Proteinli gdalar böbrekler tarafndan süzüldükten sonra idrar yoluyla dar atlr. Böbrekler bu maddeyi süzmekte zorlanrsa üre kanda birikerek tehlike oluturabilir. Ürenin yükseklii veya düüklüüne göre çeitli salk sorunlar ortaya çkabilir.
Üre miktar beslenme program, egzersiz miktar gibi durumlara bal olarak salkl kiilerde bile deiken bir seyir izleyebilir.
Ürenin normal deer aral: 16 mg/dL ya da 3,,71 mmol/L'dir.
Üre kaç olursa tehlikelidir?
5 mg/dL yani 1,79 mmol/L deerinden küçük olan veya 50 mg/dL yani 17,85 mmol/L deerinden yüksek olan üre deeri hastalk belirtisi olarak görülebilir.
Ürenin düüklüü ne anlama gelir? Ürenin düük olmas, vücudun, ihtiyaç duyduu protein miktarn tüketemedii, sindiremedii ya da ileyemedii anlamna gelir.
Üre düüklüü birçok sebebe bal olarak ortaya çkabilir. Ancak üre yüksekliine göre daha az görülen bir durumdur.
Sindirim sisteminde proteinlerin emilimi azaldnda üre düebilir. Sindirim sistemindeki u sorunlar üreyi düürür:
Vücutta pankreas tarafndan salglanan tripsin isimli enzim proteinleri sindirmede önemli bir etkendir. Pankreasta oluan baz sorunlar protein yetmezliine ve üre düüklüüne neden olabilir:
Ayrca yukarda saydmz sebepler dnda yeterince protein tüketmemek, antibiyotik benzeri ilaçlarn kullanm, siroz veya karaciere bal hastalklar, ar su tüketimi de üre düüklüüne yol açabilir.
Üre yükseklii ne anlama gelir? Üre yükseklii vücuttaki proteinlerin ihtiyaç duyulandan daha fazla miktarda ykma uradn gösterir ve ürenin verimli bir ekilde vücut dna atlmadnn bir kant olabilir.
Vücut, olmas gerekenden çok fazla protein tükettii zaman böbreklerin üreyi temizleme hz, karacierin proteinleri ykma hzna yetiemeyebilir. Bunun sonucunda kanda ve idrarda üre miktar yükselir. Bu durum genellikle vücut gelitirme amacyla protein desteine bavuran kiilerde ortaya çkar. Kilo verme amacyla Dukan diyeti tarznda protein arlkl programlar uygulayan kiilerin de vücutlarndaki üre miktar yüksek deerlere ulaabilir.
Kas proteinlerinin ykm beklenen miktardan fazla olduunda kanda ve idrardaki üre miktar yüksek deerlere ular. Bu süreç u etkenlere baldr:
Ar susuzluk vücuttaki kan ve idrar hacminin dümesine neden olur. Bu nedenle toplam üre miktar deimeyebilir ancak birim hacimdeki üre miktar artaca için testlerde üre miktar yüksek çkabilir.
Vücuttaki proteinler sindirim sisteminde düzenli olarak sindirilmezse, ortaya çkan üre, barsaktaki zararl bakteriler tarafndan amonyak dönüümüne urayabilir. Karacier bu fazla olan amonya ykarak tekrar üreye çevirmek zorunda kalr. Bu duruma yol açan etkenler:
Böbreklerin süzme yetenei azalacak olursa kanda üre yükseklii ile sonuçlanabilir.
Vücudun susuz kalmas ürenin yükselmesine sebep olur. Yeterince su tüketilmediinde kandaki elektrolit dengesi bozulur. Bu yüzden gün içinde bol bol su içilmesi gerekir. Ayrca sporcu içecekleri ve Hindistan cevizi suyu emilime yardmc olur ve üre miktarnn düürülmesini salar.
Beslenme düzeninde proteini azaltmak her zaman ürenin dümesine yardmc olur. Böbrekler proteini yeterli oranda süzemiyorsa protein tüketimi kontrol altna alnmaldr. Krmz et, hindi, tavuk, balk, süt ve süt ürünleri yüksek protein içerir. Üre düürmek istendiinde bu ürünlerin almna dikkat edilmelidir. Bunun yannda fasulye, fndk ve tahll gdalar da az oranda protein içerir. Meyvelerde ise hiç protein yoktur. Doktor kontrolünde üre düürmek için bu besinler tüketilebilir. Salkl bir birey günde 40 ile 60 gram aras protein tüketmelidir. Üre seviyesi yüksek kiilerin tüketmesi gereken miktar, belirtilen miktarn yars kadardr.
Stres, kortizol seviyesinin artmasna bal olarak üre seviyesinin yükselmesine sebep olur. Stresi azaltmak için nefes egzersizi yapmak faydal olabilir. Stresten olabildiinde uzak durmanz üre seviyenizin dümesine yardmc olur. Psikolojik sorunlar söz konusu olduunda stresten uzaklamak için uzman yardm almak faydal olabilir.
Ar spor yapldnda uyku problemi, cinsel güdüde azalma, vücutta sürekli ar ve ruh halinde deiiklikler meydana gelir. Bu da üre seviyesini artrr. Spordan sonra iyi beslenmek gerekir. yi bir beslenme program ile uzman kontrolünde spor yapmak gerekir.
Çin lahanas, havuç ve patates gibi alkali olan sebzeler idrarn alkalize olmasn ve kanda üre miktarnn azalmasn salar. Ayrca bunlarn yannda salatalk, limon, krmz biber, tarçn, zerdeçal, nar ve çilek gibi gdalar da üre ve kreat deerinin dümesine yardmc olur.
Üre yükseklii veya üre düüklüünün tedavisi bir Dahiliye doktoru tarafndan yaplr. Kan tahlilleri sonucunda üre yükseklii veya düüklüünün tespiti yaplr. Sonrasnda üre yüksekliine veya düüklüüne yol açan durum tedavi edilir ve üre miktarnn normale dönmesi beklenir. Tedavi hastanede yatakl istirahatle olur. Tedavi sürecinde su ve elektrolit dengesi çok iyi takip edilmelidir.
laç tedavisi belirtilerin azalmasnda ve kontrol altna alnmasnda yaygn olarak kullanlr. Üre tedavisinde baz durumlarda diyaliz tedavisi de gerekebilir. Çok ileri durumlarda böbrek nakline ihtiyaç duyulabilir.
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ
ÜRE NEDİR?
Kronik böbrek hastalığı, pek çok farklı duruma bağlı olarak gelişebilir. Hastalık sonucu böbrekte meydana gelen hasar, böbrek fonksiyonlarında bozulmaya neden olur. Dolayısıyla böbrek; vücuttaki atık maddeleri, zararlı bileşikleri ve fazla sıvıyı süzme görevini tam olarak yerine getiremez.
Üre, proteinlerin yıkımı sonucu oluşan azotlu bir bileşiktir. Proteinlerin yıkımı sonucu oluşan azot, zararlı bileşiklere dönüşerek vücutta toksik madde birikimine yol açabilir.
Üre, vücuttaki fazla azotun böbreklerden süzülerek idrarla atılmasını sağlar.
ÜRE DEĞERİ KAÇ OLMALI?
Rutin kan testleri ya da kanda sabit olarak bulunan üre azotunun ölçümü için kullanılan BUN (Blood Urea Nitrogen) testinde normal değerler yetişkinlerde 10 mg/dL mg/dL arasındadır. Çocuklarda ise bu değerler 5 mg/dL ile 18 mg/dL arasında normal kabul edilmektedir.
Normal aralıklar, testin yapıldığı laboratuvar tarafından kullanılan referans aralığına göre küçük farklılıklar gösterebilir. Ayrıca testi yaptıran kişinin yaşına bağlı olarak da referans aralıkları değişebilmektedir.
Üre değerlerinin yaşla birlikte artış eğiliminde olduğu kabul edilmektedir. Bebeklerdeki seviye yetişkin insanlara göre daha düşüktür.
Normal hamileliklerde de üre değerlerinde bir miktar yükselme normal kabul edilebilmektedir. Sonuçları uzman bir doktorun değerlendirmesi gerekir.
ÜRE YÜKSEKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Ürenin yüksek olması başta böbrek hastalıkları olmak üzere birçok sağlık sorununa işaret edebilir. Bu yüzden mutlaka kontrol altına alınmalıdır. Yüksekliğe neden olabilecek belirtilerden bazıları şu şekildedir:
-Kas zayıflığı
-Düzensiz uyku
-Halsizlik ve yorgunluk
-Mide bulantısı ve kusma
-Şuur bulanması
-Nefeste amonyak kokusu
-Ağız kuruluğu
-Ağızda yanma
-Baş ağrısı
-İştah kesilmesi
-Kilo kaybı
-Solunum düzensizliği
-Devam eden hıçkırık
-Anemi.
ÜRE DÜŞÜKLÜĞÜ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Nadiren yaşanan düşüklük, genellikle proteinden fakir beslenme veya aşırı su tüketiminden kaynaklanır. Düşüklük halinde oluşan semptomlar çoğunlukla ürenin düşmesine yol açan hastalıkların şikayetleri ile bağlantılı olsa da, sık tuvalete çıkma ve köpüklü idrar yaygın görülen belirtilerdendir.