Vajina Kaşıntısı Için Krem

Vajinal Mantar Nedir?

Vajinal mantar, mantar hücrelerinin sebep olduğu enfeksiyonla ortaya çıkan ve kaşıntıya sebep olan bir hastalıktır. Vajinal mantar, kadınlarda en sık görülen mantar hastalıklarından biridir. İstatistiklere göre, kadınların yüzde 75’inin hayatları boyunca en az bir defa vajinal mantar geçirdiği söylenebilir. Her yaştan kadında görülebilecek olan bu hastalık genellikle, vajinanın mantar enfeksiyonlarına açık hale geldiği durumlarda ortaya çıkar.

Hastalığın sebebi çoğunlukla Candida albicans adı verilen bir maya mantarıdır. Bu nedenle, hastalık kandidiyazis ya da vajinal kandidiyazis olarak da adlandırılır. Bu mantar türü, dışarıdan bulaşabileceği gibi vajinada bulunan ve hastalık oluşturmayan mantarların vajina florasının değişmesiyle aktif hale gelip çoğalarak enfeksiyona neden olmasıyla da ortaya çıkabilir. Bu nedenle, vajina florasının dengesinin bozulması hastalığın ortaya çıkış nedenlerinden biridir.

Bunun yanında, bölgenin hava almasını engelleyecek dar ve sentetik kumaştan yapılmış iç çamaşırları giyilmesi, gebelik, vücut direncinin düşmesi, kullanılan bazı ilaçlar (örneğin antibiyotik kullanımı), şeker hastalığı gibi kronik hastalıklar ve hijyen kurallarına uyulmaması da vajinal mantarın ortaya çıkmasına etki eden faktörler arasında yer alır.

Rahatsızlık verici ve kaşıntılı bir şekilde seyreden vajinal mantar, bölgede yanma, koku, akıntı gibi başka belirtilerin görülmesine de neden olabilir.

Vajinal mantar, bulaşıcı bir hastalıktır. Özellikle ortak kullanılan tuvalet, sauna, hamam, havuz veya duş gibi yerlerden bulaşabileceği gibi cinsel ilişkiyle de bulaştığı unutulmamalıdır.

Vajinal florada bulunan ve pH’ın asidik olmasını sağlayan laktobasil adı verilen maddenin dengesi bozulduğunda, pH dengesi de bozulacağından, mantar ve bakterilerin oluşturabileceği enfeksiyonlara uygun bir ortam hazırlanmış olur.

Vajinal Mantar Nedenleri Nelerdir?

Vajina, kendini mantar ve bakterilere karşı koruyacak bir yapıya sahiptir. Sağlıklı bireylerde vajina florasında bulunan laktobasiller, vajinal floranın pH’ını en uygun seviyede tutarak asidik bir ortam oluşmasını sağlar. Böyle bir ortam, mantar ve bakterilerin üremesini engeller. Ancak, bazı durumlar, bu dengeyi bozarak, vajinayı enfeksiyonlara açık hale getirir. Vajinal mantarın da genellikle böyle durumlarda ortaya çıktığı söylenebilir.

Öncelikle vajinanın içerisinde de bazı mantar türlerinin olduğu, ancak bunların hastalık yapıcı mantarlar olmadığı bilinmelidir. Bir şekilde löktobasiller baskılandığında, bu mantarlar aktif hale gelerek enfeksiyona sebep olabilir. Hastalığın oluşmasındaki bir diğer etken ise dışarıdan aktif hastalık yapıcı mantar türlerinin bu bölgeye bulaşmış olmasıdır. Her iki durumda da mantar sayısı hızla artarak vajinal mantara sebep olur.

Vajinal floranın dengesinin bozulmasında ise pek çok etken rol oynayabilir. Örneğin, antibiyotik kullanımı, vajinadaki yararlı bakterileri de yok ederek bu dengeyi bozabilir ve hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilir. Bölgenin pH’ını bozacak ürünler kullanılarak yıkanması da vajinal flora dengesinin bozulmasına ve mantarın oluşmasına sebebiyet verebilir.

Bunun yanında, gebelik gibi hormonal değişimlerin görüldüğü ve bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlar, bağışıklık sistemini baskılayacak tedaviler ya da başka sebeplerle bağışıklık sisteminin zayıflaması da vajinal floranın dengesinin bozulmasına etki ettiğinden hastalık sebepleri arasında sayılabilir.

Bazı çalışmalar, doğum kontrol haplarının vajinal akıntıyı artırdığını göstermiştir. Bu durumun da vajinal mantar oluşumunda etkili olabileceği söylenebilir.

Bölgenin hava almasına izin vermeyen kıyafetler de hastalığın sebeplerinden biridir. Bu nedenle, bu tür dar ve sıkı kıyafetler yerine daha çok pamuklu ve hava alabilen iç çamaşırları tercih edilmelidir.

Yapılan araştırmalarda, uyku düzeninin ve stresin de hastalık üzerinde etkisinin olduğu görülmüştür. Vajinal mantar, yoğun stres altında olan kadınlarda daha sık rastlanan bir hastalıktır, çünkü stres bağışıklık sistemini zayıflatan bir faktördür. Ayrıca, mantar oluşumunu kolaylaştıran yiyeceklerin fazla tüketilmesi ve sağlıksız bir beslenme de vajinal mantar oluşumuna uygun bir ortam hazırlar.

Vajinal mantarın pek çok farklı sebebi olabileceğinden, kesin tedavi yapılabilmesi ve hastalığın yeniden oluşmasının önüne geçilebilmesi için hastalığa neden olan etmenin tam olarak tespit edilerek bunu ortadan kaldırmayı hedefleyen bir tedavi planı izlenmelidir.

Vajinal Mantar Belirtileri Nelerdir?

Vajinal mantarın en sık rastlanan belirtisi vajinal bölgede kaşıntıdır. Mantar enfeksiyonu, tahriş ve kızarıklıkla beraber ciddi bir kaşıntıya yol açabilir. Kaşıntı hissedilse bile bölgenin kaşınması daha çok tahrişe yol açabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Böyle durumlarda çatlak ve yaralar oluşabilir.

Vajinal bölgedeki akıntı, hastalığın bir başka belirtisidir. Bu akıntının beyaz renkli, kötü kokulu ve süt kesiği kıvamlı bir akıntı olduğu söylenebilir. Bu belirti, maya mantarlarında görüldüğünden, ayırt edici bir belirtidir.

Aynı zamanda, idrar yaparken ve cinsel ilişki sırasında vajinal mantar sebebiyle tahriş olmuş bölgelerde yanma ve acı hissedilebilir.

Vajinal mantar belirtileri görüldüğünde, hastalığın sebep olduğu rahatsızlıklar artmadan doktora başvurulması gerekir. Hastalık ilerledikten sonra tedavi sürecinin daha uzun sürebileceği unutulmamalıdır.

Vajinal Mantardan Korunma Yolları Nelerdir?

Vajinal mantardan korunmak için bazı önlemler alınabilir. Bu önlemlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Hava almayı sağlayacak pamuklu ve sıkı olmayan iç çamaşırları tercih etmek
• Gerekli hijyen kurallarına uymak
• İç çamaşırlarını yüksek ısıda yıkayıp kuruduktan sonra ütülemek
• Mayo veya ıslak kıyafetlerin hemen çıkartılarak vajinal bölgenin nemli kalmasını önlemek
• Hijyenik olmayan havuz, tuvalet gibi ortak kullanım alanlarından uzak durmak
• Vajinal florayı bozacağından vajinanın iç kısmını yıkamamak, sabun veya jeller kullanmamak ve sadece dış bölgeyi uygun bir jelle yıkamak
• Parfümlü jel, parfümlü prezervatif gibi alerjen etkisi olabilecek ürünlerden kaçınmak
• Aynı ped veya tamponu uzun süreli kullanmamak ve bunları sık sık değiştirmek
• Şüpheli cinsel ilişkilerden kaçınmak
• Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler için bağışıklık sistemini güçlendirmek
• İyi ve düzenli beslenmek
• Uzun süreli ve geniş spektrumlu antibiyotik kullanmamak
• Kronik hastalıkların (diyabet gibi) tedavisini ihmal etmemek
• Kan şekerini kontrol altında tutmak, çok fazla şeker tüketmemek
• Sıcak su dolu küvette banyo yapmamak

Vajinal Mantar Tanısı

Vajinal mantar tanısı hastalığın gösterdiği belirtilere bakılarak ve fiziki muayene sonucunda konulabilir. Belirtiler arasında vajinal bölgede süt kesiği kıvamında akıntı, kaşıntı ve kızarıklık varsa, akla ilk olarak vajinal mantar gelir. Gerekli durumda vajinal bölge incelenerek fiziki muayeneyle ve mantarın tespit edilmesini sağlayan laboratuvar testleriyle hastalık kesin olarak teşhis edilebilir.

Vajinal Mantar için Hangi Doktora Gidilir?

Vajinal mantar için kadın hastalıkları ve doğum (jinekoloji) uzmanına gidilmelidir. Eğer doktor muayene sırasında altta yatan diyabet gibi başka bir hastalık tespit ederse, hastayı ilgili bölümlere yönlendirecektir.

Vajinal Mantar Tedavisi

Vajinal mantar farklı tiplerde görülebilen bir hastalıktır. Bu yüzden, doktor, hastalığın şiddeti ve hastanın durumuna göre hastaya uygun bir tedavi planı oluşturmalıdır. Vajinal mantar, tedavisi zor olmayan bir hastalıktır.

Tedavi sürecinde doktorun verdiği ilaçlar ihmal edilmeden kullanılmadır. Tedavi sürecinin kolay atlatılması için hastalık ilerlemeden doktora başvurulmalı ve hastalık süresince de hijyen kurallarına uymaya dikkat edilmelidir. Mantar bulaşıcı olduğundan bu süre içinde cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır. Hastalık tekrarlıyorsa, partnerden bulaşmış olabileceği ihtimali de göz önünde bulundurularak partnerin durumunun incelenmesinde fayda vardır.

Kronik vajinal mantar durumunda altta yatan başka bir hastalık ya da tekrar eden davranışlar olabileceğinden bu sebeplerin tespit edilmesi, tedavinin başarıya ulaşması açısından kritik önem taşır.

Gebelik durumunda vajinal mantar sıklıkla karşılaşılan bir durum olsa da bu dönemde bazı ilaçların kullanımının uygun olmaması sebebiyle doktorun verdiği tedavinin dışına çıkılmamalıdır. Her tedavi sürecinin bireyde görülen başka hastalıklar, metabolizmanın durumu ve daha pek çok faktörle ilişkili olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle, tedavi kişiye özel olmalı ve doktora danışmadan vajinal mantar kremleri kullanılmamalıdır.

Vajinal mantar tedavisinde genellikle şu yöntemler kullanılır:

Vajinal Kremler: Vajinal mantar kremleri en sık başvurulan tedavi yöntemlerinden biridir. Genellikle belirtilerin hafifletilmesi veya ortadan kaldırılması için kullanılır. Özellikle kaşıntının bastırılmasında etkilidir. Her ne kadar kızarıklık, kaşıntı ve yanma gibi belirtiler hafiflese ya da tamamen yok olsa da başka anti-fungal ilaçlarla mantarın kendisini iyileştirmeye yönelik ek tedaviler de uygulanmalıdır.

Vajinal krem tedavisi özellikle emziren anneler için ideal tedavi yöntemidir. Ayrıca, bebeklerde de zararı olmayan kremlerle tedavi sağlanabilir.

Vajinal Mantar Hapı: Vajinal mantar hapları fitil tedavisi kullanmak istemeyen ya da krem ve fitil tedavisinin yanıt vermediği hastalar için başvurulan bir tedavi yöntemidir. Çocuklarda kullanıldığı gibi zaman zaman emziren annelerde de tercih edilir.  Kronikleşen ve tekrarlayan vajinal mantar tedavisinde de iyi bir seçenektir.

Fitil Tedavisi: Fitil, vajinal mantar hastalığında etkili bir çözümdür. Fitil tedavisinde, fitil vajinaya yerleştirilir ve bir süre sonra kendiliğinden çözünür. Çözünen fitilin dışarı atılması sırasında ilacın çözünmüş hali de olacağından daha yoğun bir akıntı görülebilir. Yan etkileri oldukça sınırlı olan fitil, etkin bir çözüm olmasının yanı sıra, anne adayları ve emziren annelerde de tercih edilen bir yöntemdir.  

Tedavisi kolay olan ve ortalama bir hafta gibi kısa sürede iyileşmenin görüldüğü vajinal mantar hastalığının tekrarlaması durumunda hastanın daha önce de aynı hastalığı geçirdiğini ve nasıl bir tedavi planının izlendiğini doktoruna ileterek yeniden muayene olması ve verilen tedaviye harfi harfine uyması gerekir.

Vajinal Mantarın Bitkisel Tedavisi

Vajinal mantar bitkisel tedavisi, etkinliği araştırılan bir konudur. Bu yöntemin etkinliği kanıtlansa bile evde tedavi çok uzun sürebilir ve bu da hastalığın ilerlemesine yol açabilir. Bu nedenle, doktorun verdiği tedavi planına uyulması en iyisi olacaktır. Ancak, bazı bitkisel ürünlerin hastalığın önlenmesinde faydası olduğu ya da rahatlama sağladığı ortaya konulmuştur. Her ne kadar bu ürünlerin faydası olsa da olumsuz ya da istenmeyen bir etki oluşması durumunda zaman kaybetmeden doktora başvurulması gerektiği unutulmamalıdır. Bu bitkisel ürünlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

Elma Sirkesi: Elma sirkesinin vajinal mantar üzerinde etkili olabileceği düşünülmektedir. Bir miktar elma sirkesi, suyla karıştırılarak mantarlı bölge yıkandığında ya da karışım bu bölgeye pamuk yardımıyla sürüldüğünde hastaların şikâyetlerinde azalma görülebilir. Asitli bir madde olan sirkenin suyla karıştırılmadan uygulanması ise cildi tahriş edebileceğinden tavsiye edilmez.  

Probiyotikler: Probiyotik takviyeler, laktobasil içeren takviyelerdir. Laktobasiller ise vajina florasındaki pH’ı düzenleyen maddelere verilen isimdir. Bu maddenin vücuda takviye olarak alınması, laktobasilleri artırarak vajinanın pH değerinin dengelenmesine katkı sağlayacaktır.  Probiyotik kullanımının vücuda olumsuz bir etkisi olmasa da takviye kullanmadan önce doktorun onayını almak önemlidir. Doğal gıdalardan alınan probiyotiklerin ise herhangi bir zararı bulunmamaktadır.

Doğal bir probiyotik kaynağı olan yoğurtlar da benzer bir işlev görebilir. Özellikle ev yapımı yoğurt, kefir ve ayran gibi gıdalar tedaviyi destekleyici şekilde tüketilebilir.

Yabani Kekik Yağı: Yabani kekik yağı içerisinde mantarı önleyici bileşenler barındırdığından kullanılan bir başka bitkisel tedavi yöntemidir. Vajinal bölgeye küçük bir miktar uygulanan yabani kekik yağının, hastalığın belirtilerini hafiflettiği gözlenmiştir.

Çay Ağacı Yağı: Çay ağacı yağı mantarlı bölgelerde enfeksiyonların önlenmesinde etkili bir yağdır, bu nedenle yaygın olarak kullanılan bitkisel bir tedavi yöntemidir. Çay ağacı yağı, bir pamuğa sürülerek mantarlı bölgeye uygulanabilir. Her cildin yapısı aynı olmadığından, yağ kullanılmadan önce vücudun başka bir bölgesine küçük bir miktar uygulanıp hastanın bu yağa karşı bir alerjisi olup olmadığı test edilerek ciltte herhangi bir olumsuz etki oluşturmadığından emin olunmalıdır.

Bunların yanında Hindistan cevizi yağı, zeytinyağı gibi başka bitkisel seçenekler de tedaviyi desteklemek amacıyla kullanılabilir. Ancak, bu yöntemler uygulanırken dikkatli olunmalı ve olumsuz bir durumda mutlaka doktora danışılmalıdır.