Tiroid Kanseri Nedir?
Tiroid bezi; boynun ön kısmında, nefes borusunun önünde yer alan kelebek şeklinde bir iç salgı bezidir. Tiroid hormonlarının üretildiği bu salgı bezi, vücuttaki doku ve organların doğru çalışmasını sağlar. “Tiroid kanseri nedir?” sorunun cevabını ise tiroid bezinin içerisinde bulunan nodüllerin kötü huylu olması ile tanımlamak mümkündür. Diğer kanser türlerine oranla daha nadir görülen tiroid kanseri nedeni bilinmemekle birlikte kadınlarda daha sık görülmektedir. Cinsiyetin yanı sıra bazı faktörler de tiroid kanserine neden olmaktadır. Ayrıca tiroid kanseri erken yaşlarda ortaya çıkabileceği gibi tedavi ile yüksek oranda iyileştirebilen bir kanser türüdür. Bu yüzden de tiroid kanseri ölüm oranı diğer kanserlere göre düşüktür.
Tiroid Kanseri Çeşitleri
Tiroid kanseri çeşitleri; anaplastik, papiller, folliküler ve medüller olmak üzere 4 türdür. Görülme sıklıkları ise farklılık göstermektedir.
Anaplastik Tiroid Kanseri
Anaplastik tiroid kanseri en nadir görülen kanser türüdür. %2’lik bir kısımda görülen bu kanser türü hızlı ve çabuk yayılan bir nodüle sahiptir. Bu hastalıkta ameliyat şansı genellikle olmaz. Çünkü tanı konulduğunda tümör fazlasıyla yayılmış durumda olur. Hastaları rahatlamak amacıyla radyoterapi uygulanabilir.
Papiller Tiroid Kanseri
Vakaların %’ında görülen en yaygın kanser türüdür. Her yaşta görülebilen papiller tiroid kanseri riski yaşlarında daha fazladır. Genellikle iyi seyirli olan ve yavaş büyüyen bu kanser uzun zaman belirti vermeyebilir ve yıllarca ölümle sonuçlanmadan kişide varlığını sürdürmeye devam eder. Papiller tiroid kanseri metastazı ise akciğere ve lenf bezlerinde gerçekleşir. Gençlerde risk taşıma olasılığı az olduğu gibi 40 yaş üzerindeki hastalarda yayılma hızı fazlalaşabilir.
Folliküler Tiroid Kanseri
Kan dolaşımı yoluyla yayılan folliküler tiroid kanseri, tiroid kanserlerinin %’luk kısmını oluşturur. 50’li yaşlarda daha sık görülen bu kanser türü yavaş büyür. İlk tanıda görülme oranları değişiklik gösterse de kanserin akciğer, kemik ve az da olsa beyin ve karaciğere yayılma olasılığı vardır.
Medüller Tiroid Kanseri
Medüller tiroid kanser türünün teşhisi diğer türlere göre daha kolay olabilmektedir. Medüller tiroid kanseri riski olanların kanında kalsitonin hormon düzeyi anormal şekilde yüksek çıkmaktadır. Tiroid kanseri vakaların yaklaşık %2’sinde görülen bu kanser yavaş büyür. Diğer tiroid kanserleri gibi ileriki yaşlarda da görülebilecek medüller tiroid kanserini diğerlerinden ayıran özellik kalıtsal olmasıdır. Nesilden nesile aktarılan bu kanser için genetik mutasyon testi yaptırmak gerekir.
Tiroid Kanseri Neden Olur?
Kadınlarda rastlanan kanser türleri arasında tiroid kanseri sekizinci sırada yer alır. Erkeklere göre 2 kat daha fazla risk taşıyan kadınlarda, menopoz ya da yeni doğum yapmış olmak gibi hormonal değişiklikler tiroid sorunlarını tetikleyebilmektedir. Erkeklerde ise nodül bulunuyorsa kanser riski fazla olabilmektedir. Tüm bunların yanı sıra tiroid kanseri nedenleri arasında başka etmenler de bulunur.
- Ailede hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması), hipertiroidi (tiroid bezinin fazla çalışması) ya da tiroid kanseri olması
- Çocuk yaşlarda radyasyona maruz kalmak ya da boyun bölgesine radyoterapi tedavisi görmek
- 60 yaş üstü kişilerde tiroid nodülü varlığı
- İyot eksikliği
- Şeker hastalığı
- Down ve turner sendromu
- Tiroid rahatsızlığı ya da tiroid ameliyatı olmak
- Geçmişte lityum kullanımı
- Beyaz ırk ya da Asyalı ırkından olmak (Diğer ırklara oranla 3 kat daha fazla risk altındadırlar)
Tiroid Kanseri Belirtileri
Tiroid kanseri ilk evrelerde belirti vermeyen hastalık türlerinden biridir. Ancak aşağıda bulunan bazı semptomlar tiroid kanseri belirtileri arasında görülebilmektedir.
- Boyunda şişlik ve yumru
- Nefes almada zorluk
- Ses kısıklığı
- Yutma güçlüğü
- Kemik erimesi
- Boyundan kulaklara doğru ağrı
- Kan ve kolesterol değerlerinde düşüş
- Yorgunluk
- Kilo artışı
- Sinirlilik
- Cinsel isteksizlik
Tiroid Kanserinin Hayati Tehlikesi Var mı?
Tiroid kanseri olanlar ilk tanıdan sonra yaşam süresini ve ölümcül olup olmadığını merak ederler. Tiroid kanseri görülme sıklığı dünya üzerinde 30 yılda oldukça fazla artış gösterse de ölüm oranı gittikçe azalmaktadır. Erken tanının yanı sıra tedavi yöntemlerinin de gelişmesi ile düşen bu oranlar tiroid kanseri türlerine göre kimi zaman değişiklik göstermektedir. Anaplastik çeşidinde ilk tanı genellikle 4. evrede konur. Bu evreden sonra hastanın 5 yıl hayatta kalma ihtimali %7’dir. Folliküler, medüller ve papiller tiroid kanseri yaşam süresi 1. ve 2. evrede azalmamaktadır. Ancak her kanserde olduğu gibi tiroid kanserinin de erken tanı oldukça önemli olmaktadır. İlerleyen evrelerde yaşam süresi gittikçe düşmektedir.
Tiroid Kanseri Nasıl Anlaşılır?
Belirtiler kanserin anlaşılmasında ilk adım olmaktadır. Şişlik gibi oldukça yaygın olarak görülen semptom sonrasında kişinin doktor muayenesinden geçmesi gerekmektedir. Şikayetleri dinleyen doktor ilk olarak el ile muayene eder. Gerekli kan tahlilleri sonrasında ise tiroid sintigrafisi ya da iğne biyopsisi ile tam teşhis konmaktadır.
Tiroid Kanseri Kan Tahlilinde Çıkar mı?
Tiroid bezi tarafından üretilen T3 ve T4 hormonlarındaki bozukluk kan tahlillerinde saptanabilmektedir. Ancak çıkan değerler ile tiroid bezinde kanser hücresi olup olmadığı anlaşılamamaktadır.
Tiroid Kanseri Yayılır mı?
“Tiroid kanseri yayılır mı?” sorusu tedavi ile ilişkilidir. Belirtilere önem vermeyen ve tedavi edilmeyen kişilerde kanserin metastaz yapma riski yüksektir. Bu yüzden de tedavi edilebilir bir kanser türü olsa da dikkat alınmadığı sürece yaşam süresini kısaltır.
Tiroid Kanseri Ameliyatı
Tiroid kanseri tedavisi için kullanılan ana yöntem ameliyattır. Tiroid bezinin tamamının ya da yarısının alınması gerekli olan bu tedavi yönteminde tümör lenf düğümlerine de yayılmışsa bu bölge de ameliyat sırasında alınır. Boyunda açılan cm kesik ile yapılan ameliyatta uygulanacak olan yöntem kanser türüne göre de değişiklik göstermektedir. Ameliyat açık olabileceği gibi robotik olarak da yapılabilmektedir. Hastaların ameliyat öncesinde doktorundan ameliyat sürecini ve oluşabilecek riskleri detaylıca öğrenmesi gereklidir.
Tiroid Kanseri Ameliyatı Kaç Saat Sürer?
Tiroid kanseri ameliyatı yaklaşık saat sürer. Bu süreyi etkileyen faktörler arasında kanserinin evresi, büyüklüğü ve yeri bulunmaktadır. Genel anestezi ile yapılan ameliyat sonrasında hasta kendine gelene kadar ameliyathane içerisinde bulunan uyanma salonlarında bekletilir.
Tiroid Kanseri Ameliyatı Sonrası
Ameliyat gününde hastada kanama, ses kısıklığı, kalsiyum düşüklüğü gibi komplikasyonlar meydana gelebilmektedir. Ayrıca boğazda açılan kesikten dolayı ağrı, anestezi etkisi ile gelen yorgunluk da olabilmektedir. Hastanın iyileşme sürecinden sonra ise tedaviler devam eder.
Ameliyat sonrasında tümörün büyüklüğü ve kanserin yayılma durumuna göre bazı hastaların tedavisine radyoaktif iyot ile devam edilir. Bu tedavide amaç varsa kalan kanserli hücreleri de yok etmektir. Kimi hastalara ise tedavi yöntemi olarak radyoterapi uygulanır. Bu yöntem ise genellikle anaplastik ve medüller tiroid kanseri olan hastalarda kullanılır. Ameliyattan sonra hastanın hormon üretimini sağlamak amacıyla tiroid hormon ilacı verilir. Bir kısmı ya da tamamı alınan tiroid için gerekli olan ilaçlar doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Kanserin tekrar nüksetmemesi ve konforlu bir yaşama devam edebilmek için düzenli aralıklarla kontrole gidilmelidir. Kontroller sırasında boyun bölgesinde fizik muayenesi, ultrason ve gerekli bazı kan tahlillerinin yapılması gerekmektedir.
Tiroid Kanseri Tekrarlar mı?
Tekrarlama durumunun olmaması için tiroid bezi komple alınır. Ancak kanser hücreleri daha öncesinde başka yerlere metastaz yapmış ise kanserin tekrarlama şansı vardır. Bu oran düşük olsa dahi yine de tedavisi mümkün olabilmektedir.
Yapılan başarılı ameliyatlar ve sonrasında sağlanan kontroller ile gerek Türkiye’de gerekse tüm dünyada 5 yıllık sağ kalım oranı %98,1’dir. Bu yüzden de tiroid kanseri belirtilerinden bir ya da birkaçını barındıran kişilerin doktora başvurması gerekmektedir. Kendini geç gösteren bu kanser türünde erken tanı oldukça önemlidir.