Topaç Oyunu Hakkında Bilgi

Topaç nedir, nasıl bir oyundur? Topaç oyunu nasıl oynanır? Topaç oyununun kuralları, topaç oyunu hakkında bilgi.

Kaynak: pixabay.com

Topaç

Topaç, dünyanın hemen her ülkesinde çocukların çok sevdiği bir oyuncaktır. Tarihi kaynaklar eski Roma da ünlü devlet adamı Cato’nun anne babalara ilginç öğüdünü yazar. “Ey anne ve babalar, eğer çocuklarınız konusunda dertlerden kurtulmak istiyorsanız onlara birer topaç alın. Böylece çocuklarınız kötü alışkanlıklardan kurtulur, iyi birer vatandaş olma yolunu bulurlar.”

Ele geçen belgeler incelendiğinde topacın 14. yüzyılda özellikle İngiltere’de çok yaygın bir biçimde olduğunu ortaya çıkıyor. Bunun ise kilise ayinleriyle ilgisi açık bir biçimde anlaşılıyor. Yine bu belgelerden papazların bile boş zamanlarında aralarında topaç yarışmaları yaptıkları anlaşılıyor.

Dönmeyen veya istenilen hıza ulaşmayan topaca “Uyuyor” denmesi bu devirlerden kalma. “Topaç gibi uyumak” deyimi ise bizde pek kullanılmamasına karşın Avrupa da dillerden pek düşmüyor. Ortadoğu’da da yaygın olan topacın çok değişik modelleri var. Bunların çoğunda topaçların üst kısımları düz. Japonlar ise küt başlı topaç yapmakla ünlüler.

Yine bazı Afrika ülkelerinde çocukların büyük bir eğlence ile oynadıkları topaçların gürültü, hatta ıslık çaldıkları gözleniyor.

OYUN NASIL OYNANIYOR?

Topacın bir de ipi (kaytan) olduğunu hemen herkes biliyor. İşte bu kaytan kabaralı uçtan başlamak üzere topaca sıkıca sarılıyor. Kaytanın bir ucu ise sağ elin orta parmağına sıkıca bağlanmış durumda. Bu olmadığı takdirde ipin elden fırlaması, topacın da fırlamasına neden oluyor.

Topacın eğer kaytan sarılacak bölümü varsa buraya sarılıyor. Sonra topaç sivri ucu yere doğru olmak üzere hızla yere fırlatılıyor ve bu arada kaytan geriye doğru çekiliyor. Bu çekme sırasında topaç dönme kazanıyor ve bunu yere çarpar çarpmaz sürdürüyor.

Kaynak: pixabay.com

TOPAÇLAR NEDEN YAPILIR?

Topaçlar özel torna tezgahlarında yapılır. Bunun için gürgen, şimşir ağaçları kullanılır.

Tornadan çıkan topacın boyanması ise özel tahta boyaları ile olur. Bunu ağaç boyası satan dükkanlardan elde etmek mümkündür. Kaytan ise sağlam kalınca bir iptir.

TOPAÇ OYUNLARI

1. En uzun süreli çevirme: Bu serbest bir topaç oyunudur. Oyuncular topaçlarını aynı anda çevirmeye başlarlar. Kimin topacı daha uzun sürede sönerse (durursa) o kazanır.
2. Dairenin içinden çıkarmama: Bu oyunda yere büyükçe bir daire çizilir. Amaç topacın bu daireden dışarıya çıkmamasıdır. Biraz şans oyunudur. Ama iyi topaçlar çok dolaşmadıkları için hem çabuk sönmezler hem de oldukları yerde kalırlar.
3. Duran, topaca vurma: Ortaya bir topaç konur. Sırayla çocuklar bu topaca vurmaya çalışırlar. Yalnız oyunun çok önemli bir kuralı vardır. O da şudur, vuran çocuğun topacı hem hedefi vuracak hem de dönmeye devam edecektir. Bunu başaran gerçek ustalar vardır.
4. Eski Roma’da yaşayan çocukların diğer bir oyunu vardır.

Bunda yere iç içe daireler çizilir. Az aralıklı bu dairelerin her birinde sayılar vardır. Örneğin 10, 20,30,40 gibi. Topaç en küçük dairenin ortasına atılır. Ve hangi daireleri dolaşmışsa o kadar sayı alınır.

Topaç, torna makinasında 10-15 cm kalınlığında çam dalı kullanılarak yapılan bir oyuncaktır. Torna makinasında hızlı bir şekilde döndürülen çam dalının öncelikle ön kısmına, ardından arka kısmına ucu düz bir demir çubuk temas ettirilerek şekil verilir. Böylelikle iki taraf da yuvarlak biçimde şekillenmiş bir topaç elde edilir. Ardından topaçın uç kısmına “kopuza” denilen bir demir parçası yerleştirilmek üzere bir delik açılır. Tekrar torna makinasına yerleştirilen topaç, el sabit tutularak değişik renklere boyanır. Kuruduktan sonra da topacın ucuna, dönmesini sağlayan kopuza yerleştirilerek, oyuncağın yapımı tamamlanmış olur. Tek veya grup halinde oynanan topaç oyunu için yere bir daire çizilir. Ardından pamuktan yapılmış 1,5 - 2 metre uzunluğunda ipin bir ucu parmağa düğümlenir ve diğer ucu, topacın “kopuza” denilen kısmından yukarı doğru düzgünce sarılır. Hızlı bir hamle ile yere doğru atılan topaçlar, dairenin içinde hareket ettirilmeye çalışılır. Topaçı dairenin dışına çıkan oyuncu, oyunu kaybeder.