Uçakta Basınç Travması

Uçak yolculuğunda iniş veya kalkış sırasında, bazılarında kulakta basit geçici tıkanmalar olurken, bazılarında ise bununla birlikte şiddetli ağrılar, uzun süreli tıkanıklıklar, duyma kayıpları ve hatta baş dönmesi dahi olabilir.

Olağan koşullarda kulağımız, yutkunma sırasında iç ve dış basıncı eşitleyecek yapılara sahiptir. Buradaki işleyişi kavramak açısından kendinizde basit bir test yapabilirsiniz. Burnunuzu kapayarak yutkunduğunuzda kulaklarınızın tıkandığını, burun açıkken tekrar yutkunduğunuzda ise açıldığını hissedebilirsiniz. Yutkunma sırasında duyduğumuz çıtırtı, genizden orta kulağa havanın ulaşmasını sağlayan östaki borusunun, saniyenin yarısı kadar bir sürede açılıp kapanmasına bağlıdır. Bu basınç dengeleyen sistem eğer düzgün çalışmıyorsa uçakta, hatta aynı şekilde dalış sırasında sorunlar yaşanması beklenebilir. Diğer yandan test sırasında çıtırtı veya tıkanma-açılma olayını hissetmediyseniz, hali hazırda bir sorununuzu teşhis etmiş olabileceğinizi de üzülerek bilmenizi isterim.

Kulakta basınç dengelenmesine bağlı gelişen bu tip olaylara “barotravma” adını veriyoruz. Yaşanan gerilimin şiddetine bağlı kulak zarında kanamalar, orta kulakta sıvı toplanmaları, nadiren delinmeler ve kalıcı işitme kayıpları dahi olabiliyor.

En çok basit nezle-grip gibi bir üst solunum yolu infeksiyonu sırasında, kişi burun tıkanıklığı olduğu halde uçağa bindiğinde bu durumla karşılaşıyoruz. Kronik burun tıkanıklığı, tıkayıcı şiddette deviasyonu ve burun eti şişmesi olanlar, sinüzitli hastalar, alerjik nezlesi olanlar ve geniz eti olan çocuklar kulak barotravmasını tekrar tekrar yaşayabilirler.

Bu durumun önlenmesine yardımcı olabilecek ve irtifa değişimi sırasında uygulanabilecek bazı yöntemler vardır:

•Eğer olanaklı ise uçuşu ertelemek veya alternatif başka bir yöntemle ulaşımı sağlamak.

•Uçuştan bir gün önce başlanabilecek ve bir gün daha sürdürülebilecek “dekonjestan” grubu haplar kullanılabilir. Bu tip ilaçların kullanımı mutlaka doktor kontrol ve önerisiyle olmalı, ayrıca tansiyon ve kalp hastaları asla bunları kullanmamalıdır.

•Kalkış ve özellikle iniş sırasında uyumuyor olmak. Bu durum yöntemleri uygulayabilmenin ilk şartıdır.

•Burunun açık tutulması. Burun açıcı (yani konkaları büzüştüren) spreylerin kalkıştan ve 4 saatten uzun süren uçuşlarda inişe geçmeden yarım saat önce buruna sıkılması faydalı olur. Diğer yandan bu tip spreylerin alışkanlık haline getirilmemesi gerektiğini burada vurgulamak doğru olur.

•Yutkunma hareketi. Bu amaçla yine irtifa değişimi sırasında sakız çiğnemek ve/veya su içmek etkili olabilir. Bebek ve çocuklara ise bu durumda emzik emdirmek huzursuzluklarını azaltabilir. Uçuş öncesi bol sıvı alınması da östaki borusunun işleyişi için önemlidir.

•Esneme hareketi yapmak. Böylelikle yutkunmadakine benzer şekilde basınç dengelenebilir.

•Buraya kadar olan önlemlerle açılmayan kulaklarda, kalkış sırasında burunu kapatarak yutkunmak orta kulaktaki basıncı düşürebilir.

•Yine alçalma sırasında ise ağzın ve burnun kapatılarak, nefes vermeye çalışarak kulağa hava göndermek. Buna “Valsalva Manevrası” diyoruz ve bu sadece alçalma sırasında basıncı dengeleyebilir. Bu manevra iltihaplı bir akut üst solunum yolu infeksiyonu sırasında yapılmamalıdır.

Kulakta tüp varsa bu yöntemler gereksizdir. Ancak her şeye rağmen basınç hasarı gelişmesinin önlenemeyebileceği bilinmelidir. Bu tip durumları sık sık yaşayanların, olası nedenlerin belirlenmesi ve tedavi edilebilmeleri için bir KBB Uzmanına başvurmaları gerekir. Günümüzde rutin endoskopik muayenemizde, tüm burun içi oluşumları, anatomik bozuklukları, burun işleyişini, sinüs kanallarını ve geniz bölgesini doğrudan görebiliyoruz. Bu sayede östaki borusunun işleyişine engel olabilecek durumların tedavisini planlayabiliyoruz. Böylelikle uçak yolculukları bu tip hastalarda bir kabus olmaktan çıkıyor.

Op. Dr. Atilla Şeng&#;r

İçindekiler:

1. Uçakta kulak tıkanmaması için ne yapılmalı?
2. Uçakta basınç artar mı azalır mı?
3. Uçakta oluşan basınç nasıl geçer?
4. Uçakta Kulak tıkacı işe yarıyor mu?
5. Basınç travması nedir?
6. Kulak tıkacı basıncı engeller mi?
7. Basınç travmasına ne iyi gelir?
8. Kulak basıncı için ne yapmalı?
9. Uçakta kulaklık takılır mı?
10. Basınç travması neden olur?
11. Basınç travması nasıl önlenir?
12. Uçakta Kulak tıkacı ise yarıyor mu?
13. Frenzel manevrası nasıl yapılır?
14. Uçakta mide bulantısı nasıl önlenir?
15. Uçakta kabin basıncı düşerse ne olur?
16. Uçakta kabin ani basıncı kaybında hangi belirtiler görülür?

Uçakta kulak tıkanmaması için ne yapılmalı?

Uçakta basınç artar mı azalır mı?

Uçakta oluşan basınç nasıl geçer?

Uçakta Kulak tıkacı işe yarıyor mu?

Basınç travması nedir?

Kulak tıkacı basıncı engeller mi?

Basınç travmasına ne iyi gelir?

Kulak basıncı için ne yapmalı?

Uçakta kulaklık takılır mı?

Basınç travması neden olur?

Basınç travması nasıl önlenir?

Uçakta Kulak tıkacı ise yarıyor mu?

Frenzel manevrası nasıl yapılır?

Uçakta mide bulantısı nasıl önlenir?

Uçakta kabin basıncı düşerse ne olur?

Uçakta kabin ani basıncı kaybında hangi belirtiler görülür?

Okuma süresi: 4 dakika

Bazı hastalıklar önce farklı hastalıkların sonucu olarak gösterir kendini. Bazen bu hastalıklar sebep olan ya da tetikleyen hastalıklardan daha tehlikeli olabilir. Buna beyin ödemi de dahildir.

Beyin ödemi nedir?

Genel olarak beyin ödemi kavramı, oluşum nedenini belirten üç ayrı kategoriye ayrılır. Böylelikle beyin ödemi, doğum yaralanmaları nedeniyle ya da travmatik beyin ödemi olarak belirlenebilir. Genelde her ikisi de ödeme neden olur. Bir de patolojik müdahale esnasında gelişen bir komplikasyon nedeniyle oluşan beyin tümörü vardır. Aşağıda belirtilen buna neden olabilecek birçok etken vardır:

• tümörler
• zehirlenmeler
• iltihaplar
• beyin travması gibi baş yaralanmaları
• ameliyatlar
• kan dolaşımının durması sonuçları
• yükseklik korkusu sonuçları
• ağır beyin kanaması sonuçları

Beyin ödemi, kan-beyin bariyeri diye adlandırılan yoldan beyne sıvının gitmesiyle beynin şişmesi durumudur. Aslında kan dolaşım sistemi ile merkezi sinir sistemi birbirinden bağımsızdır. Yukarıda belirtilen nedenler bariyerlerin hasar görmesine neden olabilir. Sıvı beyinde birikir ve çeşitli beyin bölgelerine baskı uygular, daha doğrusu beyne kan ve oksijen gitmesini etkileyebilir. Böylece bilinç bulanıklığı, hayati işlevler ya da motor bozuklukları meydana gelebilir. Ayrıca yüksek beyin basıncı çoğu zaman şiddetli baş ağrısına yol açar.

Hastaya doktor tarafından beyin ödemi teşhisi konulduğunda, ödemin büyüklüğüne ve beyindeki konumuna bağlı olarak çeşitli tedavi imkanları bulunur. Bazen üst gövdeyi yüksek tutmak ve osmotik etkisi olan ilaçların verilmesi yeterli olurken bazı durumlarda da drenaj takılması veya trepanasyon dahi, yani kafa tasının açılması gerekebilir.

Beyin ödemi ile uçmak neden sorun teşkil eder?

Beyin ödemi teşhisi konulmuş bir kimsenin kendiliğinden uçağa binmesi çok nadir görülür. Genelde teşhisten sonra hastaneye yatış gerçekleşir ve ödemin boyutu küçük ve ilaçla tedavi edilebilir olsa da doktorlar hastaya uçağa binmekten kaçınmasını önerir.

Uçuş esnasında meydana gelebilecek sorun, yolcu kabinindeki düşük hava basıncından kaynaklanır. Modern tarifeli jetlerde, yaklaşık metre uçuş yüksekliğinde, iç basıncı ortalama deniz seviyesinin – metre üzerine tekabül eden basınç kabinleri bulunmaktadır. Bu gibi bir basınç kabini olmasaydı, yolcular oksijen maskesi takmak ve basınç elbisesi giymek zorunda kalırdı. Fakat, ortalama deniz seviyesinin üzerinde – metrelik oluşturulan suni hava basıncı sağlıklı bir kişi için sorun teşkil etmez.

Beyin ödemi olan bir kişi için, ödemin oluşumuna neden olan yüksek hava basıncına ilişkin, sadece hafif azaltılmış hava basıncı yıkıcı sonuçlara neden olabilir. Beyin ödemi olan bir hasta örneğin Frankfurt am Main havalimanında bir uçağa bindiği düşünülürse, oradaki hava basıncı yaklaşık hPa değerinde ya da deniz seviyesi basıncının %98,7 değerinde olacaktır. Kalkış yapmış olan uçakta ise hava basıncı sadece ila hPa arası ya da yaklaşık %70 değerinde olacaktır. Buna bağlı olarak beyindeki ödem genişleyecektir. İnsan vücudunun kendisi basınç elbisesi görevi gördüğü için aynı oranda genişleme olmasa da sadece birkaç milimetre, beyindeki basıncın artmasına yeterlidir ve böylece semptomlar kötüleşebilir ve hatta hayati tehlike teşkil eden bir durum dahi meydana gelebilir.

Beyin ödemi olan bir hasta nasıl uzun mesafeler arası transfer edilebilir?

Tatil ya da iş seyahati esnasında yurtdışındayken beyin ödemine yakalanan bir kimse, takibini yapan doktor, hastanın iyileşme ihtimalini tanıdık ortamda bulunmasıyla arttırmak için yurt dışından geri getirilmeyi onaylaması durumunda, transfer ancak deniz seviyesinde bir uçuş ile gerçekleşebilir.

Deniz seviyesinde uçuş kavramı, daha yüksek bir hava basıncı oluşturabilen güçlendirilmiş bir yolcu kabini olan, özel donanıma sahip bir uçakla gerçekleşen bir uçuş anlamına gelir. Sıradan bir yolcu jetinin kabininde, ortalama deniz seviyesinin yaklaşık – metre üzerine tekabül eden bir hava basıncı söz konusu iken güçlendirilmiş basınç kabini olan bir uçaktaki basınç, ortalama deniz seviyesinin metre üzerinde bir basınç oluşur. Böylece beyin ödeminin genişleyip acil ve tehlikeli bir boyuta ulaşmasının önüne geçilir.

Ayrıca uçak, ilgili rotaya bağlı olarak, genel uçuş yüksekliğin altında kalır. Hem uygun basınç kabinine sahip olan hem de hastaları uzak ülkelerden Türkiye’ye veya Almanya’ya geri getirebilecek menzile sahip olan çeşitli ambulans uçakları mevcuttur. Elbette bu uçaklarda gerekli tıbbi donanım ve hastaya uçuş boyu eşlik edecek tıbbi personel de bulunmaktadır.

Deniz seviyesinde uçan bir ambulans jetini kim karşılar?

Genelde yurtdışı seyahatinden önce bir seyahat sağlık sigortasının yapılması önerilir. En yakın Avrupa ülkesine dahi gidilse önerilir, fakat özellikle uzak mesafeli seyahatlerde yapılmalıdır. Genel ya da özel fark etmeksizin yerel sağlık sigortaları yurtdışından geri getirilmeyi standart hizmet olarak saymamaktadır. Seyahat sigortası yapmanın maliyeti genelde iyi bir öğle yemeği tutarındadır, fakat acil bir durumda bin kat kar sağlayabilir. Beyin ödemi herkesin başına gelebilir, seyahatlerde bile.

Seyahat sigortası yapılırken, yurtdışından hasta transferi kapsamı oldukça önemlidir. Ayrıca geri getirilmenin koşulları poliçenin genel anlaşma şartlarında nasıl ifade edildiğine de dikkat edilmeli. Özellikle önemli olan kısım, sigortanın yurtdışından geri getirilmeyi tıbbı açıdan gerekli ya da tıbbi açıdan makul olarak görmesidir. Eğer sadece tıbbi açıdan gerekli bir hasta transferinden söz ediliyorsa sigorta hasta transferinin maliyetini karşılamayı daha kolay reddedebilir. Bulunan ülkedeki tıbbi standartlar Türkiye’dekine yakın ise tıbbi açıdan gerekli bir durum söz konusu değildir. Fakat genel anlaşma şartlarında yurt dışından geri getirilme tıbbi açıdan makul olarak görülüyor ise sigortanın maliyeti karşılamayı reddetmesi neredeyse imkansızdır. Tıbbi standartlar aynı olsa da hemen hemen her durumda, memleketinde tedavi görmesi hastanın iyiliği için daha iyi seçenektir.

Ambulans jeti ile deniz seviyesinde uçmanın maliyeti nedir?

Güçlendirilmiş basınç kabini ile donanmış bir ambulans uçağı ile yurtdışından geri getirilmek oldukça bireysel bir meseledir. Böyle bir uçuşu organize etmek için çeşitli unsurlar göz önünde tutulmalıdır.

Çeşitli soruların cevapları bulunup uygun çözümler üretilmelidir. Çok nadir durumlarda standart bir prosedürle çözülür. Dolayısıyla her duruma yeni bir yaklaşım gerekir. Sonuçta hasta, dünyanın herhangi bir yerindeki hasta yatağından memleketindeki hasta yatağına sağ sağlım götürülmelidir. Bu nedenle ambulans uçuşunun maliyeti toptan cevaplanamaz ve ancak durumunuzu görüştükten sonra maliyet hesaplaması yapılabilir.

Danışma çerçevesinde örneğin uçuş mesafesi, tıbbi durum, gerekli uçak, organizasyon için mevcut zaman ve refakatçi sayısı gibi önemli sorularınızı memnuniyetle cevaplayabiliriz.

Hava Ambulans Merkezi neden doğru seçimdir?

Sıra dışı bir şeyi organize etmek, bunu yıllardır ve her gün yapanlar için oldukça kolay olduğu genel geçer bir düşüncedir. Hava Ambulans Merkezi tam olarak bunu yapıyor ve dünyanın her yerine uzanan partnerlerden oluşan bir ağ oluşturdu. Bu alanda uzman olmayanların haftalar hatta aylar sonra organize edebildiği işlemleri Hava Ambulans Merkezi en kısa yoldan düzenleyebilmektedir. Organizasyon için genelde o kadar uzun zaman dilimleri mevcut değildir ve çoğu zaman sadece birkaç günlük müddet bulunmaktadır. Bu nedenle Hava Ambulans Merkezi, durumunuzu başarıyla çözmek için en doğru partnerinizdir.