Tdbk Kaç Olmalı
Demir Bağlaması Kapasitesi Düşüklüğü Yüksekliği Nedir?
Demir Bağlama Kapasitesi Nedir, Yüksekliği ve Düşüklüğü Neden Olur?
Vücudun sağlıklı olabilmesi için belli fonksiyonları yerine getirebilmesi gerekmektedir. Bu fonksiyonların sorunsuz bir şekilde sürebilmesi için ise vitamin ve mineral gibi önemli bileşiklerin olması gereken miktarda vücutta bulunması gerekmektedir. Vücut için en önemli minerallerin başında demir gelmektedir. Vücutta bazı önemli yaşamsal faaliyetler gerçekleşebilmesi için demire ihtiyaç duyulmaktadır. Bir diğer deyişle vücutta demir seviyesi normal aralığının üstünde veya altında olması vücutta birtakım rahatsız edici belirtilere neden olmaktadır.
Vücuttaki demir miktarı total demir bağlama kapasitesi (TDBK veya transferrin) testi ile ölçülmektedir. Bu test sayesinde kandaki demir miktarının az veya çok mu olduğu anlaşılabilmektedir. Kanda demir eksikliği olması durumunda testin sonucunda demir seviyesi düşük çıkacaktır fakat bu durumda kişinin demir bağlama kapasitesi (TDBK veya transferrin) yüksek olacaktır. Tam tersi eğer kandaki demir çok fazla ise (örneğin, hemokromatoz varsa) demir seviyesi yüksek olacaktır fakat demir bağlama kapasitesi (TDBK veya transferrin) düşük veya normal olacaktır. TDBK; total demir bağlama kapasitesi anlamına gelmektedir.
Demir Bağlama Kapasitesi Nedir?
Demir bağlama kapasitesi kandaki demir seviyesine bağlı olan tüm proteinlerin ölçümlerinin yapıldığı bir tür kan testidir. Bu proteinlerden ilki transferrindir. Bir diğer deyişle demir bağlama kapasitesi ile kandaki transferrin indirekt olarak ölçülebilmektedir.
Total Demir Bağlama Kapasitesi (TDBK) demir eksikliği anemisi (kansızlığı) teşhisi için yaygın olarak uygulanan bir testtir.
Demir Bağlama Kapasitesi Normal Değerleri
Erkeklerde 225 – 480 ug/dl
Kadınlarda 215 – 480 ug/dl
Demir Bağlama Kapasitesi Yüksekliği Neden Olur?
- Demir bağlama kapasitesinin yükselmesine sebep olan durumlar şunlardır:
- Kişide demir eksikliği anemisi (kansızlık) olması
- Belirli doğum kontrol ilaçları kullanımı (progestoron içeren ilaçlar)
- Kişinin gebeliğin son döneminde olması
- Kişide akut hepatit olması
- Akut karaciğer hasarı
- Kişinin çok fazla kan kaybetmesi
- Kişide Polisitemia vera (vücutta alyuvarın çok aşırı üretildiği bir hastalık) olması
- Kişide Hipokromik anemi (alyuvarlardaki hemoglobin miktarının az olduğu ve alyuvarın ortasının soluk görüldüğü kansızlık durumu) olması
Demir Bağlama Kapasitesi Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?
Demir bağlama kapasitesinin düşmesine sebep olan durumlar şunlardır:
- Kişide Hemokromatoz (demirin vücutta aşırı birikmesinden kaynaklanan hastalık) olması
- Vücutta kan proteinlerinde düşüklük (hipoproteinemi) olması
- Kişide siroz hastalığı olması
- Kişinin talasemi (Akdeniz anemisi olarak bilinir ve genetik olarak aileden geçen bir kansızlık türü) hastalığı çekmesi,
- Kişide orak hücreli anemi (hemoglobin yapısındaki kalıtsal bir sorun sonucu genetik olarak meydana gelen bir kansızlık türü) olması
- Vücutta demir eksikliğine bağlı olmayan kansızlık meydana gelmesi
- Bazı virüs kaynaklı enfeksiyonlar
- Kişide pernisiyöz anemi (sindirim sisteminde B12 vitamininin emiliminin bozukluğundan meydna gelen kansızlık türü) olması
- Kişinin ciddi beslenme bozuklukları yaşaması
- Kişide hipertiroidizm (tiroid bezinin olması gerekenden daha hızlı çalıştığı durum) olması
- Kişide nefrotik sendrom (böbreklerden protein kaçağı sonucu vücutta ödeme neden olan bir hastalık)
Demir Bağlama Kapasitesi Düşüklüğü Nasıl Tedavi Edilir?
Demir bağlama kapasitesinde düşüklük olması durumunda uygulanacak tedavi için öncelikle hastalığın sebebi araştırılmaktadır. Bu durumda uygulanan en yaygın tedavi yöntemi flebotomi yani hastadan düzenli kan alınması işlemidir. Bu yöntem sayesinde kanda olması gereken fazla bulunan demir düşürülmektedir. Ek olarak vücutta demirin emilimini azaltan ve bu yolla demir bağlama kapasitesini yükselten bir takım ilaçlar da kullanılabilir.
Ayrıca hastaların demir içeren besinleri az tüketmesi de demir bağlama kapasitesinin yükselmesine çok az da olsa yardımcı olacaktır. Özellikle içerisinde C vitamini bulunan besinlerin tüketiminin azalması kandaki demir seviyesine düşürmeye katkı sağlayacaktır. Kanda demir emilimini azaltmak için hastalar çay, kahve ve kakao gibi kafeinli besinlerden yeterince tüketebilirler. Bu tür beslnler demir bağlama kapasitesini yükseltmeye yardımcı olmaktadır.
Demir Bağlama Kapasitesi Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?
Demir bağlama kapasitesi yüksekliği olan hastalarda uygulanacak tedavi bu durumun sebebine bağlı olarak belirlenmektedir. Örneğin sebep anemi ise hastaya kan nakli yapılarak tedavi mümkün olabilmektedir. Eğer doktor gerekli görürse hastaya kemik iliği nakli yapılarak kandaki demir bağlama seviyesi normal seviyesine getirilir.
Sebebi yanlış beslenme olan demir kapasitesi yüksekliği durumunda kişinin doğru beslenme düzenini seçmesi ve özellikle demir bakımından zengin besinler tüketmesi faydalı olacaktır. Demir bağlama kapasitesi yüksek seviyelerde olan yetişkin ve hamile kadınlarda vücutta demir eksikliğini azaltmak için ilaç tedavisi uygulanabilmektedir
Klinik kullanımı :
Total demir bağlama kapasitesi (TDBK); mobil demire bağlanabilen,
tüm proteinlerin bir ölçümüdür. Transferin bu proteinler içinde en
fazla miktarda olanıdır. Böylece TDBK, transferrinin indirekt
ölçümüdür. Ferritin TDBK içine dahil edilmez. Çünkü o sadece depo
demirini bağlar. TDBK, demir eksikliği olanların %70’inde artış
gösterir. Transferrin negatif akut faz reaktanıdır.
Transferrin saturasyonu (TS) (%)
TS = Serum demir seviyesi x100
TDBK
Normal değer: TS= %20-50
TS: < %15 Demir eksikliği anemisi,
TS: > %50 Hemolitik, Sideroblastik, Megaloblastik anemiler.
Örnek toplama özellikleri
Hasta en az 10 saatlik açlık sonrasında kan vermelidir. 1 saat içinde
serum ayrılmalıdır. Hemolizli, sarılıklı, lipemik serumlarla çalışılmaz.
Referans değerler:
Erkek: 225-480 μg/dL
Kadın: 215-480 μg/dL
SI ünite dönüşüm katsayısı
x0,179=μmol/L
İnterfere edici faktörler
-İlaçlar TDBK arttırırlar: Floridler ve oral kontaseptifler.
-İlaçlar TDBK azaltırlar: ACTH ve kloramfenikol.
Yükseldiği durumlar
-Oral kontraseptifler,
-Gebeliğin son döneminde
-Demir eksikliği anemisi,
-Polistemia vera,
-Hipokromik anemiler,
-Akut hepatitler.
Azaldığı durumlar
-Hipoproteinemi,
-Demir eksikliğine bağlı olmayan anemiler,
-Kronik enfeksiyonlar,
-Pernisiyöz anemi,
-Maligniteler,
-Siroz,
-Hemolitik anemi,
-Hemokromatozis,
-Orak hücreli anemi,
-Viral hastalıklar,
-Talasemiler.