Tire De Ne Yenir

Bugün sizlere İzmir’in şirin ilçelerinden biri olan Tire’den bahsetmek istiyorum. Tarihi M.Ö 2000’li yıllara dayanan Tire, önemli medeniyetlerin (Hitit, Frigya, Lidya, Pers, Roma, Bizans) yönetiminde yüzlerce yıl ayakta kalmış, 1400'lü yıllardan itibaren Türk hâkimiyetine geçmiş ve bu tarihten itibaren Türklerin önemli bir merkezi halini almıştır (Aydınoğlu Beyliği). Doğası ve tarihiyle ayrı bir güzellik armonisi yaşatan bu şehre geldiğinizde tarihin bozulmamış dokusunu tüm benliğinizle hissedebiliyorsunuz. Tarihî çarşıları, birbirinden değerli camileri ve meşhur salı pazarı ile görülmeye değer bir yer Tire.

Tire’ye gitmeyi düşünüyorsanız salı günleri kurulan pazarını da mutlaka gezi planınıza dahil edin. Oldukça geniş bir alana yayılan Tire pazarı, Ege’nin en büyük pazarı olma unvanına sahip. Burada Ege’ye has çeşitli sebze ve otlar, yöresel peynirler, zeytinyağı, el yapımı sabunlar, salça, ev tarhanası gibi gıda ürünlerinin yanı sıra maharetli hanımların getirdiği çeyizlik çeşitli örtüler, dantel, örgü gibi el emeği ürünlere de rastlamak mümkün. Özellikle Tire’nin iğne oyası çok meşhurdur. Bu pazarda ne ararsanız bulabiliyorsunuz, bu yüzden pazara ilgi büyük. Turistlerin bu güzel pazarı görmeleri için kente yapılan tur gezileri salı gününe denk getiriliyor. Birbirinden güzel yerel el işlerini, köylülerin getirdiği yöreye has sebze ve meyveleri ile “salı pazarı”, Tire’nin bozulmamış tarihi dokusuyla bütünleşmiş özel bir alışveriş merkezidir.

İzmir’e yaklaşık 1 saat mesafede bulunan Tire’nin doğal güzellikleri, tarihi, gezilecek yerleri hakkında pek çok şey söylenebilir. Ama ben sizlere bugün özellikle Tire’ye ait lezzetlerden bahsetmek istiyorum.

İzmir’in zeytinyağı ve ot ağırlıklı yemeklerinin yanı sıra Tire’nin de kendine has lezzetleri var. Tire denince akla gelen ilk yemek sanırım Tire Köftesi. Tire köftesinin diğer köftelerden en belirgin farkı, içinde baharat olmaması. Köftenin iskender gibi pide ve sosla servis edilenine ise Tire Kebabı deniliyor. Bunun dışında yörede “tak tak kebabı” ya da “kuyu kebabı” denilen yemeği de oldukça meşhur. Yemek dediğime bakmayın, bu aslında Tireliler için kahvaltı. Sabah saat 9-10’dan sonra bulup yemeniz zor. Kuzu, kuyuda bütün olarak pişiriliyor, sonra parçalanıp pide üzerinde servis ediliyor. Yemek pişerken etten akan ve bir kapta biriktirilen sosla ise tandır çorbası hazırlanıyor. Neden bu kadar erken vakitte tükeniyor derseniz, pazarcılar sabahın ilk vakitlerinde evlerinden çıkıp geldikleri için tok tutacak bir yemek olarak tandırı tercih ediyorlarmış ve onlara yetişmesi için bu kebap sabahtan hazırlanırmış.

Tatlı olarak karadut reçelinin tatlı lor üzerine dökülmesi ile hazırlanan “karadutlu lor tatlısı” ön planda. Yöreye özgü içecekler ise karadut şerbeti ve sübye. Sübye, kavun çekirdeğinden elde edilen bir içecek; ferah, serinletici bir tadı var. Maalesef az yerde rastlanan, unutulmaya yüz tutmuş lezzetlerden biri…

Yörenin süt ürünleri de oldukça lezzetli, bu yüzden koyun yoğurdunu, tereyağını ve peynir çeşitlerini tatmanızı öneririm. (Ömür Mandırası’nı tavsiye ederim.)

Genel olarak Tire yemeklerinden bahsettikten sonra size bu güzel lezzetleri tattığım şirin bir restorandan bahsetmek istiyorum. Yeşilin binbir tonunu bulabileceğiniz bir vadinin zirvesinde Kaplan Köyü’nü geçer geçmez sizi karşılayacak olan Kaplan Dağ Restoran, Kimya öğretmeni Lütfü Çakır Beyin zarafeti ve elinin maharetiyle ortaya çıkarmış olduğu muhteşem manzarasıyla unutulamayacak zamanlar geçireceğiniz özel bir yer. Tire’nin içerisindeki ince kıvrımlı yollardan dolaşarak yirmi dakikada vardığınız mekânda Ege’ye has lezzetleri bir arada bulabileceksiniz.

Yemek siparişinizden önce masaya kuzukulağı ve taze kekikten oluşan bir tabak ve zengin içerikli bir salata getiriliyor.

Daha sonra gelen servis arabasından görerek ve isterseniz içeriği hakkında bilgi alarak tatmak istediğiniz meze ve zeytinyağlıları seçiyorsunuz. Fotoğrafta da göreceğiniz gibi çeşit o kadar fazla ki seçim yapmakta zorlanıyorsunuz. Neler var, derseniz şöyle sıralayabilirim: karışık ot kavurması, havuçlu cevizli ezme, cibes salatası, ısırgan okma, arapsaçı kavurması, soyalı pazı, kabak çiçeği dolması, sarmaşık kavurma bunlardan sadece birkaçı.

Girit kabağı salatası (kabak haşlanıp zeytinyağı ve limonla soslanmış.

Melengeç ya da menengeç otu (ilk kez tattım, nedense çok sevemedim)

Okma (ısırgan otu, domates, biber, soğan, peynir ve zeytinyağından oluşan bir salata)

Keşkek

Ara sıcak olarak kuzu etli şevketi bostan, Ege’nin meşhur düğün yemeği keşkek, karışık otlu börek ya da patlıcanın doyumsuz tadı lalengiyi tercih edebilirsiniz. Patlıcan balığı da denen lalengi patlıcanın uzunlamasına ince olarak kesilip, suda bekletildikten sonra cıvık bir hamura bulanıp kızartılmasıyla elde edilen güzel bir lezzet.

Tire Köftesi

Tandır

Ana yemek olarak Tire köftesi ve tandır var. Tabii isteyenler diğer ızgara çeşitlerini de tercih edebilir.

Ceviz Krokan

Tahinli Muz

 Tatlı olarak ise karadutlu lor tatlısı, ceviz krokan, tahinli muz öne çıkıyor. Bol çeşitten oluşan bir yemeğin üzerine bu hafif tatlılar iyi geliyor.

Gelelim ortamına… Manzarayla bütünleşen ambiyansı yaz-kış ayrı bir güzellik yaşatıyor insana. Özellikle yemek yediğiniz mekânda bulunan tavana asılmış kurutulmuş biberler, patlıcanlar ortama ayrı bir hava katıyor. Tavsiyem özellikle baharda burayı görmeniz. Baharda hem yemeklerde ot çeşitliliği artıyor hem de Tire’yi kuşbakışı izleyebildiğiniz manzarası daha hoş oluyor. Yemekten sonra orman içinde bir yürüyüş yapmanız da mümkün.

Son olarak derim ki İzmir’e gelirseniz mutlaka Tire’ye de uğrayın, Tire’nin tarih kokan sokaklarını dolaşın, eski evlerini görün, Tire Müzesi’ni, Necip Paşa Kütüphanesini (müze-kütüphane) dolaşın; eski çarşıya gidin alışveriş yapın. Dere Kahve’de kendinizi suyun huzur veren sesine bırakın. Üzerine de Ege lezzetlerinden oluşan güzel bir yemekle gezinizi taçlandırın.

Karaburun gezimizden pazartesi akşam döndük.. Eşim salı günümüz içinde Tire’ye gitmeyi planlamış. Tire’nin pazarı gezilecek, ardından meşhur Tire Köftesi ve lezzetleri tadılacak. Arkadaşlarımızla bile konuşmuş. Böyle eş sevilmez mi.. Her şeyi en ince ayrıntısına kadar hazırlıyor.. Üstelik ben rahat rahat gezip çevrenin tadını çıkarırken tüm fotoğraflarımı çekiyor.Canım benim.. Allah herkese böyle bir eş nasip etsin.. Allah nazarlardan korusun bizi deyip hemen gezime döneyim.

Tire İzmir arası yaklaşık 99-100 km.. Yolun çoğunluğunu otobandan gittiğiniz için yolda bir sıkıntı yok..:)) Tireye ilk gidişimiz değil.. Ama en son gidişimizin üstünden neredeyse 5 sene geçmiş.  Yollar, evler her şey o kadar değişmiş ki.. Bildiğimiz yerleri bile bulmakta zorlandık. Çok büyük bir havuzun etrafında kafeteryalar gördük arabamızı park ettik ve burada oturduk. Burası eskiden yüzme havuzuymuş. Merkezde çok büyük bir havuz. Zamanla sadece süs havuzu olarak kullanılmaya başlamış.

Arkadaşlarımızın evi çok yakınmış ısrarla bizi evlerine davet ettiler. Ama hava güzel, gezecek çok yer kısıtlı zaman var.. Biz Arkadaşlarımıza yerimiz tarif edip beklemeye başladık. Evleri yakınmış bekletmeden geldiler. Biraz hoş beş edip pazara doğru yol aldık. Salı ve cuma günleri Tire’nin pazarı var. Salı günü olan çok büyük ve çok kalabalık bir pazar.

Cuma günü olan ise daha küçük evinde tarlasında ne ürettiyse özellikle teyzeler bu pazara çıkarıyormuş.

El emeği, göz nuru yiyecekler, el işlerini satıyorlarmış. Bir kez de cuma günü gitmem lazım. Pazar çok büyük, şimdiye kadar gördüğüm gezdiğim en büyük pazar diyebilirim. Biz anca bir kaç sokağı gezebildik.

Muhteşem iğne oyaları, danteller var.. Çeyiz hazırlayanlar mutlaka görmeli…

Nasıl bir kalabalık anlatamam size. Özellikle salı günleri İzmir’den hanımlar için turlar düzenleniyor. Makul fiyata İzmir’den biniyorsunuz Tire’ye getiriyorlar, pazarda gezdirip tepeye çok meşhur Kaplanın yerine Tire Köfte ve Karadutlu Tatlı yemeye götürüyorlar. Manzaranın ve lezzetlerin tadına varınca alıp İzmir’e geri getiriyorlar. Arkadaşlarınızla bu turlara katılıp çok keyifli bir gün geçirebiliyorsunuz. Tire pazarında yabancı turistlerde çoktu. Demek ki o kadar meşhur bir pazar..:))

Keçeden müthiş şeyler üretmişler.. Turistlere yapımını gösterip, satmaya çalışıyorlar..

Antikacılar.. Sandıklarda, dolaplarda bekleyen hatıralar gün ışığına çıkmış.. Değerini bilecek elleri bekliyor…

Pazarda yiyecekten, giyeceğe, el işlerinden ev yapımı ürünlere aklınıza ne gelirse var. Beni sabah bıraksanız pazara akşama kadar hiç sıkılmadan gezebilirim. Ama beyler çabuk sıkılıyor.. Yine de benim hatırım için 2-3 saat kadar geziyorlar ses çıkarmadan. Tire’de oturan arkadaşım rehber oldu bize.. Nerede ne var, ne satılır, hanlar, bıkmadan anlatıp gezdirdi bizi.

Tirede meşhur şeylerin başında süt ürünleri geliyor. Gerçekten de çok lezzetli peynirler var.. Giderseniz mutlaka tatlarına bakın. Birde meşhur Tire Köftesi vakumlu paketlerde yarı pişmiş olarak satılıyor. İsterseniz bunlardan alıp evinizde pişirebiliyorsunuz. Çok gezdik acıktık. Ben çok meşhur olduğu herkesin gidip anlattığı Kaplanlara gitmek istedim. Beni kırmadılar. Hep beraber arabaya bindik. Allahım çok korkunç bir yol, virajlı küçük bir yoldan tepeye tırmanıyorsunuz. Yol kötü ama manzara muhteşem. Vardığımızda görüyoruz ki çok kalabalık ve yer yok. Her taraf arabalarla dolu. Önceden rezervasyon yaptırmamız lazımmış.

Doğanın resimlerini çekip diğer tepedeki Toptepe Restoranta gidiyoruz. Burasıda kalabalık ama manzarası güzel bir yerden masa boşalıyor hemen bizi oturtuyorlar..Offf.Offf. Çok açım..

Bundan sonrası lezzet şöleni. Başka yemekler saysalar da ben illa ki Tire Köfte yiyeceğim diyorum.. Bu yemeklerin bu kadar lezzetli olmasının sırrı malzemeler ve bol tereyağı kullanılması bence..
Tire Köfte….

Keşkek..

Ot Kavurma….

Kaşarlı Köfte….

Karışık et…

Kızartma…

Tereyağlı Fırında Peynir…

Çok lezzetli bir yemek yiyoruz. Gitmek isterseniz tavsiye edebileceğim, güler yüzlü personeli, hızlı servis, lezzetli yemekler, harika bir manzara, uygun fiyatlar.. En son tatlı getirelim diyorlar.. Ben çok doydum istemem diyorum. Ama ortaya gelen Karadutlu Lor’dan en çok ben yiyorum..

Sonrasında İzmir’e dönüş ve arkadaşlarımıza veda.. Bu güzel ve keyifli gün için eşime, arkadaşlarıma çok teşekkür ederim. Artık oraları öğrendim, tren, otobüs, dolmuş her tür araç var oraya giden Havalar bozmadan bir de cuma günü gitmem lazım.. Tüm dostlarım yolunuz düşerse mutlaka gezin görün bu lezzetlerden tadın çok beğeneceksiniz.. Sevgiyle kalın..
Masamızın minik misafiri.. Çok sevimli.. İyi ki oğlum yanımız da yoktu.. Bunu mutlaka eve getirmek isterdi..:))

Ayrıca İzmir'den tren seferleri de var. Nostaljik bir yolculuk yapmak isteyenler için ideal. Arkadaşlarımdan bir grup İzban trenleri ile Selçuğa gelip oradan çok sık çalışan Selçuk-Tire dolmuşlarıyla seyahat ettiler.

Nasıl gelirseniz gelin,  Tire'yi görmek için 1 gün yetmiyor. Tadılması gereken otlarıyla ünlü restoranları, köftesi , ünlü yoğurdu , peyniri , gastro tarafında ;  Hanları, hamamları , camileri, ve ünlü kütüphanesi ile kültür tarafda görülmeye  değer yerler var.

Eğer Otobandan Selçuk Belevi hattından geliyorsanız, 20km civarında Değirmen Şelale Aile restoranı uğranması gereken yerlerden biridir. Tabiatın içinde otları ve lezzetli Tire köftesi ile sizi karşılayan bu mekanda geçirdiğim lezzet dakikaları beni iki sefer Tireye gitmekten alıkoydu. Ancak adından da anlaşılacağı gibi ailece çalıştıkları için bilhassa pazar günleri servis hızında sorunlar çıkmaktadır.

Bütün Türkiye'nin tanıdığı Kaplan köyündeki Kaplan Restoran kesinlikle denenmesi gereken bir mekan. Orman içinde Ege mutfağının farklı lezzetlerini tadınca ününün boşuna olmadığını anlıyorsunuz. (Tel:(0232) 512 6652. Kaplan köyünde birkaç tane daha ot restoranı açıldığını gördüm. Denemeden bir şey söylemek istemem ancak Tire'de eskiden Kaplan restoranın aşçısının açtığı GastroTire restorandan bahsetmem gerekir.  Manzarası ve geleneksel ot mutfağı ile denenmesi gereken yeni mekanlardan biri. Kısıtlı masa ve yoğun talep nedeniyle rezervasyon şart (0507 745 7372)

Babaoğlu  kuyu kebapçı, tandırı ile meşhur bu restoran sabah sabah tandır yemek isteyenler için ideal. Biz sabah 11 civarında gittiğimizde gördüğümüz manzara çalışanlar dışarıya masaları atmış salı pazarı kalabalığını seyrediyor. 

Sabah kahvaltı yerine tandır yemek bana biraz farklı gelse de bu mekan ününü buna boçlu. Çevrede bu tandır işini gündüz vakti de yapanlar çoğalmaya başlamış Babaoğlu'nun dikkatine:)

Köfteye gelince , Hacıoğlu Tire köftecisi bir adım önde. Hakiki Hacıbaba Köftecisi ve Meşhur Kuyu kebebı Ali Usta'da Tire köftesi için gidilecek mekanlardan.

Tire'de yaşayan  kolej arkadaşımla sokakta karşılaşmasak bizde bu mekanların birinde köfte yiyecektik. O Bize Tire'lilerin gittiği bu mekanı tavsiye etti.  

Meşhur Şiş kebapçı Şükrü Öztepe .  Köfteleri daha küçük keserek tereyağ ve domatesin renk ve lezzet verdiği bu mekan  benden tam not aldı.

Şükrü ustaya yetişemedik ancak Oğlu Faik işi biliyor.

Yoğurdu ve peynir için ben, Tire dışında bulunmadığından Ömür mandıra ürünlerini tercih ediyorum. Ancak Tire Kooparatif ürünleri benim son yıllarda İzmir'de sütüyle, yoğurdu ile lezzet bulduğum markadır.

Derekahve restoran ve cafe'si ise orman içinde muhteşem doğası ve koruk şerbeti ile meşhur.

Tarihi yapılarına gelince Tire hanları , hamamları ile meşhur. Yeniden ortaya çıkarılan Çöplen han, Kutu han , yerel yaşlıların çoğunlukta olduğu Ali Efe Hanile Tahtakale ve Yakınayak hamamı, Hekim ve Eski Yeni hamam öne çıkanlar.

30 dan fazla camisinin öne çıkanları Ulu cami,Yalınayak camii.

Ali Baba tekkesiYoğurtluoğlu külliyesi ve Tire müzesi görülmeye değer yerler. Necip paşa kütüphanesi kitap meraklıları için çok önemli bir yer.

Derekahve Ayazma'sı Meryem Ana'nında bir süre barındığı bir mekan. Halkapınar köyü ve Theos mozelesi görülmeye değer mekanlar.

Biz salı pazarına girmeden keçeciler sokağına uğradık.

Sokakta semerci , keçeci ustalarının küçük imalathaneleri var.

Yıllardır aynı yöntemle keçe üretimi yapan bu ustalara İzmir Büyükşehir belediyesinin destekleri çok önemli.

Ustalar fotoğraf makinalarına çok alışık. Hiç oralı olmadan işlerine devam ettiler

Semerci Kamil usta bize uzun uzun eski Tire'yi anlattı. (yukarıda)

Salı pazarı kesinlikler gördüğüm en büyük pazar. Oldukça geniş alana yayılmış Ödemiş ve Selçuk pazarlarından çooook daha büyük . Ana caddelerde profosyenel pazarcılar olsa da ara sokaklarda Tire ve çevresinden gelen üreticilerin sebze , meyve ve el işi emeklerini görüyorsunuz.

Yan gözle cep kontrolü...

Ehhh kadın kadına biraz muhabbet iyi gelir

Erkekler nerede derseniz ...

Cep telefonları hayatımızın her safhasında...

Kavaf pazarı seyrediyor.

Bugünlerde en zor işlerden bir tanesi bal almak. Biz buradan aldık bakalım nasıl çıkacak

Balıkçılarda bu pazarda oldukça aktif.

Son bir not çektiğim fotoğrafları bu bloğumda düşük çözünürlükte yayınlıyorum, sebebi ise kopyalayıp başka yerlerde kendi fotoğrafları gibi yayınlayan arkadaşlar var. Bu nedenle kusura bakmayın. Eğer bu fotoğraflara masum bir sebeple ihtiyacınız varsa eposta ile bana ulaşabilirsiniz.