Türk edebiyatındaki akımlar özellikle Osmanlı Devleti’nin son zamanlarında yurt dışına gönderilen aydınlar ile başlamıştır. Bu aydınların Avrupa devletlerinden öğrendiği yenilikler toplumda edebiyatın dönemlere ayrılmasını sağlamıştır. Cumhuriyet dönemi de bunlar arasında yer almaktadır.
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı
Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı, 1923 ile 1940 yılları ve 1940’dan sonrasını kapsamaktadır. Cumhuriyet’in ilanından hemen sonra başlayan bu akım, çağdaş anlayışlarla kendisini geliştirmiştir. Kurtuluş Savaşı’nın vermiş olduğu etki sebebiyle Anadolu’ya ve buradaki halkın özelliklerine ağırlık verilmiştir.
Cumhuriyet Dönemi Şairleri
Cumhuriyet döneminin en ünlü şairleri “Beş Hececiler” olarak nitelendirilmektedir. Beş Hececi şairler; F. N. Çamlıbel, Y. Z. Ortaç, E. B. Koryürek, H. F.Ozansoy ve O. S. Orhon olarak sıralanmaktadır. Milli edebiyat akımının savunucusu olan bu şairler, şiirlerini hece vezni kullanarak oluşturmuştur. Şiirde sadeliği savunmuş ve süsten de uzak durmuşlardır. Şiirlerde genellikle; vatan sevgisi, kahramanlık ve yurt güzelliklerine değinilmiştir. Bu dönem şairlerinin mısrayı dörtlükten farklı biçimlerde oluşturma denemeleri görülmektedir. Bu kapsamda, nesir cümleleri şiirde kullanılmış ve dizeler düz yazı söz diziliminde oluşturulmuştur.
Cumhuriyet dönemi edebiyatının ilerleyen dönemlerinde kendilerinin “Yedi Meşaleciler” olarak isimlendiren bir şair topluluğu da ortaya çıkmıştır. Bu şairler Beş Hececileri, gerçeklik dışında memleket edebiyatı anlayışını savundukları için suçlamışlardır. Yedi Meşaleci şairler; Muammer Lütfi Bahşi, Vasvi Mahir Kocatürk, Ziya Osman Saba, Sabri Esat Siyavuşgil, Cevdet Kudret Solok, Yaşar Nabi Nayır ve Kenan Hulusi Koray’dır.
1940 yılından sonra ise edebiyatta yeni akımlara başlanmış; Birinci ve İkinci Yeniler olmak üzere farklı şair grupları ortaya çıkmıştır. Birinci yeni hareketinde; Orhan Veli Kanık, Cevdet Anday ve Oktay Rıfat Horozcu yer almıştır. İkinci Yeniler’de ise; Turgut Uyar, İlhan Berk, Edip Cansever, Cemal Süreye ce Ece Ayhan yer almaktadır.
1923 ve 1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Roman Özellikleri Nelerdir?
1923 ve 1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında pek çok eser verilmiş ve bunlar arasında romanlara olan ilgi de artmaya başlamıştır. Birçok sanatçı bu dönemde verdiği eserlerde Kurtuluş Savaşını ve yeni rejimi konu almıştır. 1923 ve 1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında romanların genel özellikleri ise şunlardır:
- Bu dönemde sanatçılar eserlerinde ele aldıkları konuları günlük yaşamdan almışlardır. Gözlemci ve gerçekçi bir şekilde toplumsal sorunlara çok detaya inmeden eserlerinde değinmişlerdir.
- Cumhuriyet'in ilk ilan edildiği dönemde sanatçıların çoğu toplumsal konulara yönelmiş ve bazı sorunları gerçekçi bir dil ile ele almışlardır.
- 1923 ve 1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında romanların çoğu realizm etkisi ile kaleme alınmıştır.
- Cumhuriyet rejimi, Anadolu yaşamı, Atatürk devrimleri ve yoksulluk gibi konulara yer verilmiştir.
- 1940 yılından itibaren romanda gerçekçiliğin bir uzantısı olarak köy insanına yöneliş başlamıştır.
- Bu tür romanlar konularını daha çok toprağa bağlı kişilerin hayatlarından almaktadır.
1923 ve 1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Roman Temsilcileri Kimlerdir?
1923 ve 1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında roman farklı özellikler kazanarak daha çok toplumsal sorunlara yön verilmiştir. Bu dönemde pek çok yazar farklı serler vermiştir. Bu dönemde öne çıkan sanatçılar Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar ve Reşat Nuri Güntekin olmaktadır. Bununla beraber bu dönemde ser veren diğer sanatçılar şunlardır:
- Refik Halit Karay
- Peyami Safa
- Sabahattin Ali
- Ahmet Hamdi Tanpınar
- Abdülhak Şinasi Hisar
1923 ve 1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı Romanları
1923 ve 1950 Arası Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında yazılmış bazı eserler şunlardır:
- Sodom ve Gomore
- Ateşten Gömlek
- Acımak
- Yaprak Dökümü
- Kuyucaklı Yusuf
- Dokuzuncu Hariciye Koğuşu
- İçimizdeki Şeytan