Tek Doz Tetanoz Aşısı Ne Kadar Korur

TETANOZ HAKKINDA BİLMEMİZ GEREKENLER

Tetanoz çok ciddi hastalıktır. İş sağlığı ve güvenliği açısından da, en sık görülen ve dolayısı ile önlem alınması gereken, her tür iş kolunda karşımıza çıkabilen bir enfeksiyondur. Ancak enfekte olmuş kişilerde, sıklıkla ciddi yan etkiler ortaya çıkar. Tetanoz aşısı ergenleri, çocukları ve yetişkinleri korumak için kullanılır.

Tetanoz ; Clostiridyum Tetani bakterisinin  neden olduğu enfeksiyondur.  Yanıklardan sonra bile, sıkça bu mikroba yanık deride rastlanabilir. Tetanoz üreten bakteriler, kesi, çizikler veya yaralardan geçerek vücuda girerler. Doğada en fazla toprakta bulunan ve çok uzun süre canlı kalabilen bakteridir.

TETANOZ BELİRTİLERİ NELERDİR

TETANOZ (kazıklıhumma) Genellikle vücudun her yerinde meydana gelen, ağrılı kas gerilmesi ve sertliğine neden olur.

Baş ve boyundaki kasların kasılı kalmasına neden olabilir. Böylece ağız açılamaz, yutulamaz ve en son solunum yapmayı sağlayan kasların da tutulması nedeni ile nefes alınamamasından dolayı ölüm görülmektedir. Tetanoz o kadar dirençli bir bakteridir ki, en iyi tıbbi bakım şartlarında bile enfekte olan her 10 kişiden yaklaşık 1'ini öldürür.

TETANOZ AŞISI ETKİLERİ VE UYGULAMA ŞARTLARI NELERDİR?

Aşılama yapılmadan önce yüzlerce tetanoz vakası bildirilirdi. Aşılama başladığından beri, vaka ve bildirim sayıları yaklaşık % 99 oranında düşmüştür.

Tetanoz aşısı yetişkinleri ve çocukları tetanoz dan koruyabilir . Tetenoz aşısı genellikle her 10 yılda bir rapel doz olarak uygulanır. Ancak ciddi ve kirli bir yara veya yanıktan sonra daha erken olarak da yapılabilir. Örneğin 5 yılda bir gibi. Tetanoz aşısı şüpheli yaralanmalarda, yani toprakla temas açık yara veya paslı metal yaralanmalarında aşı olarak uygulanırken , aşısı ve bağışıklığı olmayan kişilerde ise tetanoz serumu olarak uygulanır. Aşıda vücuda zayıflatılmış bakteri verilip, vücudun ona karşı bağışıklık oluşturması beklenirken, tetanoz serumunda ise hazır antikor verilir. Bu antikorlar yaralanma ile vücuda alınmış aktif bakterilere karşı vücudu savunurlar.

Tetanoz, diğer aşılarla aynı zamanda güvenli bir şekilde uygulanabilir.

•  TETANOZ AŞISININ YAN ETKİLERİ

Uygulanan tetanoz aşısının ardından yaşamı tehdit eden alerjik reaksiyon geçirmiş; ya da bu aşının herhangi bir bileşenine karşı ciddi bir alerjisi olan kişilere aşı yapılmamalıdır. Size aşı yapan kişiye herhangi bir ciddi alerji hakkında mutlaka bilgi veriniz

• Aşağıdaki durumlarda doktorunuzla konuşunuz:

- Tetanoz veya herhangi bir aşıdan sonra şiddetli ağrı veya şişlik,

- Guillain Barre Sendromu (GBS) adı verilen rahatsızlığı geçirmiş olma;

- Enjeksiyonun planlandığı gün iyi hissetmeme.

Aşılar dâhil olmak üzere herhangi bir ilaçla yan etki gelişme riski olabilir. Bunlar genellikle hafiftir ve kendiliğinden kaybolurlar. Ciddi reaksiyonlar da mümkündür ancak nadirdir.

Tetanoz aşısı yaptıranların çoğunda herhangi bir sorun ortaya çıkmaz

Tetanoz aşısını takiben görülebilen hafif sorunlar: (Faaliyetlere etki etmeyen)

· Enjeksiyon yapılan yerde ağrı (yaklaşık 10 kişide 8)

· Enjeksiyon yapılan yerde kızarıklık veya şişme (yaklaşık 4 kişide 1)

· Hafif ateş (nadir)

· Baş ağrısı (yaklaşık 4 kişide 1)

· Yorgunluk (yaklaşık 4 kişide 1)

Tetanoz aşısını takiben görülebilen orta derecede sorunlar:

(Etkinliklere etki eden fakat tıbbi yardım gerektirmeyen)

• 37.5 C üzerindeki ateş (nadir)

Td aşısını takiben görülebilen ciddi sorunlar:

(Olağan faaliyetleri engelleyip, tıbbi bakım gerektiren)

· Kolda enjeksiyon yapılan yerde şişlik, şiddetli ağrı, kanama ve / veya kızarıklık (nadir).

AŞI BİLGİLENDİRME AÇIKLAMASI

Enjekte edilen herhangi bir aşıdan sonra ortaya çıkabilecek sorunlar:

Bazı insanlar bazen aşı dâhil tıbbi bir işlemden sonra bayılabilirler. Yaklaşık 15 dakika boyunca oturma veya uzanma, bayılmayı ve düşüşün neden olduğu yaralanmaları önlemeye yardımcı olabilir. Başınız dönerse, görme değişikliğiniz olursa veya kulaklarınızda çınlama varsa sağlık görevlinize söyleyiniz.

Bazı insanlarda, şiddetli omuz ağrısı ve enjeksiyon yapılan kolda hareket zorluğu olabilir. Bu çok nadiren olur.

Herhangi bir ilaç ciddi bir alerjik reaksiyona neden olabilir. Bu tür reaksiyonlar aşıdan sonra çok nadir görülür, yaklaşık bir milyon dozda 1 olduğu tahmin edilmektedir ve aşılamadan sonra birkaç dakika ila birkaç saat içinde meydana gelebilir.

Herhangi bir ilaç gibi bir aşının da, ciddi bir tıbbi hasar veya ölüme neden olma ihtimali, çok düşük olsa da vardır.

NEYE DİKKAT ETMELİYİM ?

Şiddetli alerjik reaksiyon belirtileri, çok yüksek ateş veya alışılmadık davranışlar gibi sizi kaygılandıran tüm belirtilere dikkat ediniz.

Ciddi alerjik reaksiyon belirtileri, kurdeşen, yüzün ve boğazın şişmesi, nefes darlığı, hızlı kalp atışı, sersemlik ve güçsüzlük olabilir. Bunlar aşılamadan sonra birkaç dakika ila birkaç saat içinde başlayacaktır.

Ne yapmalıyım?

Ağır bir alerjik reaksiyon veya bekleyemeyecek kadar acil başka bir durum olduğunu düşünüyorsanız, 112'yi arayınız ya da kişiyi en yakın hastaneye götürünüz.

Böyle bir durum söz konusu değilse, doktorunuzu arayınız.

İnsan sağlığını oluşabilecek hastalıklardan korumak için geliştirilmiş aşılar, tıp alanında oldukça önemli bir yere sahiptir. İnsanlık tarihinin en eski hastalıklarından birisi olan tetanoz halk tabiri ile kazıklı humma hastalığından tetanoz aşısı ile korunmak mümkün. Ancak konu sağlık ise detaylı bilgiye sahip olmak en doğrusudur, bu nedenle bireyler 1 doz tetanoz aşısı 5 yıl korur mu ya da tetanoz aşısı kaçyıl geçerli merak etmektedir. Gelin tetanoz aşısının süresi ne birlikte bakalım.

Tetanoz Aşısı Nedir?

Halk arasında 'kazıklı humma' olarak da bilinen tetanoz hastalığı insan vücudundaki kasların şiddetli ve yoğun kasılmalarına neden olan bir hastalıktır. Bu hastalığa 'Clostridium Tetani' bakterilerinin açık yara üzerinde üremesi ve çoğalması ile oluşur. Öncelikle çene ve boyun kaslarında kasılmalarla başlayan tetanoz, ilerleyip solunum sisteminin çalışmasını engelleyerek hastanın hayatını riske sokabilir. Bu hastalık dezenfekte edilmeyen yaralar, ölü doku barındıran yaralar, ateşli silah yaralanmaları, deri içine kesici-delici cisim girmesi gibi durumların varlığında gelişebilir. Tetanoz hastalığından korunmak için başvurulması gereken yöntem, tetanoz aşısı yaptırmaktır. Tetanoz aşısı, hastalığa neden olan 'clostridium tetani' bakterisinin hasta etmeyen ancak bağışıklık kazandıran türünü içermektedir. Tetanoz aşısının bilinen ciddi hiçbir yan etkisi yoktur, görülen hafif yan etkiler ise genellikle aşının yapıldığı bölgede oluşan hafif şişlik, ağrı ve ağrıdır.

Tetanoz Aşısının Koruma Süresi Nedir?

Bazı aşılar tek seferlik uygulandığı zaman ömür boyu bağışıklık kazandırırken bazıları ise belirli aralıklarla tekrarlanması gereken ya da koruyuculuğu biten aşılardır. Tetanoz aşısı da ikinci grupta bahsettiğimiz yani belli bir süre sonra koruyuculuğunu yitiren aşılar arasında yer almaktadır. Tetanoz aşısının koruma süresi ve tekrarlanma aralığı yaş gruplarına göre farklılık göstermektedir.

Bebeklik çağında 2,4,6,18. Aylarda 4 ve 13 yaşında tetanoz aşısı uygulanmaktadır. Son dozdan itibren 10 yılda bir tekrarlanması gereklidir. Yetişkinlerde de tetanoz aşısı 10 yılda bir tekrarlanmalıdır. Hamile bireylerde ise, anne adayı eğer 10 yıl içerisinde tetanoz aşısı olmamışsa, son doz doğumdan 2 hafta önce tamamlanmak üzere 4 hafta ara ile 2 doz tetanoz aşısı olması hem kendini hem de bebeği tetanoz hastalığından koruyacaktır.

Haydi Büyükler Aşıya: Türkiye’de Erişkinlere Yönelik Aşı Uygulamaları:

Tüm dünyada, son yıllarda erişkinlerin bağışıklanması da en az çocuklar kadar önemsenmeye başlanmıştır. Erişkinlerde mortalite ve morbidite ile sonuçlanabilecek birçok hastalık aşı ile önlenebilmektedir. 

Ülkemizde ileri yaş nüfusun giderek artmasıyla, kronik hastalıklar ve kanserlerde de buna bağlı bir artış meydana gelmekte olup bu durum erişkin aşılamasının giderek daha da ön plana çıkmasına yol açmıştır. 

Bakanlığımız, erişkin bağışıklamasının giderek artan öneminin farkında olup gerek çocukluk döneminde bağışıklama takvimi yarım kalan gerekse de bağışıklığın pekiştirilmesi amacıyla ek aşılamalara ihtiyacı olanlar ile gebeler, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar, bağışıklık yetmezliği bulunanlar ve diğer risk gruplarındaki kişilerin enfeksiyon hastalıklarından korunması hedefleri doğrultusunda aşılama çalışmalarını yürütmekte ve desteklemektedir.

Erişkin aşılaması, bebeklik döneminde aşı takvimine uygun olarak aşılanmamış kişilerin aşılanması için bir fırsat olarak görülmelidir. 

Gelişmiş ülkelerde, hastaneye yatış gerektiren zatüürre hastalığının en sık nedeni pnömokok bakterisidir. Pnömokokal hastalıklardan ölümler başlıca yaşlı erişkinler arasında meydana gelmekte olup bu grup arasında ölüm hızları zatürre için %10-20, pnömokokal bakteriyemi için ise %60’lara ulaşmaktadır. 

2002 yılında, tüm dünyada, tetanoz nedeniyle meydana gelen ölümlerin %14’ünü anne tetanoz vakaları oluşturmaktadır. 2014 yılında Avrupa Birliği’nde bildirilen tetanoz vakalarının %65’ini ise erişkinler oluşturmaktadır.

Boğmaca, genellikle çocukluk çağı hastalığı olarak bilinmekteyse de, ergenlerde ve erişkinlerde sıklıkla atipik seyrettiğinden çoğu zaman tanınmamaktadır. Nitekim, son yıllarda artmakta olan erişkin yaş grubundaki boğmaca vakaları duyarlı çocuklar için önemli bir enfeksiyon kaynağıdır. 

Erişkinler arasında difteriye karşı yüksek aşılama kapsayıcılığının önemi yakın tarihte, dünyanın çeşitli yerlerindeki-özellikle de 1990’lardaki eski Sovyetler Birliği ülkelerindeki- salgınlarda gösterilmiştir. Bununla birlikte, çoğu gelişmiş ülkede, çocuk yaş grubundaki yüksek aşılama kapsayıcılığının etkisiyle difteri vakaları erişkin yaş gruba doğru kaymaktadır. 

Yaklaşık 900.000 kişinin her yıl hepatit B’nin akut ya da kronik sonuçları nedeniyle hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir. Enfekte olan erişkinlerin yaklaşık %25’i siroz ya da karaciğer kanseri nedeniyle ölmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından, ülkemiz gibi orta/düşük hepatit B endemisitesi görülen ülkelerde, rutin çocukluk çağı aşılamalarına destek olarak ileri yaş grubunu veya hepatit B risk gruplarını hedef alan aşılama stratejilerinin dikkate alınması önerilmektedir. Yine erişkinlerde hepatit A’nın daha ağır seyrettiği bilinmektedir.

Gelişmiş ülkelerdeki 65 yaş üzeri ölümlerin çoğu grip enfeksiyonu ile ilişkilidir. Özellikle kronik hastalığı olan yaşlı erişkinlere ve gebelere grip aşısı uygulanmasıyla hastaneye yatışlarda ve ölümlerde azalmalar gözlenmektedir. 

Ülkemizde kızamık aşılaması 1970’li yıllardan itibaren uygulanmaya başlamış olsa da ancak 1990’lı yıllardan itibaren tüm illerde yaygın ve yüksek dozda aşılama başarısına ulaşılmıştır. Dolayısıyla özellikle 1980-1991 yılları arasında doğan erişkin grup başta olmak üzere 1970-1991 yılları arasında doğan tüm erişkinler arasında aşısızlık oranı yüksek olduğundan bu yaş grubundaki erişkinler kızamık hastalığına karşı çok hassastır.

Kızamıkçık hastalığına karşı aşılanmak; hastalık gebelik döneminde geçirildiğinde konjenital kızamıkçık sendromuyla sonuçlanması nedeniyle önemlidir.Dünyada her yıl 100 bin bebek konjenital kızamıkçık sendromu ile doğmaktadır. Doğan bebeklerin kalp rahatsızlığı, katarakt ve körlük, ciddi zekâ geriliği gibi ağır sekeller ile dünyaya gelmesine neden olmaktadır. Hastalıktan korunmanın tek yolu doğurganlık çağındaki tüm kadınların kızamıkçığa karşı aşılı olmasıdır.

Ülkemizde, 1985 yılından bu yana yürütülmekte olan Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) kapsamında aile hekimleri tarafından erişkin yaş grubuna uygulanan aşılar aşağıda özetlenmiştir.

Erişkin Tip Tetanoz Aşısı:

Daha önce aşılanma durumu kayıtlı olmayan tüm erişkinlerin 3 doz eişkin tip difteri-tetanoz (Td) aşısı ile aşılanarak primer aşılamalarının tamamlanması gerekmektedir Primer aşı serisi tamamlanan tüm yetişkinlere 10 yılda bir Td aşısı uygulanmalıdır.

Doğurganlık Çağı Kadın/Gebe Aşılamaları 

Gebelikte tatanoz aşısıyla aşılanmak bebekte ölümcül olan yeni doğan tetanozuna karşı korunmak için önemlidir. Bu nedenle çocukluk çağında aşılanmamış, aşılanma durumu bilinmeyen, eksik aşılanmış veya tam aşılanmış ancak son 10 yıl içerisinde pekiştirme dozu almamış olan tüm gebelere Td aşısı önerilir. Hiç aşılanmamış gebelerin 4 hafta arayla en az iki doz Td aşısı almaları sağlanmalıdır. İkinci doz doğumdan en az iki hafta önce tamamlanmalıdır. Gebelik dönemi aşılaması konusunda detaylı bilgi için tıklayınız.

Ayrıca virüslerin neden olduğu zatürreden kaynaklanan anne ölümlerinin önlenmesi amacıyla tüm gebelere gebelik aşısı uygulamasının gereklidir. Gebeler için grip aşıları reçete edildiği takdirde ücretsiz olarak karşılanır. Grip aşısı gebeliğin her döneminde uygulanabilir. Grip aşısı gebelere tek doz olarak uygulanmalı ve her gebelikte tekrarlanmalıdır.

Kızamık Kızamıkçık Kabakulak (KKK) Aşısı:

Kişinin iki doz kızamık içeren aşı (1980’lerden sonra doğanlar için) ya da KKK (2006 yılından sonra doğanlar için) aşısı uygulandığına ya da kızamık geçirdiğine ilişkin kayıt var ise veya laboratuvar tetkikleriyle bağışık olduğu gösterilmiş ise aşılanmasına gerek yoktur. Bunun dışında, gebelik dönemi dışındaki tüm erişkinlere dört hafta arayla bir doz KKK aşısı uygulanmalıdır.

Ülkemizde kızamıkçık aşısı 2006 yılında çocukluk çağı ulusal aşı takvimine eklenmiştir. Dolayısıyla kişi 2006 yılından önce Bakanlık tarafından uygulanan kızamık aşıları kızamıkçık aşısıyla kombine olmadığı için kişi aşılanmış olsa bile kızamıkçık virüsüne karşı korunmamaktadır. Bu nedenle özellikle doğurganlık çağında olan gebelik dönemi dışındaki tüm kadınlara ve iki doz KKK aşısı uygulandığına ilişkin kaydı olmayan diğer tüm erişkinlere KKK aşısı uygulanması önem taşımaktadır.

KKK aşısı olmayan tüm erişkinlere, talepleri halinde, aile hekimleri tarafından dört hafta arayla iki doz olarak ücretsiz uygulanmaktadır.

Pnömokok Aşısı: 

Aşılanma özellikle yaşlı kişiler için önemlidir. Yaşlandıkça bağışıklık sistemi zayıflar ve enfeksiyonlarla savaşmak daha zor olabilir. 65 yaş ve üzerindeki kişilerin pnömokok bakterisinin neden olduğu zatürre, kan iltihabı, menenjit gibi ciddi hastalıklardan korunması amacıyla iki pnömokok aşısı önerilmektedir. Konjuge pnömokok aşısı ücretsiz olarak sağlık kuruluşlarında uygulanmaktadır. Polisakkarit pnömokok aşısı ise Sağlık Uygulama Tebliği kapsamında tanımlanan risk gruplarına, reçete edilmesi halinde bedelleri karşılanmaktadır. Aşılama şemaları sağlıklı olma ya da eş zamanlı riski arttıran bir hastalık bulunma durumuna göre farklılaşmaktadır. Bu aşılarla ilgili bilgi sahibi olmak için aile hekiminize başvurunuz. 

Grip Aşısı:

Grip aşısı bedeli; 65 yaş ve üzerindeki kişiler ile yaşlı bakımevi ve huzurevinde kalan kişilerin bu durumlarını belgelendirmeleri halinde sağlık raporu aranmaksızın yılda bir defaya mahsus olmak üzere karşılanır.

Altta Yatan Hastalık Nedeniyle Veya Mesleğinden Dolayı İlave Risk Altında Bulunan Erişkinlere Yönelik Aşı Uygulamaları:

1. Hepatit A Risk Grubu Aşılamaları:

Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmekte olan Hepatit A Kontrol Programı kapsamında, sağlık kurumlarına başvuruları durumunda belirlenen tüm risk gruplarına (Bakınız Hepatit A Aşısı Risk Grupları) ücretsiz olarak aşı uygulaması yapılmaktadır. 

1. Hepatit B Risk Grubu Aşılamaları:

Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmekte olan Hepatit B Kontrol Programı kapsamında, sağlık kurumlarına başvuruları durumunda belirlenen tüm risk gruplarına (Bakınız Hepatit B Aşısı Risk Grupları) ücretsiz olarak aşı uygulaması yapılmaktadır. 

Bu risk gruplarının dışında, hekimin yüksek risk nedeniyle aşı yapılmasını uygun bulduğu kişilere sağlık kuruluşlarında Hepatit B aşısı uygulaması ücretsiz olarak uygulanabilir.

1. Pnömokok Aşıları 

Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmekte olan pnömokokal hastalıklara yönelik kontrol programı kapsamında çocukluk dönemi aşılamaları yanı sıra yetişkin ve risk grubu aşılamaları da bulunmaktadır. Pnömokok bakterilerinin neden olduğu hastalıkların, özellikle 65 yaş ve üzerindeki yetişkinlerde, kronik hastalıkları olan kişilerde ve hastalık ya da ilaç kullanımı nedeniyle bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde uzun sürme, hastaneye yatış gerektirme ve ölümcül seyretme olasılıkları daha yüksektir. 

Pnömokok hastalığı riskini arttıran hastalıkların bulunması durumunda konjuge pnömokok aşısı ile polisakkarit pnömokok aşısının uygulanması bu ciddi ve ölümcül olabilen hastalıklardan korunmayı sağlar.  Konjuge pnömokok aşısı ücretsiz olarak sağlık kuruluşlarında uygulanmaktadır. Polisakkarit pnömokok aşısı ise Sağlık Uygulama Tebliği kapsamında tanımlanan risk gruplarına, reçete edilmesi halinde bedelleri karşılanmaktadır. (Detaylı bilgi için bakınız Pnömokok Aşısı Risk Grupları)

1. Sağlık Çalışanı Aşılaması

Tıp fakülteleri, diş hekimliği fakülteleri, hemşire/ebelik eğitimi veren okullar, sağlık meslek yüksekokulları vb. öğrencileri, eğitimleri döneminde sağlık kuruluşlarında staj ve sağlık hizmetinde bulundukları için çalışan sağlık personelinde olduğu gibi bulaşıcı hastalıklar için artmış karşılaşma riski taşırlar. Bu nedenle, mesleki riski azaltmaya yönelik olarak ve hizmet sundukları hasta grubu içerisinde yüksek riskli hastaların varlığı ve bu hastalara kaynak teşkil etme riskleri nedeniyle belirlenen bazı aşıların uygulanması gereklidir.

Sağlık kurumlarında çalışan temizlik işçileri, 112 acil sağlık hizmetleri personeli ile acil durum, afet ve olağandışı durumlarda görev alan Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi (UMKE) personeli ve acil sağlık araçlarında görev yapan personel dâhil diğer çalışanlar için de mesleki maruziyet riski nedeniyle kendilerinin korunmasına ve hastalar açısından kaynak teşkil etmelerini önlemek amacıyla belirlenmiş olan bazı aşıların uygulanması gereklidir. 

Detaylı bilgi için tıklayınız (Mesleğe Bağlı Risk Grubu Aşılaması: Sağlık Çalışanı Aşılaması)

1. Grip Aşıları 

Grip aşısı bedeli; astım dâhil kronik akciğer ve kalp ve diğer kronik hastalıkları olan erişkinler için hastalıklarını belirten sağlık raporuna dayanılarak tüm hekimlerce reçete edildiğinde yılda bir defaya mahsus olmak üzere devlet tarafından karşılanır.

Detaylı bilgi için tıklayınız (Grip Aşısı Uygulanması Gereken Erişkin Risk Grupları)

Ayrıca,2005-2006 grip sezonundan bu yana, tüm sağlık çalışanlarının (kamu, üniversite) grip aşısı ile aşılanabilmesi için Bakanlığımız tarafından yaklaşık grip aşısı alınmakta ve illere dağıtımı yapılmaktadır.

Detaylı bilgi için tıklayınız (Mesleğe Bağlı Risk Grubu Aşılaması: 

1. Asker Aşılamaları:

TSK’de görev yapan askerler, çeşitli nedenlerle enfeksiyonlara ve salgın hastalıklara maruz kalma açısından toplumun geri kalanına göre daha fazla risk taşırlar.

Ülkemizdeki askerlik dönemindeki tüm erlere erişkin tip tetanoz-difteri (Td) ve menenjit aşıları, 1980-1991 yılları arasında doğan ve silah altına alınan askerlere ise ilave olarak kızamık-kızamıkçık-kabakulak (KKK) uygulanmaktadır.Detaylı bilgi için tıklayınız (Mesleğe Bağlı Risk Grubu Aşılaması: Asker Aşılamaları)

1. Seyahat Aşılamaları:

Seyahat eden kişilerin yolculuk ettiği ülkedeki bulaşıcı hastalık riskine uygun olarak aşılanması, Dünya Sağlık Örgütü’nün “International Travel and Health” Programı önerileri doğrultusunda (http://www.who.int/ith/en/) Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’ne bağlı seyahat sağlığı birimlerinde uygulanmaktadır. Detaylı bilgi için tıklayınız (http://www.seyahatsagligi.gov.tr/).

1. Hac-Umre Aşılamaları:

Ülkemizde rutin olarak Hac ve Umre ziyareti yapacak olan bireylere ülkeden ayrılmadan önce meningokok aşısı uygulanması sağlanmaktadır. Detaylı bilgi için tıklayınız (Hac ve Umre Aşılamaları)