Tavaif-i Mülûk; Mülûkü't Tavaif ya da Tayfa (Arapça: ملوك الطوائف) Endülüs Emevi Devleti'nin 1031 yılında çökmesi üzerinde İber yarımadasında kurulmuş ve 1031-1090 yılları arasında hüküm süren Müslüman emirlikler için kullanılan tabirdir.
Endülüs Emevi Devletinin son halifesi olan III. Hişam 1031 yılında meliklikten ve hilafetten feragat ettiğinde Endülüs toprakları çok sayıda bağımsız devletçiklere bölündü. Bu devletçikler hem kendi aralarında çarpışmaya başladılar, hem de İspanya'nın Hristiyan devletçiklerinin de saldırılarıyla karşı karşıya kaldılar. Bazı tavfa devletleri para karşılığı Hristiyan şövalyeleri de ordularında kullandılar. Örneğin El Cid (Arapça'daki El-Seyid adından gelir) adıyla tanınan Rodrigo Díaz de Vivar bunların en ünlüleri arasında yer alır. Bu karmaşık durum Reconquista'yı hızlandırdı ve İspanya'da İslam'ın varlığını zayıflattı.
1085-1090 yıllarında Kuzey Afrika'dan gelen Murabıtlar Tayfa devletlerini yıkarak İber yarımadasındaki Müslümanları tekrar bir bayrak altında toplamayı başardılar. Caferiye Sarayı (Aljaferia) bu dönemin önemli bir eseridir.
Abbasi Devleti‘nin (750-1258) merkezi otoritesinin zayıflaması ile illere gönderilen valilerin (Emir’ül Umeralar) kendi bölgelerinde bağımsızlıklarını ilan etmeleri ile ortaya çıkan feodal devletlere Tevaif-i Mülk Devletleri denir.
DİKKAT: Abbasiler döneminde, Endülüs Emevileri sonrası İspanya’da, Kösedağ Savaşı sonrası Anadolu’da görülmüş olan siyasi parçalanmışlığa Tevaif-i Mülk denir.
Mısır’da Kurulanlar | İran’da Kurulanlar | Kuzey Afrika’da Kurulanlar |
Tolunoğulları (Mısır’da kurulan ilk Türk- İslam Devleti) | Tahiriler (821-873) | Ağlebiler |
İhşitler(Akşitler) (Mısır’da kurulan 2. Türk-İslam Devleti) | Saffariler (861-1003) | İdrisiler |
Fatimiler (Şii Arap Devleti) | Büveyhoğulları (934-1055) | |
Samanoğulları |
İçindekiler
Endülüs Emevi Devleti’nin çökmesi ile birlikte İber Yarımadası’nda (İspanya) kurulan devletlere Tevaif-ül Mülk Devletleri denir. Bunlar;
Malaga ve Algeciras’taki Hammudiler (1010-1057), İşbiliye’deki Abbadiler (1023-1091), Gırnata’daki Ziriler (1012-1090), Niebla’daki Benu-Yahya (1023-1051), Silves, Algerve’deki Benu-Müzeyn (1028-1053), Albarracin, La Sahla’daki Benu-Rezin (1011-1107), Alpuenti’deki Benu-Kasım (1029-1092), Kurtuba’daki Cevheriler (1031-1069), Batliyas’taki Benu-Mesleme de denilen Eftasiler (1022-1094), Tuleytula’daki Zunnuniler (1009-1085), Valencia’daki Benu-Sumadih (1039-1087), Saragosa, Lerida, Tutile, Calatayud, Denia, Tortosa’daki Tucibiler (1019-1039), Hudiler (1039-1043), Majorka’daki Benu Mücahid ve Benu-Ganiye (1022-1205)
Kaynak: https://www.turkcebilgi.com/tavaif-i_m%C3%BCluk
NOT: Endülüs’te ki bu döneme Murabıtlar son vermiştir.
Kösedağ Meydan Muharebesi sonrası Anadolu Selçuklu Devleti’nin merkezi otoritesini kaybetmesi ile ortaya çıkan 1. Beylikler Dönemine de Tavaif-i Mülk denir.
] }