Uyurken Agiz Kurumasi Neden Olur

Ağız kuruluğu genellikle insanlar tarafından çok fazla önemsenmeyen bir konudur. Fakat gün içerisinde sürekli olarak ağız kuruluğu yaşamanız bazı problemleri ortaya çıkarabilir. Ağzınızın her gece yattığınızda veya sabah kalktığınızda kuru olduğunu hissediyorsanız, besinleri çiğnemenizde veya yutmanızda bir problem olabilir. Bu sorunlar ilerleyen dönemlerde dişlerinizde çürük oluşumuna ya da diş eti rahatsızlıklarına neden olabilir.

Ağız Kuruluğu Nedir?

Ağız kuruluğu, ağızda yer alan tükürük bezlerinin ağzınızı yağlı ve ıslak tutacak kadar tükürük salgılayamaması durumunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Bu durum tıp dilinde Kserostomi olarak adlandırılmaktadır. Ağzınızın sürekli olarak kuru olması ilerleyen zamanlarda sizleri ağız ve diş sağlığı problemleriyle karşı karşıya getirebilir.

Aldığınız besinler sonucunda ağız ve dişlerinizde kalan parçacıkların temizlenmesi, asitlerin ağzınıza ve midenize zarar vermesini önlemek için tükürük bezlerinizin yeterli miktarlarda tükürük üretmesi gerekmektedir. Ayrıca tükürük bezleriniz istediğiniz seviyelerde tükürük üretmemesi durumunda ağız oluşan bakteriler kontrol altına alınamaz ve dişlerinizde çürükler oluşabilir.

Ağız Kuruluğu Nedenleri Nelerdir?

İnsan vücudunda yer alan ve birçok farklı görevi üstlenen tükürük bezleri yeterli miktarda tükürük üretemediği durumlarda ağız kuruluğuna neden olabilir. Ağzınızın kurumasına yol açan Ağız Kuruluğu Nedenleri şu şekilde özetlenebilir.

• Kansere yakalanan bireylerin aldıkları kemoterapi ilaçları tükürük üretimini etkileyebilir. Kemoterapi sırasında vücuda alınan radyasyonlar tükürük bezlerine zarar vererek tükürük üretimini azaltabilir. Bu durumda ağzınızda kuruluk oluşmasına neden olur.
• Diyabet, felç, HIV, AIDS gibi önemli hastalıkların yanı sıra alerjiler, sinir, stres ve diğer sağlık sorunları da ağız kuruluğuna neden olabilir.
• Doktor tavsiyesi ya da reçetesi dışında, kulaktan duyma bilgilerle kullandığınız bazı ilaçlar ağız kurulu yaratabilir. Bu tür ilaçlar ağız kuruluğunun yanı sıra diğer önemli sorunlara neden olabilir.
• Uyku sırasında çeşitli nedenlerden dolayı oluşan horlamalar ağız kuruluğu oluşturabilir.
• Ağız Kuruluğu Nedenleri arasında sigara, alkol ve diğer zararlı madde kullanımları da yer almaktadır.
• İnsan doğası gereği insan vücudu yaşlanmaktadır. Yaşlı insanlar sağlık sorunlarından daha fazla etkilenmeleri ve yetersiz beslenmeleri ağızda kuruluk problemlerine yol açabilir.

Ağız Kuruluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Ağız ve diş sağlığı merkezlerinde hizmet veren uzman hekimler Ağız Kuruluğu Tedavisi için sizlere yardımcı olabilirler. Uzman hekimler, ağız kuruluğuna neden olan problemleri belirleyerek sizleri tedavi edebilirler. Ayrıca ağız kuruluğu yaşayan bireyler hekimlere danışarak aşağıdaki yardımcı tedavileri kendileri yapabilirler.

• Uzman hekimlerinizin tavsiyesi doğrultusunda tükürük bezlerinizin yeterli düzeyde çalışabilmesi için gerekli olan bazı tıbbi ilaçları kullanabilirsiniz.
• Geceleri uyurken yattığınız oda ve ortamlara nemlendirici kullanmanız ağız kuruluğunu önlemeye yardımcı olabilir.
• Ağız ve dişleriniz için kullanmış olduğunuz protezlerin geceleri kullanılmaması ve düzenli şekilde temizlenerek hijyenik şekilde kullanılması
• Gün içerisinde tükettiğini besinleri ne çok soğuk ne de çok sıcak tüketmemelisiniz.
• Kafein, gazlı ve şekerli içeceklerin tüketimini dikkat edilmesi ve azaltılması gerekir
• Kuru, gevrek ve çok baharatlı besinlerin tüketilmesin kaçınılmalıdır.
• Gün içerisinde lif bakımından zengin meyve ve sebzeleri bol bol tüketmek gerekir.
• Gün içerisindeki su tüketimini artırmanız ağız kuruluğu rahatsızlığınıza iyi gelecektir.
• Ağız kuruluğu yaşayan bireyler gün içerisinde şekersiz sakız çiğnemleri, ağız kuruluğu rahatsızlığının ortadan kaldırılmasına yardımcı olacaktır.
• Alkol, sigara ve diğer zararlı maddelerin tüketimini azaltmak ve hatta tamamen bırakmak ağız kuruluğunuzu önlemek için önemlidir.
• Tükürük bezlerinizi uyarmak ve düzenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için, ağız ve diş hijyeninizi doğru ve düzenli olarak yapmanız gerekmektedir.

Ağız kuruluğu tedavisi için yukarıdaki maddeleri uygulamak isteyen bireyler öncellikle doktorlarından bu maddeleri uygulayıp uygulayamayacağı hakkında bilgi alması gerektiğini unutmamalılardır.

Ağız Kuruluğu Nedir?

Ağız kuruluğu sosyal olarak da kişiyi zorlayan, rahatsız hissettiren bir durumdur. Herkesin başına gelebilecek olan ağız kuruluğunu bazı kişiler kronik olarak yaşayabilir. Ağız kuruluğu denince akla hemen tükürük gelir. Bir vücut salgısı olan tükürük son derece önemlidir. Çünkü ağızdaki kötü bakterilerle, dişleriniz ve diş etlerinize zarar verebilecek mikroplarla savaşmak için tükürük üretilir ve bu salgı bir karşı koruma sağlar. Kronik ağız kuruluğu yeterli miktarda tükürük üretilmediğinde oluşur. Bu da bakteri kolonilerinin ve enfeksiyonların ağızda çoğalmasına neden olur ve ağız sağlığının korunamaması anlamına gelir.

‘Kserostomi’ olarak adlandırılan kronik ağız kuruluğu, ağzın sürekli nemli olmasını sağlayan tükürük bezlerinin tükürük üretmemesidir. Tükürük bezleri, ağız ve boğaz çevresinde bulunur. Tükürük tam olarak bakterilerin ürettiği asitleri nötralize eder, bakterilerin üremesine engel olmaya çalışarak tükettiğiniz gıda parçalarını temizleyerek diş çürümelerine karşı bariyer görevi görür. Bunun yanı sıra çiğneme, yutma, tat alma yetisini geliştirme gibi görevleri de vardır. İçeriğindeki enzimler sayesinde sindirim sisteminin de önemli bir parçası olarak kabul edilir. Kısacası tükürüğün yokluğu basit bir ağız kuruluğu yaratmakla kalmaz, tüm bu sistemin ilk parçasının işlevini yitirmesi anlamına gelir.

Ağız Kuruluğunun Belirtileri Nelerdir?

Ağız kuruluğu ağızdaki hissin yanı sıra farklı belirtiler de verir. Ağız kuruluğu belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Ağızda yapışkan ve kuru bir his
• Kalın ve kılçıklı görünen bir tükürük
• Ağız ülseri
• Sık susama
• Ağızda yaralar ve çatlamış dudaklar (Yaralar ağız köşesinde olabilir)
• Boğaz kuruluğu
• Özellikle dilde ve ağızda yanma ve karıncalanma 
• Kuru, sert ve kırmızı bir dil
• Tat alma, çiğneme, yutma sorunları
• Konuşma problemi
• Kötü ağız koku
• Ses kısıklığı ve pürüzlü bir ses
• Burun kuruluğu
• Boğaz ağrısı
• Boğazda gıdıklanma
• Diş çürümesi
• Eklem ağrısı
• Göz kuruluğu
• Cilt kuruluğu ve deri döküntüsü

Ağız kuruluğu sadece yukarıda sayılan şikayetlere neden olmaz. Ağız kuruluğu diş eti iltihabı (gingivitis), enfeksiyonlar, diş çürükleri ve aft gibi ağız ve diş hastalıklarını da beraberinde getirir. Ağız kuruluğu takma diş kullanan kişileri de zora sokabilir.

Ağız Kuruluğu Hangi Hastalığın Belirtisi?

“Ağız kuruluğu hangi hastalığın belirtisi?” dendiğinde akla ilk olarak diyabet hastalığı gelir. Diyabetin belirtiden bahsedildiğinde ise akla sürekli susamak ve ağız kuruluğu gelir. Lupus, AIDS, anemi, Alzheimer, Parkinson, kistik fibrozis, romatoid artrit, hipertansiyon, kabakulak, depresyon ve anksiyetenin belirtilerinden biri ağız kuruluğudur. Sjögren Sendromu özellikle ayrı bir yer tutar. Çünkü direkt gözleri ve tükürük bezlerini etkileyen otoimmun bir hastalıktır. Ağız kuruluğu aslında tüm bu hastalıkların bir yan etkisi olarak kabul edilir.

Ağız Kuruluğu Nedenleri

Ağız kuruluğu genellikle yaşa bağlı, bazı ilaçların ve kanser tedavilerinin yan etkileri olarak gelişir. Ağız kuruluğu nedenleri arasında tükürük bezlerini etkileyen bazı durumlar da sayılabilir. “Ağız kuruluğu neden olur?” diye merak ettiğinizde aşağıdaki nedenler aklınıza getirebilirsiniz…

• İleri yaş
• Baz ilaçlar
• Sigara ve tütün ürün kullanımı
• Alkol tüketimi
• Kemoterapi ve radyoterapi gibi kanser tedavileri
• HIV gibi enfeksiyonla ve Sjögren Sendromu gibi otoimmun hastalıklar
• Diyabet
• Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıklar
• Vücutta sıvı kaybı
• Depresyon veya anksiyete
• Ameliyat
• Tıkanmış veya cerrahi olarak alınmış tükürük bezleri 

İleri yaşlarda görülen ağız kuruluğu genellikle ilaç kullanımına bağlı olarak gelişir. Özellikle bazı ilaçların yarattığı ağız kuruluğu yaygın bir durumdur. Reçetesiz satılan bazı ilaçlar, antidepresanlar, antihistaminikler, ağrı kesiciler, burun tıkanıkları tedavisinde kullanılan dekonjestanlar, KOAH ve tansiyon ilaçları “Ağız ve boğaz kuruluğu neden olur?” sorusuna sıklıkla verilen cevaplardır. Obezite, depresyon, anksiyete, ağrı, alerji, soğuk algınlıkları, hipertansiyon, diyare (ishal), epilepsi, mide bulantısı, astım, Parkinson, psikotik bozukluk ve üriner sistem bozukluk tedavilerinde kullanılan ilaçlar ağız kuruluğuna zemin hazırlayabilir.

Basit bir sıvı kaybı yine ağız kuruluğunun en sık görünen nedenlerinden biridir. Sıvı kaybı yetersiz su tüketimi, terleme veya hasta olmaktan kaynaklanabilir. Gün içinde ,5 litre su içmeyi unutmayın. Sigara ve alkol kullanıyorsanız özellikle bu ürünleri tükettikten sonra ağız kuruluğunuzun arttığını fark edersiniz. Çünkü alkol ve tütün ürünleri tükürük üretimine engel olup ağzı kurutur. Bu ürünleri kullanmayı bırakın, kullanmaktan vazgeçemiyorsanız sonrasında mutlaka bol su için.

Radyoterapi ve kemoterapi gibi kanser tedavilerinde özellikle ağız kuruluğu ve ağız yaraları yaygın olarak görülür. Çünkü bu tedaviler esnasında tükürük bezleri zarar görebilir. Bu nedenle de üretilen tükürük miktarı azalır. Mesela radyoterapi baş ve boyun bölgesine uygulandığında ağız kuruluğu ve ağız yaraları çoğunlukla kanser hastalarının en çok şikayet ettiği konular olur.

Bir yaralanma ve ameliyat sonrasında da baş ve boyundaki sinirler hasar alabilir ve ağız kuruluğu gelişebilir.

“Geceleri ağız kuruluğu neden olur?” sorusunu sormanız çok normaldir. Çünkü uyku esnasında tükürük akışı azaldığı için ağız kuruluğu daha çok hissedilir. Hatta gece ağız kuruluğu en üst seviyededir. Hatta uyandığınızda sabahları ağız kuruluğu ciddi derece hissedilir.

Ağız kuruluğunu teşhis etmek için ağız ve diş muayenesi gerekir. Tıbbi geçmişiniz ve kullandığınız ilaçlar gözden geçirilir. Tükürük testler yaygın olarak ağız kuruluğunun tespit edilmesinde kullanılır. Tükürükle ilgili siyalometri ve siyalografi testleri uygulanabilir. Bazen doktorlar biyopsi örneği de isteyebilir.

Ağız Kuruluğunu Gidermek İçin Ne Yapılabilir?

Ağız kuruluğu uyuma isteğini bile azaltır. Çünkü sabahları daha çok hissedilen bu kuruluk, sosyal olarak da kişiyi kötü hissettirir. Peki ağız kuruluğu nasıl geçer?

• Öncelikle sürekli yaşadığınız bir ağız kuruluğu varsa vakit kaybetmeden bir ağız ve diş sağlığı hekimine gitmelisiniz. Rutin ağız ve diş kontrollerinizi ihmal etmemeli, diş hekiminiz bunun organlardan kaynaklandığını düşünürse de İç Hastalıkları hekimine görünmelisiniz.
• Yeterli su içmeyi ve dişlerinizi düzenli fırçalamayı ihmal etmeyin. Gün boyunca su yudumlayarak ağzınızı nemli tutabilirsiniz.
• Ağız ve diş sağlığınızı korumak için dişlerinizi sadece fırçalamanız yeterli olmaz. Dişlerinizin yapısı uygunsa diş ipi veya arayüz fırçası kullanın. Alkolsüz gargaralar da kullanabilirsiniz. 
• Şekersiz sakızlar daha fazla tükürük salgılamanıza ve ağzın nemli kalmasını sağlayabilir.
• Su bazlı bir dudak nemlendirici de fayda sağlayabilir.
• Şekerli ve asitli gıda tüketimini en aza indirin.
• Tuzlu ve aşırı baharatlı yiyecekler, kuru ekmek, tost ve kurabiye gibi yiyecekler, kuru et, kuru meyve gibi yiyeceklerden uzak durun. Çorba, yumuşak ve oda sıcaklığında yiyecekler tüketmeye özen gösterin.
• Alkol, çay ve kahve gibi kafeinli içecekleri, üzüm, domates, portakal, greyfurt suyu ve gazlı içecekleri içmeyin.
• Mümkün olduğunda ağzınızdan değil, burnunuzdan nefes almaya çalışın.
• Takma diş kullanıyorsanız bu dişlerle uyumayın.
• Kronik burun tıkanıklığınız, kontrol edilemeyen alerjiniz varsa doktorunuza başvurun.
• “Gece uyurken ağız kuruluğunu neden olur?” gibi bir şikayetiniz varsa yatak odanızı havalandırmayı ve nemlendirmeyi deneyin. Buharlaştırıcılar rahatlatabilir. Geceleri başucunuza koyacağınız bir bardak su da erişiminizi kolaylaştırarak sabah olacak kuruluğu engeller.

Ağız Kuruluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Ağız kuruluğu tedavi edilebilir. Ama öncelikle ağız kuruluğu nedenlerine göre tedavi şeklinin belirlenmesi gerekir. Ağız kuruluğunuzun nedeni kullandığınız ilaç veya ilaçlarsa doktorunuzun bu ilaçlarda veya dozlarında bir değişikliğe gidebilir. Otoimmun ve diğer hastalıklar nedeniyle gelişen ağız kuruluğunda ise hastalıkların tedavileriyle ilgili düzenleme yapılır.

Doktorunuz tükürük üretimini artıran ilaç önerisinde bulunabilir. Ağzınızı nemlendirecek bu ilaçlar jel, sprey, tablet ve pastil şeklinde olabilir. Her ilaç herkes için uygun değildir. Bu nedenle eczaneden kendi kararlarınız doğrultusunda ilaç almayın.

Tükürük bezi tıkanıklıklarında genellikle minik cerrahi işlemler uygulanır.

Ağız Kuruluğuna Ne İyi Gelir?

Ağız kuruluğu çok çeşitli nedenlerden ötürü ortaya çıkabilir. Belki de en bariz neden, kişinin aldığı ilaçlar, radyasyon ve kemoterapi tedavisi, tükürük bezlerini etkileyen hastalıklar, diyabet, hormonal dengesizlik ve Sjörgren sendromu gibi otoimmün hastalıklardır.

Ağız kuruluğunun tedavi edilmesiyle, ağız yarası, diş eti hastalığı, oral (ağızda) pamukçuk ve diş çürüğü oluşma ihtimali azalabilir. National Institute of Dental and Craniofacial Research, ağız kuruluğunun tedavisine yardımcı olmak için aşağıdaki genel yaklaşımları önermektedir:

• Tükürük akışını uyarmak için şekersiz sakız çiğneyin ya da şekersiz sert şeker emin
• Gün boyunca düzenli olarak su için
• Ağzınızı nemlendirmek için yapay tükürük kullanın
• Geceleri yatak odanızda nemlendirici kullanın

Tükürük bezlerini şekersiz sakız veya şekersiz sert şekerlerle uyarmak, tükürük bezleriniz veya onlara hizmet eden sinirler etkilenmediğinde faydalı bir tedavi biçimidir. Ağız kuruluğunun bazı nedenleri tükürük üretimini azalttığından, tükürük akışını uyarma yöntemi ağzınızın genel nem seviyesinin artmasına yardımcı olacaktır.

Ağız kuruluğu yaşayan bazı kişiler gecenin bir yarısında, ağızlarında yapışkan veya kuru bir his ile uyanır, hatta boğazlarının arkası o kadar kurudur ki neredeyse nefes alamayacak durumdadırlar. Eğer bu belirtileri yaşıyorsanız, bunun nedeni uyurken ağzınızdan nefes almanız olabilir. Bu hoş olmayan durumu gidermek için, baş ucunuzda bir bardak su bulundurun ve geceleri nemlendirici kullanın. Bu yöntem özellikle kurak bir iklimde yaşıyorsanız işe yarayacaktır. Ayrıca bol su içmek, ağız dokusunu gün boyunca nemli tutabilir, bu da kuru iklimlerde çok önemlidir.

Bazı yiyeceklerden ve alışkanlıklardan kaçınmak da ağız kuruluğunun hafiflemesine yardımcı olabilir. Mayo Clinic, kserostomi (ağız kuruluğu) sıkıntısı yaşıyorsanız, besin düzeni ve yaşam tarzında sizlere aşağıdaki değişiklikleri yapmanızı önerir:

• Sigarayı bırakın
• Kafeini azaltın veya tamamen hayatınızdan çıkarın
• Yalnızca alkol içermeyen gargaralar kullanın

Tükürük akışını uyarmak veya besin düzeninde ya da yaşam tarzında değişiklik yapmak, ağız kuruluğu tedavisi için yeterli rahatlama sağlamadıysa, eczanede reçetesiz satılan ürünlerden de yararlanabilirsiniz. Yapay tükürük takviyeleri, gerektiğinde ağzınızın nemlenmesini sağlayarak gün boyunca rahatlamanızı sağlayabilir. Mayo Clinic, ksilitol, karboksimetil selüloz veya hidroksietil selüloz içeren ürünleri önerir.

Ağız bakım hijyeni, ağzınızı sağlıklı tutmak, asit seviyesini kontrol etmek ve diş eti iltihabı ve ağız kokusu gibi kserostominin yan etkilerini azaltmak için de önemlidir. Bunun yanı sıra, florürlü bir diş macunu kullanmak, ağzınızın sağlıklı ve taze kalmasına yardımcı olabilir.

Doktorunuzun veya Diş Hekiminizin Ağız Kuruluğu Tedavisiyle İlgili Yapabilecekleri

Bu yöntemler yeterli rahatlama sağlamazsa, doktorunuz veya diş hekiminiz tükürük bezlerinin daha verimli çalışmasına yardımcı olmak için size ilaç yazabilir. Reçeteli ilaçlar çoğunlukla tükürük akışını azaltan altta yatan tıbbi rahatsızlıkları olan hastaları tedavi etmek için kullanılır. Bu rahatsızlıklar arasında Sjögren sendromu, sistemik lupus ve romatoid artrit bulunur.

Ağız kuruluğu, bir çok ilacın yan etkisi nedeniyle oluşabilir. Henüz yeni bir ilaca başladıysanız ve ağzınızda aniden kuruluk fark ettiyseniz, doktorunuza danışın. Doktorunuz ilacınızın dozajını değiştirebilir veya belirtileri hafifletmek amacıyla size farklı bir ilaç yazabilir. Doktorunuza danışmadan reçeteli ilacınızın dozajını kesinlikle değiştirmeyin.

Ağız kuruluğu rahatsız edici ve zor bir durumdur ve diş eti hastalığına ve diş çürümesine de neden olabilir. Diş hekimleri, bu hoş olmayan yan etkilerin hafiflemesine yardımcı olmak amacıyla size florürlü bir diş macunu önerebilir. Eğer ağız kuruluğu belirtileri yaşıyorsanız, uzun süreli sorunları önlemek için ağız kuruluğunun nasıl tedavi edileceğiyle ilgili diş hekiminizle görüşün.