar sistemi tarafından kontrol edilen şişirme ayarlamalarını kolayca yapar. Otomatik seviyelendirmeli süspansiyon, araç hareket halindeyken kendini düzelttiğinden, genellikle sürüş yüksekliği ayarı aracın yolcuları tarafından algılanmaz.

Pushrod Süspansiyon Nedir?

Pushrod Süspansiyon, normal yol otomobillerinde gördüğümüzün aksine yüzeye dik olarak değil, yüzeye paralel olarak yerleştirilir. Kendine özgü bir sönümleme avantajı olmasının yanı sıra Pushrod Süspansiyon, montajı da oldukça esnek olan bir süspansiyon türüdür. Bu avantajları sayesinde genellikle performansı ön planda tutan araçlarda kullanılır. Bunlar özel yapım araçlar olan Hiper Otomobiller, Formula 1 otomobilleri ve bazı prototip otomobillerdir. Fakat seri olarak üretilen Porsche GT3 Cup gibi bazı otomobillerde de Pushrod Süspansiyon kullanılmıştır.

Push-rod süspansiyon montaj sırasında farklı alanlara kolayca entegre edilebildiği için otomobil dizaynı açısından büyük önem taşır. Genellikle ağırlıktan tasarruf etmek ve aerodinamik verimliliği artırmak için kullanılır. Bu kriterler de motorun ötesinde farklar yaratmak için hayli önemli. Hava akışının olabildiğince doğrusal bir şekilde en az engelle karşılaşarak dağılmadan aracın arkasına ulaşması gerektiğinde, bildiğimiz sistem süspansiyonlar oldukça verimsiz.  Fakat push-rod süspansiyonun faydaları bununla sınırlı değil.

Pushrod sisteminde süspansiyona dair bazı parçaların gövde içine entegre edilmesi, bu parçaların ağırlığının daha fazla alt kontrol kolu tarafından taşınmasını engeller. Ayrıca görüntü olarak da oldukça düzenli bir alan sağlar. Bu konunun neden önemli olduğunu da şöyle anlatabiliriz: Yarış otomobillerinde tekerlek bünyesinde ne kadar az yük varsa süspansiyon sistemi, tekerlek ile yol arasındaki iletişimi o kadar iyi kurabilir.

Son olarak, süspansiyon sisteminin geleneksel sisteme göre aracın merkezine daha yakın olarak konumlandırılması ağırlık merkezinin konumu konusunda da bir katkı sunacaktır. Ağırlık merkezi ne kadar arabanın merkezinde konumlanırsa araç o kadar az savrulacak ve süspansiyon da o kadar verimli çalışacaktır. Ayrıca süspansiyon parçalarının geometrisi de minimum derecede ölçülendirildiği için ağırlık yönünden tasarruf sağlayacaktır.

Pushrod Süspansiyon Nasıl Çalışır?

Birçok farklı versiyonu olan bu sistemin tipik bir modeli çift salıncaklı ve içeri monte edilmiş bir coilover sisteme dayanır. Tekerlek hareket ettiğinde salıncaklar yukarıda yaya bağlı parçanın dönmesini sağlar, bu parçanın hareketi de yayı sıkıştırır. Çalışma prensibinin görsel olarak temsilini aşağıda görebilirsiniz.

Sahibinden Satılık Arabalar