Tanzimat Dönemi Çikmiş Sorular
? ÇIKMIŞ SORU Abdülhak Hâmid'in Eşber adlı eserinin türü nedir? Reklam İstemiyorum Burada Reklam Yayınlamak İstiyorum
A) Roman B) Eleştirme C) Tiyatro D) Gezi E) Anı (1971 ÜSS)
CEVAP C Abdülhak Hamit Tarhan tarafından yazılan ''Eşber'' adlı eserin türü tiyatrodur.
? ÇIKMIŞ SORU Tanzimat edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Makale, fıkra, deneme gibi Batıdan alınmış yazı türleri bu dönemde gazeteler aracılığıyla edebiyatımıza girmiştir.
B) Yeni nazım şekilleriyle birlikte divan edebiyatı nazım şekilleri de kullanılmıştır.
C) Ahmet Mithat, Şemsettin Sami bu dönemin romancılarındandır.
D) Vatan, millet, adalet, hürriyet gibi kavramlar bu dönemde kullanılmaya başlanmıştır.
E) Bu dönemde çıkan resmi gazeteler, Tercümân-ı Ahvâl ve Tasvîr-i Efkâr'dır. (2006 ÖSS)
CEVAP E Tercümân-l Ahvâl ve Tasvîr-i Efkâr Tanzimat döneminde Şinasi tarafından çıkarılan özel gazetelerdendir.
? ÇIKMIŞ SORU Fransız edebiyatını örnek alan (I)Tanzimat şair ve yazarları büyük ölçüde (II)romantizmin etkisinde kaldı. Bu akımın (III)özgürlük düşüncesi, toplumculuk anlayışı Tanzimat yazarlarına çekici geldi. (IV)Tabiatı taklit etmeye çalışan. her şeyde akıl ve mantığı ön plana alan bu akımdan (V) N. Kemal. A. Mithat. A. Hamit. R. Ekrem gibi sanatçılar etkilendi. Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II.C) III. D)IV. E)V. (1990 ÖYS)
CEVAP D Namık Kemal, Ahmet Mithat, Abddülhak Hamit ve Recaizade Mahmut. Ekrem gibi Tanzimat sanatçılarında, klasik akımın "tabiatı taklit etme, akıl ve mantığa önem verme" gibi özellik görülmez.
? ÇIKMIŞ SORUNâbizâde Nâzım'ın Karabibik adlı eseri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Edebiyatımızda realizmin başarılı bir örneğidir.
B) Kırsal kesim gerçeğine ilk kez değinilmiştir.
C) Romandan çok, uzun hikâye özelliklerine sahiptir.
D) Kişilerin bulundukları çevreye göre yazılmış başarılı ilk eserdir.
E) İlk psikolojik roman örneğidir. (1987 ÖYS)
CEVAP E Karabibik adlı eser ilk psikolojik roman değil ilk köy romanıdır.
? ÇIKMIŞ SORUAşağıda verilen belirtici niteliklerden hangisine Tanzimat romanında rastlanmaz?
A) Konular genellikle günlük hayattan ya da tarihten alınır. Reklam İstemiyorum Burada Reklam Yayınlamak İstiyorum
B) Cariyelik kurumunu ve alafrangalık özentisini işler.
C) Kişiler genellikle tek yönlü ele alınır; iyiler mükâfatlandırılır.
D) Olayların akışında rastlantılara çok yer verilir.
E) Romanın içinde bilgi ve öğüt vermekten kaçınılır. (1974 ÜSS)
CEVAP E Tanzimat Dönemi romanlarında olay akışı kesilerek okuyucuya bilgi ve öğüt verilmiştir.
?ÇIKMIŞ SORUTürk edebiyatında ilk yazılan köy romanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karabibik (Nâbizade Nazım) B) Yaban (Yakup Kadri)
C) Vurun Kahpeye (Halide Edib) D) Çalıkuşu (Reşat Nuri)
E) Küçük Paşa (Ebubekir Nazım Tepeyran) (1970 ÜSS)
CEVAP A Türk edebiyatında ilk köy romanı Nabizade Nazım'ın Karabibik adlı romanıdır.
? ÇIKMIŞ SORU Edebiyatımızda "Kafiye göz için değil kulak için olmalıdır" görüşünü ısrarla savunan aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şinasi B) Tevfik Fikret C) Namık Kemal
D) Cenap Sahabettin E) Recaizade Ekrem (1968 ÜSS)
CEVAP E Recaizede Mahmut Ekrem kafiyenin kulak için olması gerektiğini savunmuştur.
? ÇIKMIŞ SORU Adları aşağıda yazılı Tanzimat dönemi edebiyatçılarından hangisinin roman türünde eseri yoktur?
A) Şemsettin Sami B) Nâbizade Nâzım C) Samipaşazade Sezai
D) Mehmet Murat E) Abdülhak Hâmit (1969 ÜSS)CEVAP E Abdülhak Hamit Tarhan roman türünde bir eser kaleme almamıştır.
(Testin "dinledebiyat.com" adresini kaldırmamak kaydıyla pdf olarak indirilip
çoğaltılmasında sakınca yoktur. Ancak herhangi bir yayın organında yayımlanması yasaktır.)
1- Aşağıdaki dizelerin hangisinde özellikle Tanzimat Dönemine özgü bir kavram yoktur?
A) Memleket bitti yine bitmedi hâlâ sen ü ben
Bize bu hâl ile bizden büyük olmaz düşmen
B) Olmuş insâna taasub bir onulmaz illet
Hüsn-i tedbîrin ile kurtulur andan millet
C) Felek her türlü esbâb-ı cefâsın toplasın gelsin
Dönersem kahpeyim millet yolunda bir azîmetten
D) Kanı ol gül gülerek geldiği demler şimdi
Ağlarım hâtıra geldikçe gülüştüklerimiz
E) Ne efsûnkâr imişsin âh ey dîdâr-ı hürriyyet
Esîr-i aşkın olduk, gerçi kurtulduk esâretten
(2010-LYS)
2- (I) Tanzimat Dönemi tiyatrosunda çeşitli konular işlenir. (II) İşlenilen konular, genellikle toplumsal boyutlu nitelikler taşır. (III) Örneğin Namık Kemal’in Zavallı Çocuk ve Gülnihal adlı yapıtlarında vatan konusu işlenmiştir. (IV) Recaizade Mahmut Ekrem, Ahmet Mithat, Abdülhak Hamit, Teodor Kasap gibi
sanatçılar da tiyatro alanında yapıtlar ortaya koymuşlardır. (V) Bu alanda ürün verenler klasisizm ve romantizm akımlarının
etkisinde kalmıştır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi
yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(2010-LYS)
3- --------, Tasvir-i Efkâr’da yayımlanan “Lisan-ı Osmanînin
Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazâtı Şâmildir” adlı makalesinin
-------- Dönemindeki dil anlayışını belirleyecek düzeyde bir
içeriği vardır.
Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri
sırasıyla getirilmelidir?
A) Namık Kemal’in – Millî Edebiyat
B) Şinasi’nin – Tanzimat
C) Recaizade Mahmut Ekrem’in – Servet-i Fünûn
D) Tevfik Fikret’in – Fecr-i Âtî
E) Yahya Kemal Beyatlı’nın – Cumhuriyet
(2010-LYS)
4. Gerek sosyal gerekse metafizik konularda yazdığı şiirlerindeki ahlakçı ve filozofça tutumuyla Ziya Paşa, divan şiirindeki "hâkimane" şiirin son temsilcisi ve halk filozofu ünvanını kazanmıştır. Bu tarz şiirlerinden birçok beyti ve dizesi,
birer atasözü sağlamlığı ve sevimliliğiyle belleklerde yer etmiştir.
Bu parçadaki açıklamaya göre, aşağıda verilenlerden hangisinin Ziya Paşa'ya ait olduğu söylenemez?
A) İdrâk-ı meâli bu küçük akla gerekmez
Zirâ bu terâzû o kadar sıkleti çekmez
B) Nâ-merd olayım çarha eğer minnet edersem
Cevrinle senin ben keder etsem mi sanırsın
C) Âyînesi iştir kişinin lâfa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde
D) Pek rengine aldanma felek eski felektir
Zirâ feleğin meşreb-i nâ-sâzı dönektir
E) Ne kaldı ruha teselli şarabdan başka
Boğaz'da üç gecelik mâh-tâbdan başka
(2011-LYS)
5- "Düzenlemeler" anlamına gelen "Tanzimat", bir bakıma Osmanlı İmparatorluğu'nun bazı kurumlarıyla Batı'ya yönelişi demektir. Tanzimat Döneminde Batı'yı yakından tanımış, Batı uygarlığının önemini kavramış kimi Türk aydınları, yaşayış, bilim, sanat ve edebiyat yönünden Batı ile bağlantılar kurmuşlardı. 1860 yılında Agâh Efendi ile Şinasi'nin birlikte çıkardıkları -------- adlı gazete ile Tanzimat edebiyatı başlamış oldu.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Tercüman-ı Ahval
B) Ceride-i Havadis
C) Takvim-i Vakayi
D) Tercüman-ı Hakikat
E) Tasvir-i Efkâr
(2011-LYS)
6- İlk Türk romancıları, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın belirttiği gibi "romancı muhayyilesiyle doğmuş" yazarlar değildi. Bu türde verdikleri ürünler, ister istemez deneyim eksikliğinin izlerini taşıyordu. Bu yüzden roman kalıbını yeni bir ortama uyarlamanın sıkıntısını da yaşıyorlardı. -------- adlı romanı,
bunun ilk örneğidir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
A) Mehmet Rauf'un Eylül
B) Sami Paşazade Sezai'nin Sergüzeşt
C) Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-u Talât ve Fitnat
D) Ahmet Mithat Efendi'nin Felatun Bey ile Rakım Efendi
E) Mehmet Murat'ın Turfanda mı Yoksa Turfa mı
(2011-LYS)
B) Zafername
C) Terkibibent
D) Harabat
E) Rüya
(2013-LYS)
7- Onun için edebiyat bir araçtır. Halkın kültürel düzeyini yükseltmek için, halkın anlayabileceği bir dille yazdıklarını biçimlendirir. Nitekim romanlarındaki öğreticiliğin özünde böyle bir kaygı vardır. Ayrıca romanlarında özellikle ahlak,
toplumsal adalet kavramlarına ağırlık verir.
Bu parçada sözü edilen Tanzimat dönemi sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şinasi
B) Ahmet Mithat Efendi
C) Abdülhak Hamit Tarhan
D) Muallim Naci
E) Recaizade Mahmut Ekrem
2011-LYS)
8- Konusu bir paşanın oğlu ile bir cariyenin aşk macerası olan --------, o zamanlar artık kapanmak üzere olan bir devrin cariyeli, köleli büyük konak hayatının Türk romanındaki en başarılı örneğidir. Sırf cariye olduğu için konak sahibinin oğlu ile
evlenemeyen Dilber'in hayatı anlatılır bu romanda.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yapıtlardan hangisi
getirilmelidir?
A) Sergüzeşt
B) Zehra
C) İclal
D) Bir Hatıra
E) Zavallı Kız
(2012-LYS)
9- Bir eleştirmenin, Abdülhak Hamit Tarhan'ın
edebiyatımızdaki yerini ve kişiliğini değerlendirirken verdiği aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Türk şiirini Batılılaştırma konusunda kurallar öne
sürmekten çok, bunları yazdığı şiirlerle örneklendirme
yolunu seçmiştir.
B) Tamamıyla klasik bir edebiyat kültürü ile yetişmiş;
Tahran’dan döndükten sonra Şinasi, Namık Kemal ve
Recaizade Mahmut Ekrem'i okumaya başlamış ve ilk
yapıtlarını tiyatro türünde yazmıştır.
C) Batı şiirine özgü doğa betimlemelerinin bizde ilk
örneklerine onun Sahra adlı yapıtında rastlanır.
D) Hayal gücünün enginliği, duygularının zenginliği
yönünden o, Tanzimat sonrası edebiyatımızın lirik
şairleri arasında yer alır.
E) Nağme-i Seher adlı kitapta topladığı ilk şiirlerinde
divan şiirinden etkilendiği açıkça görülür.
(2012-LYS)
10- Aşağıdaki yargılardan hangisi, Tanzimat Dönemi
öykü ve romanlarının özelliklerinden biri değildir?
A) Genellikle saray ve çevresindeki insanların kural
tanımaz tutum ve uygulamaları dile getirilmiştir.
B) Karakterler; doğal bireyler olmaktan çok, yazarın
çizdiği, genellikle insana özgü karşıtlıkları simgeleyen
kişilerdir.
C) Yüzyılın sonuna doğru köy, köylü sorunlarının konu
olarak yer almaya başladığı görülür.
D) Ahmet Mithat’ın Felâtun Bey ile Rakım Efendi adlı
eseri ile Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası
adlı eserlerinde benzer konular işlenmiştir.
E) Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talât ve Fıtnat’ı ilk
romandır, ancak edebî değer taşıyan ilk roman Namık
Kemal’in İntibah adlı eseridir.
(2013-LYS)
11- Ziya Paşa’nın Avrupa dönüşü yayımladığı eser,
Tanzimat yazarlarının hiç değilse yeni edebiyat
kökleşene kadar unutturmaya çalıştıkları divan şiirini
tekrar diriltebilir düşüncesiyle Namık Kemal
tarafından amansızca tenkit edildi. Eser çıktığı zaman
Magosa’da sürgünde bulunan Namık Kemal,
edebiyatta yenilik yapma yolunda arkadaşı olan Ziya
Paşa’nın, böyle birdenbire güçlükle yapılanları da
yıkabilecek bir eser çıkarmasına haklı olarak içerledi.
Ama bu öfkesini, asabi bir yazı şeklinde değil, eserin
yanlışlarını bir bir göstererek sağlam, inandırıcı,
mantığa dayanan güçlü bir eleştiri hâlinde ortaya
koydu.
Bu parçada Ziya Paşa’nın sözü edilen eseri
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şiir ve İnşa
B) Zafername
C) Terkibibent
D) Harabat
E) Rüya
(2013-LYS)
Evet, tarz-ı kadîm-i şi’ri bozduk, herc ü merc ettik,
Nedir şi’r-i hakiki safha-i irfâna derc ettik
(A. Hamit Tarhan)
12. Bu manzumede geçen “tarz-ı kadîm” ifadesiyle
belirtilen şiir anlayışı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan şiiri
B) Tanzimat Dönemi şiiri
C) Halk şiiri
D) İslamiyet’ten önceki Türk şiiri