tsk görev tazminatı / Astsubaylara Tazminat Verilecek mi? 2. Torba Yasada Emekli Astsubaylara Tazminat Var mı?

Tsk Görev Tazminatı

tsk görev tazminatı

Güncelleme Tarihi:

NAKDİ TAZMİNAT İŞLEMLERİ

NAKDİ TAZMİNAT NEDİR?

            Nakdî Tazminat, konuya ilişkin Kanunlarda belirtilen görevler dolayısı ile ölenlerin varislerine, engelli hale gelen veya yaralanan personelin ise kendilerine herhangi bir adli karar gerektirmeden yetkili komisyonlarca idarece karar alınarak yapılan Nakdî ödemedir. Kanun kapsamı içerisinde İdarenin kendiliğinden hükmettiği tazminat kararıdır.

            Sayılı Nakdî Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun gereği; barışta güven ve asayişi korumak, kaçakçılığı men, takip ve tahkikle, trafik ve yol güvenliğini veya tutuklu ve hükümlülerin sevk ve nakillerini sağlamakla görevli olanların; patlayıcı maddelerin incelenmesi, muhafazası, nakli, imha edilmesi ve zararsız hâle getirilmesi işlemlerinde görevlendirilenlerin bu görevlerinden dolayı ya da görevleri sona ermiş olsa bile yaptıkları hizmet nedeniyle derhal veya bu yüzden maruz kaldıkları yaralanma veya hastalık sonucu ölmeleri veya engelli hâle gelmeleri halinde,

            Sayılı Terörle Mücadele Kanunu gereği, Silahlı Kuvvetler mensuplarının yurt içinde ve yurt dışında görevlerini ifa ederlerken veya sıfatları kalkmış olsa bile bu görevlerini yapmalarından dolayı terör eylemlerine muhatap olarak yaralanma, engelli hale gelme veya şehit olmaları halinde,

            Sayılı Yurtdışında Görevli Personele Nakdî Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun gereği; yurt dışında birliği ile veya ferden görevli personelin yaralanma, yaralanarak engelli hale gelme, şehit olma veya vefat etmeleri halinde, yabancı ülkeler veya uluslararası sahalarda yapılan eğitim, tatbikat, manevra veya harekât sırasında bu görevin başlangıcından bitimine kadar geçen süre içerisinde yaralanma, yaralanarak engelli hale gelme, şehit olma veya vefat etmeleri halinde,

            Sayılı Uçuş, Paraşüt, Denizaltı, Dalgıç ve Kurbağa Adam Hizmetleri Tazminat Kanunu gereği, söz konusu kanun kapsamında yapılan hizmet ve faaliyetler esnasında yaralanma, yaralanarak engelli hale gelme veya şehit olmaları halinde,

            Sayılı Kara Sınırlarının Korunması ve Güvenliği Hakkında Kanun gereği; sınır birlikleri personelinin, verilen görevlerin ifası sırasında veya bu görevlerinden dolayı ya da görevleri sona ermiş olsa bile, yaptıkları hizmet nedeniyle yaralanma, yaralanarak engelli hale gelme, şehit olma veya vefat etmeleri halinde Nakdî tazminat ödenmektedir.

NAKDÎ TAZMİNAT KİMLERE VERİLMEKTEDİR?

            İç güvenlik ve asayişin korunması veya kaçakçılığın men, takip ve tahkiki konularında görevlendirilen :

            Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeline,

            Silahlı Kuvvetler mensuplarına,

            Millî İstihbarat Teşkilatı mensuplarına,

            Çarşı, mahalle ve kır bekçilerine,

            Orman memurları ve personeli ile Gümrük Muhafaza memurlarına.

            Güven ve asayişi ihlal eden eylemlere ve kaçakçılığa ilişkin olayların soruşturma ve kovuşturma işlemlerini yürüten adli ve askeri hâkimleri, Cumhuriyet savcı ve yardımcılarıyla askeri savcı ve yardımcılarına.

            Güven ve asayişi ihlal eden eylemlerin önlenmesi esnasında güvenlik kuvvetleriyle birlikte olay mahallinde bizzat görev yapan mülki idare amirlerine.

            Tutuklu ve hükümlülerin sevk ve nakilleri ile ceza ve tutukevlerinin iç ve dış güvenliğini sağlamakla görevli bulunan personeline.

            Güven ve asayişin korunmasında hizmetlerinden yararlanılması zorunlu olan ve yetkililerce kendilerine bu amaca yönelik görev verilen kamu görevlileri ve sivillere.

            İç güvenlik ve asayişin korunmasında veya kaçakçılığın men, takip ve tahkiki ile ilgili olarak güvenlik kuvvetlerine kendiliklerinden yardımcı olmuş ve faydalı oldukları yetkililerce tevsik edilmiş şahıslara.

            Devlet güçlerini sindirme amacına yönelik olarak yapılan saldırılara maruz kalan kamu görevlilerine.

            Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Teşkilatında bulunan ve 24/2/ tarihli ve sayılı Denizlerde ve Yurt Yüzeyinde Görülen Patlayıcı Madde ve Şüpheli Cisimlere Uygulanacak Esaslara İlişkin Kanunda tanımlanan patlayıcı maddelerin incelenmesi, muhafazası, nakli, imha edilmesi ve zararsız hâle getirilmesi işlemlerinde görevlendirilenlere.

            Yukarıdaki sayılanların yaptıkları görevler veya yardımlar sebebiyle saldırıya maruz kalan eş, füru, ana, baba ve kardeşlerine. 

NAKDÎ TAZMİNAT KOMİSYONU

            Güvenlik ve asayişin korunmasında hizmetlerinden yararlanılması zorunlu görülen ve bu amaca yönelik görev verilen veya güvenlik kuvvetlerine kendiliklerinden yardımcı olan şahıslar ile bunların eş, füru, ana, baba ve kardeşlerinin tazminatları İçişleri Bakanlığınca,

            Diğer kamu personeli ile bunların eş, füru, ana, baba ve kardeşlerinin tazminatları bu personelin bağlı olduğu bakanlık veya kurum tarafından ödenir. 

            Nakdî Tazminat ödenmesine Nakdî Tazminat Komisyonunca karar verilir. Komisyon kararları ilgili Bakanlık veya kurumun en üst amiri veya bunların yetkili kılacağı merci tarafından onaylanır. Nakdî Tazminat Komisyonu ilgili Bakanlık veya kurumun personel, maliye, hukuk ve sağlıkla görevli birim amirleriyle konu ile ilgili diğer yetkililerinden oluşur.

            Millî Savunma Bakanlığı Nakdî Tazminat Komisyonu Millî Savunma Bakanlığı personeli ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri personelinin Nakdî tazminat dosyalarını görüşerek karara bağlar.

            Millî Savunma Bakanlığı Nakdî Tazminat Komisyonu aşağıdaki personelden oluşur.

BAŞKAN       Toplantıya katılan en kıdemli Üye

ÜYE               Millî Savunma Bakanlığı Personel Genel Müdürü

ÜYE               Millî Savunma Bakanlığı Bütçe ve Mali Hizmetler Genel Müdürü

ÜYE               Millî Savunma Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Genel Müdürü

ÜYE               Millî Savunma Bakanlığı Askeri Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü

ÜYE               Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları Personel Daire Başkanları

ÜYE               Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları Maliye Daire Başkanları

            Toplantılara en kıdemli üye başkanlık eder. Komisyonun sekretarya hizmetleri Millî Savunma Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünce yürütülür.

NAKDÎ TAZMİNAT ÖDEME MİKTARLARI

            Nakdî tazminatın tespitine esas tutulacak aylık, tazminat verilmesine dair karar tarihindeki en yüksek devlet memuru aylığının (Ek gösterge dahil) brüt tutarıdır.

            Ölenlerin kanuni mirasçılarına, en yüksek devlet memuru brüt aylığının (Ek gösterge dahil) katı tutarında Nakdî tazminat ödenir.

            Engellilik halinde; ilgili sosyal güvenlik kurumu veya Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığınca belirlenecek engellilik derecesine göre; ölenler için ödenen miktarın % 25 ile % 75’i arasında Nakdî tazminat ödenir.

            Yaşamak için gerekli hareketleri yapmaktan aciz ve hayatını başkasının yardım ve desteği olmaksızın sürdüremeyecek şekilde malûl olanlara; karar tarihindeki en yüksek devlet memuru aylığının (Ek gösterge dahil) katı tutarında Nakdî tazminat ödenir.

            Engellilik derecelerine girmeyen yaralanmalarda; yaralanma derecesine göre ölenler için ödenen Nakdî tazminatın % 3'ü ile %20’si oranında tazminat ödenir.

            Avans Ödenmesi; Kesin raporun alınmasının uzayacağı yaralının tedavi gördüğü sağlık kuruluşlarınca verilecek rapordan anlaşılanlara, olay tarihinde ölüm nedeniyle ödenmesi gereken tazminatın % 10’u tutarında bütçe dışı avans olarak ödenir. Verilen bu avans kesin rapor sonucu ödenecek olan tazminat miktarından düşülür.

  1 Temmuz Tarihi İtibariyle Ödenen Nakdi Tazminat Miktarları :

            Ölüm halinde; ,85TL Nakdî tazminat ödenmektedir.

            Yaşamak için gerekli hareketleri yapmaktan aciz ve hayatını başkasının yardım ve desteği olmaksızın sürdüremeyecek şekilde malûl olanlar için; ,70TL Nakdî tazminat ödenmektedir.

            Nakdi tazminat miktarları memur maaş katsayısının artması ile birlikte değişmektedir.

NAKDÎ TAZMİNAT İŞLEM SAFHALARI

            Nakdi Tazminat Dosyalarının Hazırlanması

            Nakdi tazminata esas teşkil eden evraklar, ilgili Kuvvet Personel Dairesi Başkanlıklarınca tamamlattırılır. İlgili Kuvvet Personel Başkanlığınca dosyalar iki suret olarak (asıl nüsha ve ilk kopyası) MSB Nakdi Tazminat Komisyonu Başkanlığına gönderilir.

            Nakdi Tazminat Dosyalarında Bulunması Gereken Evrak

            Yaralanmalarda Bulunacak Evrak :

            Olay Tutanağı : Olay tutanağına, İdari Tahkikat Raporu, Olay Zaptı, kaza olayları ve adli olaylarda  Hazırlık Soruşturma Tutanağı, Tanık İfade Tutanağı, Trafik Bilirkişi Raporu, Ayrıntılı Kaza Raporu, Mahkeme Kararı vb. olayı açıklayıcı dokümanlarda eklenecektir.

            Adli Muayene Raporu : Bu raporda, yaralının durumu, derecesi ve niteliği belirtilecektir.

            Görev Emri

            Engellilik Halinde Bulunacak Evrak :

            Yaralanmalarda bulunacak evrak engellilik halinde de bulundurulacaktır. Ancak, bu belgelerden sağlık raporunun tam teşekküllü hastane sağlık kurulundan alınarak kesinleşmiş olması ve raporda ilgili sosyal güvenlik kurumunca engellilik dereceleri de tespit edilmiş olacaktır.

            Ölüm Halinde Bulunacak Evrak :

            Olay Tutanağı , Görev Emri, Ölü Muayene ve Otopsi Tutanağı ,Vukuatlı Aile Nüfus kayıt Örneği (Anne ve Baba dahil), Veraset İlamı .

            Nakdi Tazminat Komisyonu Kararının Alınması

            Milli Savunma Bakanlığına intikal eden nakdi tazminat dosyaları monash.pw Tazminat Komisyonunun büro ve sekreterya hizmetlerini yürüten Personel Genel Müdürlüğünün çalışmaları ile incelenir, eksik belgeler tamamlatılır. Müteakiben Nakdi Tazminat Komisyonu toplantısı yapılır. Her dosya için iki nüsha Komisyon Kararları yazılarak imzalatılır. Komisyon Başkanı ve Üyelerince imzalanan Komisyon Kararları Milli Savunma Bakanı veya yetkili kıldığı makama onaylatılır.

            Onaylanan kararlar Nakdi Tazminat Kütük Kayıt Defterine kaydedildikten sonra, işlem yapılmak üzere aşağıdaki makamlara gönderilir.

            Kararlardan bir suret MSB Personel Genel Müdürlüğünde bırakılır.

            Diğer suret başvuruyu yapan Kuvvet Komutanlığının Personel Başkanlığına gönderilir.

            Ayrıca Ölüm ve engellilik hali kararların tıpkıçekimi ilgili sosyal güvenlik kurumuna gönderilir.

            Nakdi Tazminatın Hak Sahiplerine Ödenmesi :

            MSB Nakdi Tazminat Komisyonunun onaylanmış kararına göre nakdi tazminatın ödeme işlemleri Kuvvet Komutanlıklarınca sonuçlandırılır.

            Hak sahibinin istediği herhangi bir banka şubesine T.C. Merkez Bankası Ankara Şubesince Elektronik Fon Transferi (EFT) yapılmakta, tazminat miktarı hak sahibinin varsa hesabına geçirilmekte, hesabı yoksa müracaatında istediği banka şubesince ödeme yapılmaktadır.

ASKERLİK YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ YERİNE GETİRİRKEN
ÖLEN VEYA ENGELLİ HÂLE GELENLERE
ÖDENEN TAZMİNATA İLİŞKİN İŞLEMLER

            Ödeme Şartları:

           Askeralma Kanunu Madde (1) Bu Kanun kapsamında askerlik yükümlülüğünü yerine getirenlere;

          Askere sevk edildiği tarihten geçerli olmak üzere; erbaş ve erler için askerlik hizmet süresinin bitiş tarihine, yedek subay veya yedek astsubaylar için sınıf okulunda geçen sürenin bitiş tarihine kadar ölenler ile sakatlanma sebebiyle süresinden önce terhis edilenlerden veya süresinde terhis edilmiş olsa bile yapılan tedaviye rağmen askerliğe elverişsiz hale gelecek şekilde sakatlanmış olanlardan,

          8/6/ tarihli ve sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu veya sayılı Kanun kapsamında aylık bağlanmaması veya 3/11/ tarihli ve sayılı Nakdi tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun gereğince tazminat ödenmemesi kaydıyla; ölenlerin dul ve yetimlerine gösterge rakamının, sakatlananlara ise Vazife Malullüklerinin Nevileri ile Dereceleri Hakkında Nizamname hükümlerine göre tespit edilecek sakatlık derecelerine göre aşağıda belirlenen gösterge rakamlarının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak miktar kadar, bir defaya mahsus olmak üzere tazminat ödenir.

            İlgili komisyon tarafından tazminat ödenmesi kararı verilmesi gerekmektedir.

            Müracaat Sahibi Tarafından Düzenlenecek Belgeler:

            Engelli hâle gelmede;

            - Tazminat talep dilekçesi ve banka İBAN numarası,

            - Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği hükümlerine göre düzenlenerek yükümlüye verilmiş olan “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı sağlık kurulu raporu,

            - sayılı Kanun veya sayılı Kanun kapsamında aylık bağlanmasına ilişkin işlemlere başlanıp başlanmadığı ve malul kabul edilmediğine dair Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından alınacak belge,

            - Terhis belgesi,

            - Vesayet altında bulunan yükümlüler adına yapılacak müracaatlarda vasi belgesi.

            Ölüm halinde;

            - Dul ve yetimlere ait tazminat talep dilekçesi ve banka İBAN numaraları,

            - Vukuatlı nüfus kayıt örneği, veraset ilâmı, ölüm raporu,

            - sayılı Kanun veya sayılı Kanun kapsamında yükümlünün dul ve yetimlerine aylık bağlanmasına ilişkin işlemlere başlanıp başlanmadığı ve malul kabul edilip edilmediğine dair Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından alınacak belge.

            Müracaat Usulü:

            Hak sahipleri, banka İBAN numaralarını da belirttikleri tazminat talepli dilekçelerine, engelli hâle gelme veya ölüm durumu için “Müracaat Sahibi Tarafından Düzenlenecek Belgeler” başlığı altında sayılan belgeleri ekleyerek en yakın askerlik şubesi başkanlığına müracaat ederler.

            Hak Sahipleri:

            Ölenlerin dul ve yetimlerine “Tazminat Tutarı”  başlığı altında belirtilen oranlarda ödeme yapılır.

            Ölen personel;

            - Bekâr ise % 50 anneye, % 50 babaya, - Evli ve çocuksuz, anne ve baba hayatta ise %50 eşe, %50 anne ve/veya babaya, - Evli ve çocuksuz, anne ve baba vefat etmiş ise % eşe, - Evli ve çocuklu, anne ve baba hayatta ise %50 eşe, %25 çocuğuna, %25 anne ve/veya babaya, - Evli ve çocuklu, anne ve baba vefat etmiş ise %50 eşe, %50 çocuğuna ödeme yapılır.

            Anne ve baba ile çocuklar kendi içinde eşit olarak mirasçıdırlar.

            Engelli hâle gelenlerde ise yükümlünün kendisine veya vasisine ödeme gerçekleştirilir.

            Tazminat Tutarı:

            Ölenlerin dul ve yetimlerine, gösterge rakamının tazminat verilmesine dair karar tarihindeki memur maaş katsayısıyla çarpımı sonucu bulunan tutar kadar,

            Engelli hâle gelenlere, “Vazife Malullüklerinin Nevileri ile Dereceleri Hakkında Nizamname” hükümlerine göre tespit edilecek maluliyet derecelerine göre aşağıda belirtilen gösterge rakamlarının tazminat verilmesine dair karar tarihindeki memur maaş katsayısıyla çarpımı sonucu bulunan tutar kadar ödeme yapılmaktadır.

ENGELLİLİK DERECESİ          ÖDENECEK TAZMİNAT GÖSTERGESİ

1                                                  

2                                                  

3                                                  

4                                                  

5                                                  

6                                                  

            Bu tazminat bir defaya mahsus ödenir. Daha sonra engelli durumunun arttığı ve maluliyet derecesinin yükseldiği gerekçesiyle yeni bir ödeme yapılmaz. Ayrıca tazminattan damga vergisi dışında herhangi bir vergi ve kesinti yapılmaz ve ödenecek tazminat haczedilemez.

            Ödeme İşlemleri :

            Tazminat ödeme işlemleri yükümlünün askerlik hizmetini yaptığı birlik/ karargâh/ kurumun bağlı bulunduğu Kuvvet Komutanlıklarınca belirlenecek birimlerce sonuçlandırılır ve hak sahibine bilgi verilir.

            Ödeme Yapılmayacak Hâller:

            Yükümlünün;

            - Ölümüne veya engelli hâle gelmesine neden olan durumun gerçekleştiği tarihte bakaya, firar, kısa süreli kaçma, izin tecavüzü, hava değişimi tecavüzünde bulunması,

            - Engelli hâle gelmesine sebep olan fiilin kendini askerliğe yaramayacak hâle getirmek veya askerlikten kurtulmak için hile yapmak suçlarından en az birini oluşturması ve bahse konu suçlardan cezası ertelenmiş, seçenek yaptırımlardan birisine çevrilmiş, genel ya da özel af kanunları kapsamına girmiş olması veya haklarında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş olsa dahi hüküm giymesi,

            - Askerlik hizmetinden sayılmayan süreler içerisinde iken ölümü veya askerliğe elverişsiz olacak şekilde engelli hâle gelmesi,

            - Ölümü ve askerliğe elverişsiz olacak şekilde engelli hâle gelmesinin intihar veya intihara teşebbüs sonucu meydana gelmesi,

            - Ölümüne veya askerliğe elverişsiz olacak şekilde engelli hâle gelmesine neden olan hastalık veya arızaların askere sevk tarihinden önce de mevcut olduğunun tespit edilmesi,

            - “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı sağlık kurulu raporu bulunsa dahi, bu raporun verilmesine neden olan hastalık ve yaralanmanın “Vazife Malûllüklerinin Nevileri ile Dereceleri Hakkında Nizamnamedeki” cetvele göre maluliyete yol açmamış olması hâllerinde bu tazminat ödenmez.

            Yukarıda belirtilen eylemlerde bulunmaları nedeniyle haklarında adli soruşturma ve kovuşturma yapılan yükümlülere bu işlemler sonuçlanana kadar tazminat ödenmez. Bu durumda olanların yaptıkları tazminat başvurularına soruşturma ve kovuşturma sonucuna göre işlem yapılır.

            Dikkat Edilecek Hususlar:

            Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı veya İl Sosyal Güvenlik Merkezlerinden alınacak belge, müracaat tarihinden önceki son bir aylık süreye ilişkin olmalıdır.

            Kendisine veya dul ve yetimlerine tazminat ödenenlerden;

            - Sonradan sayılı Kanun veya sayılı Kanun kapsamında aylık bağlandığının,

            - sayılı Kanun gereğince tazminat ödendiğinin tespit edilmesi durumunda ödenen tutarlar ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde geri istenir.

            Düzenleme kapsamında belirlenen engellilik derecesi, sosyal güvenlik mevzuatı uyarınca tesis edilecek işlemlerde esas alınmaz.

            “Askerliğe Elverişli Değildir” kesin kararlı rapor esas alınmak suretiyle, sayılı Nizamname hükümlerine göre engellilik derecesinin tespit edilememesi halinde ilgilinin, Millî Savunma Bakanlığı Sağlık Dairesi Başkanlığınca belirlenecek asker hastanesine askerlik şubesi başkanlığı aracılığı ile sevki yapılarak yeniden rapor alması sağlanır.

ADLİ YARDIM İŞLEMLERİ

            Adli yardım, sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu’nda belirtilen haller nedeniyle silah kullanmak zorunda kalan ve haklarında soruşturma veya kovuşturma yürütülen asker kişilerin vekâlet verdikleri avukatın ücretleri ile sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında personelin terörle mücadelede aldığı görevlerin ifasından doğduğu iddia edilen suçlardan dolayı yapılan soruşturma ve kovuşturmalarda müdafi olarak belirlediği avukat veya avukatların ücretleri ile terörle mücadelede aldığı görevlerin ifasından dolayı mağdur, şikâyetçi, katılan, davalı ya da davacı konumunda olan personelin seçeceği bir avukatın ücretinin ödenmesine yetkili komisyonlarca karar alınarak yapılan ödemedir.

ADLİ YARDIMIN ÖDENMESİ

            sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu ve 10/6/ tarihli ve sayılı İl İdaresi Kanunu ve diğer kanunlarla verilen karakol, karakol nöbetçisi, devriye, nakliyat muhafazası hizmetlerinde veya asayişi temin ve kaçakçılığın men, takip ve tahkiki için görevlendirildiklerinde ya da önleyici, caydırıcı, düzenleyici, koruyucu görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi sırasında veya bu görevlerinden dolayı silah kullanmak zorunda kalan asker kişilerden olayın mahiyetine ve kusurun derecesine göre durumu MSB Adli Yardım Komisyonunca uygun görülenler ile,

            sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında terörle mücadele görevleri ifasından doğduğu iddia edilen suçlardan dolayı hakkında kovuşturma ve soruşturma yapılan personel veya terörle mücadelede aldığı görevlerin ifasından dolayı mağdur, şikâyetçi, katılan, davalı ya da davacı konumunda olan personelden olayın mahiyetine ve kusurun derecesine göre durumu MSB Adli Yardım Komisyonunca uygun görülenlere ödeme yapılır.

ADLİ YARDIM KOMİSYONU

Millî Savunma Bakanlığı Adli Yardım Komisyonu aşağıdaki personelden oluşur.

BAŞKAN        Personel Genel Müdürlüğünün bağlı bulunduğu Bakan Yardımcısı

ÜYE                Millî Savunma Bakanlığı Personel Genel Müdürü

ÜYE                Millî Savunma Bakanlığı Bütçe ve Mali Hizmetler Genel Müdürü

ÜYE                Millî Savunma Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Genel Müdürü

ÜYE                Kuvvet Komutanlıkları Personel Başkanları (Sanık asker kişinin bağlı olduğu Kuvvet)

ÜYE                Kuvvet Komutanlıkları Harekât Başkanları (Sanık asker kişinin bağlı olduğu Kuvvet)

ADLİ YARDIM İŞLEM SAFHALARI

            Adli Yardım Dosyalarının Hazırlanması

            Adli yardım dosyasına esas teşkil eden evraklar, ilgili Kuvvet Komutanlıkları Personel Başkanlıklarınca tamamlattırılır. İlgili Kuvvet Komutanlığı Personel Başkanlığınca dosyalar MSB Adli Yardım Komisyonu’nda görüşülmek üzere Millî Savunma Bakanlığına gönderilir.

            Adli Yardım Dosyalarında Bulunması Gereken Evraklar

            İlgili evraklar, Sanık Asker Kişiler İçin Avukatlık Ücretinin Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 5’inci maddesi ve Terörle Mücadelede Görev Alan Personelin, Bu Görevlerinin İfasından Doğduğu İddia Edilen Suçlardan Dolayı Yapılan Soruşturma ve Kovuşturmalarda Müdafi Olarak Belirlediği Avukat veya Avukatların Ücretlerinin Ödenme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik’in 8’inci maddesinde sıralanmıştır.

            Avukatlık Ücretinin Tespiti

           Terörle Mücadelede Görev Alan Personelin, Bu Görevlerinin İfasından Doğduğu İddia Edilen Suçlardan Dolayı Yapılan Soruşturma ve Kovuşturmalarda Müdafi Olarak Belirlediği Avukat veya Avukatların Ücretlerinin Ödenme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamında avukatlık ücreti avukatlık ücret tarifesine bağlı olmaksızın ödenir. Ancak, bir personel için yapılacak toplam ödeme, soruşturma evresindeki işlerde , ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlarda , asliye ceza mahkemesinin görevine giren suçlarda göstergenin avukatlık sözleşmesinin yapıldığı tarihteki memur maaş katsayısı ile çarpımının 20 katından fazla olamaz. Komisyon tarafından avukatlık ücreti takdir edilirken, suçun işleniş biçimi, suç konusunun önem ve değeri, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığı, failin kusur durumu, failin güttüğü amaç, avukatın yapabileceği masraflar, soruşturma veya kovuşturmanın bulunduğu safha göz önünde bulundurulur.

          Sanık Asker Kişiler İçin Avukatlık Ücretinin Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında Komisyon tarafından avukatlık ücretinin tespiti, avukatlık sözleşmesinin yapıldığı tarihteki avukatlık asgarî ücret tarifesi esas alınarak yapılır. Ancak ödenecek miktar tarifede belirtilen ücretlerin 20 katını geçemez.

            Adli Yardım Komisyon Kararlarının Onaylanması ve Ödeme İşlemleri

            Komisyon kararlarının onay mercii, Millî Savunma Bakanı’dır. Onaylanan Komisyon Kararları ödeme işlemlerinin gerçekleştirilmesi maksadıyla ilgili Kuvvet Komutanlığına gönderilir.

TSK Mecburi Hizmet &#; İstifa Durumunda Tazminat

TSK mecburi hizmet; Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’nun maddesinde yer almaktadır. Madde uyarınca; “Muvazzaf subay ve astsubaylar subay ve astsubay nasbedildikleri tarihten itibaren fiilen onbeş yıl hizmet etmedikçe istifa edemezler. Astsubaylıktan subay olanlar hakkında bu yükümlülük astsubay çavuşluğa nasıp tarihinden itibaren hesap edilir. Türk Silahlı Kuvvetlerinde, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görev yapan subay ve astsubaylarda mecburi hizmet süresi 15 yıl olarak belirlenmiştir.

15 yıllık mecburi hizmet süresini doldurmadan tazminat ödeyerek ayrılma imkanları bulunmaktadır.

İlgili kanun hükmü uyarınca; Türk Silahlı Kuvvetleri ( TSK ) bünyesinde çalışan muvazzaf subay ve astsubaylar fiilen 15 yıl hizmet etmedikçe istifa edemezler. Buradaki 15 yıllık süre mecburi hizmet süresidir. Subay ve astsubaylar için bu süre naspedildikleri yani resmi olarak göreve başladıkları tarihten itibaren başlarken; görevlerine astsubay olarak başlayıp da subay sıfatını kazananlar için ise astsubay çavuşluğa naspedildikleri tarihten itibaren başlar.

Tsk Mecburi Hizmet Dolmadan İstifa Edilirse Tazminat Öder Mi?

Aşağıdaki hallerde subay ve astsubaylar istifa etmiş sayılırlar;

  • Yabancı uyruklu kişilerle evlenenlerden, bu evlilikleri yönetmelikte belirtilen esaslar dahilinde Milli Savunma Bakanlığınca uygun görülmeyenler,
  • Çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybedenler veya Türk vatandaşlığından çıkarılanlar.

Yabancı memleketlere öğrenim, staj, kurs, ihtisas veya görgü ve bilgilerini artırmak amacıyla gitmiş olanlardan durumları yukarıdaki fıkralar hükümlerine uyanlar hakkında o fıkra hükümleri uygulanmakla birlikte orada bulundukları süre içerisinde aldıkları aylık ve Devletçe yapılan masrafların dört katı ayrıca tazminat olarak alınır.

Durumları yukarıdaki fıkralara uyanlar ile Türk Silahlı Kuvvetleri’nden her ne şekilde olursa olsun mecburi hizmet yükümlülüğünü tamamlamadan ayrılan veya ilişiği kesilen subay ve astsubaylar (Türk Silahlı Kuvvetleri’nde görev yapamaz şeklinde sağlık raporu alanlar ile vazife malûlü olarak Türk Silahlı Kuvvetleri’nden ayrılanlar hariç), her yıl kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından belirlenen; askeri öğrenci, subay ve astsubay nasbedildikten sonra kendilerine yapılan öğrenim, eğitim ve yetiştirme masraflarını, yükümlülük sürelerinin eksik kalan kısmı ile orantılı olarak kanunî faizi ile birlikte tazminat olarak öderler. Öğrenim, eğitim ve yetiştirme masraflarının hangi unsurlardan oluşacağı ve tahsiline ilişkin usul ve esaslar; Millî Savunma, İçişleri ve Maliye Bakanlıkları tarafından müştereken yürürlüğe konulacak yönetmelikte belirlenir.

Dış kaynaktan muvazzaf tabip olarak temin edilen personel Devlet hizmet yükümlülüğüne tabi tutulmaz. Ancak Türk Silahlı Kuvvetlerinde iki yıl görev yapmadan her ne şekilde olursa olsun ayrılanlar hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz.

tsk mecburi hizmet suresi nedir

TSK Subay ve Astsubayların Mecburi Hizmet Süresi

yılından önce 15 yıl olan mecburi hizmet süresi; 22/5/ tarihli ve sayılı Kanunun maddesi ile bu fıkrada yer alan “15 yıl” ibaresi “10 yıl” şeklinde değiştirilmiştir. Ardından son olarak subay ve astsubayların mecburi hizmeti için öngörülen bu süre, 2/1/ tarihli ve sayılı KHK’nin maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan “10” ibaresi “onbeş” şeklinde değiştirilmiş; daha sonra bu hüküm 1/2/ tarihli ve sayılı Kanunun maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.

Dolayısı ile TSK mecburi hizmet süresi dönemler içinde değişiklik göstermiş olup şu an 15 yıldır.

Mecburi Hizmet Süresi Dolmadan İstifa

Subay ve astsubayların kendilerinin istifa etmeleri mümkün olmasa bile, bazı hallerde, 15 yıllık süre dolmasa dahi istifa etmiş sayılırlar.

Bu haller,

  1. Yabancı uyruklu kişilerle evlenenlerden, bu evlilikleri yönetmelikte belirtilen esaslar dahilinde Milli Savunma Bakanlığınca uygun görülmeyenler,
  2. Çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığının kaybedilmesi veya Türk vatandaşlığından çıkarılması

olarak sayılmıştır.

Bu maddeye göre, yabancı uyruklu kişilerle evlenip bu evlilikleri Milli Savunma Bakanlığınca ( Tarihli Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde yer alan “Genelkurmay Başkanlığınca” ibaresi “Milli Savunma Bakanlığınca”  şeklinde değiştirilmiştir. ) uygun görülmeyenler ve çeşitli nedenlerle vatandaşlığını kaybedenler ile kendisine “vatandaşlıktan çıkarma” işlemi uygulanan subay ve astsubaylar bu göreve naspedildikten itibaren 15 yıllık zaman dilimi dolmadan istifa edemezler fakat bu kanun hükmü gereğince istifa etmiş sayılırlar.

Tsk Mecburi Hizmet Süresi Dolmadan İstifa Edilmesi Halinde Tazminat Sorumluluğu

TSK Personel Kanunu’nun madde 4. ve 5. fıkralarında subay ve astsubayların hizmet süresi dolmadan istifa edilmesi halinde tazminat sorumluluğu düzenlenmiştir.

Subay ve astsubay iken TSK Personel Kanunu md. /4 uyarınca TSK ile ilişiğini kesilenler hakkında tazminat sorumluluğu doğar bu durumda subay ya da astsubaylar kendine yapılan masrafların 4 katı kadar tazminat öderler.

TSK Personel Kanunu’nun madde 4. fıkradaki düzenleme uyarınca, mecburi hizmet süresinden önce subay ve astsubaylıktan istifa etmiş sayılanlardan “Yabancı memleketlere öğrenim, staj, kurs, ihtisas veya görgü ve bilgilerini artırmak amacıyla gitmiş olanlardan durumları yukarıdaki fıkralar hükümlerine uyanlar hakkında o fıkra hükümleri uygulanmakla birlikte orada bulundukları süre içerisinde aldıkları aylık ve Devletçe yapılan masrafların dört katı ayrıca tazminat olarak alınır.” Madde metninden de anlaşılacağı üzere bu sorumluluk için iki şart gereklidir. Subay/ astsubay “istifa etmiş sayılma” şartlarından birini sağlamalı ve çeşitli nedenlerle yurt dışına görevlendirilmelidir.

İlgili maddenin 5. Fıkrası uyarınca ise tazminat sorumluluğunun kapsamı;. “Durumları yukarıdaki fıkralara uyanlar ile Türk Silahlı Kuvvetleri&#;nden her ne şekilde olursa olsun mecburi hizmet yükümlülüğünü tamamlamadan ayrılan veya ilişiği kesilen subay ve astsubaylar (Türk Silahlı Kuvvetleri&#;nde görev yapamaz şeklinde sağlık raporu alanlar ile vazife malulü olarak Türk Silahlı Kuvvetleri&#;nden ayrılanlar hariç), her yıl kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından belirlenen; askeri öğrenci, subay ve astsubay naspedildikten sonra kendilerine yapılan öğrenim, eğitim ve yetiştirme masraflarını, yükümlülük sürelerinin eksik kalan kısmı ile orantılı olarak kanuni faizi ile birlikte tazminat olarak öderler.”

Bu fıkrayı yorumlamak gerekirse; Herhangi bir sebeple mecburi hizmet süresi içinde TSK ile ilişiği kesilenlerin tazminat miktarı hesaplanırken göz önünde bulundurulacak kalemler sayılmış olup bunlar her yıl bağlı bulunduğu ilgili kuvvet komutanlıklarınca belirlenen eğitim – öğretim ve yetiştirme masraflarından oluşan miktar, yükümlülük sürelerinin eksik kalan kısmı ile de orantılı olarak subay veya astsubay naspedildikleri tarihten itibaren geçen sürenin kanuni faizi birlikte hesaplanıp toplam miktar üzerinden ödenecektir.

Bu hesaplamanın ne şekilde yapılacağı Türk Silahlı Kuvvetleri Personelinin Öğrenim Eğitim ve Yetiştirme Masraflarının Tespitine Dair Yönetmelik’ in 5. maddesi ile ayrıntılı olarak ve kalemler halinde düzenlenmiştir. Buna göre;

Madde 5 &#; Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapamaz şeklinde sağlık raporu alanlar ile vazife malulü olarak ayrılanlar hariç olmak üzere her ne şekilde olursa olsun mecburi hizmet yükümlülüğünü tamamlamadan ayrılan veya ilişiği kesilen subay ve astsubaylar ile ilgili maliyet hesabında;

a) Öğrencilik dönemine ait 3 Eylül tarihli ve sayılı Resmi Gazete&#;de yayımlanan Askerî Okullara Alınan Öğrenciler ile Silahlı Kuvvetler Hesabına Fakülte ve Yüksek Okullarda Okuyan Öğrenciler İçin Yüklenme Senedi Düzenlenmesine ve Bu Okullardan Çeşitli Sebeplerle Ayrılacak Öğrencilere veya Kefillerine Ödettirilecek Tazminata Dair Yönetmelik hükümleri uygulanarak yapılacak hesaplamada; yiyecek, giyim-kuşam, öğrenci harçlıkları, kitap-kırtasiye, vize-diploma-sınav ve benzeri harçlar, öğretim ve eğitimin gerektirdiği ulaşım giderleri, ilaç-tedavi giderleri, barındırma, askerî liseler hazırlık sınıfları yabancı dil eğitimleri, atış, personel ve amortisman giderleri ile görmüş olduğu kurs masrafları,

b) Kurs merkezlerinde; subay, astsubay olarak eğitim ve yetiştirme masraflarının tespitinde; eğitim-öğretim görevlilerinin kurs süresiyle orantılı maaşları, ek ders ücretleri, yolluk ve yevmiyeler, kırtasiye giderleri, (eğitim yardımcı malzemeleri/askerî öğrenciler için) eğitim ve yetiştirmenin gerektirdiği taşıma ve ulaşım giderleri, ilaç ve tedavi, öğrenim ve eğitim ve öğretimin diğer eğitim kurumlarına ödenen masrafları ve amortismanlar,

c) Yurt dışına öğrenim, staj, kurs, ileri ihtisas veya bilgi ve görgülerini artırmak maksadıyla gitmiş olanlardan, durumları sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun nci maddesinin dördüncü fıkrasına uyanlara, orada bulundukları süre içerisinde ödenen aylık ve devletçe yapılan masrafların dört katı tutarındaki tazminat,

d) Yabancı memleketlere öğrenim, staj, kurs ihtisas veya görgü ve bilgilerini artırmak maksadıyla gitmiş olanlara, buralarda geçirdikleri sürelerde Devletçe bu maksatla yapılan aylık ödemelerden; yurt içi maaşından eksik ödenen % 40 oranındaki kısma tekabül eden tutar indirildikten sonra bulunan ödeme miktarı ile kitap, kırtasiye ve harcırah giderleri dikkate alınır.

TSK’de subay veya astsubay olarak göreve başlamakla birlikte daha sonra bu mesleğe uygun olmadığını düşünen ve 15 yıllık bir süreyi bu işi yaparak geçirmek istemeyen bir kişi, tazminatı ödemeyi kabul de etse, TSK ile ilişiğini kestirecek bir disiplinsizlik fiili işlemeden kendi iradesi ile mecburi hizmet süresini bitirmeden istifa edemeyecektir. Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu m. 20’de Türk Silahlı Kuvvetlerinden Ayırma Cezası düzenlenmiştir.

Bu maddeye göre; aşırı borçlanmak ve borçlarını ödeyememek, ahlaki zayıflık, hizmete engel davranışlarda bulunmak, gizli bilgileri açıklamak, ideolojik veya siyasi amaçlı faaliyetlere karışmak, uzun süreli firar etmek, disiplinsizliği alışkanlık haline getirmek, iffetsiz bir kimse ile evlenmek veya böyle bir kimse ile yaşamak ve nihayet gayri tabii mukarenette bulunmak fiillerinden birini işlemek, Türk Silahlı Kuvvetleri’nden ayrılmayı gerektiren fiillerdir.

Bu fiillerden birini işleyen subay veya astsubayın, 15 yıllık mecburi hizmet süresi dolmadan da TSK ile ilişiği kesilmekte, dolayısıyla bu şekilde TSK ile ilişiğin kesilmesi, tazminat yükümlülüğünü doğurmaktadır.

Dolayısıyla mecburi hizmet süresi henüz dolmamış bir subay veya astsubay, TSK’den ayrılmak istiyorsa, tazminat yükümlülüğünü de göze alarak; ya yabancı uyruklu biriyle evlenmek suretiyle bunun Milli Savunma Bakanlığınca uygun bulunmayarak ya da yukarıda bahsi geçen fiillerden birini işleyip disiplinsizlik sonucunda TSK ile ilişiğini kestirmelidir.

Mecburi Hizmet Süresi Dolmadan Tazminat Ödemeden Ayrılabilir miyim?

Uygulamada, ayırma cezasını öngören fiillerin çoğu denenmektedir. Buradaki amaç kendi ilişiklerini kestirmek ve böylece zorunlu hizmet sürecini sona erdirmektir. Bu durumun kasten yapılması üzerine TSK disiplin cezası vermeyerek ilişiklerinin kesilmesini önlemeye çalışmıştır.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında, uygulamada mecburi hizmet süresinden önce TSK ile ilişik kesmek için en çok başvurulan disiplinsizlik olan “uzun süreli firar” fiili bakımından bir inceleme yapmak gerekmektedir. TSK Personel Kanunu’nda disiplin yaptırımı olarak “Türk Silahlı Kuvvetlerinden Çıkarma Cezası” halleri arasında sayılmaktadır ve Askeri Ceza Kanunu’nda da hapis cezası öngören bir suç olarak nitelendirilmiştir.

Askeri Ceza Kanunu’nun maddesi uyarınca firar suçu ve cezası düzenlenmekte olup buna göre;

1) Aşağıda yazılı askeri şahıslar bir yıldan üç yıla kadar hapsolunur.

a) Kıtasından veya görevi icabı bulunmak zorunda olduğu yerden izinsiz olarak altı günden fazla uzaklaşanlar,

b) Kıtasından veya görevini yapmakta olduğu yerden izin, istirahat veya hava değişimi alarak ayrılanlardan, dönmeye mecbur bulundukları günden itibaren altı gün içerisinde özürsüz olarak gelmeyenler,

2) Aşağıda yazılı hallerde hapis cezası iki yıldan aşağı olamaz.

a) Suçlu, silah, mühimmat ve bunların teçhizat veya nakil vasıtalarından ve hayvanlardan birini veya ordu hizmetine tahsis edilen herhangi bir şeyi beraberinde götürmüş ise;

b) Suçlu hizmet yaparken kaçmış ise;

c) Suçlu mükerrir ise;

3) Seferberlikte bu maddede yazılı mehiller yarıya indirilir.”

Uygulamada genellikle Firar Cezasını işleyen kişilere ceza aşağı sınırdan 1 yıl olarak verilmekte ve takdiri indirim nedenleri de uygulanarak ceza 10 aya düşürülebilmektedir, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ( CGİK ) m / 2 hükümleri gereğince cezasının 2/3’lük bir kısmını çektikten sonra , iyi halleri göz önünde bulundurularak koşullu salıvermeden yararlanma mümkündür.

TSK Mecburi Hizmet Emsal Kararlar

AYİM. Drl. Krl. ; E. /, K/

Kendi isteği ile Silahlı Kuvvetler bünyesine girerek bir statü Kanunu olan sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu hükümlerine tabi olan davacının bu statünün koşullarının önceden bildiği ve kabul ettiği farz olunduğundan 15 yıllık hizmet yükümlülüğüne tabi tutulmasında hukuka aykırılık bulunduğu söylenemez.

AYIM 2.D., ;E/, K/

Yabancı uyruklu bayan ile evlenerek istifa etmiş sayılan davacıya müstafi personel özel giris kartı verilmemesi işlemi hukuka uyarlıdır.

AYİM 1 .D. , E/ K/

Sınıfı görevini yapamaz raporu alan ve emekli sandığı tarafından adi malul olduğuna karar verilen davacının, emeklilik yerine sınıf değişikliği talebinde bulunması halinde. 15 yıllık mecburi hizmet süresini tamamlamadan yeniden emekliliğe sevki mümkün değildir.

AYİMD., ; E/, K/

Türk Silahlı Kuvvetlerinin kadro ihtiyacı, yurt savunması için yetişmiş personelin belli rütbelerde kanunlarda öngörülen süre kadar görev yapmasının önemi, Anayasa ile Türk Silahlı Kuvvetlerine yüklenmiş  yurt savunma görevi dikkate alındığında 15 yıllık mecburi hizmet süresinin &#;ölçülülük ilkesi’’ ile bağdaşmayan bir yönünün bulunmadığı sonucuna varılmakla istifa işleminin kabul edilmemesi işleminde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Davacının kendi isteği ile astsubaylık mesleğini tercih ederek bu mesleğe girdiği, askerlik mesleğinin yukarıda zikredilen özellikleri, davacının belirli ücret karşılığında mesleğini yapması, statüsel bir kamu hizmeti olarak profesyonel ve muvazzaf askerlik mesleğinin özel hukuk sözleşmelerinden tamamen farklı bir nitelikte olması, ülkemizde herhangi bir hizmet akdi veya memurluk gibi kamu görevlerinden farklı olarak, idarenin personeli uzun yıllar eğitip yetiştirmek, dolayısıyla bu statüye kabulden önce ve sonra zaman, emek, para harcamak ve halkın ödediği vergilerin önemli bir bölümünü bu hizmet için ayırmak ve harcamak zorunda kalması nedeniyle davacı vekillerinin diğer Anayasal hükümlere aykırılık iddiaları da Mahkememizce ciddi bulunmayarak, sayılı Kanunun nci maddesinin birinci fıkrasının ve ncü maddesinin (b) bendinin iptali istemleriyle Anayasa Mahkemesine götürülmesi taleplerinin reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

AYİMD., ; E/, K/

TSK bünyesinde subay ve astsubay olarak görev yapan ve yurtdışında sürekli göreve gönderilen veya meslekleriyle ilgili alanda ihtisas yapan personelin edinmiş oldukları bilgi, deneyim ve becerilerini TSK yararına aktarma imkanını sağlamak amacıyla getirilen yükümlülük süresinin uzatılması işleminde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

AYİM, 3.D. , E/, K/

Davacının yılında subay naspedildiği, istifa dilekçesini verdiği tarihte 15 yıllık mecburi hizmet yükümlülüğünü tamamlamadığı dikkate alındığında davacının istifasının kabul edilmemesi işleminde hukuka aykırılık görülmemiştir.

AYİM, 3.D. , E/, K/

Tanzimat taleplerine istifa etmek zorunda bırakılmasına dayandıran davacının, kendi iradesi ile istifa etmiş olması ve idarenin istifa işlemine ön gelen zamanlarda kusurlu davranarak zorla davacıyı istifa ettirdiği yönünde somut hiçbir belge ve bilgi bulunmaması nedeniyle, bilahare bu durumdan dolayı tazminat istemesi mümkün değildir

nest...

oksabron ne için kullanılır patates yardımı başvurusu adana yüzme ihtisas spor kulübü izmit doğantepe satılık arsa bir örümceğin kaç bacağı vardır