Urukagina Kanunları, bilinen ilk Sümerce hukuk metnidir. Hammurabi Yasaları ise MÖ yıllarında Mezopotamyada ortaya çıkan tarihin en eski ve en iyi bir şekilde korunmuş yazılı kanunları arasındadır.
İlk yazılı kanun düşünülenin aksine Hammurabi Kanunları değildir. Bu kanun Hammurabi Kanunlarından yaklaşık yıl kadar önce Sümerler tarafından oluşturulmuştur. M.Ö. yılında Sümerlerin Lagaş kralı olan Urukagina tarafından ilk kanun oluşturulmuştur.
Yazılı Hukuk Kuralları
Kadeş Antlaşması Tarihi Kadeş Anlaşması milattan önce yılında Mısırlılar ve Hititler arasında imzalanmış tarihin ilk yazılı anlaşmasıdır.
Tarihteki ilk yazılı barış antlaşması olarak bilinen Kadeş Antlaşması, M.Ö de, Mısırlılar ve Hititliler arasında imzalanmıştır.
Tarihte bilinen ilk yazılı Kanun ise Milattan Önce yılında Mezopotamya da ortaya çıkmış olan Hammurabi Kanunları dır. Bilinen İlk Kanun Hangi Uygarlığa Aittir? Tarihte bilinen ilk Kanun metni ise Milattan Önce yılında Sümerler zamanında ortaya konulmuştur.
Yazılı kaynaklar
yasa hiyerarşisi şöyledir: Anayasa, yasa, KHK, tüzük, yönetmelik, içtihad.
Kuzey şansi antlaşması Vikipedi.
Öte yandan Sarissada Milattan önce yılında Mısırlılar ile Hititler arasında Kadeş Savaşı sonucunda yapılan yazılı anlaşma, dünyadaki iki ülke arasında yapılan ilk yazılı anlaşma olarak kabul ediliyor.
Bilinmesinin en büyük kaynağı da Kültepede özelikle de Karum alanında Asurlu tüccarların ve yerli Anadolu tüccarlarının birlikte oluşturdukları çivi yazılı arşivler.
Kadeş Anlaşması milattan önce yılında Mısırlılar ve Hititler arasında imzalanmış tarihin ilk yazılı anlaşmasıdır.
Yazılı kaynaklar
Bu kaynak türüne örnek olarak gazeteler, arşivler, makaleler, dergiler, edebi eserler, kanunlar, kararnameler, devletin yaptığı antlaşmalar, faturalar, yazışmalar kısacası akla gelebilecek olan tarih ile alakalı her türlü yazılı nesne yazılı kaynak olarak sayılır.
Numara sırasına göre kanunlar
Kanun No | Kanun adı |
---|---|
Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun | |
Yardım Toplama Kanunu | |
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanunu | |
Türk Bayrağı Kanunu |
•4 Oca
Ur-Nammu kanunları; Sümerlere ait ve günümüze ulaşmış, kanun maddeleri içeren, bilinen en eski yazılı tablettir. Milattan önce yıllarına ait olup Sümerce yazılmıştır. Giriş bölümünde Kral Ur-Nammu'ya atıfta bulunulsa da bazı tarihçiler onu Ur-Nammu'nun oğlu Shulgi'ye isnat ederler.
Kil tabletlerde bulunan kanunlar İstanbul arkeoloji müzesi bünyesinde, dünyaca ünlü Sümerolog İlmiye Çığ[1] ve Hatice Kızılyay tarafından transkripte [2] edilmiştir.[3] Bu kanunlara bir örnek:
"M.Ö yılında üç erkek; bir berber, bir bahçıvan ve mesleği bulunmayan diğer bir kişi Lu İnnana adındaki bir tapınak görevlisini öldürdüler. Katiller, kurbanın karısı olan Nin Dada'ya kocasının öldürüldüğünü söylediler (Neden söyledikleri bilinmiyor).Karısı sırrı tuttu ve yetkililere cinayeti monash.pw kanunun kolu uzundu ve o zamanın yüksek düzeyde medenileşmiş Sümer devletinde de bu bir istisna değildi.
Suç Kral Ur Ninurta'nın dikkatine getirildi, başkent İsin'de kendisi Nippur'daki vatandaşlar mahkemesine davayı götürdü, ki söz konusu yer, adalet mahkemesi olarak işlev görüyordu.
Bu Mecliste dokuz kişi suçlular hakkında kovuşturma açılmasını istedi. Savlarına göre sadece üç katil değil, bunun yanında adamın karısının da idam edilmesi gerektiğini, çünkü suçu öğrendikten sonra sessiz kaldığını ve bu yüzden de öldürmeye yardımcı olduğunu öne sürmüşlerdi. Mesliste bulunan iki adam daha sonra kadını savunmak için söz aldılar. Kadının kocasının öldürülmesinde bir payı olmadığını ve bu yüzden de serbest bırakılması gerektiğini savundular."
Söz konusu davanın tercümesinden sonra, Pennsylvania Üniversitesi Hukuk Fakültesinin Dekanı olan monash.pws'e görüşü soruldu ve; "Bizim kanunlarımıza göre, olayda karısı herhangi bir suç işlememiştir" cevabı verdi.[4]
İlk yazılı hukuk kanunlarını Sümerler çıkarmıştır. Bunun yanında Sümerler bilinen ilk hukuk devleti olma özelliğine de sahiptir. Bedel ve fidye üzerinden kurulmuş olan ilk hukuk sistemini Urukagine tasarlamıştır. Urukagine, ilk Lagaş kralı olarak bilinmektedir.
İlk Yazılı Kanun Hangisidir?
İlk yazılı kanun düşünülenin aksine Hammurabi Kanunları değildir. Bu kanun Hammurabi Kanunlarından yaklaşık yıl kadar önce Sümerler tarafından oluşturulmuştur. M.Ö. yılında Sümerlerin Lagaş kralı olan Urukagina tarafından ilk kanun oluşturulmuştur.
M.Ö. yılına gelindiği zaman Ur kralı olan Ur-Nummu, M.Ö. yılında İsin hanedanı olan Lipit-İştar'ın oluşturduğu kanun gelmektedir. Sonrasında ise M.Ö. yılında Hammurabi Kanunları oluşturulmuştur.
Urukagina, Sümer kralı olması ile bilinmektedir. Bu kralın oluşturmuş olduğu yasalar, tarihteki ilk yazılı kanun olma özelliğine sahiptir. Bu kanunların bir diğer önemli özelliği ise ilk sosyal reform olması ve ilk mülkiyet hakkı gibi kendi dönemi şartlarında bir devrim niteliğinde olmasıdır.
İlk Yazılı Kanun Kime Aittir?
Urukagina, tarihte ilk yazılı kanunları oluşturan kişi olması ile bilinmektedir. Kendi ismi ile anılan bu yasalar oldukça basit bir şekilde oluşturulmuştur. Ur şehrinde daha çok dini bir yönetim söz konusuydu. Urukagina tarafından gerçekleştirilen devrim ile yönetim şekli de değişmiştir.
Tarihteki İlk Yazılı Kanunu Hangi Uygarlık Çıkarmıştır?
Urukagina'nın çıkarmış olduğu yasada ceza yöntemi olarak fidye sistemi benimsenmiştir. Bunun yanında kral bataklıkları kurutmuş ve bunları birer tarım arazisi haline getirmiştir. Urugakina'nın çıkarmış olduğu kanunlar;
Ticaret Kanunu
İnsanların birbirine karşı işlemiş oldukları suçlara yönelik kanunlar
Sosyal Kanunlar
Ticaret kanunları olarak ifade edilebilir.