Tane Mısır Dönüme Kaç Kilo Verir

Bu yazıda, 1 dönüme kaç kilo mısır ekilir, ne kadar mısır çıkar, 1 dönümden kaç kilo mısır alınır, bir mısır koçanında kaç tane var, silajlık mısır dekarda kaç ton verir, mısır ne kadar sürede yetişir, 1 dekardan kaç ton dane mısır alınır, 1 dönümden kaç kilo mısır silajı çıkar, 1 dönüm tarladan ne kadar mısır çıkar gibi soruların yanıtlarını bulacaksınız.

1 Dönüme Kaç Kilo Mısır Ekilir?

Tarım Orman Bakanlığı sayfasında yer alan bilgilendirme yazısına göre dekara kilo tohum ekilir. Hibrit çeşitlerde çeşit özelliklerine göre, bir dekarda adet tohum kullanılır.

1 Dönümden Kaç Kilo Mısır Alınır?

Dönüm başına ortalama kilo arası verim alındığı belirtilmektedir. Koçansız olarak ise mısırda dönüme ne kadar verir derseniz hemen hemen bu miktar yarı yarıyadır. Dekara ortalama tane verimi kilo (kg) civarıdır.

Silajlık Mısır Dekarda Kaç Ton Verir?

Silajlık mısırda dekara atılacak tohum miktarı dane iriliği ve çeşit özelliğine göre 4 – 6 kg’dır. Mısır çeşidinin verim kabiliyetine, yetiştirme bölgesine ve bakım şartlarına bağlı olmakla birlikte tüm şartların uygun olduğu durumlarda dekardan ortalama 6 – 7 ton silajlık mısır alınabilmektedir.

Bir Mısır Koçanında Kaç Tane Var?

Artık mısırı bir tahıl olarak değil, endüstri bitkisi olarak düşünmemiz gerekir. Koçanında ila arasında tohum oluşur.

Mısır Ne Zaman Ekilir?

Mısırın ekimi için mutlaka ilkbahar mevsimi beklenmelidir. Çünkü mısır ılıman ve sıcak havaları seven bir yaz bitkisidir. Toprak sıcaklığının 10 ila 12 derece kadar olması beklenmelidir. Mısır hangi ayda ekilir? Mart, Nisan, Mayıs ayları mısır ekimi için uygun olan aylardır.

Mısır Ne Kadar Sürede Yetişir?

Çeşidine göre değişse de mısır, ortalama 90 ila gün arasında hasat için uygun hale gelmektedir.

Mısır Nasıl Ekilir?

Mısır artık, makineleşmenin girmediği veya makineli tarıma uygun olmayan bölgelerde uygulanan zoraki serpme ekimin aksine, geliştirilen havalı ekim makineleri ile rahatlıkla istenilen sıra aralığında ve sıra üzeri mesafesinde ekilebilmektedir.

Sıraya ekimlerde genellikle sıra aralığı 70 cm, sıra üzeri mesafesi de 25 cm olarak gerçekleşmektedir. Bu şekilde yapılan ekimlerde, dekarda yaklaşık 6, adet bitki bulunmaktadır. Optimum tane verimi açısından ise, yapılan araştırmalarla, dekarda adet bitki bulunması en uygun sıklık olarak belirlenmiştir. Bunun yanında, dekarda bitkinin bulunduğu durumlarda da yüksek verimlerin alınabildiği bilinmektedir.

Eğer mısır ekiminin amacı, silaj elde etmek ise, sıra arası ve sıra üzeri mesafeleri bir miktar daraltılabilir. Örneğin, sıra arası mesafesini 60 cm’ye indirirken, sıra üzeri mesafesi de cm’ye indirilebilir. Bu durumda, dekarda daha fazla bitki bulunacağından, bitkiler daha ince, daha uzun boylu ve daha fazla yapraklı olacaklardır. Bunlar ise, silaj verimini arttıran özelliklerdir.

Mısıra Kaç Defa Su Verilir?

Mısırdan yüksek verim alabilmek için zamanında ve yeteri kadar sulama yapılmalıdır. Ekim döneminde toprakta yeteri kadar nem yoksa çıkış işlemini gerçekleştirmek için sulama yapılmalıdır. Mısırda yapraklarda kıvrılma oluşmaya başlamış ise bitkinin su istediğini anlayabiliriz.

Mısırın gelişme dönemlerinde fazlaca suya ihtiyaç duyduğu dönemler:

• Birinci ara çapa yapıldıktan sonra bitki boyu 10 cm olduğunda.
• Boğaz doldurma ve gübreleme işleminden sonra.
• Tepe püskülü çıkışından 7 – 10 gün önce (çiçeklenme döneminde bitkideki su ihtiyacı maksimum seviyeye çıkmaktadır).
• Daneler süt olum döneminde iken.

Yani mısıra en azından defa su verilmelidir.

Tarımla ilgili diğer yazılar da ilginizi çekebilir.

Siz de mısır yetiştiriciliği hakkındaki düşüncelerinizi, deneyimlerinizi ve sorularınızı yorum kısmından paylaşabilirsiniz.

Mısır yetiştiriciliğinde üretimin temel taşını toprak özellikleri oluşturmaktadır. Toprağın elverişliliğinden hemen sonra ise misir ekim öncesinde yapılan toprak hazırlığı işlemleri üründeki verim ve kaliteyi doğrudan etkilemektedir. Ekim işleminde başarıya ulaşmak için ekimden önce tohum yatağının çok iyi hazırlanması; bunun için ise bölgeye, yağışa ve yetiştirme periyoduna uygun işlem yapılması son derece önemlidir.

Mısır genellikle iki tip ekim makinası ile ekilmektedir. Bunlardan ilki olan klasik ekim makinaları ile ekimde yalnızca sıra arası mesafe ayarlanabilmektedir. İkinci tip gelişmiş hassas pnömatik ekim makinaları ile ise sıra arası mesafe, sıra üzeri mesafe ve ekim derinliği ayarlanabilmektedir.

Pnömatik hassas ekim makinaları ile tekleme işlemi önemli oranda azaltılarak misir tohumu miktarından ve iş gücünden büyük ölçüde tasarruf sağlanabilmektedir.  Ayrıca sağladıkları düzgün ve kaliteli ekim sayesinde verim artmaktadır. Yeni geliştirilen farklı opsiyonel özelliklerdeki makinelerle ise ekim sırasında olumsuzluklar anında kontrol edilerek, anında müdahale edilebilmekte, böylece olumsuz tarla trafiği de azaltılmaktadır.

Sağlıklı çimlenme için mısır tohumları tavlı toprağa ekilmelidir, kuruya ekilip üzeri sulandığında çimlenme problemleriyle karşılaşılabilir.

MISIR TOHUMUNDA KALİBRASYON

Mısır tohumu üretiminde yabancı maddeleri istenilen düzeye indirmek, ticari amaçlarla kalitesini iyileştirmek, sınıflandırmak ve derecelendirmek suretiyle standart gruplar elde etmek üzere tohumlara kalibrasyon yani boylama işlemi uygulanmaktadır. Eleklerle yapılan bu işlemin amacı ise belli standartlarda üretim yapmaktır. Uzman ekiplerce yürütülen bu çalışmayla çiftçiler verim kayıplarını en aza indirgemektedir.

Mısırda Kalibrasyon Uygulamasının Amacı ve Bu Uygulamanın Ürün Kalitesi ve Verimi İle İlişkisi

Mısırda kalibrasyon uygulamasının ana amacı, tohumlara birbirine yakın bir büyüklük yaratarak, tarlaya misir ekimi aşamasında ekim kayıplarını en aza indirmektir.

Ekimde kullanılan pnömatik mibzerlerin kova haznelerinin altında diskler ve bu disklerin üzerinde de delikler bulunur. Diskler dönerken hava emişi yardımı ile her delik bir mısır tanesini tutarak toprağa bırakır. Bu disklerin üzerinde bulunan deliklerin çapları her disk için aynı değildir. Ekim sırasında tohum boyu küçük olan partiler için küçük delikli diskler, tohum boyu büyük olan partiler için de büyük çap delikli diskler seçilmelidir.

Örneğin; tohum boyu küçük olan bir parti için, büyük delikli bir disk tercih edilirse, ekim sırasında aynı deliğe iki adet tohum tanesi gelebileceği için, tohum yatağına iki adet tohum tanesi düşmüş olur. Bu da sonuçta aynı tarlada hem daha fazla tohum kullanılmasına, hem de aynı tohum yatağında iki mısır bitkisi olacağı için verim kaybına sebep olur.

Büyük taneli bir mısır partisi için küçük delikli bir disk tercih edilmesi durumunda ise delik çapı küçük olduğu için, hava emişi yeterli olmaz ve o çaptaki bir mısır tanesi için bazı delikler mısır tanesini kavrayamaz. Bu nedenle ekim sırasında o sıra üzerinde boşluklar oluşur ve üretici tarlasında istediği mısır bitkisi sayısına ulaşamaz.

Tohumun küçük, orta ya da büyük olmasının çimlenme ya da verim üzerine bir etkisi yoktur. Bu konu ile ilgili olarak mısır yetiştiriciliğinin daha geç başladığı ülkelerde, iri tohum daha verimli olur, küçük tohumun verimi düşüktür şeklinde yanlış bir kanı hakim olmasına rağmen, verimde belirleyici olan etken tohumun genetik özellikleridir.

MISIR BİTKİSİNDE EKİM DERİNLİĞİ

İdeal ekim derinliği, iyi hazırlanmış tavlı tohum yatağına sahip tarlalarda cm olmalıdır. Şubat-Mart aylarında yapılan ekimlerde, toprak ısısından dolayı ekim derinliği cm olabilir.

BİTKİ SIKLIĞI

Bitki sıklığı; ekim zamanına, ekilen çeşidin yaprak yapısına, mısır sulama suyunun miktarına ve sayısına bağlı olarak farklılık gösterir. Ortalama dekarda mısır tohumu önerilmektedir.

Ülkemizde mısır yetiştiriciliği yapılan alanlar her yıl önemli derecede artmaktadır. Hayvan beslenmesinde olduğu kadar önemli bir sanayi bitkisi olan mısır, ülkemizin hemen hemen her yöresinde sulu tarım koşulları altında yetiştirilebilmektedir. Birinci ürün ve ikinci ürün olarak yetiştirilme imkanına sahip olan mısır bitkisi diğer tarla bitkilerine özellikle pamuk bitkisine oranla daha kısa gelişme dönemine sahip çeşitlerle dane mısır olarak yetiştirilebildiği gibi silajlık mısır olarak ta hayvan yemi olarak yetiştirilebilmektedir.

Toprak isteği bakımından derin yapılı, tın, mili tın ve killi tın topraklarda iyi bir kök gelişmesi göstererek bir dekarlık alanda ( m2) yüksek dane verimi ( kg) almak mümkündür. Mısır bitkisi fazla su tükettiği için toprağın su tutma özelliği iyi olmalıdır. Toprakta yeterli düzeyde organik maddenin bulunması toprakta suyun tutulmasına yardımcı olabildiği gibi toprağın daha kolay ısınmasını sağlayarak mısır bitkisinin kök gelişmesinin iyi bir şekilde olmasını sağlar.

Mısır hasadından sonra toprak yüzeyinde kalan mısır saplarının uygun bir parçalayıcı ile parçalanarak toprağa karıştırılması ile toprağa organik madde kazandırılmış olur. Parçalanan sapların kısa sürede toprakta ayrışmasını sağlamak için mısır sapları toprağa karıştırılmadan önce dekara 5 kg kadar %26 N CAN gübresi serpme olarak verilmelidir. Bu gübre uygulaması ile toprağa karıştırılan saplar daha kısa sürede ayrışarak ikinci ürünün daha kolay ekilmesine yardımcı olduğu gibi toprakta organik madde birikimi meydana getirir. Bu şekilde mısırdan sonra ekilecek bitkiye daha iyi bir tohum yatağı imkanı hazırlanmış olur. Mısır tohumunun çimlenmesinden itibaren hızlı bir kur. Mısır bu özelliği nedeni ile toprağın verimliliğini belirlemede en yi bir test bitkisi olarak kullanılır (Sekil 1).

Şekil 1: Mısır bitkisinde haftalara göre kök gelişmesi

Tohum ekiminden sonra toprağın sıcaklığına bağlı olarak, toprakta yeterli rutubetin bulunması durumunda gün içinde çimlenme sağlanır. Toprak sıcaklığının 14 oC nin altında olması durumunda veya toprak rutubetinin yetersiz olması halinde tohumun çimlenme süresi uzar. Mısır bitkisi diğer kültür bitkilerine oranla (pamuk-buğday-çeltik gibi) güneş ışığından daha yüksek oranda yararlanarak daha yüksek oranda kuru madde oluşumunu meydana getirir. Bu nedenle, mısır bitkisi toprakta mevcut olan veya gübre olarak verilen besin maddelerinin daha iyi değerlendirerek birim alandan yüksek verim alınmasını sağlar (Şekil-3). 
 

Şekil 3: Işık intensitesinin Fotosentez Oranına Etkisi

Mısır bitkisinin gelişme dönemi itibari ile kuru madde (ürün) oluşumu Şekil-3 te görülebileceği gibi çıkıştan sonra ’nci günlerde çok hızlı bir gelişme gösterir. Bu dönemde bitki kökleri ile topraktan çok fazla besin elementi kaldırır. Bunun için üst gübrelemenin zamanında yapılması alınacak ürün miktarı üzerine etkili olur. Üst gübrelemede veya sulamada yapılacak gübrelemeler alınacak ürün miktarında azalmalara neden olur. Mısır bitkisinde ürün miktarını en çok etkileyen besin elementi azottur. Azotun azlığı durumunda çok fazla miktarda ürün kaybı meydana gelir. Mısır bitkisinin gelişme dönemi boyunca kılcal kök bölgesindeki toprak tabakasında bitkiye yarayışlı formda nitrat azotu (NO3-N) miktarının ppm den (1 kg toprakta mg saf azot) az olmaması istenir bu nedenle gerek taban gübrelemede ve gerekse üst gübrelemesinde verilecek azot miktarı toprak analizlerine göre kullanmak gerekir. Tarım tekniği ileri ülkelerde mısır bitkisinde üst gübreleme yapmadan önce mısır yaprağındaki azot miktarı(nitrat azotu) özel aletlerle ölçülerek üst gübre miktarı belirlenmektedir. Mısır bitkisine verilecek gübre miktarı konusunda yapılmış olan tarla denemelerine göre bir dekara kg N (Azot) verilmesi gerektiği , dekara alınan dane ürün miktarının veya slajlık mısırda toplam yaş ağırlık miktarına göre azotlu gübre verilmesi gerektiği belirlenmiştir.

Mısır bitkisinde ürün miktarı üzerine azottan sonra en etkili besin elementi fosfordur. Topraktaki bitkiye yarayışlı fosfor miktarının yetersiz düzeyde olması verimi(dane oluşumunu) önemli düzeyde etkilemektedir. Bu durum çok farklı genotipleri bulunan mısır çeşitleri arasında daha belirgin olarak ortaya çıkar. Bazı mısır çeşitleri topraktaki veya gübre olarak verilen fosforu daha iyi değerlendirerek yüksek ürün elde edilmesini sağlar. Toprakta bitkiler için yarayışlı fosfor için birçok analiz yöntemi bulunmakla birlikte genel olarak 1 kg toprakta bitkiler için alınabilir fosfor miktarı ppm (1 kg toprakta mg P) den fazla olması istenir. Mısır bitkisi topraktan çok fazla miktarda potasyum kaldırır. Çoğu zaman toprak analizlerine göre toprakta yeterli miktarda potasyum bulunduğu belirlenebilir. Ancak, toprakta bulunan yararlı potasyumun tamamı bitki kökleri tarafından alınamaz. Bunun başlıca nedeni topraktaki kil minerallerinin cinsi ve bitkinin hızlı gelişme döneminde ihtiyaç duyduğu yüksek orandaki potasyumu toprağın verme gücünün az olmasındandır. Bitki besin maddesi olark potasyum sadece ürün miktarı üzerine etkili olmayıp bitkinin su kullanım randımanını arttırarak daha ekonomik bir sulama yapılmasını sağlar. Bitki yapraklarının alt ve üst yüzeylerinde bulunan gözeneklerin(stomaların) gündüz saatlerinde açık kalma süresini azaltarak yaz sıcaklıklarında gündüz saatlerinde bitkinin solunum yolu ile su kaybını minimum düzeye indirerek bitkinin su stresine girmesini önler. Bitki dokularının (yaprak ve sapların) daha sağlam yapılı olmasını sağlayarak hastalık ve zararlı etmenlerin zarar derecesini azaltır. Mısır bitkisinde dane verimi yanında dane kalitesinin ve slajlık mısırda ise depolama zamanı içinde fermantasyon kayıplarının az olması istenir. Bitki bünyesindeki potasyum mısırda özellikle kalite üzerine çok etkilidir. Danedeki protein miktarını artırır ve silajlık mısırda fermantasyon kaybını azaltır.

Mısır bitkisinin toprak ve su tuzluluğuna dayanıklılığı pamuk, çeltik ve pancara oranla daha az bir bitki olmasına rağmen en yüksek ve kaliteli ürünü tuzlu olmayan verimli toprak şartlarında verir. Tuzluluğu yüksek olan topraklarda, toprak tuzluluğunun giderilmesi için toprağın bazı ıslah maddeleri ile ve tuzluluğu olmayan sulama suları ile yıkamaya tabi tutularak toprak ıslah işlemi yapılmaktadır. Bu konuda bir uzmana danışılmalı ve toprak – su analizi yapılmalıdır. Tuzluluğu az-orta düzeyde olan topraklarda ise verim kaybını azaltmak için uygun drenaj yanında toprakta potasyum yeterli düzeyde olsa bile taban gübrelemede potasyumlu gübre kullanmak yararlıdır. Bitki besini olarak potasyum tuzluluğun ortaya çıkmasına neden olan topraktaki Sodyum(Na) elementi ile zıt ilişkilidir. Bu nedenle az ve orta düzeyde tuzlu topraklarda potasyumlu gübreler tuzluluğun etkisini azaltıcı yönde etki yapar. Sulama sularında tuz bulunan sularla sulama yapan üreticilerin yağmurlama sulama yapmamaları ve aşırı karık sulama yerine damla sulama yaparak üretim yapmaları yararlıdır. Damla sulama ile kullanılan su miktarının diğer yöntemlere göre % oranında daha az su sarfiyatı olması nedeniyle tuzluluğun etkisi daha az görülür.

BESİN MADDESİ ALIMI VE MISIR BİTKİSİNİN BESİN MADDESİ İHTİYACI

Bitkiler besin maddelerini kılcal kökleri vasıtasıyla ile kök bölgesinde bulunan toprağın içindeki suda çözünmüş(erimiş) durumda bulunan besin elementlerinden alırlar. Besin elementlerinin bir kısmı (+) elektriksel yüke ( NH4, K, Na, Ca, Mg, Fe, Cu, Zn, Mn) bir kısmı ise (-) elektriksel yüke (NO3, HPO4, H2PO4, SO4, Cl, H3BO3, MoO4) sahiptirler. + veya – elektriksel yüke sahip bitki besin elementleri, genellikle bitki köklerinin ortama salgıladığı + yüklü Hidrojen (H) ve – elektriksel yüklü hidroksil (OH) ve bikarbonat (HCO3) katyon ve anyonların topraktaki eşdeğer yüke sahip olanları ile değiş tokuş mekanizması ile bitki bünyelerine alırlar. Ancak besin elementlerinde toprak suyunda bulunan özellikle toprak alkali elementler diye isimlendirilen Kalsiyum (Ca), Magnezyum (Mg) ve Potasyum (K) miktarının dengede olmaması önemli bir bitki besini olan Potasyumun bitki kökleri tarafında alınımını monash.pwum ile Kalsiyum (K-Ca) ve Potasyum ile magnezyum (K-Mg) ve hatta Potasyum ile Sodyum (K-Na, tuzlu topraklarda)arasındaki zıt ilişkiler çoğu zaman potasyumun alınmasını engellemektedir. Mısır üretiminde potasyumun çok fazla kaldırılması nedeni ile toprakta K/Ca/Mg’ un dengede olması gerekir. Genel bir kaide olarak topraktaki bu denge baz doygunluğunun% si (Na+K+Ca+Mg=) olarak Kalsiyumun %, Magnezyumun %’i Potasyumun % ve Sodyumun % arasında olması toprak verimliliği bakımından iyidir. Topraktaki besin elementlerinin sadece miktarı değil kendi aralarında oranlarıda çok önemlidir. Bazen fosforun elverişliliği üzerine birçok faktörün olumsuz yönde etkisi olması nedeniyle de fosforun elverişliliği veya diğer bir deyişle bitki tarafından alınabilirliği az olmaktadır. Her ne kadar bazı mısır çeşitlerinin fosfordan daha etkin bir şekilde yararlandıkları belirlenmiş ise de uygulamaya çok geniş bir şekilde geçememiştir. Azotun gerek amonyum NH4 ve gerekse nitrat NO3 formunda bitki kökleri tarafında alınmasında büyük sorun yaşanmamaktadır. Mısır bitkisinin ilk gelişme dönemlerinde aldığı azotun büyük kısmı amonyum formunda azot iken gelişmesinin hızlı olduğu dönemde aldığı azotun %90’ı nitrat formunda azottur. Üre formunda uygulanan azot ise bitkiler tarafından hemen alınmaz ürenin önce bakteri faaliyeti sonucu enzimatik reaksiyonlarla amonyuma ve daha sonra nitrata dönüşmesi gerekir. Mısır bitkisinin gelişme dönemleri itibarıyla topraktan kaldırdığı azot, fosfor ve potasyum miktarı kilogram olarak ve oransal olarak. Bu nedenle taban gübrelemede kullanılan gübreler amonyum formunda azot ihtiva ederler. Üst gübrelemede kullanılan gübreler ise nitrat formunda olması gerekir. Mısırın hızlı gelişme döneminde fazla miktarda azota ihtiyacı olması nedeniyle üst gübrelemede nitratlı gübre kullanılmalıdır. 

MISIR BİTKİSİNİN BESİN MADDESİ İHTİYACI 

Mısır bitkisi çeşitlerine göre farklı uzunlukta gelişme dönemleri olmasına, dane ve slajlık mısır olmasına göre topraktan aldığı besin maddesi miktarı biraz farklılık gösterse bile ortalama olarak 1 ton dane mısır elde etmek için dekardan ortalama 24 kg saf azot(N), 9 kg fosfor(P2O5) ve 26 kg potasyum(K2O) kaldırılmaktadır (Tablo 1 ve Şekil 4).

Şekil 4: 1 Ton Dane Mısır ile Kaldırılan N, P2O5, K2O

Dekardan alınan ürün miktarı arttıkça topraktan kaldırılan besin maddesi miktarıda artmaktadır. Topraktan alınan besin maddelerinin en çok ve hızlı alındığı dönem çıkıştan yaklaşık 6 hafta sonra ile başak meydana gelmesinden 10 gün öncesine kadar geçen süre içindedir. Aşağıda verilen tabloda mısır bitkisinin 2 ayrı dönemde kaldırdığı besin maddesi miktarı oransal olarak % olarak verilmiştir. Diğer bir ifade ile tüm gelişme dönemlerinde kaldırdığı toplam besin maddelerinin % si şeklindedir.

Tablo 1: Mısır bitkisinin iki farklı gelişme döneminde kaldırdığı besin maddesi miktarları

Bu dönem içinde azotun %’i fosforun %’i ve potasyumun %’i topraktan alınmaktadır.

MISIR BİTKİSİNDE GÜBRELEME

Tarla bitkileri içinde bitkinin toprak üstü kısımlarının tamamı kullanılan (sap, yaprak, koçan, dane) bitkilerin başında mısır gelmektedir. Bu nedenle mısır bitkisinin topraktan kaldırdığı besin maddelerinin toprağa verilmesi gerekmektedir. 

Mısır bitkisinin gelişme dönemi içinde çıkıştan sonra özellikle 6. haftadan itibaren çok hızlı gelişme göstermesi nedeni ile üst gübrelemenin diğer bazı tarla bitkilerinde olduğu gibi kısım halinde verme imkanı yoktur.

Tablo 2: Mısırın büyüme dönemleri (gün) ve gübre kullanım oranları.

Şekil 5 : Mısırın büyüme dönemleri (gün) ve gübre kullanım oranları 

Mısırda taban gübre olarak üç bitki besinli kompoze gübre kullanmak gerekir. Ülkemiz topraklarının genellikle çinko bakımından yetersiz olması nedeni ile üç besinli kompoze gübrenin çinkolu olması ve bitkinin kükürt ihtiyacının karşılanması için kullanılacak taban gübrenin sülfat formunda (SO4) ihtiva etmesi gerekir. Bu amaçla Toros Gübre ve Kimya Endüstrisi A.Ş. mısır üretiminde taban gübrelemede kullanılacak beş bitki besinli (Azot, Fosfor, Potasyum, Kükürt ve Çinko) MISIR ÖZEL kompoze gübre üretilmiştir. Bu gübrenin bulunmadığı durumda taban gübre olarak kompoze veya çinkolu kompoze gübrede taban gübre olarak kullanılabilir. Toprak, potasyum bakımında çok zengin ise kompoze veya DAP gübresi de Taban Gübre olarak kullanılabilir. Mısır bitkisinin azot ihtiyacının fazla olması nedeniyle üst gübrelemede üre veya %33 N amonyum nitrat kullanılmalıdır. Aşağıda kimyasal formülden de görüleceği gibi üre gübresinin kullanımında üredeki azotun bitkinin alabileceği form olan amonyum (NH4) ve nitrat (NO3) dönüşebilmesi için toprak şartlarında (toprak, pH, bünye, toprak sıcaklığı ve toprakta üre bakterileri konsantrasyonuna) bağlı olarak belirli bir süre geçmesi gerekmektedir.

Bu nedenle üst gübrelemede verilecek azotlu gübrenin bir kısmının üre ve %33N amonyum nitrat halinde olması daha yararlıdır. Çinko ihtiva etmeyen taban gübresi kullanılması durumunda tohum ekim öncesi tohum gübre ile birlikte kg çinko sülfat(ZnSOH2O) verilmesi yararlıdır. Çinkonun üst gübre ile uygulanmasının yararı çok az görülür. Aşağıda Tablo -- dekardan alınabilen ürün miktarına göre örnek olarak ortalama bir gübre tavsiyesi yapılmıştır. En doğru gübre planlaması toprak analizlerine dayanarak yapılmalıdır.

Tablo 3: Farklı ürün miktarına göre klasik sulama ile gübre tavsiyesi

İkinci Öneri

Üçüncü Öneri

Karık usulü sulama yerine yağmurlama sulama sistemi ile sulama yapılıyorsa üst gübreleme bir defa yerine kısım halinde uygulanabilir. Mısır bitkisinin su ihtiyacı dikkate alınarak taban gübrelemeden sonra mısır gübresinin üst gübresi olan azotlu gübreler çıkıştan sonra günler arasında kısım halinde serpme olarak sıra aralarına uygulanır ve arkasından sulama yapılır. Üst gübrenin sadece üre formunda bir defada uygulanması ve karık usulü aşırı sulama yapılması durumunda ürenin suda çok kolay erimesi nedeniyle katı formdaki üre sıvı forma geçerek mısır bitkisinin kök bölgesinden derinlere yıkanabilir. Bunun nedeni ise üre gübresi suda eriyince + veya – elektriksel yüke sahip olmadığı için toprakta tutulamayıp kök bölgesinden aşağılara doğru yıkanmasıdır.

• Taban gübrelemede bitkinin ihtiyaç duyduğu azotun %30 kadarı ,fosforun %’i ve potasyumun %’i ekim öncesi verilmelidir. 
   
• Azotun, fosforun ve potasyumun geriye kalan kısmı püskül çıkarma dönemine kadar damla sulamaya uygun gübre formları halinde verilmelidir. 
   
• Püskül çıkarma dönemine kadar yapılan her sulamada gübre kullanılmalıdır.

Tablo 4: Damla sulama ile gübreleme programı

Bir sulama günü gübre miktarı = aylık gübre miktarı / aylık sulama adedi

MISIR BİTKİSİNDE BİTKİ BESİN ELEMENTİ NOKSANLIKLARI

Dengesiz ve yetersiz gübreleme sonucu veya sulamanın düzenli yapılmaması nedeni ile element noksanlıklarının ilk belirtileri yapraklarda görülür. Yapraklarda görülen besin elementi eksiklikleri klorofililin parçalanması ve azalması nedeniyle her elemente özgü renk değişimleri şeklinde yapraklarda kendini belli eder. Azot, fosforik potasyum ve magnezyum noksanlıkları tüm bitkilerde olduğu gibi mısır bitkisinde de bitkinin dip kısmındaki yaşlı yapraklarda görülür. Mikro elementler kükürt ve kalsiyum noksanlıkları ise bitkinin tepe kısmındaki genç yapraklarda görülür. Bazı elementlerin eksikliği bitki yaprağında küçülme, daralma, kıvrılma, bitki boyunda kısalma (Bodurlaşma), boğum aralarında daralma şeklinde ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda ise üründe (koçanda- danede) bozulmalar meydana gelebilir. Silajlık ürünlerde ise depolama esnasında bozulmalar ortaya çıkabilir. Bitkilerin dış kısmında gözle görülen bu değişimlerin yanında göz ile görülemeyen ürünün kalitesinde de (dane iriliği, dane dolgunluğu, danede protein oranı gibi) bozulmalar ortaya çıkmaktadır. Bu besin elementi noksanlıklarının görülmesi sadece gübreleme yetersizliğinden meydana gelmez. Toprakta veya bitkideki bazı besin elementleri arasındaki zıt ilişkilerden de ileri gelmektedir. Bazı durumlarda ise iki element veya element grupları arasında olumlu ilişkiler ürün miktarı ve kalitesi üzerine olumlu yönde etkili olabilmektedir.

AZOT: Mısır bitkisinde azot noksanlığı yavaş gelişme ve zayıf büyüme ile kendisini tarlada belli eder. Boğum araları normale oranla daha kısa olur, bitki sapı incelir. Bitki yeteri kadar büyümez. Resim 1’den de görülebileceği gibi azot noksanlığı alt ve dip yapraklarda görülür.

Resim 1 : Azot noksanlığı

Yaprağın uç kısmında renk açılması (sarımsı yeşil) şeklinde görülür ve orta damar uçtan itibaren sararmaya başlar. Yaprak kıyıları (kenarları) önceleri yeşil renktedir. İleri dercede noksanlıkta tüm yaprak ayası sararır ve kurur. Bitkinin en alt yaprakları tamamen sararmış durumdayken üst yapraklara doğru sararma azalır ve bitkinin tepe kısmındaki yapraklar yeşil renktedir. Alt yapraklarda sararmanın başlamasının nedeni fotosentez sonucu alt yapraklarda oluşan proteinlerin hidrolize olması (parçalanması) nedeniyle azotun kolaylıkla ve hızlı bir şekilde üst yapraklara ve bitkinin tepe büyüme noktalarına taşınmasından ileri gelmektedir. Azotlu gübrenin yanında bitkinin kükürt (sülfat) ile beslenmesi mısır bitkisinde % protein miktarının yanında protein kalitesininde artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle Toros Gübre kükürt ihtiva eden özel mısır gübresi üretmiştir. Mısır bitkisinde bitkinin kükürt ihtiyacı azota oranla çok az (1/9, 1/10 oranında) olması nedeniyle yüksek dozda kükürtlü gübre ile gübreleme yapmak doğru değildir. Azot noksanlığı ürün miktarını en çok azaltan etkendir. Bu nedenle azotlu gübrelemeye ayrı önem vermek gerekir.

FOSFOR: azotta olduğu gibi noksanlık belirtileri ilk önce yaşlı yapraklarda başlar. Yaprak önce koyu yeşil renkli görülür, sonraları morumsu erguvan renge döner. Bu durum çıkıştan sonra fide döneminde genç gövdede de görülür. Tarlaya bakıldığnda mısır bitkilerinde yavaş gelişmenin olduğu gözlenir. Fosfor yetersizliğinden dolayı morumsu erguvan rengin meydana gelmesi bitki yapraklarında protein sentezinin azalmasından ve buna karşılık yapraklarda şekerlerin birikmesinden (artmasından) ileri gelir. Fosfor noksanlığından dolayı gövdenin alt kısımlarında (genç bitkilerde) ve alt yapraklarda antosyen (pigment) birikimi nedeni ile morumsu erguvan renk oluşur özellikle erken ekimlerde çıkıştan sonra havanın ve toprağın soğuk olması bu renk değişiminin şiddetini arttırır fosfor noksanlığının yaprakta belirtisi resim 2’de (sağdan ikinci yaprak) gösterilmiştir.

 

Normal                Magnezyum   Potasyum         Fosfor     Azot Noksanlığı

Resim 2: Fosfor noksanlığı

POTASYUM: Potasyum noksanlığı altta ilk çıkan yaşlı yaprakların uç kısmından ve yaprak kenarları kısmında renk açılmasıyla başlar. Yaprak kıyılarından ve ucundan başlayan renk açılması aşağılara ve orta damara doğru ilerler. Potasyum noksanlığının en belirgin özelliği önceleri orta damarın yeşil kalması ve daha sonra ileri safhada ise orta damarın sararması ve yaprak kıyılarının kahverengine dönüşerek kurumasıdır. Boğum aralarında kısalmalar görülür, başak döneminde başağın uç kısmında dane tutumu olmaz. Başağın uç kısmı boş kalır, başaktaki danelerin sırt kısmı tam dolmaz ve çukur görünümlü olur. Bu durumda verim çok azalır. Potasyum noksanlığının yapraktaki belirtileri Resim 3, danedeki belirtileri Resim 4’ te görülmektedir.

 

Resim 3: Potasyum noksanlığı 

Resim 4: Koçanda potasyum noksanlığı
 

MAĞNEZYUM: Özellikle hafif bünyeli su tutma özelliği az olan milli ve kumlu topraklarda yapılan mısır yetiştiriciliğinde görülür. Alt yapraklarda damar aralarında küçük nokta şeklinde sarımsı renk açılmaları şeklinde görülür. Magnezyum, bitkiye yeşil rengi veren klorofilin yapısında bulunması nedeniyle eksikliğinde yaprak rengi damar aralarında sarımsı yeşil renkli noktalı hale gelir. Magnezyum noksanlığının yapraktaki belirtileri Resim 5’ te verilmiştir.

Resim 5 : Magnezyum noksanlığı
 

ÇİNKO : Mısır bitkisinin ilk gelişme dönemlerinde noksanlık belirtisi ortaya çıkar. Bitkini uç kısmındaki (tepe) yaprakların damar aralarında küçük benekler halinde renk açılması görülür ve ileri safhada bu renk açılmaları kırmızımsı bronz renk haline dönüşür. Uç kısımdaki boğum araları kısalır. Koçanda şekil bozukluğu (bükülme) görülür. Özellikle fazla kireçli yüksek ph lı topraklarda ve aşırı fosforlu gübrelemede çinko noksanlığı daha belirgin olarak ortaya çıkmaktadır. Mısır bitkisinin ilk gelişme dönemlerinde çinko ihtiyacı fazla olduğu için taban güberlemeyle birlikte çinkolu gübre kullanmak gerekir. Toros Gübre Türkiye topraklarında genellikle çinko yetersizliği olduğu için çinkolu özel mısır kompoze gübresi üretmiştir.