Takisiz Isim Tamlamasi Ornekleri
tamlanan + iyelik eki
Örnek(ler)
Bu örnekte “uçak” sözcüğü tamlayan (ilgi) eki ve “motor” sözcüğü de tamlanan (iyelik) ekini alarak isim tamlaması oluşturmuştur. İsim tamlamasını oluşturan iki kelime de ek aldığı için bu tamlama, belirtili isim tamlamasıdır.
| TAMLAYAN | TAMLANAN |
|---|---|
| okulun | müdürü |
| Ali’nin | defteri |
| benim | kalemim |
| bilgisayarın | kablosu |
| öğrencilerin | birkaçı |
NOTBelirtili isim tamlamalarında, tamlanana sorduğumuz “kimin, neyin?” sorularıyla tamlayanı bulabiliriz.
| TAMLAYAN | TAMLANAN | |
|---|---|---|
| » kapının | kolu | neyin kolu? → kapının |
| » Osman’ın | oğlu | kimin oğlu? → Osman’ın |
| » benim | hikâyem | kimin hikâyesi → benim |
>Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir.
Örnek(ler)
cümlesinde “rüzgârın uğultusu” belirtili isim tamlamasıdır. Fakat bu cümlede tamlayan ile tamlanan yer değiştirmiş ve tamlanan tamlayanın önünde yer almıştır.
»Gözleri bir şiir gibiydi onun. → onun gözleri
>Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına başka türden sözcükler girebilir.
Örnek(ler)
cümlesinde “Ahmet’in gömleği” belirtili isim tamlamasıdır. Bu tamlamanın arasına sıfat olan “mavi” sözcüğü girmiştir.
»Gazetenin ilk sayfası koparılmış.
»Takımın en yaşlı oyuncusu sakatlandı.
NOTBelirtili isim tamlamalarında, tamlayan da tamlanan da birden çok sözcükten oluşabilir.
Örnek(ler)
| TAMLAYAN | TAMLANAN | |
| »annenin | babanın | sevgisi |
| isim | isim | isim |
| TAMLAYAN | TAMLANAN | |
| »hastanın | adı, | soyadı |
| isim | isim | isim |
»Yazarınöyküleri ve şiirleri çok başarılı.
»Evin ve arabanınvergisi henüz ödenmedi.
Yukarıdaki cümlelerde kırmızı renkli kalın harflerle yazılmış kelimeler tamlayan, yeşil renkli kalın harflerle yazılmış kelimeler ise tamlanan görevindedir.
2.2. Belirtisiz İsim Tamlaması
Tamlayanın ek almadığı, sadece tamlananın ek aldığı tamlamalardır.
Belirtisiz isim tamlaması ⇒ tamlayan kaynağı değiştir]
Belirtili isim tamlamalarında bir kavramın "kime"," kimin" ve "neye" ait olduğu belirtilir. Bu tür tamlamalarda hem tamlayan hem de tamlanan ek alır. Tamlayan -inilgi ekini (tamlayan eki), tamlanan ise -iiyelik ekini alır:[1]
- kitabın kapağı, çocukların kıyafetleri, üzümün çöpü, aşkın büyüsü
Tamlayanı bir zamir olan tamlamalar da belirtili isim tamlamasıdır:
- benim saatim, senin okulun, onun kalemi, bizim evimiz, sizin sokağınız, onların niyeti
Belirtisiz isim tamlaması[değiştir kaynağı değiştir]
- Belirtili isim tamlamalarında vurgu genellikle tekdüzedir:[1]
- çocuğun ceketi, dolabın kapağı
- Belirtisiz isim tamlamalarında ise çoğunlukla tamlayanın 'son hecesinde' vurgu vardır:[1]
- çocuk ceketi, dolap kapağı