Toyota Corolla Otomatik Vites Harfleri

Test sayfalarımızın konuğuysa 4 kademeli geleneksel otomatik şanzımanla kombine edilen 1.6 lt’lik benzinli motora sahip Corolla. Corolla’nın modern tasarıma sahip kabinine geçtiğimizde, geleneksel otomatik şanzıman, görüntü olarak biraz sırıtıyor. Büyük ve kaba olan vites kolunun kenarındaki L, 1, 2, 3, D, R ve P yazan şerit çok tanıdık. Peki Toyota dahil, nerdeyse tüm üreticiler daha modern üniteler geliştirmeye çabalarken, bu klasik şanzıman nereden çıktı? Yeni nesil şanzımanları kullanmayı öğrenmek herkes için kolay olmayabiliyor. Kimi üreticiler kendi şanzıman dillerini bile geliştirdiler. Düşünün; yıllardır geleneksel otomatik şanzıman kullanan birisi, vites kolu yerine bir joystick ile karşılaşıyor. Ve joystick’in yanında A, N, R, M harflerinden başka bir şey yazmıyor!

Gelenekçilerin alıştığı D fonksiyonu bu örneklerde yok. Ya da otomobili park ettiğinizde P moduna almak da mümkün değil! Belki bu harflerin ne anlama geldiğini keşfetmek için çok da zeki olmak gerekmiyor ama çoğu insan alışkanlıklarına güveniyor ve yeniliklere o kadar da açık değil. Bunu bir örnekle desteklemek gerekirse; direksiyon üzerinden vites geçişlerine izin veren bir şanzımanlı otomobil kullanan tanıdığım, tam 5 senedir bu fonksiyonu bir kere bile kullanma gereği duymadığını söylemişti! Onun için varsa yoksa P (Park), D (Drive) ve R (reverse). Bu sebeple Toyota’nın en çok satan modeli Corolla’da geleneksel otomatik şanzıman sunması mantıklı. L, 1,2, 3, D, R ve P fonksiyonları alıştığımız yerde duruyorlar.

Direksiyon üzerindeki vites kulakçıklarına da yer verilmemiş. Corolla’daki şanzımanın övgüyü hak eden fonksiyonelliğinin ardından motor ile uyumunu incelemek gerekir. Birinci vitesin normal şanzıman aralığına karşın, diğer vitesler oldukça uzun aralıklara sahip. Motor devri 1000 d/d’den 6500 d/de kadar ivmelenirken aynı vites oranını kullanabiliyor. Bunun için gaza uygulanan kuvvet, kontrollü bir şekilde arttırılmalı. Ani hızlanma ihtiyaçlarında gaz pedalına daha güçlü basmak yeterli. Şanzıman hızlı bir şekilde bir alt vitese geçiyor. Bu sırada artan motor gürültüsü konforu olumsuz etkilese de, hızlanma isteği yerine getiriliyor. 1.6 lt’lik benzinli motorun 124 HP’lik gücü otomatik şanzımanın yarattığı ivme kaybını absorbe edecek esneklik sağlıyor, ilk gaz tepkisine atak bir cevap veren motor (airmaniax.com), gaz pedalı zemine yapıştırıldığında da sürücüsünü yarı yolda bırakmayacak güce sahip olduğunu hissettiriyor.Konforu destekleyen şanzıman ortalama 8.0 lt/100 km’lik ortalama tüketimle yakıt ekonomisinde de çok savurgan olmadığını gösteriyor.

kaynak: otohaber

Galeri

Otomatik vites ve yarı otomatik vites arasındaki fark ile otomatik ve manuel vitesli araçların arasındaki fark sürekli merak edilmektedir. İlk olarak şu belirtebiliriz. Ülkemizde en fazla manuel araçlar bulunmaktadır. Daha sonra otomatik ve en son yarı otomatik araçlar bulunmaktadır. Peki, bir araç yarı otomatik olunca ne olur? Yarı otomatik nedir? Ve diğer araçlarla arasındaki fark nasıldır? Konu hakkında merak edilenleri sizler için derliyoruz.

Yarı Otomatik Vitesli Araçlar

Bu araçlar, uzun mesafe yollarında, sürücülerin yardımcısıdır. Aynı zamanda trafik yoğunluğu olan şehirlerde ise oldukça kullanışlıdır. Sürücünün bütçesine çok yardımı olan bu araçlar, sürüşü de kolaylaştırmaktadır. Kısa olarak bu iki araç türü arasındaki farkı belirtmemiz gerekirse, şunları söyleyebiliriz:

İlk olarak vites nedir? Vites, motora hareket etmesi için iletin gücün aynı zamanda tekerleklere iletilmesini sağlayan önemli bir parçadır. Her araçta bulunmaktadır. Vitesi değiştirdiğinizde, aslında tekere giden gücü de değiştirmiş oluyorsunuz. Vitesin üzerinde bulunan rakamlar, tekere iletilen gücü göstermektedir. Yani gaza bastığınızda, tekerleklere giden gücün çok olması gerekmektedir.Siz o şekilde gaza yüklenirken, vitesi 1!e ya da 2’ye alamazsınız. Eğer alırsanız, motoru güçten dolayı boğabilirsiniz. Bu da bir süre sonra, araçta arızaya sebep olacaktır.

Yarı otomatik olan araçlarda, debriyaj bulunmaz. Buna bağlı olarak yarı otomatik olan araçlar, yakıt konusunda, manuel araçlara göre daha konforlu ve daha ekonomiktir.

Aynı zamanda otomatik vites ve yarı otomatik vites arasındaki fark konusunun en belirgin noktası kullanımdır. Bu araçların kullanımı, diğer araçların kullanımına göre çok daha fazladır. Bu noktada dikkat etmeniz gereken önemli bir nokta vardır. Birçok kişi şu yanılgıya düşüyor. Yarı otomatik araçlarda da debriyaj bulunmuyor. Buda görünüm bakımından tam otomatik araçlar ile karıştırılmasına sebep oluyor. Bir araçta debriyaj yoksa bu o aracın tam otomatik olduğu anlamına gelmiyor. Lütfen bunu karıştırmayın.

Bizler bu konuda otomatik vites ve yarı otomatik vites arasındaki fark konusunu açıklarken, bu yanlışa düşmenizi engelliyoruz, yarı otomatik viteslerde, vitesin üzerinde farklı harfler bulunmaktadır. İlk olarak bu harflerin anlamına bilmeniz sizin yararınıza olacaktır. İşte bilinmesi gereken harfler ve anlamları:

D harfi: Drive demektir. Aracı çalıştırdığınız zaman, ilk hareketi vermeden vitesi D harfine getirmeniz gerekmektedir.

N harfi: Neutral demektir. Otomobili boşa almak istiyorsanız, vitesi N harfine getirmeniz gerekmektedir. Özellikle kırmızı ışıkta, ya da duraksadığınızda aracı N’ye getirebilirsiniz.

R harfi: Reverse anlamına gelmektedir. Aracınızı geri geri getirecekseniz, ilk olarak R harfine getirmeniz gerekmektedir. Bu harfe getirmeden önce aracınızın hareketsiz ve durgun olduğundan emin olmalısınız.

P harfi: Park anlamına gelmektedir. Aracınızı durdurduktan sonra, bu harfe getirebilirsiniz.

Tam Otomatik Vites ile Yarı Otomatik Vites Farklılıkları

Otomatik vites ve yarı otomatikvites arasındaki fark konusunu daha detaylı olarak şu şekilde ele alabiliriz:

1. Tam otomatik parça kullandığınızda vites geçişini hissetmezsiniz. Ancak yarı araç kullandığınızda bu geçişi hissedebilirsiniz.
2. Tam otomatik araç kullandığınız da yokuşta durduğunuzda, araç geri geri kaymayacaktır. Tutuşu bulunmaktadır. Ancak yarı otomatik aracınızda, kalkış desteği bulunmuyorsa, aracınız geri geri kayabilir. Bu da sizi sıkıntıya sokabilir.
3. Bu araçlar manuel olarak kullanılmaktadır. Ancak yarı otomatik araçları isterseniz, manuel olarak da kullanabilirsiniz.
4. Tam otomatik olan araçlarda güç konvertöre gideceği için tork kaybı yaşanabilmektedir.

Yukarıdan da anlayabileceğiniz gibi otomatik vites ve yarı otomatik vites arasındakifark bu şekildedir. Sizler de bütçeniz eve kullanım tarzınıza göre bu iki araç arasından tercih edebilirsiniz. Otomatik araçlarda, kişinin kayma korkusu bulunmaz. Ancak yarı otomatik kullanan bir kişinin kayma riski olabileceği için, kalkış desteği olan bir araç alması daha doğru olacaktır.

Yapılan testler, aynı zamanda yarı otomatik olan araçların daha az yakıt tükettiğini ortaya koymuştur. Sizler de bu kriterleri göz önünde bulundurarak tercihte bulunabilirsiniz.

Yokuşta duran yarı otomatik bir araçta, mekanik bir sitem devreye girdiği için, zamanla debriyaj balatası zarar görebilmektedir. Ancak tam olan otomatik araçlarda bu tür bir sıkıntı bulunmamaktadır. Ancak ne kadar da olsa, yarı otomatik olan bir araçtan, tam otomatikmiş ya da tam manuelmiş gibi performans beklememek gerekir.

Araç seçimi konusunda temel etkenlerden biri aracın çalışma mekaniğini işaret eden vites türüdür. Piyasada bulunan araçlarda dört tip vitesten bahsedilebilir: düz vites (manuel), tirptonik, yarı otomatik vites ve (tam) otomatik vites.

Düz vites araçlarda vites değiştirmek için debriyaj kullanılır. Bu tür araçlar, en yaygın ama en eski teknolojiyi kullanır. Araç ivmelenirken ve vites değişikliklerinde debriyaj kavrama noktasının bulunması gerekir. Her aracın kavrama noktası farklıdır. İlerleyen zamanlarda alışkanlık haline dönüşse de sıklıkla dur kalk yapılan şehir içi kullanımlarda zaman ve enerji kaybına sebep olabilir. Otomotiv sektörü yeni bir tercih oluşturarak bu sistemi otomatikleştirmek üzerine çalışmıştır. Tam otomatik ve yarı otomatik farkı da bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkmıştır.

Yarı otomatik vites çalışma mekaniği açısından manuel araçlara benzer. Aynı vites kutusu yapısına, baskı balata sistemine sahiptir. Benzer bir çalışma sistemine sahip olsa da debriyaj pedalı yoktur. Debriyaj otomatikleştirilmiş ve görevi vites robotlarına devredilmiştir. Bu geçişler, vites kolu üzerinden kontrol edilir. Vites kontrolü ile ilgili ayrıntılar yarı otomatik vites harflerinin anlamı bölümünde incelenecektir.

Yarı Otomatik Vites Nedir?

Yarı otomatik vites mekanizmasını anlayabilmek için, düz vites çalışma mantığından kısaca bahsetmek gerekir. Düz vites araçlarda, vites geçişi için debriyaj pedalına basılır. Bu pedal, vites dişlilerini ayırmak için kullanılır. Debriyaja basıldığında vites ortaya getirilir. Vites kolu istenilen vitese hareket ettirilir. Vites geçişinden sonra ayak debriyajdan yavaşça çekilir.

Yarı otomatik araçlar bu çalışma mantığının temelini değiştirmeden, debriyajı sürekli hazır hale getirerek bu geçiş sürecini kolaylaştırmıştır. Bu süreç aracın devrine bağlanmıştır. Devir arttıkça vites otomatik olarak ileri atar, düştükçe geri düşer. Öte yandan yarı otomatik sistem manuel kullanıma da olanak sağlar. Bu sistemde değişim yalnızca ileri geri olarak yapılır. Sistem manuel aracın sıralı vites değişimini yapan versiyonu gibi düşünülebilir.

Yarı Otomatik Vites Nasıl Kullanılır?

Yarı otomatik arabalarda, gaz ve fren olmak üzere iki pedal vardır. Bunların ikisi de sağ bölümde bulunur. Sağlıklı bir kullanım için pedalların sağ ayak ile kullanılması gerekir. Özellikle düz vitesten otomatik vites kullanımına geçecekler için bu biraz zorlayıcı olabilir. Ani fren ve gaz sorunları yaşanabilir. Birkaç kullanım sonrasında sorun ortadan kalkacaktır.

Yarı otomatik araçların kullanım mekaniği vites kolu ile bu pedalların entegre kullanımı üzerine kuruludur. Araç park halinde iken vites kolu P simgesinde ve el freni çekili olmalıdır. Yarı otomatik vites araçların kontağını çevirebilmek için frene basılır. Ayak frende iken vites kolu P’den, ileri gidilecekse D’ye geri gidilecekse R’ye geçirilir. Frene basmanın temel amacı, aracın ileri kayışını engellemektir. Aracınızı düz viteste kullanmak istiyorsanız, vites kolunu M’ye getirmelisiniz. Vites büyütmek için kolu ileri, vites küçültmek için geri almalısınız.

Önemli bir not olarak, araç hareket halinde iken vitesi P’ye getirmemelisiniz. Aksi halde debriyaj kilitlenerek dişliler zarar görecektir. Araç çalışır durumda iken bekleme yapmanız gerektiğinde vites kolunu N’ye getirebilirsiniz. Böylece araç boşa alınmış olur ve frene ya da gaza basmadan vites değiştirene kadar durabilir.

Özellikle yokuşta kaymamak için ayağınızı frende tutmanız, harekete geçeceğiniz an vitesi değiştirip gaz pedalına basarak kaymasını önlemeniz gerekir. Araçta yokuş kalkış desteği olan araçlarda ise anlık fren-gaz değişimlerinde yaşanan boşluklarda araç kaymadan sabit durabilir.

Yarı Otomatik Vites Harflerinin Anlamı

Düz vites araçlarda, vites üzerinde ileri ve geri vitesi gösteren işaretler bulunur. Geri vites R ile gösterilirken, ileri vitesler araçta kaç ileri vites var ise o kadar rakam ile gösterilir. Genellikle birbiri ile karşılıklı yerleştirilmiş 6 rakam bulunur.

Yarı otomatik viteste ise harfler bulunur. Yarı otomatik vites harflerinin anlamı aşağıda paylaşılmıştır.

• P: Park
• N: Boş (Null)
• D: Sürüş (Drive)
• R: Geri (Reverse)
• M: Manuel

Aracın Park halinden Sürüş haline getirilmesi için vites P’den D’ye alınır. D ile kullanıldığında, vites aracın devrine göre otomatik olarak değişir. Manuel’de kullanılan araçta, M’de bulunan vitesin ileri geri hareketi vites değişimi yapılabilir. Vites M halinde olsa dahi, devir düşüşü olduğunda veya çok yükseldiğinde otomatik vites değişimi sağlanır.

Okuyunuz: Otomatik Vitesi Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Tam Otomatik ve Yarı Otomatik Farkı

İster tam otomatik olsun ister yarı otomatik olsun, otomatik arabaların en bilinen özelliği debriyaj pedalının olmamasıdır. Tam otomatik ve yarı otomatik farkı ise kavrama farklılığından gelir. Tek kavramalı olarak dizayn edilen yarı otomatik vites için debriyajın işlevi araçta otomatik olarak sağlanır. Tam otomatik vites araba ise prensip olarak çift kavrayışa sahiptir. İlk kavrama noktasında vites değişikliği hazırlanır. Yani debriyajın işlevi üstlenilir. İkinci kavrama bir sonraki vitesi hazırlar. Sürücü açısından hissedilen ise otomatik vites için daha az hissedilen ve sarsıntısız bir vites geçişidir.

Herhangi ekstra bir özelliğe sahip olmayan yarı otomatik araçlarda, yokuş kalkışlarında belli bir miktar geri kayma yaşanabilir. Tam otomatik arabada geri kayışları önlemek için tork konventörü kullanılır. İçinde sıvı buluna hidrolik bir sistemde torkun tekerlere aktarılması sağlanarak kayma önlenir. Diğer araçlarda ise bu kaymayı önlemek için ek teknolojiler kullanılır. Hill holder denen yokuş kalkış desteği en dik yokuşlarda bile aracın sabit kalmasını sağlar.

Performans göstergelerine baktığımızda tam otomatik araba kavrama ve yol tutuş açısından daha iyi performans gösterir. Buna karşı yakıt tüketimi açısından daha maliyetlidir. Bu anlamda, bütçenize uygun performans maliyet analizi yaparak tercihte bulunmanızı öneririz.

Yarı Otomatik Araç Markaları

Otomobil tutkunları genel olarak marka tercihleri vardır. Araç alırken öncelikle birkaç markanın modellerine bakarlar. Neyse ki bugün neredeyse her markanın otomatik araç modeli geliştirilmiştir. Birçok modelin hem otomatik vites hem yarı otomatik vitesini bulunabilir.  Markalara göre Türkiye’de bulunabilen ve en çok tercih edilen yarı otomatik vites markaları aşağıda sizin için özetlendi.

Yarı Otomatik Araç Alırken Dikkat Edilecekler

Her araçta olduğu gibi yarı otomatik araç alırken dikkat edilecekler konusunda bilgi sahibi olmakta fayda vardır. Neredeyse her markanın yarı otomatik modeli olması sebebiyle, tercih ettiğiniz bir marka var ise modellerini incelemekle işe başlayabilirsiniz.

Otomatik araçlarda debriyaj olmaması sebebi ile vites kolunun entegrasyonu çok önemlidir. Vites kolunun takılmadan çalışması dikkat edeceğiniz en önemli noktalardan biridir. Yokuşlarda geriye kayma konusunda da bir ön deneme yapmanızı tavsiye ederiz. Aracın tüm özelliklerini anlayabilmek için karar vermeden önce mutlaka ön test sürüşüne çıkmalısınız.

Son olarak yakıt performans konusunda bir araştırma yapmanızı öneririz. Yarı otomatik vites seçimi için sehir içi ve şehirler arası kullanım sıklığınızı düşünerek doğru bir hesaplama yapabilirsiniz.

kaynak: https://en.wikipedia.org/wiki/Semi-automatic_transmission

Teknik sorularınızın yanıtlar

Hocam otomobilde direksiyon simidi kaç tur döner ve tekerlekleri ne kadar döndürür aceba,? teşekkürler.

Mustafa Eren

MUSTAFA

Merhaba,aracımı yeni aldıgım icin arazi vitesinin nasıl kullanıcagımla ilgili pek fazla birsey bilmiyorum,forumlarda biraz arastırdım ama WJ için bulamadım.Kullanma kılavuzunda 4 all time dan 4 Lo ya geçişi anlatmıs fakat tam olarak anlayamadım, araç hızı 3-5 km/h iken, vitesi boşa alın diyor,yani normalde kullanılan vitesi benzinli araçlardaki sağ taraftakini boşa alıcam,daha sonra 3-5 km/h hızda iken arazi sanzumanı vitesini 4 loya getiricem,fakat arazi vitesindeki geçişte N de duraksamıycam,,iki viteste bosta olursa dişliler hasar görebilirmiş,daha sonra neler yapmam gerekiyor,yani 4 lo ile giderken vites otomatik mi gecer,yoksa benzinli aractaki sagdaki viteste konumu degistirmeli miyim?1 ve 2 konumunu zor kosullarda kullanın diyor,arazide yani 4 loda ve 4 all time da da 1 ve 2 yi kullanabilir miyim?Arazi vitesini asfaltta düz yollarda denemek sakıncalı diye biliyorum,lastiklerde asınırmıs,sehirde sadece deneme amaçlı yavas gidecek sekilde kullanma sansım yok mu?Ya da toprak düz yolda deneyebilir miyim?4 lo dan 4 all time a yine aynı yöntemle mi geciyoruz,intenette bazı forumlarda okumustum dogru olup olmadıgını bilmiyorum wjle ilgili yazı bulamadım ama baska bi jeepte araziden diger vitese geciste geriye vitese takıp 10m filan gidilmesi gerekir diyordu.Son bi sorum daha olucaktı,Aracı 4 all timeda kullanırken örnegin aracı park ederken D den R ye alırken frene düz yolda dahi olsa basıp geciş yapsam vites daha yumusak mı gecer,cünkü frene basmadan daha fazla hissediyorum,zaten arac durmadan vites gecisi yapılmaz. D den N ye alınca frene basıp hemen frenden cekipte R ye mi alsam,daha once otomatik vites kullanmadıgım icin acemiligim var.

AHMET06

Jeep Grand Cherokee 4.7 V8 Wj 2001 Arazi Vitesi Kullanımı Nasıl Olmalı?

3-5 km/h hızla gitmenize gerek yok, ama maksimum gidebileceğiniz hız da budur. Aracı durdurun, normal vitesi N’ye alın ve arazi vitesini seri bir şekilde 4Lo’ya getirin. Bazı araçlarda çok zor geçtiği de olur, acımak yok o arazi koluna. Dururken geçerseniz bazen metal sürtünme sesi gelebilir, normaldir. Az biraz hareket varken geçiş yaparsanız bu sesi engelliyorsunuz sadece ama bir faydası da yok. N konumuna sadece araç çekilirken vs alınır.

Çok dik bir yokuş inerken 4Lo arazi vitesi, 1 veya 2 de normal vitese takarsanız çok yavaş ve güvenli bir iniş yaşarsınız, ya da çok dik çıkışlarda devri korumak için 1-2 yapılabilir yine. Onun dışında 4Lo’dayken D’ye alıp offroadınızı yapabilirsiniz.

Araç 4Lo’da iken zaten maksimum hızınız 40-50 civarı olacaktır o yüzden şehirde süremezsiniz. Ayrıca arka kilit vs varsa U dönüşü yapmanız çileye dönüşür. Arazide değilseniz ve şehir içinde karda falan saplanmadıysanız hiç gerek yok.

R olayını tam anlayamadım ancak doğrusu D ile tam durup sonra R’ye atmanızdır. Yani D ile giderken boşa alıp durunca frene basmadan R falan yapmayın. Vites geçişlerinde ayağınız hep frende ve araba tamamen duruyor olsun. Hareket halindeyken de N konumuna almamaya dikkat edin.