Gün içinde yorgun düşen bedenimiz uyku esnasında aniden irkilebilir. Bunun diğer adı Miyokloni (Miyoklonus ya da Myoclonus olarak da bilinir), merkezi sinir sisteminden kaynaklanan bir veya birden çok kasta meydana gelen istemsiz ve kısa süreli kasılmadır. Uykudan uyanır uyanmaz '' Miyokloni irkilme neden olur? Neden uykuya dalarken aniden irkiliriz?'' sorusuna yanıt aranmaya başlar. Peki Miyokloni irkilme neden olur? Neden uykuya dalarken aniden irkiliriz?
MİYOKLONİ İRKİLME NEDİR,NEDEN OLUR?
Miyokloni (Miyoklonus ya da Myoclonus olarak da bilinir), merkezi sinir sisteminden kaynaklanan bir veya birden çok kasta meydana gelen istemsiz ve kısa süreli kasılmadır. Bu duruma bir hastalık belirtisi demek doğru olmaz. Miyoklonik seğirmeler ani veya ardışık kas kasılması sonucu ortaya çıkar. Kasların kasılmasına pozitif miyoklonus, gevşemesine ise negatif miyoklonus adı verilir.
Myolonus'un en yaygın türü uykuya dalma sırasında görülür. Bilim adamları uyku esnasındaki ani irkilmeleri bu faktöre bağlamaktadır. Bu kasılmalar sinir sistemi hastalıklarından kaynaklanabilir. Fakat hatırlatalım ki, bu durumu yaşamış insanların hepsinde sinir sistemi rahatsızlığı olduğu yorumunun yapılması yanlış olur. Hasta uykuya dalarken beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sistemi, gün içinde sürekli hareket ettikten sonra aniden hareketsiz kalan vücudu ölü sanar ve tekrardan harekete geçirmek için vücuttaki kaslara sinyaller gönderir. Bu sinyaller kasların, dolayısıyla vücudun ani kasılmasına ve titremesine sebep olur.
UYKUYA DALARKEN SIÇRAMA, TİTREME NEDEN OLUR?
Anksiyete bozukluğu
Huzursuz bacak sendromu
Uykuda peryodik hareket bozukluğu
Stres, depresyon
Myoklonik epilepsi
Uykuda solunum durması
Yemeği kaçırmak, çok yemek yemek
Çok yorgunluk
Enerji içeceklerini çok fazla içme
Myclonic kasılmalar yaşama
Uykuya dalarken veya uykudan uyanırken tetiklenen beyindeki bazı merkezlerin uyarılmasından dolayı kas atmaları yaşama
Çok fazla kahve, çay, kola gibi kafeinli içecekler içme
Uykuya geçerken göz kapaklarmz arlar, vücudumuz gever, çevremize ve kendimize dair farkndalmz kaybolur, bir anda farkl bir diyara seyahate çkarz. Artk uykunun yumuak kollarndayz. Ancak uykuya balamak her zaman kolayca ve sorunsuz olmayabiliyor. te yaznn konusu tam olarak da bu geçiin etkilendii uyku sçramalar.
Uyku ve uyankta beyinin farkl bölgeleri çalyor. öyle anlataym; uyanklkta beynimiz son sürat giden bir araba gibi, çevreden gelen birçok uyar alyor, onlar deerlendiriyor. Uykuya geçi durumunda ise bu araba yani beyniniz giderek yavalyor ve uyku gerçekletiinde de uyanklk fazndan çkp farkl bir düzende çalmaya balyor. Yani son sürat giden araba öncelikle giderek yavalyor, arabann hz sfra düüyor ve uyanklk durumunu tabiri caiz ise kontan kapatyor. Sonra uyku faznda farkl bir çalma düzenine geçip, orada da yava yava hzlanarak çalmaya devam ediyor. Yani beynimiz gece ve gündüz hiç durmuyor, sadece farkl biçimlerde çalyor.
Peki ya beyin konta kapatm, yava yava uyku faznda çalmaya balamken, aniden yeniden uyanklk faznda çalmaya balarsa neler oluyor? te o zaman tam uykuya geçerken, sçrayarak uyanyoruz. Kii bu sçrama srasnda çounlukla sanki düüyormu hissi yaar. Uyku uyanklk sistemi ön beyin ve beyin sapndaki yaplar tarafndan yönetilir. Sklkla uykunun balangç evresinde olan bu sçramalar, kii tam uykuya geçerken ve vücudundaki tüm kaslar gevemiken, beyin sapndaki uyanklk merkezinin aniden aktive olup beyninin aniden uyanmas ve bu uyanklk faznda kaslarn ksa süreli, youn olarak kaslmalarndan kaynaklanr.
Bu sçrama aslnda salkl insanlarda olan fizyolojik bir durum, zaman zaman hepimiz uyku uyanklk geçii srasnda bu sçramay deneyimliyoruz. Peki sklkla masum olan bu sçramalar neden bazen daha youn ve iddetli olarak yayoruz? Bilimsel çalmalar bize kiinin yaam biçiminin uykuda sçramalarn belirginlemesinde önemli bir role sahip olduunu gösteriyor. Kii ar kafein tüketiyorsa, sigara kullanyorsa beyni uyaran bu maddeler sçramalarn çoalmasna, hatta iddetinin artmasna neden olabiliyor. Bahsedilmesi gereken bir dier en önemli tetikleyici de kiinin kayg düzeyi. Stresin yüksek olduu yaam dönemlerinde bu sçramalar uykunun balamasn ve sürdürülmesini negatif yönde etkileyebiliyor. Kiinin uyku düzeninin bozuk olmas da bu sçramalarn bir dier sebebi olarak gösteriliyor bilimsel yaynlarda. Uyku eksiklii, ar yorgunluk uyku uyank geçilerimizin bozulmasna neden olup, bu sçramalar korkutucu hale getirebiliyor. Bilimsel yaynlarda bahsi geçen bir dier sebep de ar derecede fiziksel egzersiz yaplmas, bu da uykuya dal srasnda hatta uyku içinde sçrayc hareketleri arttrabiliyor.
Yaplan bilimsel çalmalar toplumun % 70’inin zaman zaman bu uyku sçramalarn yaadn gösteriyor, hatta bu kiilerin % 10’unda gündüzleri de bu sçramalar oluyor. Eer sçramalar gün içinde olmaya balamsa mutlaka bir nöroloji uzman ile görümek ve ayrc tanda epilepsi, gün içinde artm uykululuk ile giden Uyku Apne Sendromu, Parkinson Hastal gibi nörolojik hastalklar düünmek gerekiyor.
Uykuya geçerken ya da uykuda olan artm sçrayc hareketlerin tans için kullanlan tetkik polisomnografidir. Kii bir gece uyku laboratuvarnda uyutularak uykunun tüm evreleri, solunum, çene, bacak kaslarnn hareketleri, kalp ritmi, kandaki oksijen konsantrasyonu ve vücudun uykudaki pozisyonu (srt üstü, sa, sol) izlenir. Hastann muayenesi, yaplan tetkikler ve polisomnografi sonucunda bu sçramalarn iyi huylu fakat artm fizyolojik bir durum mu yoksa baka bir nörolojik hastaln parças m olduu söylenebilir.
Peki uyku laboratuvarna gitmeden ya da gitmek zorunda kalmadan bu sçramalar kendimiz nasl yönetebiliriz? Öncelikle ar kahve ve sigara tüketimini azaltarak balamak, düzenli ancak arya kaçmadan egzersiz yapmak ve uyku hijyenimize dikkat etmek gerekiyor.
LGL ÇERKLER