İshal, normalden daha sık tuvalete çıkma ve dışkının sıvı, gevşek bir şekilde çıkarılması ile karakterize bir bağırsak bozukluğu rahatsızlığıdır. Genellikle kısa süre zarfında geçen ishal, zaman zaman altta yatan başka rahatsızlıkların ya da kullanılan ilaçların yan etkisi sebebiyle akut ishal veya kronik ishal olarak, meydana gelebilir. Bunun dışında hayat döngüsü içerisinde herkesin en az bir kere yaşayabileceği ishal, genellikle tedavi gerektirmeyen, sık su içilmesiyle ve doğru gıdaların tüketimiyle tıbbi bir tedavi gerektirmeden önlenebilecek bir rahatsızlıktır. İshale ne iyi gelir sorularının cevaplarını yazımızın detaylarında bulabilirsiniz.
İshal gün içinde normalden daha sık, daha sulu ve gevşek dışkının çıkarılması ile meydana gelen bağırsak sorunudur. İshal ya da diğer adıyla diyare, genellikle birkaç gün kadar kısa süren ve tedavinin gerekmediği bir rahatsızlıktır. Fakat ishal, akut (aniden ve kısa süreli) ya da kronik (uzun süreli) olabilmektedir. Bunun dışında anne sütü tüketen bebeklerde ve bulaşıcı hastalıklar sonucu da kişide ishal görülebilmektedir.
Akut ishal, dışkının normalden daha sık ve sulu gelmesi durumunun birkaç gün devam etmesiyle oluşur. Virüs kaynaklı ya da bakteriyel bir enfeksiyon sonucu oluşabilir. Gıda zehirlenmeleri de akut ishale sebep olabilmektedir.
Kronik ishal ise haftalarca devam edebilen ishali tanımlar. Kronik ishalin altta yatan sebepleri arasında bağırsak hastalıkları veya bağırsak bozuklukları olabilmektedir. İrritabl bağırsak sendromu, sürekli enfeksiyon, inflamatuar bağırsak hastalığı, çölyak vb. bağırsak hastalıkları da ciddi rahatsızlıklar kronik ishal oluşumuna örnek verilebilir.
İshal eşliğinde çocuklarda görülebilecek bazı belirtiler mevcuttur. Bunlar: karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, ateş olarak sıralanabilir. Rahatsızlık süresince dehidrasyonun yani vücudun kaybettiği sıvının, telafi edilmesi yani rehidrasyon yapılması gerekmektedir. Tedavi sürecinin planlı ve düzenli işlemesi ishalin uzunluğuna ve nedeni bağıl olarak değişkenlik gösterebilir.
Özellikle yenidoğan dönemindeki bebeklerde görülen ishal dehidrasyon oluşturabileceği için dikkatli olunması gerekmektedir. Küçük çocuklarda ve bebeklerde ishalle beraber bu belirtiler görülüyorsa dehidrasyon oluşumu söz konusudur:
Hava sıcaklıklarının artışı besinler üzerinde bakteriyel enfeksiyonların kolay ve hızlı bir şekilde üremesine zemin hazırlamaktadır. Besinlerin saklanma koşullarına göre mikropların ve bakterilerin üremelerinde ve ürettikleri toksinlerde artış görünmektedir. Bu enfeksiyon içeren besinler tüketildiğinde ishal meydana gelmektedir. Bu yüzden uzun süre dışarıda açık bir şekilde beklemiş olan gıdaların tüketilmemesi gerekmektedir. İshalin en sık gözlenen nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
İshal kendi kendine düzelebilen bir bağırsak bozukluğu olarak açıklanabilir. Fakat kendiliğinden düzelse bile birkaç günden uzun sürmesi durumunda bazı belirtiler eşliğinde hastalığın daha ciddi bir hal alması söz konusu olabilir. Belirtileri görülen şu durumlar halinde bir doktora başvurulması gerekmektedir:
Dehidrasyon yani su kaybı ishalin en belirgin ve önemli semptomlarından biridir. Dehidrasyonun aşırı susamak, ciltte ve ağızda kuruluk, koyu renkte idrar, daha az idrara çıkmak ya da hiç çıkamamak, halsizlik ve baş dönmesi gibi belirtileri bulunmaktadır. Dehidrasyonun özellikle çocuklar ve bebekler için tehlikeli olmasının yanı sıra yaşlılar için diyabet, böbrek yetmezliği ve bağışıklık sistemi hastalıkları yani direnci düşük bağışıklık sistemine sahip kişilerce ciddi sonuçlar doğurabilmektedir.
İshale ne iyi gelir, ishal bir tedaviye gerek kalmadan birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Bu süreçte vücudun yeteri kadar sıvı almış olması önem taşır. İshalin daha uzun sürdüğü durumlarda sağlık kuruluşuna başvurulması halinde hekim ilaç reçetesi verebilir. İshale bakteri ya da parazit sebep olmuşsa antibiyotikler tedaviye yardımcı olabilir. Eğer ishale virüs sebep olmuşsa antibiyotiklerin tedaviye yönelik bir etkisi olmayacaktır. İshal esnasında vücutta ciddi su kaybı olduğu için kaybedilen su ve minerallerin tedavi sürecinde geri kazanılması önemlidir. İshale ne iyi gelir; sıvı içmek kişinin midesinde rahatsızlık yaratıyorsa, kusmaya neden oluyorsa sıvı damardan serum ile verilebilir.
Bazı ilaçlar yan etki olarak ishal yapabilir. İshale bir antibiyotiğin neden olması durumunda bir hekime başvurulması ardından ilacın dozajında düşürülme yapılabilir ya da ilaç değişikliği yapılabilir. Bu sebeple ishal şikayetiyle hekime başvuruluyorsa kullanılan ilaçların muhakkak hekime söylenmesi gerekmektedir.
Öte yandan İshale neden olan başka tıbbi rahatsızlıklar varsa bunların tedavi edilmesi gerekebilir.
İshali kesebilecek ve ishale iyi gelecek bazı öneriler şu şekilde sıralanabilir:
Akut İshal Genellikle 1-2 gün süren ve kendiliğinden iyileşen ishal türüdür. Sıklıkla görülen bir rahatsızlıktır. Sürekli İshal 2-4 hafta arası sürebilmektedir. Kronik İshal En az 1 ay sürebilir. Belirtileri devamlı seyredebilir ya da zamanla iyileşip tekrar oluşabilir.
İshale iyi gelen diğer yiyecekler şu şekilde sıralanabilir: - Elma - Muz - Haşlanmış patates - Havuç - Pirinç lapası - Leblebi İshale iyi gelen bitki çayları şunlardır: - Adaçayı - Nane - Papatya - Asma yaprağı - Biberiye - Karanfil kökü
İshal yapan yiyecekler şu şekilde belirtilebilir: - Sarımsak - Karpuz - Yoğurt - Kavun - Soğan - Baharatlı yiyecekler - Kızartma türleri ve yağlı yiyecekler - Kefir - Fast food - Yeşil yapraklı sebzeler ve lifli gıdalar
Dışkının su gibi olması bağırsakların sıvı emilimini etkili bir şekilde yapamamasından kaynaklıdır. Bu durum dehidrasyona yani yüksek su kaybına sebep olabileceğinden dolayı ishalin su gibi olması durumunda ve gün içerisinde en az üç kere tuvalete çıkarak oluşması durumunda ciddi sonuçlara sebebiyet verebileceği için bir hekime başvurulması gerekmektedir.
Güncelleme Tarihi: 22 Kasım 2022
Yayınlama Tarihi: 01 Mart 2022
Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
Güncelleme Tarihi:
LinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı Tipi
Karın ağrısı ve sürekli tuvalete çıkma isteği gibi belirtilerle kendini gösteren, insanların hayat kalitesini düşüren bir rahatsızlık olan ishal, doğru beslenme ve bazı püf noktaları ile kontrol altına alınabilir. Beslenme önerileri ile ishalin hızla iyileştirilmesi ve ishalin ortadan kaldırılması mümkün. İşte, ishale iyi gelen yöntemler ve ishalken uzak durmanız gerekenler…
İSHALE NE İYİ GELİR VE NASIL GEÇER? YETİŞKİNLERDE İSHALE İYİ GELEN YİYECEKLER
İnsanların yaşantısını olumsuz yönde etkileyen bir hastalık olan ishalden doğru beslenme ile kurtulmak mümkün. İşte, ishali kesen ve iyi gelen yiyecekler ve diğer çözümler...
İshal durumunda ilk olarak dikkat edilmesi gereken, büyük bir kısmı su olan vücudumuzda, ishale bağlı kaybolan sıvının vücutta yerine konmasıdır. İshal tanısı konmuş olan her kişiye, vücudun hızlı sıvı kaybını dengelemek için normalde verilmesi gerekenden daha fazla sıvı takviyesi yapılmalıdır. Her dışkılama sonrası kişi temiz ve ılık su içmelidir.
Evde kolayca hazırlanacak su ve elektrolit kaybını önleyecek hayat kurtarıcı sıvı karışımı ile ishalden kısa sürede kurulabilirsiniz. Karışım için; 1 litre ılık su içerisine 1 yemek kaşığı toz şeker 1 tatlı kaşığı tuz karıştırılır ve her dışkılamadan sonra yarım su bardağı olarak önerilir.
İshal olan kişilerin kullanması gereken doğru besinler kabuksuz elma, havuç suyu veya taze havuç, muz, pirinç lapası, pirinç çorbası veya pirinç suyu, patates haşlama veya püresi, yoğurt ve ayrandır.
İshale iyi gelen bir diğer yöntem ise limonlu kahve yöntemidir. Bir tatlı kaşığı Türk kahvesinin içerisine birkaç damla limon damlatarak yemeye çalışın. Bu yöntemin ishalinizi kesmede etkili olduğunu göreceksiniz.
Et seven kişiler için ishal süresince iyice haşlanmış olan yağsız dana, tavuk, sığır ve kuzu etleri tavsiye edilebilir. Ayrıca ishal olan kişiler için yemek hazırlanırken, çok az yağ kullanılmalı ve mümkünse ızgara, haşlama ve fırınlama yöntemi ile pişirilen yemekler tercih edilmelidir.
Haşlanmış patates tüketmekte ishal olan kişilere önerilir. İshal olduğunuz zaman patatesi haşlayıp ve tuzlayarak tüketmek ishalinize iyi gelebilir.
İSHAL YAPAN YİYECEKLER
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Murat Soysal, yazın kavun, karpuz, üzüm gibi meyveleri karıştırarak soğuk şekilde tüketmenin, meyvelerin yanında soğuk içecekler içmenin mide ve barsak hareketlerini bozarak ishale neden olduğunu söyledi.
Bazı yiyecekleri az miktarda tüketmek sorun yaratmasa da, fazla miktarda yemek ishale neden oluyor. İşte bu yiyeceklerden bazıları ise şöyle;Taze kayısı (kayısı suyu),üzüm (üzüm suyu), erik, kiraz, kavun, karpuz.
İSHAL OLAN KİŞİLERİN UZAK DURMASI GEREKENLER
Enginar, lahana, bürüksel lahanası, yeşil fasulye, kuru bezelye ve yeşilbiber ishal süresince mümkünse tüketilmemelidir.
Kepekli ekmek ve tüm ürünler, diyet bisküviler, çiğ sebzeler, yer fıstığı, ayva, çikolata, yağlı yemekler, kızartmalar, marul ve beyaz lahana ishal bitene kadar tüketilmemelidir.
Asitli olan içeceklerden uzak durmanız gerekmektedir. İshal olduğunuzda asitli içecekler tüketmek yerine daha sağlıklı olan içecekleri tüketmek uzmanlar tarafından tavsiye edilir. Ayrıca, kafein içeren sıvı kahvelerden de uzak durmakta fayda var.
Sindirilmesi zor olduğu için bağırsakların yorulmasına neden olacağından ishal süresince kuruyemişlerden de uzak durulmalıdır.
Böğürtlen, kuru meyveler, üzüm, hurma ve armut ishal tedavisinde sakıncalı olabilecek meyvelerdendir.
Not: Bu içerik bilgilendirme amaçlıdır. Kesin tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.